Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z filmami i wykonaj kolejne polecenia.

R1Hcof7AiQxAb
Film opowiadający o wojnie polsko‑bolszewickiej.
Polecenie 2

Wymień podstawowe przyczyny konfliktu polsko‑bolszewickiego.

R1TQwY5uAfCwv
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
Polecenie 3

Wyjaśnij, jaką rolę przewidziano w Związku Sowieckim dla Polski.

R18j2cGE8wtIO
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
RBANAt7EB4jSn
Film opowiadający o wojnie polsko‑bolszewickiej.
Polecenie 4

Wyjaśnij znaczenie współpracy Piłsudskiego z Petlurą dla forsowanej przez tego pierwszego koncepcji federacyjnej. Dlaczego stała ona w sprzeczności z ideologią bolszewizmu?

RTLPGsTDo6THB
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
Polecenie 5

Opisz znaczenie zwycięstwa w bitwie warszawskiej dla kształtowania się granicy wschodniej II Rzeczypospolitej.

R1SYP9bL6d0kF
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
2
Ćwiczenie 1

Dopasuj do planu jednego z etapów bitwy warszawskiej odpowiadający mu opis.

Rb63nZfHcKnEp
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Wybrane etapy bitwy warszawskiej:

Etap 1

Wódz Naczelny wiedział, że dla powodzenia jego planu konieczne jest wyeliminowanie nacierającej z Ukrainy Konarmii Siemiona Budionnego. Piłsudski wiedział, że siły I Armii Konnej zostały przekierowane na południowy‑zachód, ale stanowiły zagrożenie, którego nie można było lekceważyć. Na przełomie lipca i sierpnia 1920 roku pod Beresteczkiem i Brodami Wojsko Polskie zdołało zatrzymać, pobić i odrzucić siły Budionnego [...] Dzięki temu Piłsudski mógł część wojsk walczących dotąd z Budionnym przerzucić przeciwko armiom Tuchaczewskiego i skoncentrować armię na linii rzeki Wieprz.

Etap 2

W tym czasie główne siły Armii Czerwonej były powstrzymywane na przedpolu Warszawy, m.in. pod Radzyminem i Ossowem. To tutaj, zaledwie 15 km od stolicy Polski, toczyły się ciężkie walki.

Etap 3

Operująca w widłach Wisły i Wkry V Armia gen. Władysława Sikorskiego przeszła do ofensywy. Śmiały rajd polskiej kawalerii na Ciechanów był brzemienny w skutki – udało się wówczas zniszczyć radiostację tranzytową sztabu sowieckiej IV Armii, co przerwało łączność między najdalej wysuniętymi wojskami bolszewików a pozostałymi siłami Frontu Zachodniego.

Etap 4

15 sierpnia gen. Józef Haller rzucił do walki rezerwy gen. Lucjana Żeligowskiego, dzięki czemu ponownie zdobyto Radzymin. [...] 16 sierpnia znad rzeki Wieprz ruszyły polskie siły wojska Frontu Środkowego gen. Edwarda Rydza‑Śmigłego pod osobistym dowództwem Józefa Piłsudskiego. Uderzyły one w miękkie podbrzusze Frontu Zachodniego – słabą Grupę Mozyrską oraz lewe skrzydło XVI Armii – a po ich pobiciu ruszyły dalej.

Etap 5

Lewa flanka wojsk polskich pod Mińskiem Mazowieckim połączyła się z wojskami broniącymi stolicy, prawa – dotarła aż do Brześcia, grożąc okrążeniem czterech armii Tuchaczewskiego. [Wówczas] dało o sobie znać niskie morale panujące w Armii Czerwonej. Wobec kontrataku Polaków szły w rozsypkę całe oddziały. Tuchaczewski był zmuszony ogłosić odwrót nędznych resztek swych armii spod Warszawy.

Indeks górny Źródło opisów etapów bitwy: bitwa1920.gov.pl. Indeks górny koniec

RSnSsrsWGvjzY
Możliwe odpowiedzi: 1. Etap 1, 2. Etap 2, 3. Etap 3, 4. Etap 4, 5. Etap 5
R1M9m729Mymel
Ćwiczenie 1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
311
Ćwiczenie 2

Wybierz najtrafniejsze zakończenia zdań dotyczących postaci, które Jerzy Kossak umieścił w swoim dziele malarskim Cud nad Wisłą.

RdqZHQlqNQzMV
Jerzy Kossak, Cud nad Wisłą, olej na płótnie, 1930 r. Reprodukcja obrazu na zabytkowej pocztówce ze zbiorów Muzeum Zagłębia w Będzinie.
Źródło: dostępny w internecie: muzeumzaglebia.pl, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
R1ceO1vuFQwbg
Postaci husarzy… Możliwe odpowiedzi: 1. nawiązują do odsieczy wiedeńskiej, kiedy husaria pod dowództwem Jana III Sobieskiego ocaliła chrześcijańską Europę przed inwazją Islamu, podobnie jak w 1920 Polacy zatrzymali ekspansję komunizmu., 2. podkreślają decydującą rolę, jaką w wojnie odegrali kawalerzyści, spadkobiercy tradycji staropolskiej ciężkiej jazdy., 3. symbolizują zmiany w technice prowadzenia wojny: w początkach niepodległości dumą polskiej armii stała się „powietrzna husaria”, czyli widoczne na obrazie lotnictwo.
RK4sqcgvX39nz
2. Postać Matki Boskiej Łaskawej… Możliwe odpowiedzi: 1. potwierdza tezę przeciwników Józefa Piłsudskiego, że zwycięstwo Polaków w bitwie warszawskiej było wynikiem cudu, a nie znakomitej taktyki Wodza Naczelnego., 2. nawiązuje do pieśni „Bogurodzica”, którą polscy żołnierze zagrzewali się do walki przeciwko bolszewikom., 3. ma związek z wyjątkowo silnie zakorzenionym w polskiej tradycji kultem maryjnym., 4. to aluzja stanowi do innej przełomowej bitwy w dziejach Polski: obrony sanktuarium maryjnego na Jasnej Górze przed Szwedami w 1655 r.
R1XvoliHevHfP
3. Postać na pierwszym planie to… Możliwe odpowiedzi: 1. polski żołnierz w umundurowaniu charakterystycznym dla polskiej piechoty w początkach niepodległości., 2. żołnierz francuski, który w zamyśle artysty pojawia się jako symbol militarnego wsparcia Zachodu dla Polaków., 3. żołnierka, jedna z wielu, które w batalionach kobiecych z bronią w ręku broniły Warszawy., 4. alegoria silnej, mężnej i niezłomnej w obliczu śmiertelnego wroga Polski.
R1WtTqwxtIIYi
Wyjaśnij, w czym autor obrazu upatrywał przyczyn klęski bolszewików. (Uzupełnij).
Ćwiczenie 2
RpxlqHPNnhcCr
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.