E-materiały do kształcenia zawodowego

Podstawy budowy pojazdów samochodowych

MOT.01. Diagnozowanie i naprawa nadwozi pojazdów samochodowych - Blacharz samochodowy 721306

bg‑orange

Elementy wyposażenia standardowego i dodatkowego pojazdów samochodowych

PLANSZA INTERAKTYWNA

1
R1TumLu7wSa7X1
Opis alternatywny dotyczy planszy interaktywnej z elementami wyposażenia standardowego i dodatkowego pojazdów samochodowych. Na planszy jest szesnaście punktów, po których kliknięciu pojawia się okienko z opisem danego elementu oraz nagraniem tożsamym z tą treścią. 1. ELEMENTY BEZPIECZEŃSTWA CZYNNEGO Bezpieczeństwo czynne to bardzo szerokie pojęcie dotyczące zapobiegania kolizjom lub wypadkom drogowym. Najważniejszym jego elementem jest kierowca. Od jego doświadczenia, umiejętności, stanu psychicznego i fizycznego zależy czy samochód, który prowadzi będzie uczestniczył w niebezpiecznym zdarzeniu drogowym. Dodatkowymi elementami bezpieczeństwa czynnego są m.in.:
Elektroniczne systemy wspomagające kierowcę, takie jak: ABS, ASR, EPS, itp. Konstrukcja pojazdu zapewniająca: widoczność z pojazdu (oświetlenie, okna, lusterka, wycieraczki),widoczność samego pojazdu (kolor, oświetlenie),ergonomię (dzięki której kierowca nie musi odrywać rąk od kierownicy i wzroku od drogi),stateczność i docisk pojazdu do nawierzchni (układ kierowniczy, zawieszenie oraz ogumienie), Rezerwa mocy silnika umożliwiającą przyśpieszenie w razie zagrożenia. Dobry stan techniczny samochodu. 2. ELEMENTY BEZPIECZEŃSTWA BIERNEGO Elementami bezpieczeństwa biernego są wszelkie elementy, które mają na celu zmniejszenie skutków zaistniałej kolizji lub wypadku drogowego. W jego skład wchodzą:
Odpowiednia konstrukcja nadwozia (wzmocnienia boczne, klatka bezpieczeństwa, strefy kontrolowanego zgniotu);Kształt nadwozia chroniący uczestników zewnętrznych (brak ostrych i wystających krawędzi, składane lusterka boczne);Łamana kolumna kierownicy; Poduszki powietrzne; Pasy bezpieczeństwa; Napinacze pasów bezpieczeństwa; Zagłówki; Foteliki samochodowe dla dzieci; Układ paliwowy posiadający zabezpieczenia przez wypływem paliwa, wykonany z elementów nieiskrzących; Nowoczesne systemy pre-safe. 3. POSZYCIE ZEWNĘTRZNE POJAZDU Poszycie zewnętrzne pojazdu to tzw. karoseria. Jest to wierzchnia część nadwozia pojazdu samochodowego. Jej główne zadanie to ochrona kierowcy i pasażerów przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Ponadto to głównie karoseria decyduje o stylistyce i wyglądzie pojazdu. Na jej części składają się:
drzwi, błotniki, pokrywa silnika, pokrywa bagażnika, poszycie dachu.
Do produkcji karoserii używa się najczęściej blach stalowych. Rzadziej używa się sztucznych tworzyw czy stopów aluminium. Karoseria jest przede wszystkim warstwą ochronną samochodu przez co jest najbardziej narażona na różne uszkodzenia. Najczęściej pojawiają się takie uszkodzenia jak matowienie lakieru, wgniecenia, rysy czy korozja. 4. ELEMENTY STEROWANIA PRACĄ POJAZDU Większość elementów sterowania pracą pojazdu znajduje się na desce rozdzielczej umiejscowionej w przedniej części pojazdu (kabinie pasażerskiej). Na desce rozdzielczej znajdują się różne przełączniki czy przyciski, które pozwalają regulować, włączać czy wyłączać funkcje pojazdu jak np. klimatyzacja, kierunkowskazy, ogrzewanie tylnej szyby czy światła awaryjne.
Dodatkowo deska rozdzielcza ma również wpływ na bezpieczeństwo kierowcy czy pasażerów podczas jazdy, ponieważ właśnie tam umiejscowione są poduszki powietrzne. Klamka drzwi Wyłącznik centralnego zamka Elektryczna regulacja lusterek zewnętrznych Elektryczne szyby Blokada szyb Dźwignia świateł i kierunkowskazów Dźwignia wycieraczek Zegary (np. prędkościomierz, obrotomierz)Przyciski na kierownicy multifunkcyjnej (m.in. regulacja głośności radia, odbieranie połączeń telefonicznych)Wyloty powietrza z pokrętłem Podgrzewane fotele System VALET Światła awaryjne Blokada drzwi Wyświetlacz Radio Telefon Układ klimatyzacji Funkcje radia Nawigacja Menu Obieg powietrza Ogrzewanie szyb, 5. PODUSZKI POWIETRZNE Poduszki powietrzne są jednym z elementów bezpieczeństwa biernego pojazdu. Są standardowym i bardzo ważnym wyposażeniem samochodu. Ich celem jest zwiększenie bezpieczeństwa kierowcy i pasażerów w razie kolizji lub wypadku drogowego. Zbudowane są z trzech elementów:
układ aktywujący, generator gazu, elastyczny pojemnik napełniany gazem.

