Film
Obejrzyj film i zastanów się nad własną opinią na temat narodu żydowskiego, nad swoim stosunkiem do antysemityzmu ujmowanego w kategoriach ogólnych, jak i do polskiej specyfiki tego zjawiska.
Zapoznaj się z treścią filmu i zastanów się nad własną opinią na temat narodu żydowskiego, nad swoim stosunkiem do antysemityzmu ujmowanego w kategoriach ogólnych, jak i do polskiej specyfiki tego zjawiska.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DvNFyteu
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Żydzi w Polsce: między niechęcią a współczuciem.
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Żydzi to jedyny naród na świecie nielubiany przez wszystkie inne narody. | □ | □ |
| Antysemityzm jako ideologia powstał w nazistowskich Niemczech na początku XX wieku. | □ | □ |
| Każdy przejaw krytycyzmu w stosunku do mniejszości żydowskiej w naszym kraju jest przejawem specyficznego polskiego antysemityzmu. | □ | □ |
| Ksenofobia wynika z lęku przed obcymi. | □ | □ |
| Przekonanie o tym, że bilans wzajemnych relacji polsko-żydowskich jest bardziej lub całkowicie korzystny dla Żydów, a nie dla Polaków, żywi mniej niż połowa społeczeństwa polskiego. | □ | □ |
| Zaledwie kilkanaście procent Polaków kwestionuje fakt, jakim były zbrodnie popełnione przez Polaków na Żydach. | □ | □ |
Zapoznaj się z materiałami źródłowymi. Pierwszy pochodzi z utworu XVI‑wiecznego francuskiego poety Guillaume’a de Machauta zatytułowanego Sąd króla Nawarry, napisanego w czasach wielkiej epidemii dżumy, jaka ogarnęła wówczas Europę. Drugi to fragment posłowia do książki Rene Girarda Kozioł ofiarny, autorstwa Mirosławy Goszczyńskiej. Następnie wykonaj polecenie.
Materiał źródłowy do ćwiczenia nr 2.
Źródło I
Sąd króla NawarryPoczem przybyła zgraja
Fałszywa, zdradziecka i bluźniercza:
Było to żydostwo przeklęte,
To złe, to wiarołomne,
Które dobra nienawidzi, a kocha wszelkie zło,
Które tyle dało złota i srebra
I poleciło (pewnym) chrześcijanom,
Iżby studnie, rzeki i źródła,
Które były czyste i zdrowe,
W wielu miejscach zatruli,
Od czego wielu (ludzi) swe życie zakończyło:
Albowiem wszyscy, którzy z ich (wody) korzystali,
Dość nagle umierali.
Z czego, zaprawdę, dziesięć razy po sto tysięcy
Umarło, tak na wsi jak w mieście.
I tak ujawniła się
Ta śmiertelna plaga.
Ale ten, który wysoko zasiada i daleko widzi,
Który wszystkim rządzi i o wszystko dba,
Zdrady tej dłużej ukrywać
Nie chciał, tak więc ujawnił ją
I dał tak powszechnie poznać,
Że (zdrajcy) utracili życie i dobra (swe).
Albowiem wszyscy Żydzi zostali zniszczeni,
Jedni powieszeni, inni spaleni,
Inni (znów) utopieni, innym
Ścięto głowy toporem lub mieczem.Źródło: Guillaume de Machaut, Sąd króla Nawarry, [w:] Rene Girard, Kozioł ofiarny, tłum. Stefan Ziółkowski, Łódź 1982, s. 7.
Źródło II
Posłowie do Rene Girard Kozioł ofiarnyGirard twierdzi, że w trakcie jakiegoś wyjątkowo groźnego konfliktu wyzwolił się pewien spontaniczny, typowy dla człowieka mechanizm, który nazwał mechanizmem kozła ofiarnego. Mechanizm ów wynika ze skądinąd powszechnie znanego faktu: ludzie mianowicie przejawiają nieuświadomioną skłonność do obciążania winą za wszelkie przeciwności losu, za nękające ich konflikty i nieszczęścia, kogokolwiek – tylko nie siebie samych. Traumatyczne działanie tego mechanizmu polega na ześrodkowaniu całej nienawiści, mimetycznie żywionej przez wszystkich do wszystkich, na jednym indywiduum, oraz na kolektywnym jego zamordowaniu. Zamordowany współplemieniec, którego wytypowaniem na kozła ofiarnego rządzą oczywiście czynniki irracjonalne, jest ofiarą niewinną, gdyż odpowiedzialność jednego indywiduum za całe zło rozsiane we wspólnocie jest absurdem. W konsekwencji morderstwa dokonanego w wyżej opisanych okolicznościach we wspólnocie zapanowuje spokój. Wspólnota, nieświadoma prawdziwej przyczyny odzyskanego spokoju – bowiem święcie przekonana, że zło zostało unicestwione wskutek fizycznego unicestwienia wcielającej to zło ofiary – czuje się całkowicie uwolniona od brzemienia nieszczęścia, wręcz odrodzona, zaś diametralną, zgoła cudowną zmianę sytuacji postrzega jako ingerencję siły nadprzyrodzonej (…).
Źródło: Mirosława Goszczyńska, Posłowie do Rene Girard Kozioł ofiarny, [w:] Rene Girard, Kozioł ofiarny, Łódź 1982, s. 313–314.