Elektryzowanie ciał przez tarcie, dotyk i indukcję

R13C9npTRieOx

Zdjęcie przedstawia maszynę elektrostatyczną, której głównym elementem konstrukcyjnym są dwie sąsiadujące ze sobą, obracające się tarcze. Na tarczach zamontowane są koncentrycznie wzdłuż krawędzi aluminiowe paski, które podczas obrotu tarcz w przeciwnych kierunkach ulegają elektryzacji. Ładunek zbierany jest przez tak zwane grzebienie i kierowane do iskiernika - dwóch metalowych kulek (na ruchomych ramionach, pozwalających na regulację ich wzajemnej odległości), znajdujących się na przeciwko siebie przed tarczami.

Elektryzowanie ciał przez tarcie

Ze zjawiskiem elektryzowania ciał przez tarcie spotykasz się w życiu codziennym, np. podczas rozczesywania suchych włosów po kąpieli. Możesz wówczas zaobserwować, że ich końce unoszą się w stronę grzebienia, a poszczególne włosy się odpychają. Podobny efekt możesz uzyskać, gdy będziesz pocierać nadmuchanym balonem o wełniany sweter. Zjawisko to daje się wytłumaczyć jedynie na poziomie mikroświata.

Obejrzyj film o elektryzowaniu się włosów.

RpoLZBDCkKZAV

Materiał dotyczący elektryzowania włosów poprzez tarcie.

Materiał dotyczący elektryzowania włosów poprzez tarcie.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RpoLZBDCkKZAV

Materiał dotyczący elektryzowania włosów poprzez tarcie.

Film ilustruje efekt elektryzowania się włosów przez tarcie. Polega on na przemieszczaniu się elektronów z jednego ciała na drugie – w efekcie ciała te elektryzują się ładunkami o przeciwnych znakach. Włosy mają nadmiar jednego rodzaju ładunków i wzajemnie się odpychają, ale przyciągane są przez grzebień, który naelektryzował się ładunkiem przeciwnego znaku niż włosy.

Częstym zjawiskiem są wyładowania elektryczne podczas burzy. Jak powstaje takie zjawisko? Na rysunku poniżej możesz prześledzić obieg wody w przyrodzie:

R15W9LEhdiVPB

Ilustracja przedstawia obieg wody w przyrodzie. Na dole ilustracji przedstawiony jest przekrój przez teren. Od lewej strony znajdują się: morze, niziny, wyżyny i góry. W lewym górnym rogu znajduje się Słońce. Obok niego podpis: 1. Słońce ogrzewa wodę w zbiorniku. Poniżej narysowano strzałki w górę symbolizujące parowanie wody. Przy nich podpis: 2. Woda paruje i przekształca się w parę wodną. Tuż nad tymi strzałkami znajduje się malutka chmurka. Od niej w prawo ciągnie się łańcuch chmurek których rozmiar rośnie. Nad tym łańcuchem podpis: 3. Temperatura pary wodnej się obniża powstają krople, a z nich chmury. Dalej kolejny podpis: 4. Jeśli wystarczająco duża ilość pary wodnej się skropli, krople stają się wystraczająco ciężkie, by spaść w postaci deszczu lub śniegu. W prawym dolnym rogu podpis: 5. Część opadów zbiera się na powierzchni ziemi, część trafia do wód gruntowych, a część trafia bezpośrednio do rzek, jezior, mórz.

W chmurach występują ruchy pionowe kropelek wody lub kryształków lodu. Występujące wtedy tarcie powoduje naelektryzowanie różnych części chmury. W poszczególnych fragmentach chmury mamy albo nadmiar ładunków dodatnich albo ujemnych. To różne naelektryzowanie jest przyczyną tego, że w pewnej chwili możliwy jest przepływ ładunku pomiędzy dwiema chmurami, pomiędzy dwiema częściami chmury lub pomiędzy chmurą a powierzchnią Ziemi. Obserwujemy wówczas wyładowania elektryczne.

R1VhFlgwVrxjO

Zdjęcie przedstawia uderzenie pioruna w ziemię. Jest noc. Piorun widać jako wiele połączonych świetlistych linii. Niektóre się łączą inne rozdwajają. Jedna najsilniejsza linia łączy się z ziemią. Pozostałe rozchodzą się po całym niebie, w tym niektóre wychodzą poza kadr.

