Ściśle tajne

[...]

16. Przeprowadzono poszukiwania dowodów, nawet wątpliwych, w dokumentach biura gabinetu, Ministerstwa Obrony, Foreign Office, [...] i Służby Bezpieczeństwa, czy byliśmy w jakikolwiek sposób zaangażowani w zabicie generała Sikorskiego lub je planowaliśmy. Nic dziwnego, iż niczego takiego nie znaleziono, a dokumenty biura gabinetu, Foreign Office i kolekcja osobista Churchilla wskazują, że w rzeczywistości uważał on go za najlepszego polskiego przywódcę i nie miał żadnych powodów, aby pragnąć jego śmierci.

[...]

19. Najbardziej obszerne informacje o katastrofie samolotu generała Sikorskiego znajdują się w zapisie prac komisji śledczej, która została utworzona w Gibraltarze natychmiast po zdarzeniu. Komisja stwierdziła, że wypadek nastąpił „w wyniku utraty sterowności samolotu z powodów, których nie udało się ustalić”, a także, iż „nie było kwestii sabotażu”. Nie przypisano winy czeskiemu pilotowi.

[...]

Wyniku dochodzenia nie opublikowano, ale posłużył on do przygotowania oświadczenia Ministerstwa Lotnictwa, które ogłoszono w „Timesie” 21IX 1943 r. (Nawiasy kwadratowe oznaczają fragmenty, które według polskiego rządu na wychodźstwie mogły zostać pominięte): „Raport komisji śledczej, która prowadziła dochodzenie w sprawie przyczyn wypadku Liberatora w Gibraltarze 4 VII 1943 r., w którym generał Sikorski stracił życie, został przygotowany. Wyniki prac komisji i ustalenia oficerów, których obowiązkiem było przejrzenie ich oraz skomentowanie, zostały rozważone i [jest oczywiste, że wypadek nastąpił z powodu zablokowania sterów wysokościowych tuż po starcie, w wyniku czego samolot stał się niesterowalny]. Po starannym zbadaniu wszystkich dostępnych dowodów [w tym zeznań pilota, nie było możliwe ustalenie, w jaki sposób doszło do blokady, ale] stwierdzono, że nie miał miejsca sabotaż. Jest również jasne, że nie można w żadnym wypadku obwiniać kapitana samolotu, pilota z dużym doświadczeniem i wyjątkowymi umiejętnościami.

A Cytat za: J. Tebinka, Śmierć generała Władysława Sikorskiego w świetle nowych dokumentów brytyjskich, „Dzieje Najnowsze”, 33/3, 165-185, 2001, dostępny w internecie: bazhum.muzhp.pl.

Fragment artykułu popularnonaukowego autorstwa historyka, prof. Jacka Tebinki

Komisja Royal Air Force (RAF), badająca przyczyny katastrofy (polski przedstawiciel mjr Stanisław Dudziński pełnił w komisji rolę obserwatora), odrzuciła sabotaż, ale nie określiła, dlaczego zablokował się ster wysokości samolotu, co miało spowodować wypadek. Rząd polski nigdy nie podważał wyników badań brytyjskiej komisji. Próbowano jednak niezależnie znaleźć wyjaśnienie śmierci Naczelnego Wodza, podejrzewając błąd pilota. Tę możliwość uprawdopodobniał fakt, że wyjaśnienia Prchala o wniesieniu się na wysokość 150 stóp (45,72 m) przy zablokowanym sterze wysokości uznawano początkowo za sprzeczne z wiedzą lotniczą. Późniejsze polskie próby badania zablokowania steru wysokości wykazały jednak, że mogło się tak stać na skutek unieruchomienia steru wysokości przez linkę prowadzącą do pilota automatycznego. Potwierdzałoby to wersję czeskiego pilota, wykluczając jego błąd i różnorodne teorie spiskowe.

