Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
Polecenie 1
Zapoznaj się z wykładem i scharakteryzuj sposób ukazania czasu w poezji Szymborskiej.
Zapoznaj się z wykładem i scharakteryzuj sposób ukazania czasu w poezji Szymborskiej.
RCGUd6KvoJkpX
(Uzupełnij).
RwCrMqjRAcuo8
Film nawiązujący do treści materiału Czas jako bohater poezji Wisławy Szymborskiej.
Wypadek drogowy
Wisława Szymborska Wypadek drogowy

Jeszcze nie wiedzą,
co pół godziny temu
stało się tam, na szosie.

Na ich zegarkach
pora taka sobie,
popołudniowa, czwartkowa, wrześniowa.

Ktoś odcedza makaron.
Ktoś grabi liście w ogródku.
Dzieci z piskiem biegają dookoła stołu.
Komuś kot z łaski swojej pozwala się głaskać.
Ktoś płacze –
jak to zwykle przed telewizorem,
kiedy niedobry Diego zdradza Juanitę.
Słychać pukanie –
to nic, to sąsiadka z pożyczoną patelnią.
W głębi mieszkania dzwonek telefonu –
na razie tylko w sprawie ogłoszenia.

Gdyby ktoś stanął w oknie
i popatrzył w niebo,
mógłby ujrzeć już chmury
przywiane znad miejsca wypadku.
Wprawdzie porozrywane i porozrzucane,
ale to u nich na porządku dziennym.

upl Źródło: Wisława Szymborska, Wypadek drogowy, [w:] Wisława, Wiersze wybrane, Kraków 2010, s. 370.
Identyfikacja
Wisława Szymborska Identyfikacja

Dobrze, że przyszłaś – mówi.
Słyszałaś, że we czwartek rozbił się samolot?
No więc właśnie w tej sprawie
przyjechali po mnie.
Podobno był na liście pasażerów.
No i co z tego, może się rozmyślił.
Dali mi jakiś proszek, żebym nie upadła.
Potem mi pokazali kogoś, nie wiem kogo.
Cały czarny, spalony oprócz jednej ręki.
Strzępek koszuli, zegarek, obrączka.
Wpadłam w gniew, bo to na pewno nie on.
Nie zrobiłby mi tego, żeby tak wyglądać.
A takich koszul pełno jest po sklepach.
A ten zegarek to zwykły zegarek.
A te nasze imiona na jego obrączce
to są imiona bardzo pospolite.
Dobrze, że przyszłaś. Usiądź tu koło mnie.
On rzeczywiście miał wrócić we czwartek.
Ale ile tych czwartków mamy jeszcze w roku.
Zaraz nastawię czajnik na herbatę.
Umyję głowę, a potem, co potem,
spróbuję zbudzić się z tego wszystkiego.
Dobrze, że przyszłaś, bo tam było zimno,
a on tylko w tym takim gumowym śpiworze,
on, to znaczy ten tamten nieszczęśliwy człowiek.
Zaraz nastawię czwartek, umyję herbatę,
bo te nasze imiona przecież pospolite -

iden Źródło: Wisława Szymborska, Identyfikacja, [w:] Tutaj, Kraków 2009.
Muzeum
Wisława Szymborska Muzeum

Są talerze, ale nie ma apetytu.
Są obrączki, ale nie ma wzajemności
od co najmniej trzystu lat.

Jest wachlarz – gdzie rumieńce?
Są miecze – gdzie gniew?
I lutnia ani brzęknie o szarej godzinie.

Z braku wieczności zgromadzono
dziesięć tysięcy starych rzeczy.
Omszały woźny drzemie słodko
zwiesiwszy wąsy nad gablotką.

Metale, glina, piórko ptasie
cichutko tryumfują w czasie.
Chichocze tylko szpilka po śmieszce z Egiptu.

Korona przeczekała głowę.
Przegrała dłoń do rękawicy.
Zwyciężył prawy but nad nogą.

Co do mnie, żyję, proszę wierzyć.
Mój wyścig z suknią nadal trwa.
A jaki ona upór ma!
A jakby ona chciała przeżyć!

muz Źródło: Wisława Szymborska, Muzeum, [w:] Wiersze zebrane, Kraków 2010, s. 66.
Nieuwaga
Wisława Szymborska Nieuwaga

Źle sprawowałam się wczoraj w kosmosie.
Przeżyłam całą dobę nie pytając o nic,
nie dziwiąc się niczemu.

Wykonywałam czynności codzienne,
jakby to było wszystko, co powinnam.

Wdech, wydech, krok za krokiem, obowiązki,
ale bez myśli sięgającej dalej
niż wyjście z domu i powrót do domu.

Świat mógł być odbierany jako świat szalony,
a ja brałam go tylko na zwykły użytek.

Żadnych – jak – i dlaczego –
i skąd się taki tu wziął –
i na co mu aż tyle ruchliwych szczegółów.

Byłam jak gwóźdź zbyt płytko wbity w ścianę
albo
(tu porównanie, którego mi brakło).

Jedna za drugą zachodziły zmiany
nawet w ograniczonym polu okamgnienia.

Przy stole młodszym, ręką o dzień młodszą
był chleb wczorajszy inaczej krajany.

Chmury jak nigdy i deszcz był jak nigdy,
bo padał przecież innymi kroplami.

Ziemia się obróciła wokół swojej osi,
ale już w opuszczonej na zawsze przestrzeni.

Trwało to dobre 24 godziny.
1440 minut okazji.
86 400 sekund do wglądu.

