Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Największym zagrożeniem dla sprawnego i skutecznego przebiegu ewakuacji nie jest wcale skala, rozmiar i charakter sytuacji kryzysowej. Jest nim panika – stan emocjonalny, który w czasie poczucia zagrożenia może dotknąć każdego z nas. Dlatego też, o powodzeniu i sprawnym przebiegu ewakuacji, decyduje przede wszystkim spokój i opanowanie osób ewakuowanych oraz stosowanie się do wytycznych odpowiednich służb.

R1S8HoKU0qC29
Oznaczenie kierunku do wyjścia ewakuacyjnego w prawo.
Źródło: Pixabay, © michaelmep, Licencja niewyłączna.

Znajdź w dostępnych Ci materiałach informacje dotyczące zagrożeń dla ludności w czasie pokoju, kryzysu i wojny. Możesz również poszerzyć swoją wiedzę, korzystając z innego e‑materiału pt. Ostrzeganie i alarmowanie.Py6xzdQHQOstrzeganie i alarmowanie.

Nauczysz się
  • wymieniać przyczyny, objawy oraz sposoby przeciwdziałania panice,

  • opisywać zasady sprawnej ewakuacji,

  • wyjaśniać zasady zaopatrywania ewakuowanej ludności w żywność oraz wodę.

i7UZfWDfU4_d5e227

1. Panika – definicja, przyczyny, sposoby przeciwdziałania

Słownik Języka Polskiego PWN definiuje się panikę jako nagły, niepohamowany, często nieuzasadniony strach, ogarniający zwykle większą liczbę ludzi Indeks górny 111 Indeks górny koniec. Ta krótka i zwięzła definicja oddaje najważniejsze cechy paniki, do których zalicza się:

  • nagły i nieoczekiwany wybuch silnego i szybko rozprzestrzeniającego się strachu (będącego możliwym powodem gwałtownej i niekontrolowanej ucieczki),

  • urojenie lub wyolbrzymienie niebezpieczeństwa,

  • zaćmienie świadomości.

Panika może mieć różne przyczyny, wśród których wymienić można:

  • plotki i nieprawdziwe (niesprawdzone) informacje,

  • poczucie stałego zagrożenia,

  • poczucie bezsilności i niepewności,

  • brak wiedzy o zorganizowanej pomocy,

  • dużą zmienność sytuacji,

  • dezorganizację, chaos,

  • zmęczenie i brak snu,

  • brak lub niedobór pożywienia i wody,

  • widok poszkodowanych oraz ofiar,

  • zniszczenia (zburzone budynki, powalone drzewa, zniszczone pojazdy),

  • w czasie wojny, również akcje dywersyjne przeciwnika.

Głównym objawem paniki jest gwałtowna, niekontrolowana ucieczka, która prowadzi do ogromnego chaosu, czego przykład można zaobserwować na ilustracji poniżej. 
Do jej typowych oznak zalicza się:

  • mocne bicie serca,

  • przyspieszenie tętna,

  • intensywne pocenie się,

  • duszności,

  • ból w klatce piersiowej,

  • zawroty głowy,

  • omdlenia,

  • drżenie mięśni,

  • nudności,

  • drętwienie kończyn,

  • bladość.

1
RPVTkfg93MPeT
Panika - malowidło zostało wykonane na bazie rzeczywistego zdjęcia przedstawiającego panikę na imprezie Love Parade w Duisburgu w 2010 roku. Panika ogarniająca tłum może spowodować nawet utratę życia i zdrowia.
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Zachowanie ludzi, gdy ogarnia ich panika, stanowi bardzo niebezpieczną sytuację. Wskutek nieprzemyślanych i nieskoordynowanych działań, człowiek może doprowadzić do zaprószenia ognia lub zranienia innych osób. Bardzo często, 
gdy ludzie uciekają z miejsca wypadku, myślą głównie o własnym przetrwaniu i niejednokrotnie tratują innych ludzi. Takie postępowanie może zagrażać zdrowiu i życiu. Dlatego istotne jest umiejętne przeciwdziałanie zagrożeniom oraz odpowiednio szybkie ich zwalczanie. Bardzo ważną rolę odgrywa tu efektywna edukacja dla bezpieczeństwa. Dzięki niej ludzie zapoznają się z zasadami postępowania na wypadek różnych niebezpieczeństw. Ponadto najlepiej jest dowiedzieć się od osób, które kierują ewakuacją, z jakim zagrożeniem mamy 
do czynienia, jaka jest jego skala i przewidywane skutki. Bardzo niebezpieczne jest rozpowszechnianie plotek. Wiadomości niesprawdzone często są wyolbrzymiane przez kolejne osoby, dlatego nie należy ich powtarzać ani w nie bezkrytycznie wierzyć.

