R1bpEKCwfWInC1

Formy muzyczne – taniec klasyczny – balet

Źródło: Maja Gordon, cc0.

Ważne daty

Najbardziej znane balety:

1892 - Dziadek do orzechów P. Czajkowski/L. Iwanow

1895 - Jezioro łabędzie P. Czajkowski/L. Iwanow, M. Petipa

1910 - Ognisty ptak I. Strawiński/M. Fokin

1911 - Pietruszka I. Strawiński/M. Fokin

1912 - Dafnis i Chloe M. Ravel/M. Fokin

1913 - Święto wiosny I. Strawiński/W. Niżyński

1927 - Cudowny mandaryn B. Bartók/G. Harangozó

1940 - Romeo i Julia S. Prokofiew/L. Ławrowski

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RQMjeH6VlWfg01
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, cc0.

II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:

1. zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych;

2. nazywa i porządkuje główne nurty, gatunki i style muzyczne, wskazuje formy wypowiedzi artystycznej spoza tradycyjnej klasyfikacji, uzasadniając swoją wypowiedź.

III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:

1. wypowiada się w formie ustnej (np. dyskusja, prezentacja, debata) i/lub pisemnej (np. esej, referat) o dziełach muzycznych w oparciu o podstawową terminologię;

3. interpretuje i odczytuje w kontekście dokonań epoki wybrane dzieła muzyczne;

4. formułuje logiczną wypowiedź na temat dzieł, form, gatunków, stylów, technik i twórców muzycznych, uwzględniając zależności między nimi w kontekście: genezy, przeobrażeń, porównań.

Nauczysz się

przedstawiać historię baletu;

przedstawiać zmiany zachodzące w świecie baletu;

przedstawiać najważniejszych twórców i dzieła baletowe.

Początki baletu

Balet to forma widowiska teatralnego, którego zasadnicze elementy stanowią ruch, muzyka i oprawa scenograficznaScenografiascenograficzna, powiązane wspólną myślą przewodnią. Głównym środkiem wyrazu jest taniec oparty na określonej technice, wykonywany przez tancerzy w takt zgodnej z treścią i nastrojem muzyki instrumentalnej (w zasadzie bez śpiewu czy mówionego tekstu), na tle odpowiednio dobranych dekoracji. Współczesne widowiska baletowe dzielą się na dwa rodzaje: balety dramatyczne, jak Romeo i Julia Prokofiewa, i balety abstrakcyjne, które środkami tanecznymi wyrażają emocjonalną treść muzyki, jak Palais de Cristal Balanchine’a (muz. Symfonia C‑dur Bizeta) czy Les presages Miasina (muz. V Symfonia Czajkowskiego).

Potocznie słowo balet oznacza grupę twórczą reprezentującą jednolity kierunek artystyczny (np. Balet XX Wieku) i całokształt życia baletowego danego kraju (np. balet rosyjski).

Źródłem baletu były renesansowe widowiska dworskie we Włoszech, jednoczące w ramach tego samego spektaklu recytację, muzykę, pantomimęPantomimapantomimę i taniec. Tematykę tych widowisk czerpano z mitologii greckiej i rzymskiej, wykonawcami zaś byli amatorzy‑dworzanie. Postacie bóstw odtwarzali często sami panujący. Wszystkie role były obsadzane przez mężczyzn. Dalszy rozwój baletu odbywał się na dworze królów francuskich, dokąd w XVI w. został przeszczepiony przez baletmistrza królowej Katarzyny Medycejskiej. Pierwszym baletem był wystawiony w 1581 r. Ballet comyque de la Royne. Następny ważny w dziejach baletu okres przypada na lata panowania Ludwika XIV, który chętnie brał udział w widowiskach tanecznych.

R1KuAsyAMLJd01
Strój baletowy z epoki baroku, earlydance.org, CC BY 3.0

Najważniejszym wydarzeniem tej epoki było ufundowanie przez króla w 1669 r. L’Akadémie Royale de Musique et de la Danse, która w ciągu następnych wieków stała się głównym ośrodkiem organizującym życie baletowe. Pod koniec panowania Ludwika XIV rozpoczął się rozwój baletu z udziałem zawodowych artystów. Kobiety, które jako zawodowe tancerki pojawiły się po raz pierwszy w 1681 r. w balecie Le triomphe de l’amour, obejmowały stopniowo główne role. Spowodowało to konieczność skrócenia sięgających do ziemi, ciężkich szat i zastąpienia obuwia na wysokim obcasie płaskimi pantofelkami.

