Film + Sprawdź się
Zapoznaj się z dalszym ciągiem wykładu historyka Piotra Krolla i wykonaj kolejne polecenia.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/Dw3pWDKoU
Film opowiadający o współczesnych konfliktach zbrojnych w Afryce.
Wymień główne powody konfliktów zbrojnych w Afryce. Wśród tych powodów wskaż te, które twoim zdaniem można rozwiązać. Wyjaśnij, w jaki sposób to zrobić.
Podaj skutki licznych konfliktów zbrojnych dla kontynentu afrykańskiego.
Zapoznaj się z tekstami źródłowymi i wykonaj polecenie.
Tekst 1
Krótka wiosna, długa zima – dziewięć lat wojny syryjskiejKiedy 15 marca 2011 roku niesieni entuzjazmem Arabskiej Wiosny [manifestanci] wyszli masowo na ulice […] protestować przeciwko reżimowi […], nikt raczej nie domyślał się, że demonstracje te staną się katalizatorem długiej i krwawej wojny. Jednak protesty, które miały wymusić demokratyczne reformy i uwolnienie więźniów politycznych, szybko przekształciły się w walki między rebeliantami a rządem. Slogan Arabskiej Wiosny „Ludzie chcą upadku reżimu” został zawłaszczony przez islamistów i przerobiony na „Ludzie chcą deklaracji dżihadu”, a w końcu na „Umma (wspólnota muzułmańska) chce islamskiego kalifatu”. Demokratyczni rebelianci zradykalizowali się i przemienili w mudżahedinów. W miarę upływu lat przybywało stron, zmieniały się sojusze, aż wojna przepoczwarzyła się w swą obecną formę – niekończący się, skomplikowany konflikt, w którym rządowe wojska, pod ochronnymi skrzydłami rosyjskiego lotnictwa, walczą ramię w ramię z libańskim Hezbollahem przeciwko wspieranym przez Turcję pogrobowcom Al‑Kaidy i ujgurskim mudżahedinom z Chin.
Źródło: Stanisław Sadkiewicz, Krótka wiosna, długa zima – dziewięć lat wojny syryjskiej, dostępny w internecie: polska-zbrojna.pl.
Tekst 2
Oddać Afganistan AfgańczykomTuż po 11 września prezydent George W. Bush postawił talibom ultimatum: zażądał wydania […] ludzi z Al‑Kaidy. Gdy mułła Omar, przywódca talibów, odmówił, od 7 października 2001 r. amerykańskie lotnictwo przystąpiło do metodycznych bombardowań. […] Naloty oraz operacja lądowa prowadzone przez amerykańskie i brytyjskie wojska specjalne […] wystarczyły, by do końca roku zająć prawie cały kraj. […] W 2003 r. wybuchło […] powstanie przeciw obcym i władzom w Kabulu. […] Od 2006 r. powstańcy stopniowo zdobywali przewagę. Zapędzenie NATO do silnie ufortyfikowanych baz skłoniło w 2009 r. prezydenta Baracka Obamę do zwiększenia liczby amerykańskich żołnierzy aż o jedną trzecią, do 120 tys. Jednocześnie Obama ogłosił, że siły amerykańskie, a z nimi pozostali sprzymierzeni, wycofają się z […] do 2014 r. Będzie to więc najdłuższa i najdroższa amerykańska wojna.
Źródło: Jędrzej Winiecki, Oddać Afganistan Afgańczykom, dostępny w internecie: polityka.pl.
Tekst 3
Zapomniana wojna. Wyjaśniamy, jaka jest obecna sytuacja w Syrii i jak wyglądało 10 lat konfliktuLiczbę ofiar konfliktu szacuje się na 300–500 tys., jednak trudno powiedzieć, na ile te szacunki są wiarygodne. Zdecydowaną większość ludzi zabiły wojska al‑Asada i ich rosyjscy oraz irańscy sojusznicy. 13 milionów ludzi – ponad połowa populacji – musiała opuścić domy, z czego ponad 6 mln zostało uchodźcami poza granicami kraju. 13,5 mln potrzebuje pomocy humanitarnej, z czego dostaje ją 10,5. Ponad 2,5 mln dzieci nie chodzi do szkoły, a wiele pracuje nawet po 12 godzin dziennie, by utrzymywać rodzinę. […] Asad odniósł zwycięstwo, którego „współczułby mu Pyrrus”.