W zależności o klasy auta montuje się różne rodzaje poduszek powietrznych. Poduszki dzieli się ze względu na lokalizacje umieszczenia jej w pojeździe. Występują takie rodzaje poduszek powietrznych jak:
przednie, boczne, kolanowe, kurtynowe, centralne, dla pieszych.

Fazy działania poduszki Stan poduszki po około 10 ms od uderzenia w przeszkodę z prędkością 80 km/h. Stan poduszki po około 20 ms od uderzenia w przeszkodę z prędkością 80 km/h. Poduszka zaczyna się napełniać gazem. Po 30 ms poduszka jest całkowicie napełniona gazem. Energia uderzenia została już częściowo zmniejszona przez naciągający się pas bezpieczeństwa. Po ok 80 ms twarz i górna część ciał uderza w poduszkę, która zaczyna się opróżniać szczelinami od strony kierowcy. Po około 120 ms poduszka jest prawie pusta. Ciało kierowcy przemieszcza się z powrotem w stronę oparcia. 6. SIEDZENIA Fotele samochodowe są jednym z obowiązkowych elementów wyposażenia pojazdów samochodowych. Umożliwiają one wygodne, komfortowe, a przede wszystkim bezpieczne przemieszczanie się. 7. ZAGŁÓWKI Zagłówki samochodowe są jednym z elementów bezpieczeństwa biernego. Ich zadaniem jest niedopuszczenie, aby głowa osoby siedzącej w fotelu nagle przemieściła się w stronę tyłu pojazdu w przypadku kolizji lub wypadku drogowego. Chroni w ten sposób kręgosłup przed urazami. Dodatkowo zagłówki służą do podniesienia komfortu jazdy poprzez możliwość wygodnego oparcia głowy.
W zależności od wyposażenia samochodu, stosowane mogą być tzw. aktywne zagłówki. Zapewniają one dodatkową ochronę kręgosłupa oraz okolic szyi w razie wypadku. Działa on na zasadzie dźwigni. Podczas kolizji ciało człowieka przesuwa się w sposób bezwładny do oparcia fotela. Umieszczony we wnętrzu fotela specjalny panel jest naciskany przez plecy powodując wysunięcie zagłówka. Dzięki temu głowa uzyskuje dodatkowo oparcie i ogranicza się ryzyko uszkodzenia kręgosłupa i kręgów szyjnych.< 8. TABLICA ROZDZIELCZA {audio}Tablica rozdzielcza jest to jedna z części deski rozdzielczej. W zależności od wyposażenia i modelu pojazdu mogą się tam znaleźć np. prędkościomierz, obrotomierz, drogomierz, wskaźniki oraz lampki kontrolne. Pokazują one kierowcy podstawowe informacje i parametry dotyczące funkcjonowania pojazdu i jego podzespołów. 9. LUSTERKA Lusterka samochodowe są obowiązkowym elementem wyposażenia pojazdów samochodowych. Bez nich pojazd nie może być dopuszczony do ruchu po drogach publicznych. Samochody osobowe najczęściej posiadają dwa lusterka zewnętrzne, które znajdują się po prawej i lewej stronie pojazdu oraz lusterko środkowe, umieszczone wewnątrz. Ułatwiają one kierowcy ocenę sytuacji na drodze, zmianę pasa ruchu i manewry takie jak wyprzedzanie, skręcanie czy cofanie. Zapewniając w ten sposób bezpieczeństwo osobom w pojeździe oraz innych uczestnikom ruchu drogowego.

W zależności od klasy i wyposażenia samochodu zdarza się, że lusterko środkowe zastępowane jest wyświetlaczem, który pokazuje obraz ze specjalnych kamer umieszczonych na pojeździe.

