• Kolumny nazywają się „grupami”; w najprostszym ujęciu przyjmuje się, że do grupy należą pierwiastki o bardzo podobnych właściwościach chemicznych.

• Wiersze nazywają się „okresami”; w najprostszym ujęciu obrazują one okresowo powtarzające się właściwości chemiczne pierwiastków. Zwróć uwagę, że liczebności okresów nie są stałe.

Wykres pokazuje, że gęstości metali nie są monotoniczną funkcją liczby atomowej Z, lecz okresowo zmieniają się wraz ze wzrostem Z. Można wyróżnić pięć takich okresów na wykresie. Bliższe przyjrzenie się pokazuje, że są to okresy od 2. do 6. układu okresowego; pierwszy okres jest nieobecny, gdyż nie ma w nim metali.
To uzasadnia przyjęcie, że wykres ma bezpośredni związek z okresami. Nie jest natomiast łatwo wskazać związek wykresu z grupami. Można jednak zauważyć, że gęstości litu, sodu, potasu, rubidu i cezu (metale z grupy I) są lokalnie najniższe w każdym okresie – jest to wspólna cecha dla ich grupy.

Uwaga: użyliśmy tu terminu „okresowość” w bardzo zgrubnym znaczeniu, sugerującym, że pewne własności (np. maksima gęstości) powtarzają się we w miarę stałych odstępach wzdłuż osi Z. Nie sugerujemy w żadnym wypadku, że gęstość w zależności od liczby atomowej jest funkcją okresową.

Fakt ten może sugerować, że wewnętrzna struktura atomów o niskich liczbach atomowych Z jest prosta – pierwiastki te nie wykazują dużego zróżnicowania właściwości chemicznych. Pierwiastki o większych wartościach liczby Z mają coraz bardziej skomplikowaną strukturę, dopuszczającą bardziej zróżnicowany zestaw właściwości chemicznych. Znamienne jest, że przejście od struktury mniej do bardziej skomplikowanej następuje skokowo – co dwa okresy.