Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RUA1WFunhnfPq
Wykład dotyczący makiawelizmu.
bg‑azure

Tło historyczne

RYa7oGe7nqK8t1
Ilustracja interaktywna. Obraz przedstawia cztery postaci. Po lewej stronie obrazu na krześle siedzi starszy mężczyzna. Za nim stoi mężczyzna w bladoróżowej szacie i metalowym nakryciem głowy, który skalpelem rozcina mu głowę. Obok stoi mężczyzna w czarnym habicie, trzyma dzban. Po prawej stoi kobieta w długiej szacie i białym nakryciem głowy. Opiera się rękami o blat stolika. Na jej głowie leży książka. Elementy ilustracji interaktywnej: 1. Niccolo Machiavelli był Florentyńczykiem, żył w latach 1469-1527. Czasy Machiavellego to renesans – okres, w którym nastąpił przełom w historii filozofii, ale również w sztuce, np. obrazy Hieronima Boscha czy grafiki Albrechta Dürera znakomicie dokumentują wyczerpanie się scholastycznej wizji świata. Renesans to czas wojen religijnych, to początek narodzin absolutyzmu, czas wielkich odkryć geograficznych i upadku starego porządku ze swą hierarchią wartości. Włochy, w których urodził się Machiavelli, były podzielone na małe, wzajemnie zwalczające się państwa. To czas ciągłych wojen. Obraz przedstawia portret młodego mężczyzny. Ma on pociągłą twarz. Jego włosy są krótkie, gładkie, ciemne. Mężczyzna ma wydatny nos i wyraźnie zaznaczone kości policzkowe. Nieznacznie się uśmiecha. Mężczyzna ubrany jest w długą szatę.
Santi di Tito, Nicollo Machiawelli
2. Ten przełom świata scholastyki i „świata nowego” w następujący sposób charakteryzuje Valeriu Marcu: Niebo wydawało im się puste, a ziemia pełna możliwości dla przebiegłych, dla bezwzględnych. Mieszanina odwagi, sprzedajności i zręczności stanowiła o formie ich życia i stosunkach do ludzi. Modnym stało się wśród nich chwalić głośno rzeczy, które się zazwyczaj czyni tylko w ukryciu, nie szkodziło ich godności żyć bez idealnego pozoru, poza uczciwością, poza rodziną, poza miłością, poza kościołem, poza odwagą. Sądzili, że mogą żyć bez zasłony, która zawsze musi nieco przesłaniać wszystkie rzeczy i uczucia, i nie wzdrygali się przed oglądaniem serc własnych i cudzych. Polityka zostaje oczyszczona z wszelkich pojęć moralnych. Taki właśnie świat, bez jakiejkolwiek idei nadziemskiej, bez jakiejkolwiek fantazji, przeciwny wszelkiemu przypuszczeniu, które nie jest oczywiste, bez jakiejkolwiek fikcji, stanowi realizm polityczny florentyńczyków. Obraz przedstawia portret młodej kobiety. Zwrócona jest lewym profilem do odbiorcy. Przepasana jest kolorowym materiałem, ma odsłonięte piersi. Ma jasną cerę oraz splecione, rude włosy z perłami. Na szyi ma złoty łańcuch oraz węża.
Piero di Cosimo, Portret Simonetty Vespucci, 1490
3. Czas Machiavellego to także nieudana próba budowy republiki w duchu odnowy moralnej (religijnej) przez Hieronima Savonarollę oraz klęska zjednoczenia Włoch centralnych przez Cezara Borgię. W tym świecie ciągłych zmian sojuszów, permanentnej walki, braku jakiejkolwiek stabilizacji i autorytetu pojawiła się potrzeba stworzenia silnego państwa – którego ucieleśnieniem u Machiavellego jest książę – opartego na analizie: praw rządzących społeczeństwem, także w ujęciu historycznym, oraz natury ludzkiej. Machiavelli podjął się realizacji tego dzieła, którego efekt jest tak doniosły, że stanowi już od 500 lat źródło inspiracji dla kolejnych, nie tylko humanistycznych, luminarzy następnych epok. Obraz przedstawia lewy profil twarzy dojrzałego mężczyzny. Ma zmarszczki na twarzy oraz orli nos. Ubrany jest w czarną szatę, ma założony czarny kaptur.
Fra Bartolomeo, Portret Girolamo Savonarola
Hieronim Bosch, Leczenie głupoty (fragment)
Źródło: domena publiczna.
1
Polecenie 1

Zapoznaj się z multimedium i odpowiedz na pytanie: jak wyglądał świat według realizmu politycznego florentyńczyków?