Samochody ciężarowe, ze względu na swoje gabaryty, mają montowane dodatkowe lusterka, które poprawiają widoczność. Są to:
Lusterko wsteczne - montowane w niewielu modelach, która posiadają tylną szybę; Lusterka główne (szerokokątne) - montowane do drzwi ciężarówki; Lusterka panoramiczne - znajdują się pod lub nad lusterkami głównymi, zwiększając pole widzenia; Lusterka bliskiego zasięgu - umieszczane są na prawych drzwiach bocznych (w górnej ich części), pozwalają na obserwację krawężników oraz linii pasów ruchu; Lusterko przednie - montowane w niektórych modelach aut (przy przedniej szybie), pozwalające na zobaczenie rzeczy znajdujących się z przodu pojazdu. 10. ZDERZAKI {audio}Zderzaki są istotnym elementem nadwozia samochodu. Stanowią one najbardziej wysuniętą część karoserii pojazdu, przez co są szczególnie narażone na uszkodzenia. Głównym zadaniem zderzaków jest amortyzacja energii, która powstaje podczas kolizji lub wypadku drogowego, dzięki czemu minimalizują uszkodzenia samochodu, chroniąc najważniejsze mechanizmy znajdujące się pod maską. Dodatkowo pełnią rolę ozdobną, ponieważ obecnie produkowane zderzaki dopasowywane są stylem do całej reszty pojazdu. 11. LISTWY OCHRONNE {audio}Listwy ochronne są dodatkowym wyposażeniem pojazdów samochodowych. Ich zadaniem jest ochrona karoserii przed zarysowaniami, zdrapaniem farby czy drobnymi wgnieceniami. Taka ochrona może być montowana m.in. na przedni i tylny zderzak, boki samochodu, krawędzi drzwi czy progi. 12. OTWIERANE DACHY Szyberdach jest to dodatkowe „okno” umieszczone na dachu samochodu. Może być otwierany ręcznie (np. przez korbkę) lub elektronicznie. Jest bardzo pomocny podczas upalnych dni, ponieważ pozwala na swobodny przepływ powietrza w pojeździe co pozwala na zmniejszenie temperatury w jego wnętrzu. Dodatkowym atutem jest to, że dzięki szyberdachowi wnętrze jest bardziej doświetlone oraz daje poczucie większej przestrzeni w aucie. Niewątpliwą wadą otwartego szyberdachu jest zwiększenie oporów powietrza co wpływa na większe zużycie paliwa. , 13. ELEMENTY OZDOBNE Elementy ozdobne w pojazdach samochodowych mogą być montowane fabrycznie lub samodzielnie przez właścicieli aut. Chodzi o wszelkiego rodzaju detale poprawiające wygląd pojazdu zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz. Mogą być to np. nakładki na pedały, chromowana nakładka na wydech, drewniane elementy deski rozdzielczej a nawet naklejki na karoserię pojazdu. 14. DODATKOWA KLIMATYZACJA {audio}Dodatkowe ogrzewanie postojowe to system, który najbardziej jest przydatny podczas silnego mrozu. Służy do ogrzewania wnętrza pojazdu oraz silnika poprzez wtłoczenie do nich ciepłego powietrza. Dzięki temu nie jest konieczne skrobanie szyb, temperatura w pojeździe jest przyjemniejsza oraz, co bardzo ważne, silnik nie będzie miał problemów z uruchomieniem się oraz zmniejszy się zużycie paliwa. System ten pracuje zupełnie niezależnie od pracy silnika i może być uruchomiony i zaprogramowany albo z wnętrza auta, a w nowszych systemach nawet zdalnie przez np. aplikację na telefonie czy bezprzewodowego pilota. Agregat grzewczy jest włączany za pomocą przycisku we wnętrzu auta, bezprzewodowego pilota lub aplikacją na telefonie. Pompuje on paliwo ze zbiornika do agregatu. Wentylator zasysa świeże powietrze (w tym momencie temperatura w komorze silnika zaczyna rosnąć). Pompa obiegowa tłoczy płyn chłodniczy przez agregat grzewczy do wymiennika ciepła samochodu a następnie przez silnik z powrotem do agregatu. W agregacie płyn chłodniczy jest podgrzewany. Ciepło jest odprowadzane z wymiennika ciepła do wnętrza pojazdu przez specjalne dmuchawy systemu ogrzewania. Płyn chłodniczy jest tłoczony do silnika, który w ten sposób zaczyna się ogrzewać. I w ten sposób cała procedura zaczyna się od początku., 15. ZMIENNE RODZAJE NADBUDOWY POJAZDU Wymienne systemy nadbudowy pojazdów stosowane są najczęściej przed duże firmy transportowe, kurierskie, budowlane czy centra logistyczne. Pozwalają zaoszczędzić czas, miejsce oraz flotę samochodów. Zamontować można różnego rodzaju nadwozia np. betoniarka, wywrotka, cysterna czy skrzynia ładunkowa.

Mogą być sterowane mechanicznie lub hydraulicznie. 16. KABINY SYPIALNIANE {audio}Kabiny sypialne mają zastosowanie w pojazdach ciężarowych, gdzie kierowca wyjeżdża w długą trasę i musi mieć możliwość odpoczynku czy snu. Najczęściej kabiny takie są jedno lub dwu osobowe. Ważną kwestią jest również jej aerodynamiczny kształt.<
Elementy wyposażenia standardowego i dodatkowego pojazdów samochodowych
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ilustracja przedstawia elementy wyposażenia standardowego i dodatkowego pojazdów samochodowych. U góry ilustracji znajduję się pomarańczowy samochód osobowy pod nim napis Elementy wyposażenia standardowego i dodatkowego pojazdów samochodowych. Pod napisem znajduje się 17 kół z pomarańczowymi oponami. Na każdym kole znajduję się punkt interaktywny. Koła ponumerowane są od lewej do prawej. sześć w pierwszym rzędzie, sześć w drugim i pięć w ostatnim. Na tle ilustracji widać szarą linie przerywaną, która przypomina drogę.