Wprowadzenie w końcu XVIII w. trykotów było dalszym krokiem w rozwoju kostiumu baletowego. Reforma stroju i powstanie kadry zawodowych tancerzy pociągnęły za sobą na przełomie XVII i XVIII w. rozwój techniki tańca, choć tematyka baletu pozostawała nadal w wąskim i ogólnie znanym kręgu mitologii starożytnej, co w ówczesnych widowiskach tanecznych w znacznej mierze przyczyniło się do zachwiania równowagi pomiędzy dramaturgią a techniką.

Wiek XVIII stał się epoką wirtuozowskich popisów technicznych znakomitych artystów. Walkę o przywrócenie baletowi rangi artystycznej i ostateczne jego oderwanie od opery podjął J. G. Noverre, wykładając swe poglądy w dziele Lettres sur la danse et sur les ballets (1760 r.). Według Noverre’a balet powinien być żywym malowidłem, widowiskiem podlegającym wszystkim prawom dramaturgii, wyrażającym uczucia i działania ludzkie wyłącznie za pomocą pantomimy i tańca. Kontynuatorem reformy Noverre’a był S. Vigano, który rozwijając swą twórczość w Mediolanie przyczynił się do powstania we Włoszech drugiego wielkiego (obok Paryża) ośrodka rozwoju baletu, skupiającego w latach po rewolucji francuskiej najwybitniejszych tancerzy epoki.

Balet w XIX wieku

Na dalszy rozwój sztuki choreograficznejChoreografiachoreograficznej wywarła wpływ działalność C. Blasisa. Uporządkowanie przez niego techniki tańca stanowiło fundament nowej epoki w historii baletu, epoki baletu romantycznego, który zrodził się w Paryżu, ogarniając po 1830 r. całą Europę.

Źródłem zmian w stosunku do XVIII w. było wyzwolenie się baletu z kręgu tematyki mitologicznej i sięgnięcie do podań ludowych oraz tańców narodowych. Na pierwszy plan wysunęła się wyidealizowana tancerka, udział tancerza ograniczył się do roli jej partnera. Dalsze zmiany dotyczyły kostiumu i scenografii. Powiewna, muślinowa suknia sięgająca do pół łydki, trykoty i twarde baletki umożliwiające taniec na czubkach palców, to strój tancerki romantycznej, obowiązujący balerinę do dziś.

R1H9E9FrF3E3Y1
Baletnica w typowym stroju, online-skills, CC BY 3.0
ReE3MBw8zS6fl1
Pointy, w których tańczą tancerki baletowe, online-skills, CC BY 3.0

W scenografii tajemnicze polany leśne, wnętrza chat wiejskich i ruiny wyparły dotychczasowe konstrukcje architektoniczne utrzymane w stylu barokowym. Muzyka, komponowana przeważnie do gotowego scenariusza przez miernych kompozytorów, stanowiła jedynie akompaniament do tańca. Wraz z ustąpieniem ze sceny sławnych primabalerinPrimabalerinaprimabalerin zmalała dotychczasowa popularność baletu.

Od początku XIX w. na wschodzie Europy rozwijało się nowe centrum baletowe w stolicy Rosji. Dzieje baletu rosyjskiego rozpoczęły się za czasów cesarzowej Katarzyny II. Jej następcy sprowadzali do Petersburga największe sławy europejskie, troszcząc się jednak o rozwój rodzimych artystów. Założona w 1737 r. akademia tańca kształciła coraz wyżej kwalifikowane kadry tancerzy rosyjskich. Właściwymi jednak twórcami rosyjskiego baletu stali się, działający w 2 poł. XIX w. – Szwed Ch. Johansson i Francus M. Petipa. Johansson stworzył cenioną dziś wysoko rosyjską szkołę tańca i wykształcił zastępy znakomitych rosyjskich tancerzy i pedagogów. Petipa zaś tworzył wielkie ballets‑divertissement (widowisko podzielone na „numery” taneczne i pantomimiczne). Kładł duży nacisk na wirtuozerię primabaleriny, muzykę zaś i scenografię ograniczał do roli akompaniamentu i tła. Niektóre z jego dzieł, jak np. balety z muz. Czajkowskiego (Śpiąca Królewna, Jezioro łabędzie), do dziś stanowią trzon repertuaru wielu baletów na świecie.