RojHg73holANE
(Uzupełnij).
bg‑azure

Doktryna

R1IU6iZzGtnM51
Prezentacja.
Polecenie 2

Zastanów się, jakie są cechy księcia w dziele Niccolò Machiavellego? Zanotuj swoje przemyślenia.

R171wxFkpuFGW
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Opisz, jakie siły sprawcze naszych postępowań wyróżnia w Księciu Machiavelli?

R1czFrVBJvwLM
(Uzupełnij).
bg‑azure

Nawiązania

R174QceG9aQvr1
Zygmunt Freud
Źródło: domena publiczna.

Do filozofii polityki autora Księcia nawiązywali przede wszystkim liberałowie odwołujący się do egoistycznej postaci natury ludzkiej. Myśl Machiavellego nie była obca Marksowi, Nietzschemu czy Freudowi, którzy wątpili w „dobre” pobudki postępowań.

Machiavelli jest ciągle żywy, a jego myśl jest podstawą coraz to nowych odkryć na gruncie filozofii, psychologii i polityki, np. rozważań o tym, czy jednak całe rządzenie (władanie) nie stoi w parze z pokojem? W końcu skuteczne rządzenie polega na braku wojny i rewolucji. Jeśli by tak było, to czy Machiavelli całkowicie odarł świat ze złudzeń?

bg‑azure

Oponenci

Głównymi krytykami filozofii Machiavellego są filozofowie chrześcijańscy. Cały personalizm chrześcijański musi w swojej istocie stać w kontrze do autora Księcia. Wszelkiego rodzaju idealizm w powiązaniu z esencjalizmemesencjaesencjalizmem wydaje się trudny czy wręcz niemożliwy do uzgodnienia z Machiavellim.

Polecenie 4

Opisz, jakie nurty myśli filozoficznej są nawiązaniem do makiawelizmu i dlaczego?

RbaoZqcpns7Jn
(Uzupełnij).

Słownik

esencja
esencja

(łac. essentia — istota, treść) najistotniejsza treść, najważniejszy składnik czegoś; filoz. natura danej rzeczy, decydująca o tym, że jest ona właśnie tą rzeczą, a nie inną

(definicja na podstawie słownika PWN)

immanentny
immanentny

(łac. immanere – „pozostawać wewnątrz”) – zawarty w czymś, nie wykraczający poza coś. Tu, w odniesieniu do przedmiotu poznania, oznacza, że jest on dany w świadomości i nie wykracza poza nią

monarchia
monarchia

(gr. mónarchos – jedyny władca) ustrój polityczny, w którym władza jest sprawowana przez jedną osobę nazywaną monarchą; władza ta ma najczęściej charakter dziedziczny, czyli nie pochodzi z wyborów oraz jest dożywotnia; pierwotnie władza monarchy była nieograniczona – dotyczyła zatem władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej; współczesne monarchie są dość mocno ograniczone przez wybierany parlament oraz niezależną władzę sądowniczą

racja stanu
racja stanu

(łac. ratio status) pojęcie powstałe w starożytnym Rzymie związane z uznaniem dobra, interesu i potrzeb państwa za wartość nadrzędną, wytyczną działania nie tylko organów państwowych, ale i obywateli

utylitaryzm
utylitaryzm

(łac. utilitas – korzyść, pożytek) teoria etyczna powstała w końcu XVIII w., której główna zasada (zwana zasadą użyteczności) głosi, iż czyn jest dobry wtedy i tylko wtedy, gdy przyczynia się do stanowienia szczęścia powszechnego, rozumianego jako wzrost przyjemności i redukcja cierpień w świecie