B Źródło: Fragment artykułu popularnonaukowego autorstwa historyka, prof. Jacka Tebinki. Cytat za: Katastrofa gibraltarska: spiskowe teorie Goebbelsa | Smoleński Gibraltar, dostępny w internecie: polityka.pl.

Fragment wywiadu Krystyny Kurczab-Redlich z politologiem Tadeuszem A. Kisielewskim, badaczem okoliczności katastrofy gibraltarskiej

• Dlaczego od momentu katastrofy o zamachu mówili nie tylko ludzie zbliżeni do generała, ale i najbardziej znaczący politycy? Jugosłowiański dysydent Milovan Djilas w książce „Rozmowy ze Stalinem” wspomina, że Stalin przestrzegał jugosłowiańskiego przywódcę Titę przed Intelligence Service, gdyż ta zabiła Sikorskiego podczas lotu. [...] Zaraz po katastrofie, 6 lipca 1943, to samo twierdził były radziecki ambasador w Londynie – Iwan Majski. Wszyscy oni winą oczywiście obarczali Brytyjczyków. Dlaczego?

Tadeusz A. Kisielewski: - Kierując się zasadą złodzieja, który wskazuje na kogoś i krzyczy „łapać złodzieja”. Podsycanie fałszywych podejrzeń nie było trudne, ponieważ rozmyślnie pozostawiono niejasne, wskazujące na zamach ślady prowadzące do Brytyjczyków ...

•  Brytyjczycy w 1969 roku przeprowadzili śledztwo w sprawie katastrofy i doszli do wniosku, że to był wypadek.

Nie zapominajmy, że wszelkie dokumenty związane ze śmiercią gen. Sikorskiego były badane wyłącznie przez funkcjonariuszy brytyjskiego wywiadu. [...]

• Badali też szczątki Liberatora 523. Czy ten raport został opublikowany?

Owszem, został opublikowany i słusznie wyklucza sabotaż jako przyczynę katastrofy, ponieważ samolot był w pełni sprawny. Jednak raportu z dalszych, przeprowadzonych już w Anglii badań szczątków Liberatora nie opublikowano, a ponadto do oględzin nie dopuszczono ani producentów - Amerykanów, ani Polaków.  [...] Wygląda na to, że wszelkie dyskusje [na temat okoliczności katastrofy] są dla Brytyjczyków niewygodne. [...]

• No więc dlaczego Churchill tylko ostrzegał Sikorskiego, zamiast wszelkimi siłami dążyć do udaremnienia planowanego zamachu?

Dlatego, że znajdował się pod naciskiem Stanów Zjednoczonych. Dla tego państwa  celem drugiej wojny światowej było nie tylko pokonanie Niemiec i Japonii, ale przede wszystkim zmiana światowego hegemona jakim było British Empire na Imperium Americanum. A w tej globalnej geostrategicznej grze chwilowym sojusznikiem Roosevelta był Stalin, co jasno wynika choćby z wielu dokumentów.

• Jeśli ta katastrofa nie była wypadkiem, lecz zamachem, to – po pierwsze: jak ten pilot przeżył, a po drugie – dlaczego od razu nie pozbyto się go jako świadka?

Powiem więcej: jest absolutnie poza dyskusją, że przeżyli obaj piloci. Czyli drugi pilot też.  Po ośmiu minutach unoszenia się na wodzie samolot powoli zatonął opierając na dziobie i miażdżąc go. W czasie tych ośmiu minut piloci wydostali się z kabiny. [...] A o tym, że wodowanie było zaplanowane, świadczy choćby to, że Prchal włożył i dokładnie zapiął – jak podawali brytyjscy świadkowie – kamizelkę ratunkową, czego nigdy wcześniej nie robił.

C Źródło: Fragment wywiadu Krystyny Kurczab-Redlich z politologiem Tadeuszem A. Kisielewskim, badaczem okoliczności katastrofy gibraltarskiej.