RB5iNNH1bXyLW

Grafika przedstawia warsztat pracy, przy drewnianej chałupie. Tło jest rozmyte. U góry jest napis "Rodzina Ulmów. Dzieje Markowej od lokacji po początek XX w. Przykładowe scenariusze zajęć do filmu dydaktycznego". Na dole od lewej w linii prostej jest napis: Ministerstwo Edukacji i Nauki obok wizerunek orła białego w koronie, Muzeum Polaków Ratujących Żydów, ORE Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Dzieje Markowej od lokacji po początek XX w.

Przykładowe scenariusze zajęć do filmu dydaktycznego

Projekt edukacyjny „Rodzina Ulmów” realizowany we współpracy Ośrodka Rozwoju Edukacji z Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej
im. Rodziny Ulmów w Markowej.

Opracowanie: Katarzyna Łysak.

Redakcja merytoryczna: Agnieszka Karczewska‑Gzik, Marcin Chorązki, Marcin Karkut.

Redakcja i korekta: Elżbieta Gorazińska.

Projekt okładki, layout, redakcja techniczna i skład: Wojciech Romerowicz.

Zdjęcie na okładce: Artur Wyroślak.

© Ośrodek Rozwoju Edukacji

Wstęp

Przekazujemy Państwu materiały dydaktyczne przybliżające historię wsi Markowa oraz jej mieszkańców. Wieś ta nie byłaby postrzegana jako wyjątkowa, gdyby nie fakt, że 24 marca 1944 r. niemieccy żandarmi z posterunku w Łańcucie rozstrzelali rodzinę Ulmów – Wiktorię, będącą wówczas w zaawansowanej ciąży, Józefa oraz ich sześcioro dzieci, a także ośmioro Żydów, którym Ulmowie przez około półtora roku udzielali pomocy, ofiarowując im nie tylko mieszkanie, żywność, lekarstwa czy ubranie,
ale także coś szczególnego: poczucie godności osobistej.

Historia ta stanowi najbardziej heroiczny przykład bezinteresownej pomocy Polaków obywatelom polskim narodowości żydowskiej, osobom ściganym i wykluczonym przez okupantów niemieckich, która zakończyła się bestialskim mordem dokonanym na bezbronnych – zginęło siedemnaście osób.

Dzieje Markowej ukazane na przestrzeni wieków, ujęte w procesach historycznych osadnictwa na prawie niemieckim za króla Kazimierza Wielkiego, a następnie w trakcie gospodarczych i społecznych procesów dziejowych, pozwalają zauważyć pewne prawidłowości typowe dla zmian na polskiej wsi, zaistniałych do końca XIX wieku.

Celem zajęć jest ukazanie na przykładzie Markowej typowych zjawisk dla polskiej wsi, począwszy od kolonizacji na prawie niemieckim, aż do rodzenia się odpowiedzialności i aktywności ukierunkowanej na rozwój społeczny i instytucjonalny wsi na przełomie XIX i XX wieku.

Poziom zajęć: szkoła podstawowa

Temat: Dzieje Markowej od lokacji po początek XX w.

Cel ogólny

• Zapoznanie się z rozwojem Markowej jako wsi oraz życiem jej mieszkańców.

Cele operacyjne

Uczeń:

• umiejscawia na osi czasu powstanie Markowej,

• charakteryzuje mieszkańców wsi,

• wyjaśnia, jaki wpływ na postawy mieszkańców Markowej podczas okupacji miały doświadczenia ciężkiej pracy na roli,

• korzysta z filmu edukacyjnego jako źródła wiedzy,

• wyjaśnia, czym jest skansen i jaką odgrywa rolę.

Metody, techniki, formy pracy

• praca indywidualna z kartą pracy,

• dyskusja,

• rozmowa kierowana.

Środki dydaktyczne

• film edukacyjny,

• karta pracy.

Przebieg zajęć

1. Po przeprowadzeniu czynności porządkowych nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy (załącznik 1). Prosi o zapoznanie się z poleceniami przed projekcją filmu Dzieje Markowej od lokacji po początek XX w.

