Film + Sprawdź się
Zapoznaj się z filmami i wykonaj kolejne polecenia.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DwCFyyVhP
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Plan Barbarossa — część pierwsza.
Wyjaśnij, dlaczego podbój Związku Sowieckiego był dla Hitlera jednym z podstawowych wojennych celow.
Wyjaśnij, dlaczego zawarcie paktu Ribentropp‑Mołotow było dla Hitlera tylko czasowym oddaleniem wojny ze Związkiem Sowieckim.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DwCFyyVhP
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Plan Barbarossa — część druga.
Opisz sytuację w Europie w połowie 1940 roku. W jaki sposób wrogość Wielkiej Brytanii zmusiła Hitlera do zmiany planów?
Opisz sytuację w Europie w połowie 1940 roku. Odpowiedz na pytanie: w jaki sposób wrogość Wielkiej Brytanii zmusiła Hitlera do zmiany planów?
Wyjaśnij, dlaczego przesunięcie realizacji planu Barbarossa z grudnia 1940 r. na czerwiec 1941 r. miało wpływ na całą kampanię.
Do czego nawiązywała nazwa planu niemieckiej inwazji na ZSRS?
Odpowiedz na pytanie: do czego nawiązywała nazwa planu niemieckiej inwazji na ZSRS?
Tekst źródłowy do ćwiczeń 2 i 3
Dyrektywa nr 21. Plan Barbarossa, grudzień 1940 r. (fragmenty)Jeszcze przed zakończeniem wojny przeciwko Anglii niemieckie siły zbrojne muszą być przygotowane do pokonania Rosji radzieckiej w krótkotrwałej kampanii (plan Barbarossa).
W tym celu wojska lądowe powinny zaangażować wszystkie posiadane jednostki bojowe, pod tym jednak warunkiem, iż okupowane obszary muszą być zabezpieczone przed niespodziankami.
Lotnictwu przypadnie zadanie skierowania do kampanii na Wschodzie na tyle licznych sił dla wsparcia wojsk lądowych, by można było osiągnąć szybkie zakończenie operacji naziemnych, oraz by w miarę możliwości ograniczyć do minimum narażenia na szkody wschodnioniemieckie terytorium od uderzeń lotnictwa nieprzyjacielskiego. Te główne zadania na Wschodzie muszą mieć na względzie, aby cały opanowany przez nas obszar operacyjny i rejony przemysłu zbrojeniowego były należycie chronione przed nalotami nieprzyjacielskiego lotnictwa i aby nie były zaniechane działania zaczepne przeciw Anglii, a w szczególności przeciw jej dowozom.
Główny wysiłek marynarki wojennej, również w toku kampanii na Wschodzie, pozostaje nadal skierowany przeciwko Anglii.
Rozkaz do koncentracji wojsk przeciwko Rosji radzieckiej wydam na osiem tygodni przed przewidzianym terminem rozpoczęcia operacji.
Przygotowania, które wymagają dłuższego czasu, o ile nie zostały jeszcze zakończone, należy przyspieszyć i zakończyć do 15 maja 1941 r.
Szczególną uwagę należy zwrócić na to, aby nie ujawnić zamierzonego uderzenia.
Przygotowania naczelnych dowództw należy oprzeć na następujących założeniach:
I. Ogólny zamiar:
Gros rozwiniętych w zachodniej Rosji sił rosyjskich wojsk lądowych powinno zostać zniszczone w wyniku śmiałych operacji opartych na głębokim manewrze klinów pancernych; odwrót zdolnych do walki jednostek w głąb terytorium rosyjskiego powinien być udaremniony.W rezultacie szybkiego pościgu należy opanować taką rubież, spoza której rosyjskie lotnictwo nie będzie miało już możliwości prowadzenia nalotów przeciwko obszarom niemieckiego państwa. Końcowym celem operacji jest stworzenie kordonu przeciwko azjatyckiej Rosji na ogólnej linii: Wołga–Archangielsk. W ten sposób jedynie pozostały Rosji rejon przemysłowy na Uralu w razie potrzeby będzie mógł być wyeliminowany przez lotnictwo.
