E‑BOOK

Spis treści

• Podziemne magazyny gazuDZ9o5mQBUPodziemne magazyny gazu

• Nierówne zużycia gazu ziemnegoDBHdnPArQNierówne zużycia gazu ziemnego

• Funkcje, rodzaje i budowa PMG

  • Fukncje PMG1Fukncje PMG

  • Rodzaje PMG2Rodzaje PMG

  • Najważniejsze elementy składowe PMG3Najważniejsze elementy składowe PMG

• Sposoby magazynowania gazu ziemnego w różnych typach PMGD14YjEL04Sposoby magazynowania gazu ziemnego w różnych typach PMG

• Przykładowe PMG w PolsceDyVDvg9ZOPrzykładowe PMG w Polsce

• Bibliografia i netografiaD1CZpvysLBibliografia i netografia

Funkcje, rodzaje i budowa PMG

Funkcje PMG

Na początku podziemne magazyny gazu ziemnego funkcjonowały jako sposób na zrównoważenie podaży i popytu na gaz, racjonalizację wielkości sieci przesyłowych oraz zapewnienia bezpieczeństwa dostaw, ale z czasem stały się kluczowym ogniwem łańcucha dostaw gazu ziemnego.

Rozwój i liberalizacja rynków sprawiły dodatkowo, że magazynowanie gazu zaczęło pełnić także funkcję handlową jako sposób na wspieranie obrotu gazem.

Oczywiście z powodu sezonowości poboru gazu można by zmienić ilość gazu wydobywanego ze złóż, jednak prowadzenie w ten sposób ich eksploatacji jest z punktu widzenia ekonomii całkowicie nieopłacalne. Po pierwsze, kapitał, który zainwestowano w zagospodarowanie danego złoża, powinien się możliwie szybko zwrócić. Po drugie, bardzo kosztowne główne systemy magistralne służące do transportu gazu z odległych miejsc (np. ze źródeł rosyjskich na Dalekim Wschodzie czy też z Morza Północnego) zaprojektowano w taki sposób, aby były równomiernie obciążone w ciągu całego roku.

Z tych właśnie względów magazynowanie latem nadwyżek gazu w celu jego oddania do systemu gazowniczego zimą w bliskiej odległości od odbiorców gazu jest ekonomicznie najbardziej opłacalne.

Podziemne magazyny gazu pełnią obecnie wiele funkcji, ale przede wszystkim służą do tego, by:

• zrównoważyć sezonowy pobór gazu;

• ułatwić możliwie duże wydobycie gazu ze złóż krajowych;

• umożliwić realizację umów na import gazu o zbliżonej do stałej wartości w poszczególnych okresach roku;

• doprowadzić do zmniejszenia wahań ceny gazu na rynkach;

• pozwolić na dyspozytorskie działania operatora systemu przesyłowego (np. gdy istnieje potrzeba bilansowania dobowego oraz w innych sytuacji krytycznych);

• utrzymać zapasy strategiczne gazu możliwe do wykorzystania w sytuacji braku gazu z importu, w czasie klęski żywiołowej lub w obliczu innych nieprzewidywalnych zdarzeń;

• umożliwić płynne działania giełd gazowych, hubów z nowymi usługami handlowymi (np. parkowanie lub pożyczanie gazu).

Powrót do spisu treści12Powrót do spisu treści

Rodzaje PMG

Realizacja wymienionych funkcji PMG wymaga spełniania przez nie różnych parametrów technicznych, takich jak:

• pojemność czynna magazynu – handlowa pojemność magazynu, która jest udostępniana rynkowi przez operatora systemu magazynowania gazu;

• pojemność buforowa – techniczna pojemność magazynu, która jest niezbędna do jego prawidłowego funkcjonowania w postaci tzw. poduszki gazowej; pozwala to na uzyskanie właściwego ciśnienia magazynowanego gazu, a także składu magazynowanego gazu (w sytuacji gdy pierwotny gaz wyeksploatowanego złoża posiadał inny skład);

• moc napełniania magazynu – maksymalny godzinowy strumień gazu, który można wtłaczać do górotworu;

• moc odbioru gazu z magazynu – maksymalny godzinowy strumień gazu, który można odbierać z magazynu;

• zakres ciśnień pracy – zakres ciśnień roboczych, który jest wynikiem budowy geologicznej magazynu.

Wymienione parametry są uzależnione przede wszystkim od typu magazynu, ponieważ każdy rodzaj podziemnego składowania ma swoje własne cechy fizyczne (pojemności czynne magazynowania, moce napełniania i odbioru, poziomy ciśnień pracy), które decydują o jego przydatności do określonego zastosowania.

Do dwóch najważniejszych cech PMG można zaliczyć:

• pojemność czynną przechowywanego gazu ziemnego do przyszłego wykorzystania

• oraz tempo, w którym te zapasy gazu można pobierać z magazynu.

Przy realizacji podziemnego magazynu gazu można wykorzystać następujące formacje geologiczne:

• wyeksploatowane złoża gazowe lub ropno‑gazowe;

• warstwy wodonośne;

• pokłady soli kamiennej;

• nieczynne kopalnie węgla kamiennego.

R1PdsUAujsNmJ

Kawerna solna i wyeksploatowane złoże gazu

Powrót do spisu treści12Powrót do spisu treści

Najważniejsze elementy składowe PMG

Do najważniejszych elementów składowych PMG należą:

1. Część podziemna – zbiornikowa:

   • wyeksploatowane złoże gazowe (kolektor magazynowy/wypłukane kawerny solne);

   • nadkład i spąg uszczelniający, warstwy zapewniające szczelność warstwie zbiornikowej, filary ochronne.

2. Odwierty:

   • eksploatacyjne – służące do zatłaczania i odbioru gazu z magazynu oraz do monitorowania pracy magazynu (pionowe i poziome);

   • obserwacyjne – odwiercone w formacji magazynującej oraz w formacji skały ekranującej;

   • pomocnicze – służące do zatłaczania wody złożowej.

3. Część napowierzchniowa (urządzenia powierzchniowe):

   • gazociągi złożowe;

   • urządzenia do napełniania magazynu;

   • urządzenia do odbioru gazu z magazynu;

   • urządzenia pomocnicze.

Powrót do spisu treści12Powrót do spisu treści

Powiązane materiały multimedialne

• Pobieranie próbek ze zbiorników magazynowychDR8bmQO3jPobieranie próbek ze zbiorników magazynowych

• Podziemne magazyny gazu (PMG)DUg5easxlPodziemne magazyny gazu (PMG)