Takie wyładowania są niezwykle efektowne, a napięcie elektryczne tuż przed wyładowaniem sięga kilkudziesięciu milionów woltów. Piorun, czyli gwałtownie wyzwolona energia, niesie za sobą duże zagrożenie dla ludzi, budynków, drzew itd. Ochronę przed tego typu niebezpieczeństwem gwarantuje zamontowanie piorunochronu.

Elektryzowanie ciał przez dotyk

Jednym ze sposobów elektryzowania ciał jest elektryzowanie przez dotyk. Zjawisko to zachodzi podczas zetknięcia ciała naładowanego elektrycznie z ciałem nienaelektryzowanym. W trakcie zbliżania do siebie obu ciał ładunki elektryczne rozdzielają się na ciele nienaelektryzowanym i grupują w różnych obszarach tego ciała. To zaś może prowadzić do przenoszenia części tak zgrupowanych ładunków na inne ciała i powstawania nadmiaru ładunków elektrycznych o jednym znaku – czyli naelektryzowania ciała.

Przykładowo: jeżeli szklaną pałeczkę naładowaną dodatnio zbliżymy do metalowego ciała (w metalu ładunki elektryczne mogą się swobodnie przemieszczać), to ładunki ujemne znajdujące się w tym ciele zgromadzą się w obszarze znajdującym się możliwie jak najbliżej pałeczki. Po zetknięciu ze sobą obu ciał pewna ilość ładunków ujemnych przechodzi z metalowego ciała na pałeczkę, na metalu powstaje więc nadmiar ładunków dodatnich. Rezultatem jest naelektryzowanie metalowego obiektu ładunkiem dodatnim. Jeżeli natomiast zbliżymy pałeczkę naładowaną ujemnie (może być to rurka ebonitowa lub innego tworzywa), to na metalowym ciele ładunki ujemne, odepchnięte przez ładunki ujemne na pałeczce, przemieszczają się na przeciwną stronę tego ciała. W tym momencie po stronie metalowego obiektu znajdującej się w pobliżu pałeczki (lub rurki) powstaje nadmiar ładunku dodatniego i po zetknięciu pałeczki z metalem ładunki ujemne z pałeczki przechodzą na metalowe ciało. Ostatecznie oba ciała elektryzują się ładunkiem takiego samego znaku.

R1e6bOKJzLN7K

Na grafice widać cztery etapy elektryzowania przez dotyk. Górną część obrazka zajmuje rysunek pierwszego z etapów. Szklana rurka naładowana dodatnio (narysowanych jest na niej sześć ładunków dodatnich) znajduje się w pewnej odległości od metalowego klocka. Metalowy klocek jest obojętny elektrycznie (narysowano w nim cztery pary ładunków ujemnych z dodatnimi). Dolną połowę obrazka zajmują trzy kolejne etapy. Pierwszy z lewej, a więc etap drugi, to zbliżenie naładowanej dodatnio rurki szklanej do metalowego klocka. Ładunki na klocku wyraźnie rozsunęły się: ładunek ujemny przesunął się w stronę rurki, a ładunek dodatni od niej odsunął. Trzeci etap to zetknięcie powierzchni rurki z powierzchnią klocka. Ładunki ujemne przechodzą na szklaną rurkę, co symbolizują strzałki poprowadzone od nich do rurki. Ostatni etap to odsunięcie rurki. Rurka jest teraz naładowana "mniej dodatnio", natomiast na klocku został ładunek dodatni równy ładunkowi ujemnemu, który przepłynął na rurkę, a więc klocek jest teraz naładowany dodatnio.

Gdy ciałem obojętnym elektrycznie jest izolator, to ładunek elektryczny, który przepłynie na to ciało, będzie niewielki i zlokalizowany punktowo (umieszczony w miejscu zetknięcia obu ciał). Zespół zjawisk powodujących zarówno rozdzielenie ładunków w izolatorach, jak i przepływ ładunku jest bardziej złożony.

Elektryzowanie przez dotyk znalazło zastosowanie w przyrządzie laboratoryjnym nazywanym elektroskopemelektroskopelektroskopem. Zapoznaj się z filmem i rozwiąż poniższe zadania.

R15exKJMr1k7Y

Materiał dotyczący elektryzowania ciał przez dotyk.

