Formularz dla nauczyciela

Informacje wstępne

Bohaterką case study i jest Ula - 22 letnia studentka, wraz z którą uczniowie będą mogli zagłębić się w świat finansów osobistych. Wraz z nią podejmą pierwszą pracę i będą mierzyć się z wyzwaniami i decyzjami, które będzie musiała wtedy podjąć. Co wybrać: umowę o pracę czy zlecenie? Czy warto przystąpić do PPK? Co zrobić z zaoszczędzonymi środkami?

Zadania moderatora

  1. Wprowadzenie do studium przypadku i jego celów.

  2. Wyznaczenie uczniom czasu na zapoznanie się z częścią pierwszą studium przypadku.

  3. Odpowiedzi na pytania uczniów i wątpliwości związane z rozumieniem poleceń sformułowanych w ramach studium przypadku.

  4. Bieżące wspieranie i kontrolowanie pracy uczniów i wskazywania kierunków szukania rozwiązania oraz możliwych źródeł informacji.

  5. Moderowanie przedstawiania rozwiązań i dyskusji wokół postawionych w studium przypadku pytań.

Scenariusz działań

Realizacja studium przypadku przewidziana jest na dwie godziny lekcyjne (2 x 45 min)

  1. Podział grupy na 3‑4 osobowe zespoły. Organizacja przestrzeni do pracy, rozdanie materiałów uczestnikom - 1 część studium przypadku. (5 minut)

  2. Czas uczniów na zapoznanie się z treścią studium przypadku i ewentualne pytania. (5 min)

  3. Analiza porównawcza wynagrodzenia netto w wybranych formach zatrudnienia. Wypełnienie przez uczniów tabeli nr 1. (10 min)

  4. Prezentacja wypełnionej tabeli przez przedstawiciela jednego z zespołów. Korekta błędów i wyjaśnienia. (5 min)

  5. Dyskusja w zespołach na temat wad i zalet  wybranych form zatrudnienia.

Omówienie pytań oraz narzędzi niezbędnych do wykonania zadania. (10 minut)

Praca i dyskusja w zespołach. Przygotowanie prezentacji. (45 minut)

Prezentacja wyników wybranych zespołów. (20 minut)

Podsumowanie.  (10 minut)

Odpowiedzi na problemy zawarte w studium przypadku:

Tabela nr 1 “Analiza porównawcza wynagrodzenia netto w wybranych formach zatrudnienia”

Forma zatrudnienia

Wynagrodzenie brutto

Podatek dochodowy (PIT)

Ubezpieczenia społeczne

Wynagrodzenie netto

Umowa zlecenie

5.000 zł

0 złIndeks górny (1)

0 złIndeks górny (3)

5.000 zł

Umowa o pracę

5.000 zł

0 złIndeks górny (2)

1.073,81 zł

Ubezpieczenie społeczne - 685,50 zł

  1. Składka emerytalna (9,76 %) - 488 zł

  2. Ubezpieczenie rentowe (1,5 %) - 75 zł

  3. Ubezpieczenie chorobowe - (2,45 %) - 122,50 zł

Ubezpieczenie zdrowotne - 388,31 zł

Podstawa składek - 4.314,50 zł (5000 - 685,50)

  1. Składka zdrowotna (9 %) - 388,31 zł

3.926,19 zł

1) Osoby młode, które nie ukończyły jeszcze 26. roku życia mają możliwość skorzystania z tzw. zerowego podatku PIT dla przychodów do kwoty 85.528,00 zł brutto. 

2) Osoby objęte obowiązkiem zapłaty składek ZUS społecznych oraz składki zdrowotnej, chcące skorzystać z ulgi w PIT nie są zwolnione z obowiązku zapłaty należnych składek ubezpieczeniowych.

3) Uczniowe szkół ponadpodstawowych i osoby posiadające status studenta oraz nieskończony 26 rok życia zatrudnione na podstawie umowy zlecenie są zwolnione na podstawie przepisów prawa z opłat związanych z ubezpieczeniami społecznymi oraz ubezpieczeniem zdrowotnym.

Tabela nr 2 “Wady i zalety  wybranych form zatrudnienia”

Forma zatrudnienia

Wady

Zalety

Umowa zlecenie

1. Bezpłatny urlop.

1. Wynagrodzenie netto jest równe wynagrodzeniu brutto w przypadku osób <26 r. ż.

2. Brak możliwości wzięcia zwolnienia lekarskiego oraz zasiłku chorobowego w przypadku zachorowania. 

2. Możliwość pracy na niepełny etat czyli mniej niż 40 h w tygodniu.

3. Czas pracy na podstawie umowy zlecenie nie jest wliczany do stażu pracy.

3. Wynagrodzenie płatne za każdą godzinę pracy co eliminuje problem niepłatnych nadgodzin.

4. Wynagrodzenie za nadgodziny jest wypłacane na podstawie 100 % wartości zwykłej stawki godzinowej, a nie jak ma to miejsce w przypadku umowy o pracę kiedy jest to wartość >100 % wartości godzinowej.

4. Brak ograniczenia prawnego co do długości urlopu, wystarczy porozumienie ze Zleceniodawcą.

5. W przypadku zwolnienia krótki czas wypowiedzenia co najczęściej zmusza do pozostawania bezrobotnym przez pewien okres, ponieważ znalezienie nowego miejsca pracy zajmuje trochę czasu.

5. Krótszy niż w przypadku umowy o pracę okres wypowiedzenia umowy w przypadku niezadowolenia z zatrudnienia.

Umowa o pracę

1. Niższe wynagrodzenie netto (na rękę).

1. Płatny urlop w wymiarze 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat, 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

2. Mniejsza elastyczność zatrudnienia niż w przypadku umowy zlecenia - zazwyczaj ściślej określone godziny pracy lub miejsce pracy.