Polecenie 1

Czy na miejscu zdarzenia rzeczywiście istotną kwestią jest przeciwdziałanie panice? Odpowiedź uzasadnij.

R6lapoQTEwVpZ
(Uzupełnij).
i7UZfWDfU4_d5e465

2. Ewakuacja z terenów zagrożonych

Ewakuacją nazywamy zorganizowane przemieszczenie ludzi (czasami również z ich dobytkiem) oraz zwierząt z terenów zagrożonych (np. wojną lub klęską żywiołową) 
na obszar bezpieczny. Ewakuacją może być zarówno działanie przeprowadzane na niewielką skalę (np. wyprowadzenie ludzi z pojedynczego budynku, co przedstawia fotografia z podpisem Ewakuacja), jak również akcja, stanowiąca duże i złożone przedsięwzięcie logistycznelogistykalogistyczne (np. podczas powodzi lub działań wojennych).

RcXwPR8JO86G0
Ewakuacja - Sprawna ewakuacja może uchronić wiele osób przed grożącym im niebezpieczeństwem.
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ogólnie wyróżnia się dwa rodzaje ewakuacji: planową oraz doraźną.

Ewakuacja planowa polega na przemieszczeniu ludności z miejsc zagrożonych, np. terenów przewidywanych działań zbrojnych, obiektów użyteczności publicznej 
lub zakładów pracy, zgodnie z wcześniej przygotowanym planem. Taką ewakuację organizuje się w czasie pokoju, a realizuje w czasie wojny lub w sytuacji zagrożenia.

Ewakuacja doraźna stanowi zaś natychmiastowe przemieszczenie ludności z miejsc, w których wystąpiło bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia, do miejsc bezpiecznychmiejsca bezpiecznemiejsc bezpiecznych.

Niezależnie od rodzaju zagrożenia, wyróżnia się również samoewakuacjęsamoewakuacjasamoewakuację, która jest prowadzona przede wszystkim z wykorzystaniem własnych środków (np. transportowych, kwaterunkowych).

R1XSCeTPT7DiL
Ewakuacja szkoły stanowi przykład ewakuacji zorganizowanej.
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., Wistula (https://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY 3.0.

W czasie ewakuacji ważne jest sprawne działanie wszystkich zaangażowanych służb ratowniczych, umożliwiające realizację zaplanowanych działań. Aby cały proces przebiegał możliwie najsprawniej, ludność powinna postępować zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami. Ewakuację uznaje się za zakończoną, gdy objęta nią ludność zostanie zakwaterowana w planowanych rejonach rozmieszczenia. Zostały one przedstawione w aplikacji poniżej. Trzeba pamiętać, że każde zachowanie należy dostosować do sytuacji.

RqDWvCwPdPCRK
Aplikacja ogólnie przyjęte zasady ewakuacji
Ogólnie przyjęte zasady ewakuacji
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Aplikacja zawiera ważne informacje dotyczące zasad ewakuacji. Składa się z 6 kwadratowych piktogramów. Piktogramy ułożone po 3 w rzędzie górnym i dolnym.

Poniżej opis kolejno górnych, następnie dolnych.

Pierwszy piktogram:

Biały piktogram telefonu komórkowego na pomarańczowym tle.  Na górze wyświetlacza numer 112. Poniżej symbol słuchawki. Nad słuchawką palec wskazujący dłoni. Informacja: w razie zagrożenia natychmiast powiadomić sąsiadów oraz odpowiednie służby ratownicze.

Drugi piktogram

Biała osoba idąca w prawo trzyma megafon na wysokości twarzy. Tło błękitne. Informacja: kierujący (strażak) przejmuje działania ratownicze.