Materiał dotyczący elektryzowania ciał przez dotyk.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R15exKJMr1k7Y

Materiał dotyczący elektryzowania ciał przez dotyk.

Dotknięcie elektroskopu ręką (gdy nie jesteśmy w żaden sposób naelektryzowani) lub nienaelektryzowaną rurką nie powoduje żadnych zmian położenia jego wskazówki. Jeśli jednak najpierw rurka zostanie naelektryzowana (np. przez tarcie laską ebonitową), a potem przyłożymy ją do elektroskopu, to jego wskazówka się wychyli. Im większy ładunek zostanie zgromadzony na rurce, tym większe będzie wychylenie wskazówki. Aby elektroskop znów stał się obojętny elektrycznie, wystarczy dotknąć go dłonią – wtedy ładunki elektryczne spłyną do ziemi.

Dotknięcie naelektryzowanego metalowego pręta elektroskopu sprawia, że elektrony przemieszczają się. Kierunek ich ruchu zależy od znaku ładunku naelektryzowanej rurki. Jeśli jest ona naelektryzowana ujemnie, to elektrony swobodne przepływają na metalowy pręt i wskazówkę, a gdy rurka jest naelektryzowana dodatnio, to elektrony przemieszczają się w odwrotnym kierunku, czyli na rurkę. Za każdym razem dochodzi do wychylenia wskazówki elektroskopu. Pełne wyjaśnienie tego zjawiska znajduje się w części rozszerzonej tego materiału, opisującej elektryzowanie ciał przez indukcję.

RYtPztnp5pqhf

No obrazku widać schemat działania elektroskopu. Na nóżce usytuowane jest kółko symbolizujące cylindryczną metalową obudowę wokół znajdujących się w środku pręta oraz przymocowanej do niego podwójnej wskazówki. Na szczycie obudowy, a zarazem na końcu pręta, narysowana została kulka, do której przykłada się przedmiot, sprawdzając czy jest na nim zgromadzony ładunek. Narysowano dwa takie elektroskopy wskazówkowe oraz przykładane do nich naładowane pałki. Ujemne ładunki oznaczono jako minusy w zielonych kółkach, natomiast dodatnie - jako plusy w czerwonych kółkach. Ładunki zostały narysowane przy omawianych powierzchniach w taki sposób, żeby sprawiały wrażenie ślizgania się po tych powierzchniach. Do elektroskopu narysowanego po lewej stronie obrazka, przykładana jest pałka naładowana ujemnie. W wyniku tego działania, elektrony spływają do pręta i wskazówki elektroskopu; wskazówka odchyla się od tak samo (ujemnie) naładowanego pręta. Drugi przypadek, narysowany po prawej stronie, to przypadek zbliżenia do elektroskopu naładowanej dodatnio pałki. W tym przypadku elektrony przemieszczają się z elektroskopu na rurkę. Znowu dochodzi do odchylenia wskazówki od pręta, ale tym razem oba elementy naładowane są dodatnio.

Ciekawostka

Benjamin FranklinBenjamin FranklinBenjamin Franklin, amerykański polityk i uczony poświęcał zagadnieniom sił elektrycznych znaczną część swojej pracy naukowej. Przeprowadził eksperyment, którym udało mu się udowodnić, że błyskawica to bardzo silne wyładowanie elektryczne. Eksperyment ten polegał na wypuszczeniu w trakcie burzy jedwabnego latawca z metalowym elementem, który został połączony z ziemią konopnym sznurkiem obciążonym przy ziemi metalowym kluczem. Układ składający się z dwóch metalowych elementów i sznura były w tym przypadku przewodnikiem prądu. Sam Franklin operował latawcem za pomocą jedwabnej taśmy, o której uczony wiedział, że nawet kiedy zmoknie, będzie mogła pełnić rolę izolatora. W trakcie wykonywania eksperymentu uczony zaobserwował silne elektryzowanie się sznura oraz przeskakiwanie pomiędzy kluczem i ziemią iskier elektrycznych. Na podstawie tych obserwacji Benjamin Franklin uzyskał potwierdzenie swojej hipotezy: błyskawica to silne wyładowanie elektryczne. Dzięki tej wiedzy skonstruował pierwszy piorunochron – był to miedziany pręt umieszczony na dachu.