2. W trakcie projekcji uczniowie wykonują zadanie 1. z karty pracy.

3. Po zakończeniu projekcji filmu uczniowie odpowiadają na problemy postawione w zadaniach 2. i 3.

4. Po wypełnieniu kart pracy nauczyciel omawia z uczniami ich odpowiedzi, korygując ewentualne nieścisłości.

Podsumowanie zajęć

Nauczyciel, podsumowując zajęcia, zadaje pytania: Co można odnaleźć w skansenach? Dlaczego istnienie tego typu muzeów jest istotne?

Komentarz dydaktyczny

Zajęcia zostały zaprojektowane w sposób mający na celu ukazanie rozwoju Markowej na przestrzeni wieków, a zwłaszcza rozwoju jej mieszkańców. Ważne jest, aby zwrócić uwagę na rytm życia ludzi, dyktowany zarówno przez pory roku, jak i kalendarz liturgiczny. Należy uwypuklić trudy życia wiejskiego i pracy na roli, jako elementy kształtujące charakter i niezłomną postawę mieszkańców Markowej, dokonujących heroicznego czynu ratowania Żydów. Lekcja stwarza ponadto możliwość zwrócenia uwagi na skansen jako formę muzeum na świeżym powietrzu.

Załącznik 1. Karta pracy

Zadanie 1

Na podstawie filmu oraz wiedzy własnej uzupełnij poniższą tabelę.

Zadanie 2

Wypisz trudności, z którymi musieli mierzyć się mieszkańcy Markowej pracujący na roli.

........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 3

Wymień cechy charakteru, które mogły ukształtować w mieszkańcach Markowej trudności wymienione w zadaniu 2.

........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Poziom zajęć: szkoła ponadpodstawowa

Temat: Dzieje Markowej od lokacji po początek XX w.

Cel ogólny

• Zapoznanie się z rozwojem Markowej jako wsi oraz życiem jej mieszkańców.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wskazuje przełomowe wydarzenia dla rozwoju wsi i umiejscawia je na osi czasu.

• charakteryzuje mieszkańców wsi,

• wyjaśnia, jaki wpływ na postawy mieszkańców Markowej podczas okupacji miały doświadczenia ciężkiej pracy na roli,

• korzysta z filmu edukacyjnego jako źródła wiedzy,

• wyjaśnia, jaką rolę w edukacji historycznej odgrywa skansen.

Metody, techniki, formy pracy

• praca indywidualna z kartą pracy,

• dyskusja,

• rozmowa kierowana.

Środki dydaktyczne

• film edukacyjny,

• karta pracy.

Przebieg zajęć

1. Po przeprowadzeniu czynności porządkowych nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy (załącznik 1). Prosi o zapoznanie się z poleceniami przed projekcją filmu Dzieje Markowej od lokacji po początek XX w.

2. W trakcie projekcji uczniowie wykonują zadanie 1. z karty pracy.

3. Po zakończeniu projekcji uczniowie odpowiadają na problemy postawione w zadaniach 2. i 3.

4. Po wypełnieniu kart pracy nauczyciel omawia z uczniami ich odpowiedzi, korygując ewentualne nieścisłości.

Podsumowanie zajęć

Nauczyciel, podsumowując zajęcia, zadaje pytanie: Jaką rolę w edukacji historycznej odgrywa skansen?

Komentarz dydaktyczny

Zajęcia zostały zaprojektowane w sposób mający na celu ukazanie rozwoju Markowej na przestrzeni wieków, a zwłaszcza rozwoju jej mieszkańców. Ważne jest, aby zwrócić uwagę na rytm życia ludzi, dyktowany zarówno przez pory roku, jak i kalendarz liturgiczny. Należy uwypuklić trudy życia wiejskiego i pracy na roli, jako elementy kształtujące charakter i niezłomną postawę mieszkańców Markowej, dokonujących heroicznego czynu ratowania Żydów. Lekcja stwarza ponadto możliwość zwrócenia uwagi na skansen jako formę muzeum na świeżym powietrzu.

Załącznik 1. Karta pracy

Zadanie 1

Na podstawie filmu oraz wiedzy własnej uzupełnij poniższą tabelę.

Zadanie 2

Wypisz trudności, z którymi musieli mierzyć się mieszkańcy Markowej pracujący na roli.

........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 3

Wymień cechy charakteru, które mogły ukształtować w mieszkańcach Markowej trudności wymienione w zadaniu 2.

........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................