Polecenie 1

Zapoznaj się z dalszą częścią wykładu historyka Piotra Krolla i wykonaj kolejne polecenia.

RylZLdZS4p8i9
Nagranie filmowe dotyczące bolszewickiej Rosji i wojny domowej, część druga.
Polecenie 2

Opisz działania prowadzone przez białych. Dlaczego nie były one skuteczne?

RD61uA2h9JHcp
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
Polecenie 3

Wskaż elementy, które przyczyniły się do zwycięstwa czerwonych w wojnie domowej.

R1OyrIkv7xANz
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z poniższym tekstem. Jak sądzisz, co skłoniło Trockiego do wyrażenia w 1924 roku przedstawionych w poniższym tekście poglądów?

1

Racja partii według Lwa Trockiego

Nikt z nas nie chce ani nie może mieć racji wbrew partii. W ostatecznej instancji partia ma zawsze rację. [...] Rację można mieć tylko z partią i przez partię, albowiem historia nie stworzyła innych sposobów na posiadanie racji. Anglicy mają przysłowie: czy ma rację, czy jej nie ma, to mój kraj. My mamy większe prawo dziejowe powiedzieć, czy ma rację, czy jej nie ma w konkretnej kwestii, to moja partia. [...] I jeśli partia podejmuje decyzję, którą ten czy ów z nas uznaje za niesprawiedliwą, mówi on: sprawiedliwa czy niesprawiedliwa, to moja partia i będę ponosił konsekwencje jej decyzji do końca.

c1 Cytat za: R. Conquest, Wielki terror, przeł. W. Jezierski, Warszawa 1997, s. 130.
R1SAic9RzY6WE
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 2

Porównaj ze sobą dwa poniższe plakaty propagandowe z czasów wojny domowej w Rosji, a następnie określ, który z nich powstał na zlecenie bolszewików, a który — na zlecenie zwolenników caratu. Odpowiedź uzasadnij.

A

RO3Vohoa9vUwI
Podpis: Za zjednoczoną Rosję.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

B

RpBlx8PuZ7q7Z
Podpis: „Bij białych czerwonym klinem”.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RKkaTx9eMHV4A
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
R1dK7isquNXJM
Ćwiczenie 2
Kto był jednym z dowódców wojsk białych podczas wojny domowej w Rosji? Możliwe odpowiedzi: 1. Józef Piłsudski, 2. Anton Denikin, 3. Lew Trocki, 4. Carl Gustaf Mannerheim
1
Ćwiczenie 3

Zapoznaj się z poniższymi materiałami źródłowymi z okresu wojny domowej w Rosji— tekstem i ilustracją — a następnie określ, czy mają to samo przesłanie. Odpowiedź uzasadnij.

A

Bolszewicki dowódca, Michał Tuchaczewski o celach rosyjskiej rewolucji podczas wojny z Polską:

M. Tuchaczewski Pochód za Wisłę. Wykłady wygłoszone na kursie uzupełniającym Akademii Wojskowej R. K. K. A. w Moskwie, 7–10 lutego 1923 roku

Klasą robotniczą Europy Zachodniej na wieść o ofensywie naszej Armii Czerwonej wstrząsnął ruch rewolucyjny. […] wstrząśnienie rewolucyjne ogarnęło świat. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że gdybyśmy wyrwali z rąk burżuazji polskiej jej burżuazyjną armię szlachecką, wówczas rewolucja klasy robotniczej w Polsce stałaby się faktem dokonanym. A pożar ten nie dałby się ograniczyć ścianami polskimi.

cw_2 Źródło: M. Tuchaczewski, Pochód za Wisłę. Wykłady wygłoszone na kursie uzupełniającym Akademii Wojskowej R. K. K. A. w Moskwie, 7–10 lutego 1923 roku, [w:] Europa. Nasza historia. Klasa 7. Część 2. Dwudziestolecie międzywojenne 1919–1939, Warszawa 2020, s. 59.

B

R1IzopcQUppY8
Napis na sztandarze: Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się.
Podpis pod obrazkiem: 1 maja robotnicy nie mają nic do stracenia, prócz łańcuchów. A cały świat dostaną. ~ K. Marks, F. Engels
Źródło: Aleksandr Apsit (Petrov), licencja: CC BY-NC-ND 2.0.
R1CNnskyMoIaU
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
Ćwiczenie 3
RcMokUzRWRGmV
Po obaleniu caratu oficerowie byłej armii rosyjskiej przeciwni bolszewikom i pokojowi z Niemcami zawartemu w 1. Brześciu Litewskim, 2. Czechosłowackiego, 3. Białą Armią 3 marca 1918 r., ściągali nad Don, na obszary Obwodu Wojska Dońskiego (Kozaków Dońskich). Tam zaczęli tworzyć armię do walki z bolszewikami i Niemcami. Nazywano ich 1. Brześciu Litewskim, 2. Czechosłowackiego, 3. Białą Armią lub po prostu białymi, aby przeciwstawić ich bolszewikom, którzy od rewolucyjnej symboliki czerwieni zwani byli czerwonymi. Biali nie byli spójną, dobrze zorganizowaną armią. Dowodzeni przez dawnych generałów carskich, m.in. przez Aleksandra Kołczaka. Piotra Wrangela, Ławra Korniłowa czy Antona Denikina, skupiali różne środowiska, walczące o przywrócenie starego porządku i zahamowanie rewolucji. W maju 1918 r. bolszewicy sprowokowali bunt Korpusu 1. Brześciu Litewskim, 2. Czechosłowackiego, 3. Białą Armią, który do zawarcia pokoju brzeskiego walczył po stronie rosyjskiej. Żołnierze tego korpusu chcieli przez Władywostok dostać się do Francji, aby kontynuować walkę z państwami centralnymi. Bolszewicy początkowo się zgodzili, ale pod naciskiem Niemców zmienili zdanie. Odmówiwszy złożenia broni, Korpus opanował miasta nad Wołgą i kolej transsyberyjską. Powstały tam antybolszewickie ośrodki władzy.