R17iYHDx0GgWE

Ilustracja przedstawia domek jednorodzinny ze skośnym dachem. Wzdłuż jednej ściany bocznej oraz wzdłuż szczytu dachu jest widoczna czerwona linia. Jest to metalowy pręt zwany piorunochronem. Piorunochron nie styka się ze ścianą domu i z dachem. Piorunochron jest przymocowany do domu za pomocą izolujących dystansów oddalających metalowy pręt na odległość kilkunastu centymetrów. Górna część piorunochronu kończy się powyżej linii dachu. Pionowe metalowe pręty piorunochronu umieszczone na dachu są skierowane w górę. Dolna część piorunochronu jest umieszczona w ziemi. W ziemi znajduje się metalowy przewód uziemiający. Ładunek elektryczny po uderzeniu pioruna jest odprowadzony do ziemi.

Średnica pręta, z którego jest skonstruowany piorunochron, ma ok. $2$ $\mathrm{cm}$. Pręt połączony jest z długim miedzianym lub aluminiowym przewodem stykającym się z siatką przewodzącą umieszczoną pod warstwą ziemi. Piorunochrony zapewniają właściwe odprowadzenie ładunków elektrycznych do ziemi. Jeśli przewody nie będą wykonane z materiałów będących dobrymi przewodnikami ciepła i elektryczności i nie będą miały wystarczająco dużego przekroju powierzchni poprzecznej, to po uderzeniu pioruna może dojść do stopienia tych przewodów. Dom przestanie być wówczas chroniony i kolejne wyładowanie może być groźne dla ludzi przebywających w budynku i spowodować straty materialne.

Elektryzowanie przez indukcję (zwaną też influencją lub wpływem)

Trzecim sposobem elektryzowania jest indukcja. Jest to metoda, która nie wymaga bezpośredniego kontaktu między ciałami. Pozostają one w niewielkiej odległości od siebie, ale się nie stykają.

Zjawisko elektryzowania przez indukcję polega na zbliżeniu ciała naładowanego do ciała obojętnego elektrycznie. Efektem jest przesunięcie elektronów w przewodniku bądź polaryzacja atomów (cząsteczek) w izolatorze. By lepiej zrozumieć ten proces, prześledź (a najlepiej byłoby, gdybyś je wykonał) poniższe doświadczenie.

Ruch puszki wywołany zbliżeniem naelektryzowanej rurki z tworzywa sztucznego jest efektem procesów zachodzących w mikroświecie. Przyjrzyj się animacji.

RpJUEeRTfaMpo

Materiał dotyczący elektryzowania przez indukcję

Materiał dotyczący elektryzowania przez indukcję

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RpJUEeRTfaMpo

Materiał dotyczący elektryzowania przez indukcję

Puszka się nie porusza, gdy zbliżamy do niej rurkę obojętną elektrycznie. Zakładamy, że w wyniku potarcia rurka elektryzuje się ujemnie. Zbliżenie jej do metalowej puszki wykonanej z materiału będącego dobrym przewodnikiem wywołuje przemieszczenie się elektronów swobodnych – przeważającym ładunkiem (od strony rurki) staje się ładunek dodatni. Działają wówczas dwie siły, tj. przyciągania i odpychania elektrostatycznego. Siła przyciągania występuje między ładunkami dodatnimi (gromadzącymi się powierzchni puszki od tej strony, z której do puszki zbliżona została ujemnie naładowana rurka) a ładunkiem naelektryzowanej rurki. Siła odpychania działa między elektronami swobodnymi zgromadzonymi z przeciwnej strony puszki a ujemnym ładunkiem rurki. Pamiętajmy, że siły oddziaływania elektrostatycznego są zależne od odległości między ciałami – im bliżej siebie znajdują się wzajemnie oddziałujące ciała, tym siła tych oddziaływań jest większa. W tym przypadku siła przyciągania, która jest efektem oddziaływania rurki z bliższą stroną puszki (tą, na której zebrały się ładunki dodatnie) ma więc większą wartość, niż siła odpychania, która jest efektem oddziaływania rurki z dalszą stroną puszki (tą, na której zebrały się ładunki ujemne). Ruchowi rurki towarzyszy ruch podążającej za nią puszki. Gdy oddalimy naelektryzowaną rurkę na odpowiednią odległość, elektrony swobodne na puszce wrócą na swoje właściwe miejsce (tj. do położenia początkowego) i ruch puszki ustanie.

