Fair play, czyli czysta gra
Scenariusz zajęć
III etap edukacyjny, język polski
Temat: Fair play, czyli czysta gra
Treści kształcenia:
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Świadomość językowa. Uczeń:
7) przekształca części zdania pojedynczego w zdania podrzędne i odwrotnie, przekształca konstrukcje strony czynnej w konstrukcje strony biernej i odwrotnie, zamienia formy osobowe czasownika na imiesłowy i odwrotnie – ze świadomością ich funkcji i odpowiednio do celu całej wypowiedzi; zamienia mowę niezależną na zależną.
Cele operacyjne:
Uczeń:
Zna różne formy czasownika,
Rozpoznaje imiesłowy,
Odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego,
Zna zasady fair play.
Nabywane umiejętności:
Rozpoznawania i przekształcania różnych konstrukcji składniowych,
Tworzenia i nazywania imiesłowów,
Prawidłowego zastosowania imiesłowów w zdaniu.
Kompetencje kluczowe:
Porozumiewanie się w języku ojczystym,
Umiejętność uczenia się,
Inicjatywność i przedsiębiorczość.
Środki dydaktyczne:
Przygotowane na kartkach zadania z kształcenia językowego,
Zasób multimedialny: film „Samochód, który został skradziony”,
Sprzęt multimedialny: rzutnik, ekran, tablica interaktywna,
„Cenki” wykorzystane do oceny zajęć przez uczniów, termometr z kartonu/narysowany na tablicy (do oceny zajęć).
Metody nauczania:
Praktyczna: ćwiczenia praktyczne,
Aktywizująca: gra dydaktyczna,
Eksponująca: film.
Formy pracy:
Zbiorowa,
Grupowa zróżnicowana,
Indywidualna jednolita.
Przebieg zajęć:
Etap wstępny
Nauczyciel wita uczniów; przeprowadza czynności organizacyjne: sprawdzenie obecności, zapisanie tematu lekcji na tablicy. Zapoznaje dzieci z celami zajęć.
Etap realizacji
Prowadzący zajęcia dzieli klasę na zespoły 4‑osobowe: w każdej grupie zostaje wyznaczony kapitan, czasomierz, kronikarz i poszukiwacz informacji. Nim uczniowie przystąpią do właściwej zabawy, odpowiadają na pytanie, czym jest fair play, w jakich dziedzinach życia zasady fair play liczą się najbardziej.
Nauczyciel proponuje każdej grupie rozwiązywanie zadań. Są one zróżnicowane pod względem trudności: za ich poprawne rozwiązanie zespół otrzymuje 1, 3 lub 5 punktów. Dzieci losują te o wybranej wartości punktowej.
Przykładowe zadania:
Zadania za 1 punkt:
Określ, czy jest to zdanie pojedyncze czy złożone:
Nasza klasa wygrała konkurs na najciekawszą gazetkę tematyczną.
Kupiłam sukienkę, która bardzo mi się podobała.
W czasie wakacji będziemy odpoczywać nad morzem lub w górach.
Nazwij stronę czasownika występującego w podanym zdaniu:
Ela zasłoniła się parasolką.
Mama umyła okna.
Samochód został naprawiony przez mechanika.
Nazwij podany imiesłów: czytający, falujące, farbowany, zrobiwszy, idąc.
Zadania za 3 punkty:
Zamień stronę czynną czasownika na bierną lub odwrotnie:
Kasia posprzątała pokój.
Pokój został posprzątany przez Kasię.
Od podanego czasownika utwórz imiesłów i nazwij go: iść, malować, zapisać, szyć, narysować, naoliwić, zrobić, klękać, klęknąć.
Określ typ mowy – zależna czy niezależna:
Mama powiedziała, że mam odrobić lekcje.
Mama powiedziała: „Odrób lekcje”.
Zadania za 5 punktów:
Przekształć zdanie pojedyncze w zdanie złożone podrzędnie i nazwij je:
Ania czyta ciekawą książkę.
Rolnicy spodziewają się dobrych urodzajów.
Od podanych czasowników utwórz wszystkie możliwe imiesłowy i nazwij je: czytać, przejść, przemyśleć, tańczyć, zjeść, wsiąść, wysiadać.
Zastąp zdania podrzędne konstrukcjami z imiesłowem:
Kiedy odrobię lekcje, pójdę do kolegi.
Spotkałam kolegę, którego dawno nie widziałam.
Popraw błędne wypowiedzenie:
Wszedłszy do klasy, wszystkie miejsca były już zajęte.
Mając 5 lat, ojciec zabrał mnie na wycieczkę.
Przekształć mowę niezależną w zależną i odwrotnie:
Nauczyciel poprosił, abyśmy otworzyli okna w klasie.
Nauczyciel poprosił: „Otwórzcie okna w klasie”.
Kasia poprosiła mamę, żeby pozwoliła jej jechać pod namiot.
Kasia poprosiła mamę: „Pozwól mi jechać pod namiot”.
Każdy uczeń w grupie tylko raz losuje wybrane przez siebie zadanie; rozwiązuje je przy tablicy. Zwycięża zespół, który zdobędzie najwięcej punktów. Nagrodą mogą być oceny. Uczniowie zapisują w zeszytach wybrane przez nauczyciela zadania.
Etap końcowy
Uczniowie oglądają film z zasobu multimedialnego. Przed emisją nauczyciel prosi, by zanotowali przykłady nieporozumień wynikających z nieznajomości zasad stosowania czynnej i biernej strony zdań – po projekcji dzieci wymieniają swoje spostrzeżenia; podają zapamiętane z filmu wypowiedzenia i tłumaczą, dlaczego rozmawiający nie potrafili się porozumieć.
Na zakończenie nauczyciel pyta uczestników zajęć, jak szacują wartość takiej lekcji powtórzeniowej. Dokonują oni oceny za pomocą metody termometru, który zawieszony jest przy drzwiach (lub narysowany na tablicy). Każdy uczeń otrzymuje „cenkę”, którą przykleja w wybranym przez siebie miejscu.
Zapis pracy domowej:
Przygotuj grę dydaktyczną z planszą i regułami dotyczącą wybranej przez Ciebie części mowy.