Kosmiczny savoir‑vivre
choć milczy na nasz temat,
to jednak czegoś od nas się domaga:
trochę uwagi, kilku zdań z Pascala
i zdumionego udziału w tej grze
o regułach nieznanych.

nieuw Źródło: Wisława Szymborska, Nieuwaga, [w:] Wiersze wybrane, Kraków 2010, s. 395–396.
Chwila
Wisława Szymborska Chwila

Idę stokiem pagórka zazielenionego.
Trawa, kwiatuszki w trawie
jak na obrazku dzieci.
Niebo zamglone, już błękitniejące.
Widok na inne wzgórza rozlega się w ciszy.

Jakby tutaj nie było żadnych kambrów, sylurów,
skał warczących na siebie,
wypiętrzonych otchłani,
żadnych nocy w płomieniach
i dni w kłębach ciemności.

Jakby nie przesuwały się tędy niziny
w gorączkowych malignach,
lodowatych dreszczach.

Jakby tylko gdzie indziej burzyły się morza
i rozrywały brzegi horyzontów.

Jest dziewiąta trzydzieści czasu lokalnego.
Wszystko na swoim miejscu i w układnej zgodzie.
W dolince potok mały jako potok mały.
Ścieżka w postaci ścieżki od zawsze do zawsze.
Las pod pozorem lasu na wieki wieków i amen,
a w górze ptaki w locie w roli ptaków w locie.

Jak okiem sięgnąć, panuje tu chwila.
Jedna z tych ziemskich chwil
proszonych, żeby trwały.

chwil Źródło: Wisława Szymborska, Chwila, [w:] Wiersze wybrane, Kraków 2010, s. 329.
1
Polecenie 2

W jaki sposób stosunek poetki do przemijania i śmierci ujawnia się w poszczególnych utworach Wisławy Szymborskiej wymienionych w wykładzie? Zanotuj odpowiedź w formie mapy myśli.

RkT9gDI6fQiKQ
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Przemijanie w poezji W. Szymborskiej
    • Elementy należące do kategorii Przemijanie w poezji W. Szymborskiej
    • Nazwa kategorii: „Wypadek drogowy"
      • Elementy należące do kategorii „Wypadek drogowy"
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii „Wypadek drogowy"
    • Nazwa kategorii: „Identyfikacja"
      • Elementy należące do kategorii „Identyfikacja"
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii „Identyfikacja"
    • Nazwa kategorii: „Muzeum"
      • Elementy należące do kategorii „Muzeum"
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii „Muzeum"
    • Nazwa kategorii: „Nieuwaga"
      • Elementy należące do kategorii „Nieuwaga"
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii „Nieuwaga"
    • Nazwa kategorii: „Nic dwa razy"
      • Elementy należące do kategorii „Nic dwa razy"
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii „Nic dwa razy"
    • Nazwa kategorii: „Chwila"
      • Elementy należące do kategorii „Chwila"
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii „Chwila"
      Koniec elementów należących do kategorii Przemijanie w poezji W. Szymborskiej
R1VfadVPJvAjt
(Uzupełnij).
3
Polecenie 3

Postaw tezę interpretacyjną i uzasadnij ją w odniesieniu do utworu Trzy słowa najdziwniejsze. Zbierz argumenty na jej poparcie i zapisz swoją odpowiedź.

Wisława Szymborska Trzy słowa najdziwniejsze

Kiedy wymawiam słowo Przyszłość, pierwsza sylaba odchodzi już do przeszłości.

Kiedy wymawiam słowo Cisza, niszczę ją.

Kiedy wymawiam słowo Nic, stwarzam coś, co nie mieści się w żadnym niebycie.

trzy Źródło: Wisława Szymborska, Trzy słowa najdziwniejsze, [w:] Widok z ziarnkiem piasku, Poznań 1996.
R1JeAQm7hB6pX
Teza interpretacyjna (Uzupełnij). Argumenty popierające tezę (Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 1

Przeanalizuj wiersz Nic dwa razy. Określ typ liryki, temat, adresata oraz nadawcę. Zapisz swoje odpowiedzi w tabeli.

Wisława Szymborska Nic dwa razy

Nic dwa razy się nie zdarza
i nie zdarzy. Z tej przyczyny
zrodziliśmy się bez wprawy
i pomrzemy bez rutyny.

Choćbyśmy uczniami byli
najtępszymi w szkole świata,
nie będziemy repetować
żadnej zimy ani lata.

Żaden dzień się nie powtórzy,
nie ma dwóch podobnych nocy,
dwóch tych samych pocałunków,
dwóch jednakich spojrzeń w oczy.

Wczoraj, kiedy twoje imię
ktoś wymówił przy mnie głośno,
tak mi było, jakby róża
przez otwarte wpadła okno.

Dziś, kiedy jesteśmy razem,
odwróciłam twarz ku ścianie.
Róża? Jak wygląda róża?
Czy to kwiat? A może kamień?

Czemu ty się, zła godzino,
z niepotrzebnym mieszasz lękiem?
Jesteś – a więc musisz minąć.
Miniesz – a więc to jest piękne.

Uśmiechnięci, współobjęci
spróbujemy szukać zgody,
choć różnimy się od siebie
jak dwie krople czystej wody.

nic Źródło: Wisława Szymborska, Nic dwa razy.
RyaLR1sWyO43T
Typ liryki (Uzupełnij). Temat (Uzupełnij). Kto mówi? (Uzupełnij). Do kogo mówi? (Uzupełnij).
111
Ćwiczenie 2

Nazwij środki stylistyczne zastosowane w wierszu Nic dwa razy. Wypisz ich przykłady oraz określ ich funkcję.

RE9v6ysMQbQjp
Środek stylistyczny (Uzupełnij). Przykład (Uzupełnij). Funkcja (Uzupełnij).