Postawmy pytanie: Czy przez indukcję można naelektryzować np. papier?
Aby poznać odpowiedź, wykonaj poniższe doświadczenie.

Elektryzowanie przez indukcję polega na zbliżeniu ciała naelektryzowanego do ciała obojętnego elektrycznie. Wtedy wewnątrz niego przemieszczają się elektrony swobodne (metalowa puszka) lub następuje rozsunięcie elektronów i dodatnio naładowanych jąder atomów składających się na ciało, a więc powstają dipole elektrycznedipol elektrycznydipole elektryczne (papier). Siła odpychania między ciałami jest mniejsza niż siła przyciągania. Odsunięcie ciała naelektryzowanego od ciała początkowo obojętnego elektrycznie sprawia, że elektrony wracają na swoje miejsce.

Podsumowanie

• Ciała można elektryzować na trzy sposoby: przez tarcie, dotyk i indukcję.

• Podczas pocierania (oddziaływania mechanicznego) o siebie dwóch ciał obojętnych elektrycznie niewielka ilość ładunku ujemnego przechodzi z jednego ciała na drugie. W efekcie na jednym ciele powstaje nadmiar ładunku dodatniego, a na drugim – ładunku ujemnego. Zjawisko to nazywamy elektryzowaniem ciał przez tarcie.

• Elektryzowanie przez dotyk polega na dotknięciu ciałem naelektryzowanym ciała nienaelektryzowanego. Jeżeli naelektryzowane ciało jest naładowane dodatnio, to przechodzi na nie ładunek ujemny z ciała obojętnego elektrycznie. Jeżeli naelektryzowane ciało jest naładowane ujemnie, to ładunek ujemny przechodzi z tego ciała na ciało obojętne elektrycznie. W efekcie na obu ciałach gromadzi się jednoimienny ładunek elektryczny.

• Gdy ciało elektryzowane jest przez indukcję, to w wyniku zbliżenia ciała naładowanego do ciała obojętnego elektrycznie obojętnego, na tym drugim pojawiają się dwie grupy ładunków o przeciwnych znakach.

• Indukcja elektrostatyczna polega na przemieszczaniu się elektronów swobodnych wewnątrz przewodnika lub na powstawaniu dipola elektrycznego (polaryzacja elektryczna cząsteczki albo atomu) w izolatorze. Proces ten zachodzi, kiedy ciało naładowane elektrycznie znajduje się blisko ciała obojętnego elektrycznie.

Dla zainteresowanych

Elektroskop z powodzeniem możesz zbudować w domu! Jest na to kilka sposobów. My proponujemy przepis jak poniżej, ale w internecie bez problemu powinieneś znaleźć ich więcej.

Przygotuj:

• słoik z plastikową pokrywką (możesz też wyciąć z większego kawałka plastiku kółko o średnicy jak w otworze słoika – pamiętaj, że słoik będzie musiał być szczelnie zamknięty),

• jeśli zamiast pokrywki używasz innego plastiku, przygotuj taśmę klejącą, najlepiej izolacyjną, żeby przykleić plastik do słoika,

• wyprostowany drut miedziany,

• plastelinę albo pistolet na klej z nabojami do niego,

• folię aluminiową.

Wytnij dwa takie same listki z folii aluminiowej, jak na obrazku poniżej. Zwróć uwagę na dziurki, będą potrzebne do zawieszenia listków na drucie.

RHtGPPWnYpPAM

Wytnij z folii listek. Najłatwiej będzie na zgiętym kawałku folii narysować kształt listka i ciąć wzdłuż rysunku - otrzymasz wtedy dwa połączone listki. Zostaw je zgięte na łączeniu. Zegnij dodatkowo węższą część listka. Wytnij po środku trójkącik. Uważaj, żeby nie wyjść poza zgięty kawałek folii! Dziurki gotowe, teraz możesz odciąć listki od siebie.

Po środku plastikowej pokrywki zrób dziurkę – tylko na tyle szeroką, żeby udało się włożyć drut. Drut zagnij na jednym końcu w haczyk, na którym będzie można powiesić listki elektroskopu. Przeciągnij go przez dziurkę tak, żeby po założeniu na słoik już z nałożonymi listkami, listki znajdowały się mniej więcej po środku słoika. Pamiętaj, że listki muszą być na tyle małe, żeby nie dotknęły słoika podczas unoszenia się. Drugi koniec druta możesz zawinąć w spiralkę, tak jak na obrazku (nie musi być dokładnie taka sama).