Trzeci piktogram

Dwie białe osoby na granatowym tle. Po lewej osoba siedząca na wózku inwalidzkim. Druga osoba to kobieta pchająca, w prawo, wózek z dzieckiem. Informacja: pierwszeństwo w ewakuacji mają m.in. kobiety, dzieci, matki, osoby niepełnosprawne.

Czwarty piktogram:

Trzy białe osoby na fioletowym tle. Dwie osoby idące w prawo. W tle trzecia osoba to strażak stojący przodem do idących osób. Informacja: należy stosować się do poleceń służb ratowniczych.

Piąty piktogram:

Trzy osoby, rodzina, naprzeciw domu, na zielonym tle. Przed domem ojciec idący z tyłu matki z dzieckiem. Informacja: opuszczając mieszkanie należy odciąć gaz, prąd, światło, zamknąć drzwi i okna.

Szósty piktogram:

Biały pionowy wykrzyknik na czerwonym tle. Informacja: zabrania się tamowanie ruchu, przechodzenia w przeciwnym kierunku ewakuacji.

Polecenie 2

Zapoznaj się z poniższym fragmentem opracowania Bądź gotowy. Poradnik na czas kryzysu i wojny, wydanego przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (https://www.gov.pl/web/rcb/badz-gotowy--poradnik-na-czas-kryzysu-i-wojny). Na jego podstawie wyjaśnij jak możesz przygotować się do ewakuacji.

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa Bądź gotowy – poradnik na czas kryzysu i wojny

Ewakuacja może mieć charakter dobrowolny lub przymusowy. Jak się do niej przygotować? Działania prewencyjne:

  • utrzymuj rezerwy paliwa - jeżeli to możliwe trzymaj w garażu kanister wypełniony paliwem. Może przydać się w sytuacji konieczności nagłego wyjazdu. Jeśli nie masz możliwości zgromadzenia zapasów, a podejrzewasz, że niebawem będziesz musiał się ewakuować - zatankuj samochód do pełna na najbliższej stacji;

  • upewnij się, że masz koło zapasowe i wiesz, jak je wymienić;

  • przygotuj się, że system GPS może nie działać. Zaopatrz się w mapy i zaplanuj podstawowe i zapasowe drogi podróży;

  • ustal z bliskimi miejsce kontaktowe, do którego udacie się w razie przypadkowego rozdzielenia (miejsce, do którego każdy będzie mógł bez przeszkód dotrzeć). Przed ewakuacją:

  • przebierz się w ubranie zapewniające ochronę – pamiętaj o kurtce, butach z grubą podeszwą, i czapce. Załóż spodnie bojówki i ubieraj się 'na cebulkę'. Unikaj kolorów brązowych, zielonych oraz plecaków moro - możesz zostać uznany za żołnierza! zabierz przygotowany wcześniej plecak ratunkowy, a jeżeli go nie masz, zbierz w jedno miejsce wszystkie najpotrzebniejsze rzeczy;

  • przed wyjściem zabezpiecz swój dom – zakręć zawory wody i gazu, odłącz wszystkie urządzenia elektryczne, usuń produkty z lodówki i zamrażarki, zamknij drzwi na klucz;

  • jeśli spóźnisz się na zorganizowany przez służby/administrację transport z miejsca ewakuacji – idź pieszo;

  • jeśli zdecydujesz się na indywidualną ewakuację, podróżuj z rodziną jednym samochodem. Ograniczysz ryzyko rozdzielenia.

CART1 Źródło: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, Bądź gotowy – poradnik na czas kryzysu i wojny, dostępny w internecie: https://www.gov.pl/web/rcb/badz-gotowy--poradnik-na-czas-kryzysu-i-wojny.
RR0tRxSsyniIj
(Uzupełnij).
RJAPKlsih2hbd
Kierownik ewakuacji
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
i7UZfWDfU4_d5e636

3. Ewakuacja zwierząt

Ewakuacja zwierząt jest zadaniem trudnym i skomplikowanym, dlatego ważne jest nabycie odpowiedniej wiedzy i umiejętności w tym zakresie. Powinna ona odbywać się w taki sposób, aby nie zagrażała życiu i zdrowiu ani ratowników, ani zwierząt.