Balet w XX wieku

Pod koniec działalności Petipy balet petersburski uległ zrutynizowaniu. Impulsem do szukania nowych dróg stały się w 1905 r. występy znakomitej Amerykanki Isadory Duncan, która, odrzucając kanony techniki i stroju klasycznego, sięgnęła po wartościową muzykę, uzależniając od niej nieskrępowany żadnymi regułami ruch. Jej sztuka dała początek nowemu kierunkowi tańca artystycznego, zwanemu początkowo tańcem wyzwolonym, ekspresjonistycznym, obecnie tańcem modern.

W ramach baletu reformy dokonał M. Fokin. Postulował on związanie widowiska baletowego w dramaturgicznie zwartą całość, równorzędne traktowanie muzyki, scenografii i tańca, podporządkowanych wspólnej idei. W dziedzinie choreografii, uznając za podstawę technikę klasyczną, żądał swobody tworzenia nowych ruchów, w zależności od potrzeby chwili, przywrócenia znaczenia tańcowi męskiemu, zastąpienia tradycyjnej pantomimy wyrazistością ruchu całego ciała i włączenie w akcję corps de ballet. Postulaty Fokina znalazły swój praktyczny wyraz w programie Leb Ballets Russes, zorganizowanych przez Diagilewa, z udziałem wybitnych tancerzy, kompozytorów i malarzy rosyjskich młodego pokolenia. Paryska premiera Les Ballets Russes w 1909 r. stała się początkiem renesansu baletu europejskiego. Do 1914 r. działalność zespołu Diagilewa była związana ze sztuką i folklorem rosyjskim, wydała wiele wspaniałych dzieł z baletem Strawińskiego na czele (Ognisty ptak, Pietruszka).

RbyOQqpFHvMqe1
Valentine Gross-Hugo, Szkice kroków z baletu „Święto wiosny” Igora Strawińskiego, 1913, domena publiczna

W drugiej połowie XX w. duże znaczenie dla rozwoju baletu współczesnego miała twórczość m.in: G. Balanchine’a, F. Ashtona, J. Cranko, M. Béjarta, K. MacMillana, R. Petipy czy J. Neumeiera. Współcześnie balet korzysta ze zdobyczy minionych epok dodając nowe elementy uwspółcześniające taniec.

Najważniejsi twórcy i dzieła baletowe

Piotr Czajkowski

Spośród wielkich romantyków tylko Czajkowski uprawiał tę formę wypowiedzi muzycznej. Dzięki walorom muzycznym jego balety zapoczątkowały nowy etap w rozwoju tego gatunku, nadając mu rangę artystyczną. Czajkowski, przyjmując zamówienia dla carskiego zespołu, musiał respektować wymogi klasycznego baletu.

Dziadek do orzechów – według baśni E. T. A. Hoffmanna; w pogodnej muzyce Czajkowski bardzo trafnie potrafił ożywić świat zabawek i po mistrzowsku wyrazić grę dziecięcych uczuć. Losy zabawki, tzw. dziadka do orzechów, i jego przemiany w pięknego księcia, stworzyły okazję do ukazania różnorodnych tańców charakterystycznych (Taniec wieszczki cukrowej, Taniec rosyjski, arabski, chiński).

RXue0FWH39eNj1
Sebastian Wołosz, Współczesna realizacja baletu „Dziadek do orzechów”, gs24.pl, CC BY 3.0

Wysłuchajmy fragmentu tego dzieła:

RCESmJ9zujO6m1
Utwór muzyczny: Piotr Czajkowski, „Dziadek do orzechów” – Trepak. W celu wysłuchania utworu należy kliknąć w szary trójkąt umieszczony w lewym dolnym rogu odtwarzacza. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym, wesołym charakterem.