W toku tych operacji rosyjska flota bałtycka szybko utraci swoje bazy i na skutek tego pozbawiona zostanie zdolności bojowej.
Już na początku operacji należy silnymi uderzeniami wyeliminować ofensywne działania rosyjskiego lotnictwa. [...]
IV. Wszystkie w oparciu o niniejszą dyrektywę wydawane przez panów naczelnych dowódców zarządzenia muszą być wyraźnie nacelowane w tym kierunku, że chodzi w nich o środki ostrożności na wypadek, gdyby Rosja zechciała wobec nas zmienić swoje dotychczasowe stanowisko. Liczbę oficerów, którzy najwcześniej będą zaangażowani w wstępnych pracach, należy ograniczyć do niezbędnego minimum, dalszych współpracowników należy włączać do prac możliwie w najpóźniejszym czasie i w każdym pojedynczym wypadku tylko w niezbędnym zakresie, odpowiednio do potrzeb jego funkcji. Istnieje mianowicie niebezpieczeństwo, iż ujawnienie naszych przygotowań, których realizacja obecnie nie została jeszcze postanowiona, może spowodować najbardziej ujemne następstwa polityczne i militarne.
Adolf Hitler
Źródło: Dyrektywa nr 21. Plan Barbarossa, grudzień 1940 r. (fragmenty), [w:] Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. S. B. Lenard, M. Sobańska- -Bondaruk, Warszawa 2002, s. 199–201.
Wyjaśnij, jakie zadania Hitler przewidywał dla poszczególnych rodzajów wojsk.
Przedstaw główne założenia planu Barbarossa. Jakie negatywne następstwa polityczne i militarne miałoby jego ujawnienie?
Przedstaw główne założenia planu Barbarossa. Odpowiedz na pytanie: jakie negatywne następstwa polityczne i militarne miałoby jego ujawnienie?
Zapoznaj się z poniższymi tekstami i na ich podstawie rozstrzygnij, czy podane zdania są prawdziwe czy fałszywe. Krótko uzasadnij swoją odpowiedź.
O walkach na froncie wschodnimChłopak jedzie pociągiem wojskowym na front. Przenikliwy smutek. Oto zbliża się wieś rodzinna, rodzinne strony. Ale wsi nie ma, sterczą tylko osmalone piece. Stado wron. Chłopak stoi oparty o drzwi wagonu towarowego. Stukają koła. Łzy spływają po policzkach. [...]
*
[...] Równina. Piaszczyste stepy mozdockie…
Niemcy nagle cofnęli się i rozpoczęli odwrót…
Jedziemy ośnieżoną drogą w nieprzerwanym kierunku walącego naprzód wojska. Idą i idą bez przerwy tysiące żołnierzy - czarni ze zmęczenia, o pozbawionych wyrazu kamiennych twarzach - ci bohaterowie i cierpiętnicy, czarni i usmoleni. Azerbejdżanie, Gruzini, Rosjanie…
[...]
Mozdok jest w naszych rękach, Po trzymiesięcznych walkach żołnierze opuszczają nareszcie te stepy i będą mogli przynajmniej popatrzeć na domy mieszkalne…
… Niedaleko drogi, w dole, siedzi zabity żołnierz, mężczyzna w starszym wieku. Pochylił ku ziemi bladą, woskową twarz, głowę ma obandarzowaną.
Oddziały idą nie zwracając na niego uwagi. Opuszczają na zawsze te okolice… A on zostanie tutaj i będzie siedział w tym dole, nikomu niepotrzebny, zapomniany…
[...]
*
Jadę w wagonie, w którym pełno jest kalek. Przez cały dzień stukają kule i protezy. To ranni wypisani ze szpitala. Myślicie pewnie, że są rozdrażnieni, przybici, smutni?...
