Przemysław Lewicki Przełom konstytucyjny w Wielkiej Brytanii

Konstytucja Zjednoczonego Królestwa jest jednym z rzadkich współczesnych przykładów (…). Nie dość, że nie sposób wskazać jednego dokumentu, w którym znajdowałyby się jej choćby pierwiastkowe elementy, to ponadto trudności nastręcza nawet określenie katalogu takich dokumentów. Nie ulega jednak wątpliwości, że Wielka Brytania posiada konstytucję, rozumianą jako zespół norm odpowiedzialnych za regulację ustroju państwa. Jest ona jednak nieskodyfikowana, istniejąc w zbiorze pisanych proklamacji królewskich, aktów parlamentu, prywatnych traktatów prawniczych (!) i nie tylko, oraz niepisanych zwyczajów konstytucyjnych, najczęściej określanych (…) konwenansami konstytucyjnymi.

1 Źródło: Przemysław Lewicki, Przełom konstytucyjny w Wielkiej Brytanii, 9.10.2019 r., dostępny w internecie: klubjagiellonski.pl [dostęp 21.08.2020 r.].

Wielka Brytania

Tabela 1. Podział administracyjny Zjednoczonego Królestwa

Jednostka	Rodzaj	Stolica	Ludność	Język używany
Anglia	królestwo	Londyn	51 092 002	angielski, kornijski
Szkocja	królestwo	Edynburg	5 144 200	angielski, gaelicki szkocki i scots
Walia	księstwo	Cardiff	3 004 600	angielski, walijski
Irlandia Północna	prowincja	Belfast	1 759 000	angielski, irlandzki

2 Źródło: Wielka Brytania, dostępny w internecie: paih.gov.pl [dostęp 21.08.2020 r.].

Agnieszka Pawłowska Wielka Brytania

To, co rozumiemy pod pojęciem administracji samorządowej jest jedyną (nie licząc administracji agencji świadczących usługi publiczne, tzw. quangos – quasi non-governmental organizations) administracją terytorialną. Tak ze względu na tradycje, jak i literę prawa, samorząd jest przede wszystkim podmiotem zarządzającym jednostką terytorialną – jest lokalną administracją (local administration); w drugiej zaś kolejności – reprezentantem woli społeczności lokalnej, czyli władzą lokalną (local authority). W sytuacji braku przedstawiciela rządu w terenie, jedynym sposobem na skuteczne monitorowanie finansów lokalnych oraz jakości i trybu świadczenia usług publicznych, jest poddanie administracji lokalnej bezpośredniemu nadzorowi ze strony administracji centralnej (ministerialnej), lub przeniesienie odpowiedzialności za niektóre usługi publiczne na instytucje kontrolowane przez rząd. W istocie kombinacja obu tych posunięć, wzbogacona o element urynkowienia usług publicznych, znalazła swoją praktykę w brytyjskim samorządzie terytorialnym.

3 Źródło: Agnieszka Pawłowska, Wielka Brytania, [w:] Samorząd terytorialny w wybranych państwach europejskich, red. Andrzej K. Piasecki, s. 257.

Jagoda Szpak Wpływ prawa natury i prawa pozytywnego na „common law” i „civil law”

Wiek oświecenia przeciwstawiał się dawnym autorytetom, podkreślając wiarę w rozum. W tym okresie istotny wpływ na europejską myśl prawną, oprócz wspomnianych przeze mnie filozofów, miały poglądy Bacona, Monteskiusza, Woltera i Hume’a. (…) W Europie nastąpił zwrot intelektualny, prowadzący do zerwania z pojęciem dostępnego rozumowi prawa natury, zapoczątkowany w filozofii D. Hume’a, a następnie kontynuowany przez współtwórcę pozytywistycznego podejścia i zwolennika kodyfikacji – J. Benthama. (…) Racjonalne i empiryczne podejście do różnorodnych struktur społecznych i politycznych było podstawą do przebudowy dotychczasowych struktur, głównie poprzez usystematyzowanie rozproszonego prawa i uczynienie łatwego dostępu do niego. Pojawia się nowożytna kodyfikacja, dla której podwaliny położył już wiek wcześniej H. Grocjusz, a społeczną awersję zwalczał przede wszystkim Anglik F. Bacon.

4 Źródło: Jagoda Szpak, Wpływ prawa natury i prawa pozytywnego na „common law” i „civil law”, dostępny w internecie: digitallibrary.pl [dostęp 24.08.2020 r.].

Izabela Kapsa Pozycja ustrojowa Premiera Wielkiej Brytanii w świetle jego kompetencji i praktyki politycznej

Premier dysponuje najsilniejszą władzą we współczesnym brytyjskim systemie politycznym. (…) Status polityczny premiera wyznacza z jednej strony słaba pozycja monarchy, z drugiej zaś szereg funkcji, które są przez niego pełnione. Pierwszą z nich jest funkcja lidera partii – zwycięzcy w wyborach do Izby Gmin. Jedynym organem władzy pochodzącym z wyborów powszechnych jest bowiem izba niższa parlamentu, a tradycyjna dwupartyjność wraz z większościowym systemem wyborczym powodują, że w bezpośredni sposób wpływają one na obsadę stanowiska premiera. Charakterystyczna dla wyborów większościowych ich personalizacja sprawia, że społeczeństwo dokonuje pośrednio wyboru premiera spośród dwóch kandydatów przedstawionych przez dominujące na scenie politycznej partie. (…) Wykształcony w XVIII wieku zwyczaj ograniczył wybór monarchy do osoby cieszącej się poparciem większości parlamentarnej.

5 Źródło: Izabela Kapsa, Pozycja ustrojowa Premiera Wielkiej Brytanii w świetle jego kompetencji i praktyki politycznej, dostępny w internecie: repozytorium.ukw.edu.pl [dostęp 24.08.2020 r.].