Film + Sprawdź się
Zapoznaj się z drugą częścią wykładu i wykonaj kolejne polecenia.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1AaUJrHp
Film nawiązujący do represji i działań sowieckiego i polskiego aparatu bezpieczeństwa wobec podziemia niepodległościowego oraz opozycji, część druga.
Opisz największe akcje sowieckiego i polskiego aparatu bezpieczeństwa wymierzone w polskie podziemie niepodległościowe.
Podaj w odpowiedniej kolejności poszczególne etapy walki sowieckiego i polskiego aparatu bezpieczeństwa z polskim podziemiem niepodległościowym i opozycją.
Zapoznaj się z danymi w tabeli, a następnie wykonaj polecenia.
Oddziały | Liczebność oddziałów | ||||
|---|---|---|---|---|---|
I−XII 1945 | I 1946 − IV 1947 | IV 1947 − XII 1950 | I 1951 − XII 1956 | ||
AK‑DSZ‑WiN | 2376−2620 | 6622−8726 | 1645−2163 | 173−351 | 56−108 |
NSZ, NZW | 156−184 | 2717−3638 | 1353−1852 | 484−657 | 68−123 |
KWP | − | 495−648 | 1057−1378 | 72−97 | 9 |
ROAK | − | 175−269 | 262−352 | − | − |
WSGO „Warta” | − | 273−283 | 97−110 | − | − |
VI Brygady Wileńskiej AK | − | − | 61−109 | 71−119 | 5−10 |
Poakowskie | − | 1201−1661 | 1020−1292 | 78−119 | 5−15 |
Organizacji lokalnych | − | 120−130 | 22−38 | 54−69 | 31−48 |
O nieustalonej proweniencji lub nieafiliowane i inne | − | 1421−1833 | 1092−1381 | 244−398 | 65−82 |
Razem | 2532−2804 | 13024−17188 | 6609−8675 | 1176−1810 | 239−395 |
Indeks górny Liczebność oddziałów podziemia niepodległościowego w Polsce w latach 1944−1956, na podstawie: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956, red. R. Wnuk, S. Poleszak, A. Jaczyńska, M. Śladecka, Warszawa–Lublin 2007, s. LX. Indeks górny koniecLiczebność oddziałów podziemia niepodległościowego w Polsce w latach 1944−1956, na podstawie: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956, red. R. Wnuk, S. Poleszak, A. Jaczyńska, M. Śladecka, Warszawa–Lublin 2007, s. LX.
Zapoznaj się z materiałem źródłowym i fragmentami opracowań, a następnie wykonaj polecenia.
Źródło A
Źródło B
Źródło C
Fragment A
Więzienie Karno-Śledcze w BiałymstokuDo końca stycznia 1945 r. za pośrednictwem placówki do sowieckich łagrów deportowano ok. 5 tys. ludzi, w większości podejrzewanych o udział w polskim podziemiu. Po zakończeniu masowych wywózek funkcjonariusze NKWD pozostawili do swojej dyspozycji (do lata 1945 r.) jeden z oddziałów z pojedynczymi celami jako areszt śledczy. Następnie podobną funkcję ta część więzienia pełniła w ramach Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku.
Do śledczej części trafiali najgroźniejsi i najważniejsi w opinii UB więźniowie. Na miejscu poddawano ich brutalnym przesłuchaniom. Na terenie więzienia odbywały się również rozprawy sądów wojskowych, a na konspiratorach i żołnierzach podziemia niepodległościowego wykonywano wyroki śmierci.
Źródło: Więzienie Karno-Śledcze w Białymstoku. Cytat za: Polskie podziemie niepodległościowe 1944–1956. Teka edukacyjna IPN. Karty, Lublin 2015, nr 63.
Fragment B
Kwatera „Ł” na Cmentarzu Wojskowym na PowązkachWięźniów zamordowanych w Warszawie w wyniku zbrodni sądowych lub w trakcie śledztwa w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego pod osłoną nocy chowano z całą pewnością w dwóch miejscach. Do końca 1947 r. obok cmentarza przy ul. Wałbrzyskiej (Służew), następnie zaś, do poł. lat 50., w kwaterze „Ł” (na tzw. Łączce) Cmentarza Wojskowego na Powązkach. Zwłoki osób zmarłych w więzieniu na Rakowieckiej lub zamordowanych w wyniku tortur zakopywano także w innej części cmentarza, w kwaterze „F”.
Źródło: Kwatera „Ł” na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Cytat za: Polskie podziemie niepodległościowe 1944–1956. Teka edukacyjna IPN. Karty, Lublin 2015, nr 69.
Przeanalizuj plakat (źródło A) i wyjaśnij jego przesłanie, odwołując się do elementów graficznych. Oceń, jaki charakter miał ten plakat.
Wymień działania represyjne władz polskich wobec podziemia niepodległościowego.
Przeanalizuj poniższe źródła i na ich podstawie wykonaj polecenia.
Źródło A
Ostatecznie RJN zgodziła się na rokowania. Rząd na uchodźstwie wydał instrukcję, w której polecał ich uczestnikom wpłynąć na Sowietów, by zaniechali terroru i deportacji. Rozmowy miały się odbyć 28 marca, w jednej z willi w Pruszkowie. Sowieci obiecali podstawić później samolot, który zawiezie Polaków do Londynu na rozmowy z rządem.
Przywódcy podziemia przyjeżdżali do Pruszkowa 27 i 28 marca. Ostatecznie pojawiło się ich tam piętnastu. Wśród nich byli: gen. Okulicki, Jan Stanisław Jankowski, przewodniczący RJN Kazimierz Pużak, czy przedstawiciel ruchu ludowego Adam Bień. Gospodarze spotkania wszystkich zapakowali do samolotów, które jednak poleciały wprost do Moskwy, gdzie trafili do więzienia. Na pokładzie jeden z Sowietów rzucił: „A zabraliście Panowie w tę drogę garść ziemi ojczystej?”.
Źródło B
Proces ten ma charakter polityczny. […] Temu nikt nie może zaprzeczyć, nie mogą być przytoczone przeciwko temu żadne dowody, że polskie podziemie nie walczyło z Niemcami w ciągu pięciu lat […]. Oskarżenie o współpracę z Niemcami jest gorsze niż […] pozbawienie honoru. Ale, Panie prokuratorze, takie poważne oskarżenie – to […] oskarżenie trzystu tysięcy żołnierzy Armii Krajowej […].
Źródło C