  1. Poszycie zewnętrzne pojazdu
    Tekst: Poszycie zewnętrzne pojazdu to tzw. karoseria. Jest to wierzchnia część nadwozia pojazdu samochodowego. Główną funkcją karoserii jest zapewnienie konstrukcji ochronnej dla pasażerów i elementów pojazdu. Karoseria zamyka wnętrze pojazdu i chroni je przed czynnikami zewnętrznymi. Nadwozie samochodu jest zwykle wykonane z kombinacji materiałów, w tym metali (takich jak stal lub aluminium), tworzyw sztucznych i kompozytów.
    Oprócz swojej podstawowej funkcji, jaką jest zapewnianie ochrony i podparcia, karoseria odgrywa również rolę w ogólnym wyglądzie i aerodynamice pojazdu. Kształt i wygląd karoserii samochodu mogą mieć wpływ na osiągi i zużycie paliwa. Jej zadaniem jest także ochrona kierowcy i pasażerów przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Wyświetla się ilustracja samochodu osobowego z pięcioma punktami. Na jej części składają się:

    1. błotniki

    2. drzwi,

    3. pokrywa silnika,

    4. pokrywa bagażnika,

    5. poszycie dachu.

    Do produkcji karoserii używa się najczęściej blach stalowych. Rzadziej używa się sztucznych tworzyw czy stopów aluminium. Karoseria jest przede wszystkim warstwą ochronną samochodu przez co jest najbardziej narażona na różne uszkodzenia. Najczęściej pojawiają się takie uszkodzenia jak matowienie lakieru. wgniecenia, rysy czy korozja.

  2. Listwy ochronne
    Tekst: Listwy ochronne są dodatkowym wyposażeniem pojazdów samochodowych. Ich zadaniem jest ochrona karoserii przed zarysowaniami oraz drobnymi wgnieceniami. Taka ochrona może być montowana m.in. na przedni i tylny zderzak, boki samochodu, krawędzi drzwi czy progi.

    Listwa na zderzak - wyświetla się ilustracja tyłu auta

    Listwa drzwiowa - wyświetla się ilustracja boku auta

    Listwa progowa - wyświetla się ilustracja progu samochodu.

  3. Elementy ozdobne
    Tekst:Elementy ozdobne w pojazdach samochodowych mogą być montowane fabrycznie lub samodzielnie przez właścicieli aut. Chodzi o wszelkiego rodzaju detale poprawiające wygląd pojazdu zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz. Mogą być to np. nakładki na pedały, chromowana nakładka na wydech, drewniane elementy deski rozdzielczej a nawet naklejki na karoserię pojazdu.

    Nakładki na pedały - wyświetla się ilustracja szarych nakładek na pedały
    Chromowane listwy wkoło szyby - wyświetla się ilustracja samochodu na którym widać chromowane listwy wkoło szyb

    Naklejki na karoserii - wyświetla się ilustracja z naklejkami na karoserii.

    Srebrne elementy na desce rozdzielczej - wyświetla się ilustracja na której widnieją srebrne elementy na desce rozdzielczej
    Ozdobne przeszycia - wyświetla się ilustracja na której pokazany elektryczne sterowanie szybami wraz z srebrnymi przeszyciami

  4. Zderzaki
    Tekst: Zderzaki są istotnym elementem nadwozia samochodu. Stanowią one najbardziej wysuniętą część karoserii pojazdu, przez co są szczególnie narażone na uszkodzenia. Głównym zadaniem zderzaków jest amortyzacja energii, która powstaje podczas kolizji lub wypadku drogowego, dzięki czemu minimalizują uszkodzenia samochodu, chroniąc jego najważniejsze podzespoły i zespoły. Dodatkowo pełnią rolę ozdobną, ponieważ obecnie produkowane zderzaki dopasowywane są stylem do całej reszty pojazdu.

    Zderzak z dolną kratką, która kieruje powietrze do komory silnika - wyświetla się ilustracja, na której znajduję się samochód osobowy z zderzakiem z dolna kratą.

    Zderzak w samochodzie ciężarowym - wyświetla się ilustracja ciągnika siodłowego wraz z zderzakiem

  5. Lusterka
    Tekst: Lusterka samochodowe są obowiązkowym elementem wyposażenia pojazdów samochodowych. Bez nich pojazd nie może być dopuszczony do ruchu po drogach publicznych. Samochody osobowe najczęściej posiadają dwa lusterka zewnętrzne, które znajdują się po prawej i lewej stronie pojazdu oraz lusterko środkowe, umieszczone wewnątrz. Ułatwiają one kierowcy ocenę sytuacji na drodze, zmianę pasa ruchu i manewry takie jak wyprzedzanie, skręcanie czy cofanie. Zapewniając w ten sposób bezpieczeństwo osobom w pojeździe oraz innych uczestnikom ruchu drogowego.

    W zależności od klasy i wyposażenia samochodu zdarza się, że lusterko środkowe zastępowane jest wyświetlaczem, który pokazuje obraz ze specjalnych kamer umieszczonych na pojeździe.