Jezioro łabędzie – oparte jest na motywach baśni ludowej; główną bohaterką jest Odetta, która aby uchronić się przed nienawiścią swej macochy przybiera postać łabędzia.

RmtfYAPRD9nQI1
Annabel Moeller, Współczesna realizacja baletu „Jezioro łabędzie”, jildysauce.files.wordpress.com, CC BY 3.0
Zobacz także

Wyszukaj w Internecie i obejrzyj fragment baletu Jezioro łabędzie - Taniec łabędzi Piotra Czajkowskiego

Do scenicznego powodzenia baletów Czajkowskiego przyczyniła się choreografia Mariusa Petipy, który zasłynął jako solista Opery w Paryżu, a w 1847 r. przybył do Rosji. Balety Czajkowskiego do dziś wystawia się w jego choreografii. Numerowana konstrukcja baletów pozwoliła kompozytorowi na ułożenie z fragmentów poszczególnych dzieł suit orkiestrowych 8‑częściowego Dziadka do orzechów i 6‑częściowego Jeziora łabędziego. Suitę z baletu Śpiąca Królewna utworzono dopiero po śmierci kompozytora.

Igor Strawiński

W 1909 r. Strawiński rozpoczął współpracę z Sergiuszem Diagilewem — impresario tworzącym w Paryżu słynny zespół Baletów Rosyjskich (Ballets Russes). Zaowocowała ona wieloma ważnymi dziełami baletowymi, wśród których najsłynniejszym jest Święto wiosny (1913 r.), w którym kompozytor dokonał prawdziwej rewolucji. Po raz pierwszy w historii rytm stał się pierwszoplanowym elementem dzieła muzycznego.

Święto wiosny – premiera tego baletu wywołała niebywały skandal zarówno ze względu na muzykę, jak i śmiałą choreografię Niżyńskiego, a publiczność tak głośno tupała, że tancerze nie słyszeli orkiestry. Jednakże już wtedy wielcy kompozytorzy, jak Claude Debussy i Maurice Ravel, właściwie rozpoznali wartość tej kompozycji, a krytyka i słuchacze zrehabilitowali się przy najbliższej okazji.

Zobacz także

Wyszukaj w Internecie i obejrzyj fragment baletu pt. Święto wiosny Igora Strawińskiego

Ognisty ptak – to dziki, mrożący w krew w żyłach obrzęd pogański przedstawiony przez balet Strawińskiego, który doprowadził do bijatyki na widowni podczas premiery. Ognisty ptak jest upajającą mieszanką orientalnych barw. Łączy błyskotliwą orkiestrację Rimskiego‑Korsakowa z rozmarzonymi melodiami Aleksandra Borodina, wznosząc się na wyżyny ekspresji.

RkqqwifiTDbTt1
Współczesna realizacja baletu „Ognisty ptak”, piruet.net, CC BY 3.0