Nic podobnego! Dawno nie widziałem ludzi tak pełnych życia. Wojna stała się rzeczą powszednią. Rozmowy są proste, spokojne, życzliwe, najczęściej właśnie o wojnie, o tym, kto gdzie został ranny, co wtedy powiedział dowódca [...].
Źródło: Effendi Kapijew, O walkach na froncie wschodnim, [w:] Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. S. B. Lenard, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1998, s. 216–217.
O walkach na froncie wschodnim5 lipca
[...] Znowu przeczesujemy lasy. Ujęliśmy trochę jeńców. Kilku [...] komisarzy rozstrzelano na miejscu. Bez własnych strat. Kwatery zajmujemy w majątku Mazowiczna. Nasza kuchnia robi wielkie świniobicie. Wieczorem - świeże mięso. Pożeramy tyle, ile mieści się w żołądku [...]
dzień 8 sierpnia
w strumieniach deszczu. Marsz na Połock. Grzęźniemy w piachu po kostki. Zamiast 30, “pożarliśmy” 40 km. W Połocku mieliśmy okazję poznać próbkę kultury bolszewickiej… Miasto całkowicie spalone. [...]
14 sierpnia
Maszerujemy na punkt zborny naszej dywizji, przygotowując się do nowej akcji. Partyzanci próbują nas powstrzymać strzałami zza krzaków. Tępimy ich bezlitośnie. Znajdujemy się obecnie w rejonie obfitującym w jeziora [...] Lotnictwo Czerwonych poczyna sobie energicznie. Pięciokrotnie obrzuca nas bombami. Dzięki Bogu, obyło się bez większych szkód.
4 września
48 godzin bez odrobiny strawy. Do tego brud, chłód i deszcz. Wytrwamy! Musimy wytrwać! Czekamy na kuchnię polową. W ciągu dnia nęka nas ogniem sowiecka artyleria.
5 września.
Trzeci dzień w błocie, bez mycia. Nieprzyjacielskie armatki szybkostrzelne walą w nas jak w kapustę. Z dziury, w której tkwimy, nawet nie można się wychylić. Ale przynajmniej skończył się głód. Transport żywności dotarł do najbardziej wysuniętych linii [...]
23‑24 września
[...] Ciemno, 40 stopni gorączki, a ja wlokę się przez bagna i lasy całe 5 kilometrów. Potem dopiero ktoś się zlitował, załadował mnie na wiejski wóz i tak dotarłem do punktu opatrunkowego. Stąd [...] do szpitala polowego. Ciężko ranny, którego wieźli ze mną, umarł, zanim zjawił się lekarz.
25 września
W szpitalu polowym. Wreszcie zaczynają mnie leczyć. Jedzenie jest obfite i dobre.
Źródło: Karl Peters, O walkach na froncie wschodnim, [w:] Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. S. B. Lenard, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1998, s. 213–216.
Przeanalizuj poniższe materiały źródłowe. Następnie na ich podstawie wykonaj kolejne polecenia.
Źródło A
Źródło B
Fragment wiersza, który ukazał się w polskim konspiracyjnych czasopiśmie.
Poza komunikatemPrzy rozpalonych lufach armat
Miesiąc to sekunda!
We dwóch czuwamy - ja i mój kamrat!
Ostatnia idzie runda![...]
Jak żółwie co dzień idą czołgi
Z blach chrzęstem i z taśm zgrzytem.
Od gór Uralu aż do Wołgi
Zza nowych bunkrów jadą czołgi
Murem jednolitym.[...]
Na już wystygłe lufy armat
Śnieg upadł płaszczem ciszy.
Dzisiaj nad ranem skonał kamrat!
Litości skomlał zimnych armat. Szkoda, że Führer nie usłyszy,
Jak bredził o rodzinnej stronie,
Jak przeklął tych, co go wysłali[...]
Jak długo milknął w białej ciszy.
Szkoda, że Führer nie usłyszy!!!Źródło: Poza komunikatem, [w:] Satyra w konspiracji 1939-1944, oprac. G. Załęski, Warszawa 1958, s. 172–173.