    Samochody ciężarowe, ze względu na swoje gabaryty, mają montowane dodatkowe lusterka, które poprawiają widoczność. Są to:

    • lusterko wsteczne - montowane w niewielu modelach, które posiadają tylną szybę;

    • lusterka główne szerokokątne (1) - montowane do drzwi ciężarówki;

    • lusterka panoramiczne (2) - znajdują się pod lub nad lusterkami głównymi, zwiększając pole widzenia;

    • lusterka bliskiego zasięgu (3) - umieszczane są na prawych drzwiach bocznych (w górnej ich części), pozwalają na obserwację krawężników oraz linii pasów ruchu;

    • lusterko przednie (4) - montowane w niektórych modelach aut (przy przedniej szybie), pozwalające na ocenę sytuacji przed pojazdem (z przodu pojazdu).

    lusterko boczne w samochodzie osobowym - wyświetla się ilustracja lusterka bocznego w samochodzie osobowym

    lusterko wsteczne w samochodzie osobowym - wyświetla się ilustracja lusterka wstecznego w samochodzie osobowym 
    Lusterka w samochodzie ciężarowym - wyświetla się ilustracja samochodu ciężarowego z czteroma punktami, na których zaznaczone są odpowiednie lusterka w samochodzie ciężarowym.

    1. lusterka główne szerokątnę

    2. lusterka panoramiczne

    3. lusterka bliskiego zasięgu

    4. lusterka przednie

  6. Zmienne rodzaje nadbudowy pojazdu
    Tekst: Wymienne systemy nadbudowy pojazdów stosowane są najczęściej przed duże firmy transportowe, kurierskie, budowlane czy centra logistyczne. Pozwalają zaoszczędzić czas, miejsce oraz flotę samochodów. Zamontować można różnego rodzaju nadwozia np. betoniarka, wywrotka, cysterna czy skrzynia ładunkowa.

    Mogą być sterowane mechanicznie lub hydraulicznie.

    Hydrauliczny system wymiany zabudowy - wyświetla się ilustracja hydraulicznego systemu wymiany zabudowy

    Mechaniczny system wymiany zabudowy - wyświetla się ilustracja mechanicznego systemu wymiany zabudowy

  7. Otwierane dachy
    Tekst: „Szyberdach” jest to dodatkowe „okno” umieszczone w dachu samochodu. Może być otwierany ręcznie (np. przez korbkę) lub elektronicznie. Jest bardzo pomocny podczas upalnych dni, ponieważ pozwala na swobodny przepływ powietrza w pojeździe co pozwala na zmniejszenie temperatury w jego wnętrzu. Dodatkowym atutem jest to, że dzięki szyberdachowi wnętrze jest bardziej doświetlone oraz daje poczucie większej przestrzeni w aucie. Niewątpliwą wadą otwartego szyberdachu jest zwiększenie oporów powietrza co wpływa na większe zużycie paliwa.
    Wyświetla się ilustracja szyberdachu na podsufitce.

  8. Kabiny sypialne
    Tekst: Kabiny sypialne mają zastosowanie w pojazdach ciężarowych, gdzie kierowca wyjeżdża w długą trasę i musi mieć możliwość odpoczynku czy snu. Najczęściej kabiny takie są jedno lub dwu osobowe. Ważną kwestią jest również jej aerodynamiczny kształt.

    Samochód ciężarowy z zamontowaną kabiną sypialną - wyświetla się ilustracja ciągnika siodłowego

    Wnętrze kabiny sypialnej - wyświetla się ilustracja kabiny sypialnej w ciągniku siodłowym 

  9. Dodatkowe klimatyzacja
    Tekst: Dodatkowy moduł klimatyzacji (klimatyzacja postojowa) najczęściej stosowany jest w busach i autach ciężarowych. Jej głównym zadaniem jest obniżenie temperatury w gorące dni wewnątrz kabiny, przy wyłączonym silniku. Najczęściej stosowane są klimatyzatory montowane w dachu pojazdu, z zasilaniem elektrycznym sprężarki (12 lub 24 V). Układ ten może działać w oparciu o czynnik chłodzący R134a lub nowszy R1234yf. Tego typu klimatyzatory sprężarkowe pracują na ogół w obiegu zamkniętym. Stosowane są także klimatyzatory wodne, pracujące w obiegu otwartym.

    Dodatkowa klimatyzacja - wyświetla się ilustracja dodatkowego klimatyzatora, jest to klimatyzator zamontowany na dachu niebieskiego samochodu.

  10. Ogrzewanie postojowa
    Tekst: Dodatkowe ogrzewanie postojowe to system, który najbardziej jest przydatny podczas silnego mrozu. Służy do ogrzewania wnętrza pojazdu oraz silnika poprzez wtłoczenie do nich ciepłego powietrza. Dzięki temu nie jest konieczne skrobanie szyb, temperatura w pojeździe jest przyjemniejsza oraz, co bardzo ważne, silnik nie będzie miał problemów z uruchomieniem się oraz zmniejszy się zużycie paliwa. System ten pracuje zupełnie niezależnie od pracy silnika i może być uruchomiony i zaprogramowany albo z wnętrza auta, a w nowszych systemach nawet zdalnie przez np. aplikację na telefonie czy bezprzewodowego pilota.