Formy muzyczne – taniec klasyczny – balet

R1WsUVEi5joEA
Ilustracja przedstawia scenę z baletu „Dziadek do orzechów”, autorstwa P. Czajkowskiego i L. Iwanowa. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Jest Boże Narodzenie, w salonie Radcy stoi ogromna choinka, a pod nią stos prezentów. Wśród nich Dziadek do Orzechów w kształcie nieforemnego żołnierzyka leży wzgardzony pod choinką. Niechcianym prezentem opiekuje się Klara, która tuląc go, zasypia. We śnie wraz z Dziadkiem do Orzechów przeżywa niezliczone przygody w Krainie Słodyczy. W centralnej części fotografii stoi dziewczyna w białej sukience. We włosy ma wpiętą kokardę. W rękach uniesionych do góry trzyma czerwoną zabawkę. W tle widać inne postacie, trzy mniejsze dziewczynki.
Scena z baletu „Dziadek do orzechów”, autorstwa P. Czajkowskiego i L. Iwanowa, houstoniamag.com, CC BY 3.0
R1WTJ73mymVvP
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę z baletu „Jezioro łabędzie”, autorstwa P. Czajkowskiego i L. Iwanowa Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Jezioro łabędzie P. Czajkowski/ L. Iwanow, M. Petipa To historia o księciu, który zakochuje się w Królowej Łabędzi, dziewczynie zaklętej w ptaka, tylko w mroku nocy odzyskującej dawną postać. Zły czar może zdjąć z niej tylko wierna miłość narzeczonego. Ale choć książę taką miłość wyznaje i szczerze i wiernie jej dochowuje, zło triumfuje. Na fotografi widać dwa rzędy tańczących baletnic w białych strojach. Jedna baletnica stoi między rzędami. Baletnice maja piękne białe suknie i białe nakrycia głowy.
Scena z baletu „Jezioro łabędzie”, autorstwa P. Czajkowskiego i L. Iwanowa, balletandopera.com, CC BY 3.0
R1FJegQve0TtR
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę z baletu „Ognisty ptak” autorstwa I. Strawińskiego i M. Fokina, Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Ognisty ptak, I. Strawiński/ M. Fokin Główny bohater, książę, łapie przepięknego ptaka. Zgadza się wypuścić stworzenie na wolność pod warunkiem, że będzie mógł zatrzymać jedno z jego wspaniałych, magicznych piór. W kulminacyjnym momencie przedstawienia, dzięki ognistemu ptakowi, książę uwalnia piękną księżniczkę i zabija ludojada. Czynem tym przywraca do życia rzeszę zaklętych w kamień szlachetnie urodzonych pań i kawalerów. Fotografia przedstawia skaczącą na scenie postać. Postać jest ubrana na czerwono. Ma czerwony strój i nakrycie głowy. Ręce rozłożone na boki.
Scena z baletu „Ognisty ptak” autorstwa I. Strawińskiego i M. Fokina, nytimes.com, CC BY 3.0
RaeJUJKkS45kP
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę z baletu „Święto wiosny”, autorstwa I. Strawińskiego i W. Niżyńskiego. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Święto wiosny, I. Strawiński/ W. Niżyński Muzyka maluje surowy, dziki krajobraz pogańskiego Wschodu, gdzie na wiosnę składa się barbarzyńską ofiarę z dziewicy. W balecie przedstawione są tańce chłopców i dziewcząt pod okiem Starca, oraz obrzędy wokół wybranej dziewicy, która ginie w tańcu, dzięki czemu przyroda budzi się do życia. Fotografia przedstawia postacie tańczące na scenie. Scena jest smutna i mroczna. Postacie mają zakrwawione ubrania. Tło sceny jest ciemne.
Scena z baletu „Święto wiosny”, autorstwa I. Strawińskiego i W. Niżyńskiego, first-works.org, CC BY 3.0
RPooW6ZqcQc26
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę z baletu „Romeo i Julia” autorstwa S. Prokofiewa i L. Ławrowskiego. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Romeo i Julia, S. Prokofiew / L. Ławrowski Muzyczna interpretacja tekstu Williama Shakespeare’a. Sztuka przedstawia konflikt dwóch zwaśnionych rodzin, których członkowie zakochują się w sobie. Para stała się wzorcem romantycznych kochanków. Na scenie widać wieżę. Na wieży stoi ubrana w białą suknię dziewczyna. Pod wieżą stoi mężczyzna w niebieskich spodniach i płaszczu. Wyciaga rękę w stronę dziewczyny.
Scena z baletu „Romeo i Julia” autorstwa S. Prokofiewa i L. Ławrowskiego, nycballet.com, CC BY 3.0