2. Ubezpieczenie zdrowotne i płatne zwolnienie chorobowe.

3. Ograniczone pole do negocjacji warunków umowy o pracę.

3. Odkładanie na emeryturę bezpośrednio z wynagrodzenia.

4. Trudności w zwolnieniu, związane z wymaganym prawem okresem wypowiedzenia, w zależności od długości okresu zawartej umowy.

4. Stabilność zatrudnienia - wymagany prawem pracy okres wypowiedzenia, w zależności od długości okresu zawartej umowy.

5. Wyższe nakłady po stronie pracodawcy, a co za tym idzie nie zawsze preferowana przez pracodawców forma zatrudnienia.

5. Dodatkowe benefity, często oferowane przez pracodawcę w obszarze m.in. podnoszenia kwalifikacji, prywatnych ubezpieczeń lub karty fitness.

Formy oszczędzania lub inwestycji wraz z wadami i zaletami oraz opinią na temat dostępności każdej z nich:

1. Konto oszczędnościowe

Wady

  • niskie oprocentowanie w porównaniu do innych form inwestowania

  • podatność na inflację, która może zmniejszyć rzeczywistą wartość oszczędności

  • ograniczenia w dostępie do środków w zależności od typu konta

Zalety

  • relatywna łatwość dostępu do środków

  • zazwyczaj bezpieczne i chronione przez system gwarancji depozytów

  • proste w zarządzaniu i zrozumieniu

2. Obligacje skarbu państwa

Wady

  • relatywnie niskie stopy zwrotu

  • długi okres trwania inwestycji

  • zależność od stabilności ekonomicznej państwa

Zalety

  • uważane za jedne z najbezpieczniejszych instrumentów inwestycyjnych

  • regularne odsetki

  • poparcie i gwarancja państwa

3. Pożyczka osobom trzecim

Wady

  • wyższe od innych form ryzyko nieodzyskania pieniędzy

  • brak regulacji i zabezpieczeń prawnych

  • możliwość konfliktów z pożyczkobiorcą

Zalety

  • potencjalnie wyższa stopa zwrotu

  • elastyczność warunków pożyczki

4. Inwestowanie na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie

Wady

  • potrzeba wiedzy i umiejętności do efektywnego inwestowania

  • zmienność rynku

  • ryzyko straty kapitału

Zalety

  • potencjał wysokich zysków

  • różnorodność dostępnych instrumentów

  • płynność inwestycji

5. Granie na rynku Forex

Wady

  • wysokie ryzyko straty kapitału

  • rynek wymaga głębokiej wiedzy i doświadczenia

  • duże wpływy czynników zewnętrznych

Zalety

  • ogromny potencjał zysków

  • rynek otwarty 24 h na dobę przez 5 dni w tygodniu

  • duże możliwości dźwigni finansowej

6. Lokata bankowa

Wady

  • niskie oprocentowanie

  • brak dostępu do pieniędzy na czas trwania lokaty

  • podatność na inflację

Zalety

  • bezpieczeństwo inwestycji

  • gwarantowany zwrot kapitału

  • regularne odsetki

7. Przechowywanie gotówki w domu

Wady

  • brak oprocentowania

  • ryzyko kradzieży czy utraty

  • podatność na inflację

Zalety

  • szybki dostęp do środków

  • brak konieczności korzystania z usług bankowych

8. Granie na rynku kryptowalut

Wady

  • ekstremalna zmienność rynku

  • ryzyko utraty inwestycji

  • brak regulacji i nadzoru

Zalety

  • wysoki potencjał zysków

  • rosnące zainteresowanie rynkiem

9. Inwestycja w złoto

Wady

  • koszty przechowywania

  • brak dochodów w formie dywidendy czy odsetek

Zalety

  • zachowuje wartość w czasach kryzysów

  • uważane za bezpieczną przystań dla inwestorów

  • uniwersalny środek wymiany na całym świecie

10. Inwestycja w dzieła sztuki

Wady

  • trudność w ocenie wartości

  • brak płynności inwestycji

  • ryzyko zniszczenia czy kradzieży

Zalety

  • potencjał znaczącego wzrostu wartości

  • estetyczna wartość oraz prestiż posiadania dzieła sztuki

Awersja do ryzyka - oznacza brak chęci do podejmowania nadmiernego ryzyka. Osoby cechujące się awersją do ryzyka wolą inwestować w instrumenty niskoryzykowane z określoną stopą zwrotu z inwestycji niż w instrumenty ryzykowne, które mają szansę przynieść jej większe zyski, lecz jednocześnie niosą za sobą ryzyko, iż stracą na takowej inwestycji.

Najlepszymi rozwiązaniami dla osób cechujących się awersją do ryzyka są między innymi: konta oszczędnościowe, lokaty bankowe, obligacje korporacyjne lub skarbu państwa. Wszystkie te instrumenty cechuje znana wcześniej stopa zwrotu z inwestycji oraz bardzo niskim ryzykiem niepowodzenia inwestycji.

Komentarz dla uczniów

Proponowany komentarz może służyć do sformułowania ogólnego przekazu do uczniów, podsumowującego zrealizowane case study.

Pierwsza praca, oszczędzanie i inwestowanie czekają Was już wkrótce. Decyzje z którymi mierzy się Ula będą jednymi z pierwszych, które podejmiecie. Warto dzisiejszą lekcję dobrze zapamiętać.

Pytania do uczniów:

  1. Czego nauczyliście się podczas rozwiązywania case study?

  2. Co Was najbardziej zaskoczyło podczas jego rozwiązywania?

  3. Jaki sami macie stosunek do ryzyka?

Studium przypadku - Lekcja 2
Formularz dla ucznia