W sytuacji zagrożenia zwierzęta odczuwają niepokój i lęk. Ponadto są one mało odporne na działanie dymu. Gdy przedostanie się on do pomieszczenia, zwierzęta bardzo często układają się na ziemi, utrudniając ewakuację. Dlatego powinno się rozpoczynać wyprowadzanie zwierząt w chwili, kiedy tylko dotrą pierwsze sygnały o możliwym zagrożeniu. Warto pamiętać o tym, aby podchodzić do zwierząt 
od przodu, spokojnie i ostrożnie, łagodnie do nich przemawiając. Wyczuwają one zdenerwowanie ratownika i bardzo łatwo im się ono udziela. Zwierzęta wyprowadzane ze strefy zagrożonej, powinny być kierowane do miejsc bezpiecznychmiejsca bezpiecznemiejsc bezpiecznych, z których nie będą mogły się same wydostać. Należy również pamiętać o tym, 
że w zależności od gatunku ewakuowanych zwierząt podejmuje się odmienne czynności. O ile np. konie i krowy po prostu wyprowadza się z zagród, o tyle drób wynosi się w workach lub w koszach, szybko go potem uwalniając i zapewniając dopływ świeżego powietrza. Małe zwierzęta domowe ewakuuje się w klatkach.

R16TZSINNzjEW
Ewakuacja zwierząt gospodarskich jest dużym przedsięwzięciem, więc powinna być przeprowadzona najwcześniej, jak to możliwe.
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., D T G (https://commons.wikimedia.org), Neil Bird (https://www.flickr.com), Fresco Tours (https://www.flickr.com), steve p2008 (https://www.flickr.com), licencja: CC BY 3.0.
i7UZfWDfU4_d5e741

4. Ewakuacja z budynku

Polecenie 3

Przed zapoznaniem się z tematem sprawdź swoją wiedzę i spróbuj ewakuować się ze szkoły wykorzystując grę.

RxqX64mZsD23P
ćwiczenie interaktwyne
Ewakuacja ze szkoły
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Gra pod tytułem Ewakuacja ze szkoły

RqORSkdTVAWza
Ćwiczenie 1
Dezorientacja uczniów. Co zrobisz w pierwszej kolejności? Możliwe odpowiedzi: 1. Pozbieram wszystkie cenne rzeczy (np. komputer) i opuszczę szkołę., 2. Wyjdę jak najszybciej ze szkoły i zadzwonię do rodziców., 3. Pozamykam okna, zabiorę rzeczy osobiste (m.in. plecak, w którym mam legitymację) i wyjdę na korytarz.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1Gusr5TN8njY
Ćwiczenie 2
Uczniowie wyszli już z klasy na korytarz. Co będzie twoim następnym krokiem? Możliwe odpowiedzi: 1. Sprawdzenie sąsiedniej sali i poinformowanie osób w niej przebywających o konieczności ewakuacji., 2. Udanie się do najbliższego okna, aby spróbować zorientować się w sytuacji., 3. Udanie się do pokoju nauczycielskiego celem zapytania co należy zrobić dalej..
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RjD3H5dVmxs5l
Ćwiczenie 3
Wygląda na to, że wszyscy na piętrze już zostali poinformowani o konieczności ewakuacji i należy zejść na parter. Jaką drogę wybierzesz? Możliwe odpowiedzi: 1. Pójdę schodami, muszę się kierować znakami ewakuacyjnymi., 2. Wybieram windę – będzie szybciej, a dodatkowo na schodach jest tłok.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1AgE1e7xoH5f
Ćwiczenie 4
Na zdjęciu kierownik ewakuacji w żółtej kamizelce wskazujący kierunek wyjścia zgromadzonym uczniom – nakaz przechodzenia na lewo do miejsca zbiórki. Kierownik uspokaja uczniów mówiąc, żeby iść powoli i że każdy opuści budynek bezpiecznie. Jak się zachowasz w takiej sytuacji? Możliwe odpowiedzi: 1. Pomogę kierownikowi ewakuacji we wskazywaniu odpowiedniego kierunku do zbiórki., 2. Będę się przemieszczać wraz z pozostałymi do miejsca zbiórki., 3. Znam doskonale teren szkoły i wybiorę skrót, omijając tłumy.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
i7UZfWDfU4_d5e774

Ewakuacja z budynku, np. szkoły, odbywa się na podobnych zasadach, jak ewakuacja z terenów zagrożonych, a decyzję o niej podejmuje zarządca budynku.