Źródło: Patryk Strzałkowski, Zapomniana wojna. Wyjaśniamy, jaka jest obecna sytuacja w Syrii i jak wyglądało 10 lat konfliktu, dostępny w internecie: wiadomosci.gazeta.pl.
Tekst 4
Libia: Długie pożegnanie z dyktaturąPrzed dekadą w świecie arabskim to, co wydawało się niemożliwe, stało się […] faktem. Bunt przeciw reżimom pod hasłem wolności, sprawiedliwości i godnego życia zaskoczył prawie wszystkich. Na początku 2011 r. padli dyktatorzy w sąsiednich krajach, 14 stycznia Zin al‑Abidin Ben Ali w Tunezji, 11 lutego Hosni Mubarak w Egipcie. […] Kaddafi nie zamierzał się poddać, zapewne krwawo by się rozprawił z buntownikami w Bengazi, gdyby nie wsparło ich zachodnie lotnictwo. Długa walka z dyktatorem (padł, a ściślej został zamordowany w październiku) zradykalizowała rewolucjonistów. W wielu miastach zaczęli dominować fundamentaliści o różnych afiliacjach, z Al‑Kaidą włącznie, a kilka lat później tzw. Państwo Islamskie utworzyło tu swoje północnoafrykańskie centrum. […] [Kraj] osunął się w chaos.
Źródło: Jerzy Haszczyński, Libia: Długie pożegnanie z dyktaturą, dostępny w internecie: rp.pl.
Wpisz w puste kratki na mapie numery odpowiadające krajom, których dotyczą poniższe teksty.
Tekst 1
Najmłodsze państwo […]Południe […] dążyło do secesji, od chwili gdy [kraj] w 1956 r. uzyskał niezależność od Egiptu i kontrolującej ten rejon Afryki jeszcze od XIX w. Wielkiej Brytanii. Brytyjczycy od dawna planowali zresztą oddzielenie zamieszkałego przez czarnoskórą, głównie chrześcijańską ludność południa od północy, gdzie dominowała muzułmańska ludność arabska […]. Jednak napięcia i konflikty między północną a południem pozostały. Doprowadziło to do dwóch wojen domowych. Pierwszej trwającej w latach 1955‑1972 i drugiej – uznawanej za najdłuższy konflikt zbrojny w Afryce – z lat 1983‑2005. Ostatecznie [na południu odbyło się] referendum niepodległościowe. Szybko jednak w [nowym kraju] wybuchły konflikty między jego mieszkańcami, a poróżnili się przede wszystkim politycy i wojskowi z najliczniejszych w kraju plemion Dinka i Nuera. Niedawni wyzwoliciele zaczęli ze sobą walczyć i często cierpiała na tym ludność cywilna.
Źródło: Anna Wolska, Najmłodsze państwo […], dostępny w internecie: euractiv.pl.
Tekst 2
[…] – trudna misja humanitarna– To była jedna z najtrudniejszych polskich misji humanitarnych. I trochę zapomniana, bo dziennikarzy nie interesowała operacja, w której nie polała się polska krew – wspominał ppłk Sławomir Ratyński […]. - Żeby zrozumieć [ten] konflikt, trzeba spojrzeć na sąsiedni Sudan – tłumaczył ppłk Ratyński. Na pograniczu tych dwóch państw od lat działają liczne grupy rebeliantów, walczące z regularną armią oraz atakujące ludność cywilną. W 2003 roku wybuchł konflikt w zachodniosudańskim Farfurze. Arabskie milicje dżandżawidów dokonywały tam brutalnych czystek etnicznych na terenach zamieszkanych przez czarnych Afrykanów. Zginęło prawie 300 tysięcy osób, a około 2,5 miliona musiało opuścić swoje domy. To dlatego pod koniec 2007 roku społeczność międzynarodowa zdecydowała o wysłaniu tam sił pokojowych – początkowo była to misja Unii Europejskiej, potem Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Źródło: Małgorzata Schwarzgruber, […] – trudna misja humanitarna, dostępny w internecie: polska-zbrojna.pl.