    Przykładowe działanie ogrzewania postojowego opartego na płynie chłodzącym - wyświetla się ilustracja samochodu osobowego w przekroju oraz z sześcioma zaznaczonymi punktami:

    1. Agregat grzewczy

    2. Zbiornik paliwa

    3. Wentylator agregatu

    4. Pompa obiegowa

    5. Wymiennik ciepła

    6. Dmuchawy systemu ogrzewania

    Agregat grzewczy jest włączany za pomocą przycisku we wnętrzu auta, bezprzewodowego pilota lub aplikacją na telefonie. Pompuje on paliwo ze zbiornika do agregatu. Wentylator zasysa świeże powietrze (w tym momencie temperatura w komorze silnika zaczyna rosnąć). Pompa obiegowa tłoczy płyn chłodniczy przez agregat grzewczy do wymiennika ciepła samochodu a następnie przez silnik z powrotem do agregatu. W agregacie płyn chłodniczy jest podgrzewany. Ciepło jest odprowadzane z wymiennika ciepła do wnętrza pojazdu przez specjalne dmuchawy systemu ogrzewania. Płyn chłodniczy jest tłoczony do silnika, który w ten sposób zaczyna się ogrzewać. I w ten sposób cała procedura zaczyna się od początku.

  11. Elementy bezpieczeństwa czynnego
    Tekst: Bezpieczeństwo czynne to bardzo szerokie pojęcie dotyczące zapobiegania kolizjom lub wypadkom drogowym. Największy wpływ na nie ma kierowca. Od jego doświadczenia, umiejętności, stanu psychicznego i fizycznego zależy czy samochód, który prowadzi będzie uczestniczył w niebezpiecznym zdarzeniu drogowym. Dodatkowymi elementami bezpieczeństwa czynnego są m.in.:

    • Elektroniczne systemy wspomagające kierowcę, takie jak: ABS, ASR, ESP, itp.;

    • Konstrukcja pojazdu zapewniająca:

      • widoczność z pojazdu (oświetlenie, okna, lusterka, wycieraczki),

      • widoczność samego pojazdu (kolor, oświetlenie),

      • ergonomię (dzięki której kierowca nie musi odrywać rąk od kierownicy i wzroku od drogi),

      • stateczność i docisk pojazdu do nawierzchni (układ kierowniczy, zawieszenie oraz ogumienie),

    • Rezerwa mocy silnika umożliwiającą przyśpieszenie w razie zagrożenia.

    • Dobry stan techniczny samochodu.

    Charakterystyka poszczególnych układów

    ABS
    ABS, czyli układ zapobiegający blokowaniu się kół podczas hamowania, stosowany w większości pojazdów, który pomaga kierowcy zachować kontrolę nad pojazdem w sytuacjach nagłego hamowania. Odbywa się to poprzez zapobieganie blokowaniu się kół, co mogłoby spowodować poślizg pojazdu lub utratę przyczepności i możliwości zmiany toru ruchu.

    System ABS działa następująco:

    • Czujniki na każdym kole monitorują prędkość, z jaką obraca się koło.

    • Gdy kierowca naciska hamulce, komputer ABS porównuje prędkość kół z prędkością, z jaką porusza się pojazd. Jeśli jedno lub więcej kół mogłoby się zablokować, komputer ABS interweniuje, natychmiastowo przyhamowując pulsacyjnie to koło. Takie pulsowanie pomaga zapobiegać blokowaniu się koła i utracie przyczepności oraz sterowności.

    • Kierowca poczuje pulsowanie pedału hamulca, gdy system ABS zostanie włączony. Jest to normalne i wskazuje, że system działa prawidłowo.

    1. Czujniki w pojeździe monitorują prędkość i obrót kół, a także przyspieszanie i hamowanie pojazdu.

    2. Gdy system ASR wykryje, że koło się ślizga, zmniejszy dostarczaną moc do tego koła i uruchomi hamulce, aby przywrócić kontrolę nad kołem.

    3. System ASR może również regulować dostarczanie mocy na koła po jednej stronie pojazdu, aby pomóc pojazdowi płynniej skręcać.

    System ASR może być aktywowany automatycznie, gdy czujniki pojazdu wykryją poślizg kół, lub może być aktywowany ręcznie przez kierowcę za pomocą przycisku lub przełącznika na desce rozdzielczej. Może być szczególnie przydatny na mokrej, oblodzonej lub innej śliskiej nawierzchni, ponieważ pomaga kierowcy zachować kontrolę nad pojazdem i uniknąć poślizgu lub utraty przyczepności.

    ESP
    ESP to skrót od „Electronic Stability Program” . Jest to skomputeryzowany system, którego zadaniem jest pomoc pojazdowi w utrzymaniu stabilności i przyczepności podczas jazdy.