Uwaga!

Jeśli na terenie jakiegoś obiektu zauważysz zagrożenie – natychmiast poinformuj kogoś dorosłego o zaistniałym zdarzeniu!

Ewakuacja ze szkoły
Instrukcja: Ewakuacja ze szkoły
Krok

Po usłyszeniu alarmu musisz niezwłocznie przerwać wykonywane czynności, zamknąć okna i opuścić pomieszczenie. Zamknij za sobą drzwi (tylko na klamkę), najlepiej pozostawiając klucz w zamku.

Ry7XPPKZWbeLF
Opuszczanie klasy
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Nigdy nie należy zamykać drzwi na klucz, gdyż może to uniemożliwić wyjście z pomieszczenia lub budynku innym osobom! Ponadto spowolni to prace służb, które przybędą na miejsce i będą przeszukiwały każde pomieszczenie.

Krok

Po wyjściu upewnij się, że ludzie w sąsiednich pomieszczeniach usłyszeli komunikat i są gotowi do ewakuacji.

RSyfz4fNh7ES6
Upewnienie się, czy uczniowie z sąsiadujących klas również gotowi są do ewakuacji
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Krok

Kieruj się do wyjść ewakuacyjnych, którymi są zazwyczaj korytarze i klatki schodowe przeznaczone do codziennego użytkowania. Są one oznaczone specjalnymi znakami bezpieczeństwa.

ReJrN2mwXTE1f
Znak ewakuacyjny
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Krok

W czasie ewakuacji nie korzystaj z wind, dźwigów, kanałów itp.

Ro7Gj5EfTBKhc
Zakaz korzystania z windy w czasie ewakuacji
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Krok

Jeżeli drogi ewakuacyjne są zadymione, staraj się trzymać głowę jak najniżej - w dolnych partiach jest najmniej dymu i najwięcej tlenu. Idź wzdłuż ścian, by 
nie stracić orientacji.

R1ERsdmmWXpq1
Sposób poruszania się w zadymionym pomieszczeniu
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Krok

Nie odłączaj się od grupy. Jeśli ewakuowana jest szkoła, nauczyciel, który był z tobą w klasie, jest odpowiedzialny za całą grupę i on kieruje jej ewakuacją.

RWf0KillmS5n6
W trakcie ewakuacji nie wolno odłączać się od grupy
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Krok

Stosuj się do poleceń osoby prowadzącej ewakuację – ona najczęściej zna budynek bardzo dobrze i najszybciej cię z niego wyprowadzi.

Rk9EqTHQnb6Vw
Kierowanie ewakuacją
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

W zależności od oświetlenia drogi ewakuacyjne można oznaczać znakami fotoluminescencyjnymiznaki fotoluminescencyjnefotoluminescencyjnymi, podświetlanymi, lub takimi i takimi jednocześnie. Najważniejsze znaki ewakuacyjne przedstawia poniżej.

Dodatkowo wszystkie budynki użyteczności publicznej (w tym szkoły) są wyposażone w plany ewakuacji. Są na nich zaznaczone m.in. drogi ewakuacyjne oraz miejsca rozmieszczenia sprzętu pożarniczego. Przykład takiego planu został zaprezentowany poniżej.

R8Um5HcbYI6hj
Plan ewakuacji - powinien być umieszczony w miejscu dostępnym dla każdej przebywającej w budynku osoby.
Źródło: Aleksandra Ryczkowska, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 4

Dowiedz się, gdzie w twojej szkole znajdują się wyjścia ewakuacyjne oraz miejsce zbiórki do ewakuacji.

Rjm9SDgYkoQUH
(Uzupełnij).
i7UZfWDfU4_d5e885

5. Zasady zaopatrywania w żywność oraz wodę

W trakcie ewakuacji oraz sytuacji zagrożenia ważne jest odpowiednie zaopatrywanie ludności w żywność oraz wodę. Ich dostawy są organizowane w dwóch wariantach:

  • dla osób przebywających w rejonie dotkniętym sytuacją kryzysową – do miejsc zamieszkania bądź ukrycia,

  • dla ludności ewakuowanej – do miejsca tymczasowego zakwaterowania.

