Film edukacyjny
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DT8OrHK74
Wykład dotyczący makiawelizmu.
Tło historyczne
Santi di Tito, Nicollo Machiawelli 2. Ten przełom świata scholastyki i „świata nowego” w następujący sposób charakteryzuje Valeriu Marcu:
Niebo wydawało im się puste, a ziemia pełna możliwości dla przebiegłych, dla bezwzględnych. Mieszanina odwagi, sprzedajności i zręczności stanowiła o formie ich życia i stosunkach do ludzi. Modnym stało się wśród nich chwalić głośno rzeczy, które się zazwyczaj czyni tylko w ukryciu, nie szkodziło ich godności żyć bez idealnego pozoru, poza uczciwością, poza rodziną, poza miłością, poza kościołem, poza odwagą. Sądzili, że mogą żyć bez zasłony, która zawsze musi nieco przesłaniać wszystkie rzeczy i uczucia, i nie wzdrygali się przed oglądaniem serc własnych i cudzych. Polityka zostaje oczyszczona z wszelkich pojęć moralnych. Taki właśnie świat, bez jakiejkolwiek idei nadziemskiej, bez jakiejkolwiek fantazji, przeciwny wszelkiemu przypuszczeniu, które nie jest oczywiste, bez jakiejkolwiek fikcji, stanowi realizm polityczny florentyńczyków. Obraz przedstawia portret młodej kobiety. Zwrócona jest lewym profilem do odbiorcy. Przepasana jest kolorowym materiałem, ma odsłonięte piersi. Ma jasną cerę oraz splecione, rude włosy z perłami. Na szyi ma złoty łańcuch oraz węża.
Piero di Cosimo, Portret Simonetty Vespucci, 1490 3. Czas Machiavellego to także nieudana próba budowy republiki w duchu odnowy moralnej (religijnej) przez Hieronima Savonarollę oraz klęska zjednoczenia Włoch centralnych przez Cezara Borgię. W tym świecie ciągłych zmian sojuszów, permanentnej walki, braku jakiejkolwiek stabilizacji i autorytetu pojawiła się potrzeba stworzenia silnego państwa – którego ucieleśnieniem u Machiavellego jest książę – opartego na analizie: praw rządzących społeczeństwem, także w ujęciu historycznym, oraz natury ludzkiej. Machiavelli podjął się realizacji tego dzieła, którego efekt jest tak doniosły, że stanowi już od 500 lat źródło inspiracji dla kolejnych, nie tylko humanistycznych, luminarzy następnych epok. Obraz przedstawia lewy profil twarzy dojrzałego mężczyzny. Ma zmarszczki na twarzy oraz orli nos. Ubrany jest w czarną szatę, ma założony czarny kaptur.
Fra Bartolomeo, Portret Girolamo Savonarola
Zapoznaj się z multimedium i odpowiedz na pytanie: jak wyglądał świat według realizmu politycznego florentyńczyków?
Doktryna
Zastanów się, jakie są cechy księcia w dziele Niccolò Machiavellego? Zanotuj swoje przemyślenia.
Opisz, jakie siły sprawcze naszych postępowań wyróżnia w Księciu Machiavelli?
Nawiązania

Do filozofii polityki autora Księcia nawiązywali przede wszystkim liberałowie odwołujący się do egoistycznej postaci natury ludzkiej. Myśl Machiavellego nie była obca Marksowi, Nietzschemu czy Freudowi, którzy wątpili w „dobre” pobudki postępowań.
Machiavelli jest ciągle żywy, a jego myśl jest podstawą coraz to nowych odkryć na gruncie filozofii, psychologii i polityki, np. rozważań o tym, czy jednak całe rządzenie (władanie) nie stoi w parze z pokojem? W końcu skuteczne rządzenie polega na braku wojny i rewolucji. Jeśli by tak było, to czy Machiavelli całkowicie odarł świat ze złudzeń?
Oponenci
Głównymi krytykami filozofii Machiavellego są filozofowie chrześcijańscy. Cały personalizm chrześcijański musi w swojej istocie stać w kontrze do autora Księcia. Wszelkiego rodzaju idealizm w powiązaniu z esencjalizmemesencjalizmem wydaje się trudny czy wręcz niemożliwy do uzgodnienia z Machiavellim.
Opisz, jakie nurty myśli filozoficznej są nawiązaniem do makiawelizmu i dlaczego?
Słownik
(łac. essentia — istota, treść) najistotniejsza treść, najważniejszy składnik czegoś; filoz. natura danej rzeczy, decydująca o tym, że jest ona właśnie tą rzeczą, a nie inną
(definicja na podstawie słownika PWN)
(łac. immanere – „pozostawać wewnątrz”) – zawarty w czymś, nie wykraczający poza coś. Tu, w odniesieniu do przedmiotu poznania, oznacza, że jest on dany w świadomości i nie wykracza poza nią
(gr. mónarchos – jedyny władca) ustrój polityczny, w którym władza jest sprawowana przez jedną osobę nazywaną monarchą; władza ta ma najczęściej charakter dziedziczny, czyli nie pochodzi z wyborów oraz jest dożywotnia; pierwotnie władza monarchy była nieograniczona – dotyczyła zatem władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej; współczesne monarchie są dość mocno ograniczone przez wybierany parlament oraz niezależną władzę sądowniczą
(łac. ratio status) pojęcie powstałe w starożytnym Rzymie związane z uznaniem dobra, interesu i potrzeb państwa za wartość nadrzędną, wytyczną działania nie tylko organów państwowych, ale i obywateli
(łac. utilitas – korzyść, pożytek) teoria etyczna powstała w końcu XVIII w., której główna zasada (zwana zasadą użyteczności) głosi, iż czyn jest dobry wtedy i tylko wtedy, gdy przyczynia się do stanowienia szczęścia powszechnego, rozumianego jako wzrost przyjemności i redukcja cierpień w świecie