    System ESP wykorzystuje czujniki do monitorowania prędkości i kierunku jazdy pojazdu, a także położenia kierownicy i siły hamowania stosowanej przez kierowcę. Jeśli system ESP wykryje, że pojazd traci stabilność lub przyczepność, automatycznie przyhamuje poszczególne koła i/lub zmniejszy moc silnika, aby pomóc kierowcy odzyskać kontrolę nad pojazdem. System ESP może być szczególnie pomocny w sytuacjach, gdy kierowca traci panowanie nad pojazdem na skutek nadsterowności (zbyt gwałtownego skręcenia kierownicą) lub podsterowności (nieobracania kierownicą na tyle, aby podążać zamierzonym torem). Może być również pomocny w sytuacjach, gdy nawierzchnia drogi jest śliska lub nierówna, na przykład na mokrych lub zaśnieżonych drogach. System ESP ma na celu poprawę prowadzenia i stabilności pojazdu, co może pomóc zmniejszyć ryzyko wypadków i poprawić bezpieczeństwo kierowcy i pasażerów.

  12. Elementy bezpieczeństwa biernego
    Tekst: Elementami bezpieczeństwa biernego są wszelkie elementy, które mają na celu zmniejszenie skutków zaistniałej kolizji lub wypadku drogowego. W jego skład wchodzą:

    • odpowiednia konstrukcja nadwozia (wzmocnienia boczne, klatka bezpieczeństwa, strefy kontrolowanego zgniotu),

    • kształt nadwozia bezpieczny dla uczestników zewnętrznych (brak ostrych i wystających krawędzi, składane lusterka boczne),

    • łamana kolumna kierownicy,

    • poduszki powietrzne,

    • pasy bezpieczeństwa,

    • napinacze pasów bezpieczeństwa,

    • zagłówki,

    • foteliki samochodowe dla dzieci,

    • układ paliwowy posiadający zabezpieczenia przez wypływem paliwa, wykonany z elementów nieiskrzących,

    • nowoczesne systemy pre‑safe.

    Systemy pre‑safe – znane również jako systemy przedkolizyjne, to zaawansowane systemy wspomagania kierowcy (ADAS), które mają wykrywać potencjalne kolizje i podejmować kroki w celu złagodzenia ich skutków. Systemy te wykorzystują czujniki, takie jak radar, lidar i kamery, do monitorowania otaczającego środowiska i wykrywania potencjalnych zagrożeń, takich jak inne pojazdy, piesi lub obiekty na drodze. W przypadku wykrycia potencjalnej kolizji system pre‑safe może podjąć szereg działań, aby pomóc chronić pasażerów pojazdu, takich jak zaciśnięcie pasów bezpieczeństwa, zamknięcie okien i szyberdachu, a nawet uruchomienie hamulców w celu zmniejszenia prędkości pojazdu . Niektóre systemy pre‑safe mogą również aktywować poduszki powietrzne pojazdu w oczekiwaniu na kolizję, aby zapewnić dodatkową ochronę pasażerom.

    Strefy kontrolowanego zgniotu - wyświetla się ilustracja karoserii auta wraz z  żółtymi strzałkami, strzałki poprowadzone są od zderzaka do końca przedniej szyby pojazdu. Oznakowują strefę kontrolowanego zniotu

    Trzypunktowe pasy bezpieczeństwa - wyświetla się ilustracja z zapiętymi pasami bezpieczeństwa.

    Napinacz pasów bezpieczeństwa - wyświetla się ilustracja z budową napinaczu pasów bezpieczeństwa z pięcioma punktami.

    1. pas

    2. linka stalowa

    3. ładunek pirotechniczny

    4. tłok

    5. cylinder

    Foteliki samochodowe dla dzieci - wyświetla się ilustracja fotelika samohcodowego dla dzieci zamontowanego na tylnym siedzeniu w samochodzie osobowym

  13. Poduszki powietrzne
    Tekst: Poduszki powietrzne są jednym z elementów bezpieczeństwa biernego pojazdu. Są standardowym i bardzo ważnym wyposażeniem samochodu. Ich celem jest zwiększenie bezpieczeństwa kierowcy i pasażerów w razie kolizji lub wypadku drogowego. Zbudowane są z trzech elementów:

    • układ aktywujący,

    • generator gazu,

    • elastyczny pojemnik napełniany gazem.

    W zależności o klasy auta montuje się różne rodzaje poduszek powietrznych. Poduszki dzieli się ze względu na lokalizacje umieszczenia jej w pojeździe. Występują takie rodzaje poduszek powietrznych jak:

    • przednie,

    • boczne,

    • kolanowe,

    • kurtynowe,

    • centralne,

    • dla pieszych.

    Fazy działania poduszki - wyświetla się pięc faz działania poduszki potwierznej.

    1. Stan poduszki po około 10 ms od uderzenia w przeszkodę z prędkością 80 km/h.

    2. Stan poduszki po około 20 ms od uderzenia w przeszkodę z prędkością 80 km/h. Poduszka zaczyna się napełniać gazem.

    3. Po 30 ms poduszka jest całkowicie napełniona gazem. Energia uderzenia została już częściowo zmniejszona przez naciągający się pas bezpieczeństwa.