O tym, jakie produkty żywnościowe zostaną dostarczone ludności poszkodowanej, decyduje przede wszystkim sytuacja, w jakiej się ona znajduje. Jeśli tymczasowe miejsca zakwaterowania będą wyposażone w sprzęt umożliwiający samodzielne przygotowanie posiłków, wówczas dostarcza się podstawowe produkty żywnościowe, przeznaczone do samodzielnego przygotowania, takie jak na pierwszej fotografii w poniższej galerii. W przypadku gdy samodzielne przyrządzanie posiłków jest niemożliwe, organizuje się punkty zbiorowego żywienia. Wówczas posiłki są rozdawane np. w szkołach, stołówkach, miejscowych zakładach pracy lub dowożone do innych miejsc pobytu ludności.

W sytuacji zagrożenia ważne jest również samodzielne przygotowanie zapasów żywności. Warto pamiętać, aby:

  • nie zajmowały zbyt dużo miejsca,

  • były produktami wysokokalorycznymi, lekkostrawnymi i nadającymi się 
    do przechowywania przez dłuższy czas,

  • były zdatne do spożycia na zimno lub ewentualnie po lekkim podgrzaniu.

Polecenie 5

Spośród podanych artykułów żywnościowych wybierz te, które można zabrać 
ze sobą podczas ewakuacji.

R1GDTFLsXkq0r
Ćwiczenie interaktywne
Kompletowanie zapasów na wypadek ewakuacji
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Spośród podanych artykułów żywnościowych wybierz te, które można zabrać ze sobą podczas ewakuacji.

Sytuacja

Po lewej stronie aplikacji znajduje się kilkanaście artykułów żywnościowych, a po prawej duży worek. Musisz wybrać do worka artykuły, które uważasz za właściwe.

Lista artykułów po lewej stronie :

1. Ciastka czekoladowe; 2. Batonik czekoladowy; 3. Konserwa; 4. Talerz z gyrosem, frytkami, surówką; 5. Hot‑dog; 6. Garnek zupy; 7. Zapiekanka; 8. Pizza; 9. Wafelki; 10. Danie ekspresowe; 11. Ser żółty w plasterkach; 12. Pieczony kurczak; 13. Kawałek surowego mięsa; 14. Opakowanie ryżu; 15. Puszka z rybą; 16. Butelka z sokiem; 17. Szynka w plasterkach; 18. Surowy kurczak na tacce; 19. Opakowanie płatków śniadaniowych; 20. Pierogi w worku foliowym; 21. Butelka mleka; 22. Wafle ryżowe; 23. Ofoliowany bochenek chleba; 24. Opakowanie makaronu; 25. Hamburger; 26. Talerz z ziemniakami i kotletem schabowym; 27. Zupka chińska; 28. Zupa w puszce; 29. Butelka z wodą.

Istotna uwaga do zadania

W kolejnym paragrafie poniżej znajdziesz jedną z możliwych odpowiedzi w tym zadaniu. Postaraj się również zastanowić nad alternatywną listą. Poniższa lista ma pewne ograniczenia. Zakładając, że zabierzesz butelkę mleka lub opakowanie sera, pamiętaj, że te produkty wymagają chłodniejszych warunków, są mniej trwałe i nie są lekkostrawne. Ponadto, część ze wskazanych produktów jest niezalecana do codziennego spożycia, niezdrowa i należy je traktować jedynie w kategoriach opisywanych w tym e‑materiale, tzn. wyjątkowych sytuacji. Przykłady to w szczególności wszelkiego rodzaju zupki i dania ekspresowe. Pamiętaj również, że o ile batony, czekolada itd. są rzeczywiście wysokokaloryczne i w przypadku deficytu kalorycznego, np. w czasie oczekiwania na pomoc, mogą być wskazane, tak one również nie powinny być stosowane jako zamiennik zdrowej żywności na co dzień. Produkty te mogą prowadzić do szeregu chorób, np. otyłości.