Tekst 3
Niech ktoś dokończy tę wojnę!Kłopoty […] zaczęły się w 1991, gdy obalono dyktatora Siada Barre, a w kraju wybuchła brutalna wojna domowa. Rywalizujące ze sobą o władzę klany walczyły, nie przebierając w środkach. Najbardziej ucierpieli cywile, których zabijały nie tylko kule, ale także głód. W ciągu dwóch lat wojny życie straciło ponad 300 tys. osób. Walki doprowadziły do interwencji ONZ (1992‑1995), która jednak nie była w stanie zażegnać krwawej wojny domowej. […] [Kraj] rozpadł się następnie na kilka niezależnych państewek. W 2006 roku władzę w stolicy przejęła Unia Sądów Islamskich. Islamscy bojownicy zostali następnie przepędzeni przez interweniujące wojska sąsiedniej Etiopii. Dzięki temu […] został zainstalowany rząd centralny, który powrócił po latach działalności na wychodźstwie w Kenii. Islamscy bojownicy nie złożyli jednak broni kontynuując walkę pod szyldem ugrupowania al‑Shabaab. Nowy rząd okazał się być zupełnie niezdolny do kontrolowania sytuacji w kraju, który znowu staje się luźną federacją udzielnych księstw zarządzanych przez wojennych watażków.
Źródło: Onet, Niech ktoś dokończy tę wojnę!, dostępny w internecie: wiadomosci.onet.pl.
Tekst 4
Ludobójstwo w […]Kiedy 6 kwietnia 1994 roku spadł samolot z prezydentem Juvenalem Habyarimanem na pokładzie, wiedziano, gdzie szukać winnych. Od miesięcy w radiu i telewizji trwało propagandowe szczucie na Tutsi, nazywanych robactwem. Za pieniądze rządowe sprowadzano z zagranicy całe kontenery maczet. Powstawały listy Tutsi oraz umiarkowanych Hutu. Stworzono zmilitaryzowaną milicję, Interahamwe, która składała się ze zwykłych robotników, chłopów, bezrobotnych, ale również wojskowych czy policji. […] Antagonizmy między ludami Tutsi oraz Hutu trwały od wielu wieków. Gdy po II wojnie światowej [kraj], jak wiele dawnych afrykańskich kolonii, uzyskał niepodległość, podziały nabrały charakteru rasowego i politycznego, co skutkowało wieloma konfliktami. Tutsi z dotychczasowej pozycji „rasy” panującej stali się podwładnymi, a Hutu, którzy przez pokolenia traktowani byli jako poddani, obsadziwszy wszystkie strategiczne urzędy państwowe, mogli wreszcie zemścić się na krajanach.
Źródło: Filip Bogaczyk, Ludobójstwo w […], dostępny w internecie: ciekawostkihistoryczne.pl.
Tekst 5
Nie żyje przywódca […]Abubakar Shekau, lider Boko Haram […], chciał rozciągnięcia kalifatu na całą Afrykę Zachodnią, a potem Europę. Z małej kilkudziesięcioosobowej grupy modlitewnej stworzył jedną z najgroźniejszych organizacji terrorystycznych na świecie, która doprowadziła do śmierci ponad 36 tys. osób. […] Grupa istnieje w różnych formach od końca lat 90. XX wieku. Istnieją doniesienia o powiązaniach komunikacyjnych, szkoleniowych i zbrojeniowych między Boko Haram, Al‑Kaidą w Krajach Islamskiego Maghrebu (AQIM), Al‑Shabaab i Al‑Kaidą na Półwyspie Arabskim, co wzmacnia zdolność Boko Haram do prowadzenia działalności terrorystycznej. […] „Działania terrorystów cechuje niezwykłe okrucieństwo. W okresie Bożego Narodzenia 2012 r. dokonali masakry na przedmieściach Maiduguri. Skrępowali ręce i nogi mężczyznom, kobietom oraz dzieciom, a następnie poderżnęli im gardła. 15 kwietnia 2014 uprowadzili ze szkoły w Chibok (stan Borno) około 276 uczennic mających od 16 do 18 lat. Niektóre uciekły, kilkadziesiąt wypuszczono, reszta do dziś pozostaje seksualnymi niewolnicami” – pisał Mirren Gidda w amerykańskim „Newsweeku”.
Źródło: PAP, Reuters, Nie żyje przywódca […], dostępny w internecie: newsweek.pl.