    4. Po ok 80 ms twarz i górna część ciał uderza w poduszkę, która zaczyna się opróżniać szczelinami od strony kierowcy.

    5. Po około 120 ms poduszka jest prawie pusta. Ciało kierowcy przemieszcza się z powrotem w stronę oparcia.

    Umiejscowienie poszczególnych poduszek powietrznych - wyświetla sie ilustracja z umiejscowieniem poduszek powietrznych, na ilustracji znajdują się 4 punkty.

    1. Przednie poduszki powietrzne

    2. Kolanowe poduszki powietrzne

    3. Boczne poduszki powietrzne

    4. Kurtyny powietrzne

  14. Tablica rozdzielcza
    Tekst: Tablica rozdzielcza jest to jedna z części deski rozdzielczej. W zależności od wyposażenia i modelu pojazdu mogą się tam znaleźć np. prędkościomierz, obrotomierz, drogomierz, wskaźniki oraz lampki kontrolne. Pokazują one kierowcy podstawowe informacje i parametry dotyczące funkcjonowania pojazdu i jego podzespołów
    Przykładowa tablica rozdzielcza - wyświetla się ilustracja z zegarami na tablice rozdzielczej, takimi jak predkościomierz, obrotomierz, wskązniki oraz lampki kontrolne.

  15. Elementy sterowania pracą pojazdu
    Wyświetla się ilustracja widoku wnętrza samochodu z pozycji kierowcy. Tekst: Większość elementów sterowania pracą pojazdu znajduje się na desce rozdzielczej umiejscowionej w przedniej części pojazdu (kabinie pasażerskiej). Na desce rozdzielczej znajdują się różne przełączniki czy przyciski, które pozwalają regulować, włączać czy wyłączać funkcje pojazdu jak np. klimatyzacja, kierunkowskazy, ogrzewanie tylnej szyby czy światła awaryjne.
    Dodatkowo poduszki powietrzne są zwykle umieszczane w kierownicy i desce rozdzielczej samochodu. Poduszki powietrzne w kierownicy mają na celu ochronę kierowcy, podczas gdy poduszki powietrzne w desce rozdzielczej mają na celu ochronę pasażera na przednim siedzeniu. Wyświetla się ilustracja widoku wnętrza samochodu z pozycji kierowcy z 23 punktami naniesionymi na ilustracji.

    1. Klamka drzwi

    2. Wyłącznik centralnego zamka

    3. Elektryczna regulacja lusterek zewnętrznych

    4. Elektryczne szyby

    5. Blokada szyb

    6. Dźwignia świateł i kierunkowskazów

    7. Dźwignia wycieraczek

    8. Zegary (np. prędkościomierz, obrotomierz)

    9. Przyciski na kierownicy multifunkcyjnej (m.in. regulacja głośności radia, odbieranie połączeń telefonicznych)

    10. Wyloty powietrza z pokrętłem

    11. Podgrzewane fotele

    12. System VALET

    13. Światła awaryjne

    14. Blokada drzwi

    15. Wyświetlacz

    16. Radio

    17. Telefon

    18. Układ klimatyzacji

    19. Funkcje radia

    20. Nawigacja

    21. Menu

    22. Obieg powietrza

    23. Ogrzewanie szyb

  16. Siedzenia
    Tekst: Fotele samochodowe są jednym z obowiązkowych elementów wyposażenia pojazdów samochodowych. Umożliwiają one wygodne, komfortowe, a przede wszystkim bezpieczne przemieszczanie się.

    Konstrukcja fotela samochodowego

    Fotele samochodowe

    Siedzenia autobusowe

  17. Zagłówki 
    Tekst: Zagłówki samochodowe są jednym z elementów bezpieczeństwa biernego. Ich zadaniem jest niedopuszczenie, aby głowa osoby siedzącej w fotelu nagle przemieściła się w stronę tyłu pojazdu w przypadku kolizji lub wypadku drogowego. Chroni w ten sposób kręgosłup przed urazami. Dodatkowo zagłówki służą do podniesienia komfortu jazdy poprzez możliwość wygodnego oparcia głowy.
    W zależności od wyposażenia samochodu, stosowane mogą być tzw. aktywne zagłówki. Zapewniają one dodatkową ochronę kręgosłupa oraz okolic szyi w razie wypadku. Działa on na zasadzie dźwigni. Podczas kolizji ciało człowieka przesuwa się w sposób bezwładny do oparcia fotela. Umieszczony we wnętrzu fotela specjalny panel jest naciskany przez plecy powodując wysunięcie zagłówka. Dzięki temu głowa uzyskuje dodatkowo oparcie i ogranicza się ryzyko uszkodzenia kręgosłupa i kręgów szyjnych.

    Zagłówek samochodowy - wyświetla się ilustracja zagłówka zamontowanego na siedzeniu kierowcy.

    Sposób działania aktywnego zagłówka samochodowego - wyświetla się ilustracja działania aktywnego zagłówka samochodowego na siedzeniu kierowcy.

R1NZ4eZi1uiaG
(Uzupełnij).

Powiązane ćwiczenia