Przykład rozwiązania

Aplikacja potwierdzi poprawne wykonanie zadania jeżeli wybierzesz do worka : ciastka czekoladowe, batonik czekoladowy, konserwę, wafelki, danie ekspresowe, ser żółty w plasterkach, opakowanie ryżu, puszkę z rybą, butelkę z sokiem, szynkę w plasterkach, opakowanie płatków śniadaniowych, butelkę mleka, wafle ryżowe, ofoliowany bochenek chleba, opakowanie makaronu, zupkę chińską, zupę w puszce, butelkę z wodą.

R1e5h0ykQ0HwZ
(Uzupełnij).
i7UZfWDfU4_d5e952

Bardzo ważne w sytuacjach kryzysowych są nie tylko dostawy żywności, ale również dostarczanie wody – zarówno przeznaczonej do picia, jak i do celów gospodarczych. Organizuje się je zazwyczaj w wypadku zniszczenia, zanieczyszczenia bądź skażenia istniejących ujęć wodnych i studni.
W sytuacji kryzysowej przeważnie organizowane są dostawy w cysternach samochodowych oraz w przewoźnych zbiornikach, które w systemie całodobowym dostarczają wodę ludności poszkodowanej. W tym przypadku dystrybucję (dostawy) zapewniają głównie przedsiębiorstwa wodociągów i kanalizacji. Dysponują one środkami do przewozu wody pitnej. Warto jednak zaznaczyć, że wkład w jej transport mogą mieć również pododdziały Sił Zbrojnych oddelegowane do pomocy ludności cywilnej.

R1f0BDUi0Pr55
Biała cysterna samochodowa z napisem woda pitna.
Źródło: Šjů (http://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY 2.0.

Tak opisane rozwiązania są jednak mało wydajne, ponieważ wśród ludności poszkodowanej istnieje duże zapotrzebowanie na wodę. Znacznie skuteczniejsze jest wcześniejsze przygotowanie, a następnie możliwie szybkie uruchomienie awaryjnych ujęć wody. Ważnym źródłem mogą być również ujęcia wodne oraz studnie, udostępniane (lub budowane) w związku z obowiązkiem świadczeń osobistychświadczenia osobisteświadczeń osobistychrzeczowychświadczenia rzeczowerzeczowych.

Należy pamiętać, że dostęp do wody podczas kryzysu i wojny może być utrudniony. Warto zabezpieczyć 14 litrów wody na każdego mieszkańca domu – jest to ilość, która pozwoli na przetrwanie tygodnia bez dostępu do bieżącego źródła. Zapasy żywności należy przechowywać w chłodnym, suchym i ciemnym miejscu. Nie należy gromadzić produktów wymagających chłodzenia i obróbki cieplnej przy przygotowaniu – najodpowiedniejsze są takie z długą datą ważności, które można zjeść na zimno – batony, konserwy, dania gotowe, suche pieczywo.

W sytuacjach ekstremalnych istnieją również sposoby na pozyskanie wody występującej w środowisku naturalnym. Źródłem wody w terenie mogą być strumyki i rzeki ale też woda opadowa w postaci deszczówki, rosa na roślinach a w porze zimowej rozpuszczony śnieg. Pożywienie w warunkach naturalnych możesz pozyskać np. zbierając jadalne rośliny (owoce, warzywa). Ludzki organizm składa się w około 70% z wody, która ogrywa niezwykle istotną rolę. Bez wody człowiek jest w stanie przeżyć około 3‑4 dni natomiast bez pożywienia około 3 tygodnie (zależnie od cech osobniczych i warunków pogodowych).

i7UZfWDfU4_d5e997

6. Podsumowanie

  • Panika stanowi największe zagrożenie dla sprawnego i efektywnego przebiegu ewakuacji.

  • Głównym objawem paniki jest gwałtowna, niekontrolowana ucieczka.

  • Bardzo istotne jest umiejętne przeciwdziałanie panice i odpowiednio szybkie zwalczanie zagrożeń mogących ją wywołać. Niezwykle ważną rolę odgrywa tu edukacja dla bezpieczeństwa – ludność powinna być zaznajomiona z metodami przeciwdziałania sytuacjom nadzwyczajnym i zasadami postępowania w momencie ich wystąpienia.