Zadania

RF5bC3WwT40To
Ćwiczenie 1
Określ, który z nietypowych instrumentów zastosowano w balecie Dziadek do orzechów Piotra Czajkowskiego. Możliwe odpowiedzi: 1. mandolina, 2. kastaniety, 3. czelesta
RetMk6ivdJgP2
Ćwiczenie 2
Wybierz elementy, z których składa się widowisko baletowe. Możliwe odpowiedzi: 1. recytatywy i arie, 2. choreografia, 3. scenografia
R1MtaanvTDseN
Ćwiczenie 3
Przyporządkuj nazwiska twórców do odpowiednich kompozycji. Cudowny mandaryn. Możliwe odpowiedzi: 1. P. Czajkowski, 2. I. Strawiński, 3. P. Czajkowski, 4. S. Prokofiew/H. Berlioz, 5. B. Bartók. Dziadek do orzechów. Możliwe odpowiedzi: 1. P. Czajkowski, 2. I. Strawiński, 3. P. Czajkowski, 4. S. Prokofiew/H. Berlioz, 5. B. Bartók. Ognisty ptak. Możliwe odpowiedzi: 1. P. Czajkowski, 2. I. Strawiński, 3. P. Czajkowski, 4. S. Prokofiew/H. Berlioz, 5. B. Bartók. Romeo i Julia. Możliwe odpowiedzi: 1. P. Czajkowski, 2. I. Strawiński, 3. P. Czajkowski, 4. S. Prokofiew/H. Berlioz, 5. B. Bartók. Jezioro łabędzie. Możliwe odpowiedzi: 1. P. Czajkowski, 2. I. Strawiński, 3. P. Czajkowski, 4. S. Prokofiew/H. Berlioz, 5. B. Bartók.
Rg3slZlbkG8Sb
Utwór 1. Kompozycja posiada zróżnicowane tempo zmieniające się w trakcie utworu. Cechuje się majestatycznym charakterem.
R1INEaNVVYPA3
Utwór 2. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
R1FJGzLGWW6eZ
Utwór 3. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym, wesołym charakterem.
RodRyNgTpGqNx
Ćwiczenie 4
Wysłuchaj trzech nagrań. Zaznacz, które melodie usłyszeć można w balecie Jezioro łabędzie Piotra Czajkowskiego. Możliwe odpowiedzi: 1. Utwór 1, 2. Utwór 2, 3. Utwór 3
Inna wersja zadania

Wyjaśnij pojęcie choreografia.

RwjiM5pMqgQNs
Ćwiczenie 5
Wybierz nazwiska najbardziej znanych twórców baletów. Możliwe odpowiedzi: 1. Rachmaninow, 2. Czajkowski, 3. Strawiński
R4jpAyFH2Gfvt
Ćwiczenie 6
Początkowo balet związany był z tematyką mitologii: Możliwe odpowiedzi: 1. greckiej, 2. egipskiej, 3. rzymskiej
RpFBTLczwd5Tx
Ćwiczenie 7
Wybierz prawidłową odpowiedź i dokończ zdanie. Tematykę pogańską można odnaleźć w balecie 1. Jezioro łabędzie, 2. Święto wiosny, 3. Pietruszka.
Polecenie 1

Balet Dziadek do orzechów Piotra Czajkowskiego przedstawia świat bajkowy. Opisz, jakimi środkami został on przedstawiony.

RGjjvaPtg9lqc
Wykonaj zgodnie z poleceniem.

Słownik pojęć

Choreografia
Choreografia

Pierwotnie zajmowała się układem ruchów tanecznych w balecie, „komponowaniem tańca”, dziś pojęcie to rozszerzyło się na wszystkie dziedziny, w których ruch ludzki ma charakter artystyczny.

Czelesta
Czelesta

Instrument muzyczny z grupy idiofonów klawiszowych, wynaleziony pod koniec XIX w. Dźwięk powstaje w nim w wyniku uderzania uruchamianych przy pomocy klawiszy młoteczków w metalowe płytki połączone z rezonatorem skrzynkowym, które wydają dźwięk zbliżony do dzwonków.

Pantomima
Pantomima

Rodzaj przedstawienia, w którym aktor (mim) nie używa głosu, tylko odgrywa przedstawienie używając ruchu, mowy ciała i gestów.

Primabalerina
Primabalerina

Tytuł nadawany przez dyrektora teatru dla najlepszej tancerki w zespole baletowym, która charakteryzuje się nienaganną techniką, dyscypliną sceniczną, wielką charyzmą i niezwykłą osobowością.

Scenografia
Scenografia

Plastyczna oprawa filmu, sztuki teatralnej, widowiska operowego, baletowego lub telewizyjnego. Składa się z dekoracji, kostiumów, rekwizytów, charakteryzacji postaci i oświetlenia.

Źródło:

  1. sjp.pwn.pl

Biblioteka muzyczna

RCESmJ9zujO6m1
Przewiń
Głośność