RTxHGX7VrSDQO

Na grafice przedstawiono sposób zagięcia drutu. Na samej górze widać spiralkę. Od skrajnych lewej oraz prawej stron odchodzą w dół linie pionowe. Obie kończą się na tej samej wysokości, na której między nimi narysowano odcinek. Od środka odcinka, prostopadle w dół, odchodzi kolejny, dużo dłuższy, zaginający się u końca w lewo - jest to haczyk, na którym należy powiesić listki elektroskopu.

Plasteliną lub klejem przytwierdź mocniej (przy okazji zatykając wszelkie dziury) drut do plastiku. Na koniec, nałóż na haczyk aluminiowe listki i zakręcić słoik (przykleić plastik taśmą izolacyjną do otworu słoika).

Teraz wystarczy już tylko naelektryzować wybraną rzecz, przyłożyć do drucika i cieszyć się z wykonania wspaniałej roboty. Miłej zabawy!

RfPZXe5JftSh7

(Uzupełnij) .

Elektroskop z powodzeniem można zbudować w domu! Jest na to kilka sposobów. My opisujemy jeden z nich, ale w internecie bez problemu powinieneś znaleźć ich więcej.

Aby zbudować elektroskop należy wyciąć dwa takie same listki z folii aluminiowej; listki te mogą mieć kształt krótkich pasków: rozszerzających się i zaokrąglonych na szerszym końcu. Należy przy węższych końcach wyciąć dziurki, ponieważ są one potrzebne do zawieszenia listków na drucie, po którym ładunek będzie przepływał do listków.
Po środku plastikowej pokrywki należy zrobić dziurkę – tylko na tyle szeroką, żeby udało się włożyć drut. Drut powinien być zagięty na jednym końcu w haczyk, na którym będą wisieć listki elektroskopu. Należy go przeciągnąć przez dziurkę tak, żeby po założeniu na słoik już z nałożonymi listkami, listki znajdowały się mniej więcej po środku słoika. Listki muszą być na tyle małe, żeby nie dotknęły słoika podczas unoszenia się. Drugi koniec druta można zawinąć w płaską spiralkę.
Drut należy, plasteliną lub klejem, przytwierdzić mocniej do plastiku (przy okazji zatykając wszelkie dziury). Na koniec, należy nałożyć na haczyk aluminiowe listki i zakręcić słoik (przykleić plastik taśmą izolacyjną do otworu słoika).

Elektroskop gotowy! Teraz wystarczy przyłożyć do jego drucika naelektryzowany przedmiot.

Zadania podsumowujące lekcję

Słownik

dipol elektryczny

dipol elektryczny

układ dwóch ładunków różnoimiennych o jednakowej wartości, które znajdują się w pewnej odległości od siebie.

R1HQhSfrVB2QG

Schemat podzielony jest na dwie części. Pierwsza część znajduję się z lewej strony. Znajduje się na niej przykładowy atom jako dipol, a więc ciężkie jądro atomowe składające się z protonów naładowanych dodatnio i neutronów. Wokół jądra na orbitach krążą naładowane ujemnie elektrony. Elektrony przesunięte są względem jądra w lewo, ponieważ z zewnątrz działa na nie siła przyciągająca z lewej, albo odpychająca z prawej strony. Na drugiej części znajduję się schemat dipola elektrycznego. Jest to owal otaczający z jednej strony minus, a z drugiej plus.

Benjamin Franklin17.04.1790Filadelfia17.01.1706Boston

RQM5cJiFiSMKf

Na obrazie namalowany został portret Beniamina Franklina. Widać prawy półprofil dorosłego mężczyzny o pofalowanych włosach sięgających ramion. Postać ma wysokie czoło, duże oczy patrzące w lewy górny róg, ubrana jest na szaro.

Benjamin Franklin

1706.01.17 Boston – 1790.04.17 Filadelfia

Jeden z inicjatorów powstania Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Zaangażowany w życie polityczne, przez trzy lata był prezydentem Pensylwanii. Miał wiele zainteresowań, do których należały m.in. meteorologia, oceanografia, elektryczność i teoria światła. Jako pierwszy wprowadził pojęcie ładunków dodatnich i ujemnych.