  • Ewakuacja to zarówno działania przeprowadzane na stosunkowo niewielką skalę, np. wyprowadzenie ludzi z pojedynczego budynku, jak również akcje stanowiące złożone przedsięwzięcie logistyczne, np. podczas powodzi lub działań wojennych.

  • Wyróżnia się dwa rodzaje ewakuacji: planową oraz doraźną.

  • W czasie ewakuacji istotne jest odpowiednie postępowanie, które należy dostosować do okoliczności zdarzenia. Zawsze natomiast należy postępować zgodnie z poleceniami odpowiednich służb.

  • W trakcie ewakuacji oraz w sytuacji zagrożenia ważne jest odpowiednie zaopatrywanie ludności w żywność oraz wodę.

  • Obejrzyj animację i przypomnij sobie instrukcję postępowania w czasie ewakuacji z budynku.

RxUKnyotQLuSe
Ewakuacja z budynku - w filmie lektor opisuje to, co jest zawarte w tekście powyżej, jak krok po kroku opuścić budynek w razie zagrożenia.
i7UZfWDfU4_d5e1045

7. Słowniczek

ewakuacja
Definicja: ewakuacja

przemieszczenie się ludności, zwierząt i transport mienia z rejonów, w których występują zagrożenia, do miejsc bezpiecznych

logistyka
Definicja: logistyka

planowanie i organizacja skomplikowanego przedsięwzięcia

masowe zagrożenie
Definicja: masowe zagrożenie

sytuacja obejmująca duży obszar, wywołana działaniem sił natury, awariami technicznymi bądź innymi zdarzeniami, która może prowadzić do utraty zdrowia, życia ludzkiego lub wystąpienia szkody w mieniu albo środowisku

miejsca bezpieczne
Definicja: miejsca bezpieczne

rejony i obszary, na których w rozpatrywanym aktualnie czasie nie występuje zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz zwierząt ani środowiska i mienia

panika
Definicja: panika

nagły, niepohamowany, często nieuzasadniony strach ogarniający zwykle większą liczbę ludzi

samoewakuacja
Definicja: samoewakuacja

polega na przemieszczeniu się ludności z rejonów, w których może wystąpić lub wystąpiło bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia, poza strefę zagrożenia – jest prowadzona przede wszystkim z wykorzystaniem własnych możliwości (transportowych, zakwaterowania itp.)

strefa zagrożenia
Definicja: strefa zagrożenia

miejsce lub rejon, w którym występują zagrożenia życia lub zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska i mienia, spowodowane przez naturalne katastrofy, awarie techniczne lub inne zagrożenia

świadczenia osobiste
Definicja: świadczenia osobiste

obowiązki, które mogą być nałożone na obywateli polskich (pomiędzy 16. a 60. rokiem życia); polegają na wykonywaniu różnego rodzaju prac doraźnych na rzecz przygotowania obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków

świadczenia rzeczowe
Definicja: świadczenia rzeczowe

obowiązki, które w sytuacjach kryzysowych mogą być nałożone na urzędy i instytucje państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne, a także 
na osoby fizyczne; polegają na oddaniu do używania posiadanych nieruchomości i innych rzeczy ruchomych na cele przygotowania obrony państwa

znaki fotoluminescencyjne
Definicja: znaki fotoluminescencyjne

fotoluminescencja jest jednym z typów luminescencji, czyli zjawiska wytwarzania światła pod wpływem nietermicznych czynników. Czynnikiem wzbudzającym fotoluminescencję (tym, który powoduje, że fotoluminescencyjne znaki bezpieczeństwa świecą w ciemności) jest promieniowanie widzialne i ultrafioletowe. Innymi słowy, wykonane w odpowiedniej technologii znaki fotoluminescencyjne są bardzo użyteczne w czasie ewakuacji, gdyż świecą jakiś czas po zniknięciu oświetlenia, czy to naturalnego, czy sztucznego

i7UZfWDfU4_d5e1166

8. Zadania

Ćwiczenie 1
RxGEEMzbIF9eX
zadanie interaktywne
Ewakuacja
Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RwyEm14x1coxT
zadanie interaktywne
Ewakuacja
Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
RZmqBPfGdGS7X
zadanie interaktywne
Ewakuacja
Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.