Obraz przedstawia żaglowiec z silnikiem parowym, który jest zacumowany w porcie. Przed żaglowcem unosi się na wodzie duża boja, na której stoi trzech mężczyzn, mocują się z linami. Na utwardzonej powierzchni brzegu leżą nieuporządkowane przedmioty, między innymi rury, oraz kotwica. Pośród nich przechadzają się ludzie. W tle obrazu jest miejski krajobraz. Wśród zabudowy wyróżnia się jasny meczet z wysokimi minaretami. Przy brzegu są zacumowane żaglowce, unosi się nad nimi ciemny dym. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Dziwna! gdy kraj ten natura obrała
Na ogród bogów, i hojnie nań zlała,
Tyle bogactwa, piękności tak wiele
Jakby we własnym zakochana dziele,
Dziwna! że dzieła własnego się zrzeka,
I dziś natura wpuszcza tu człowieka,
Który, odwieczny miłośnik zniszczenia,
Ogród Edeński na nowo wyplenia,
I jako leśny dzik kwiecie wytłacza
Niepokropione znojami oracza
Ani znające ręki ogrodnika!

George Gordon Byron, Giaur, tłum. Adam Mickiewicz, Kraków 2003, s. 14. 2. W opisie dominują biblizmy. Nieskazitelne piękno jej krajobrazów zostaje porównane do edeńskiego ogrodu, z którego człowiek, skazany na cierpienie i upadek, został wygnany. Ludzkość niszczy naturę i jej piękno, sieje spustoszenie. 3. Krajobraz marynistyczny z elementami pejzażu miejskiego. Środkową i prawą połać obrazu zajmuje żaglowiec wspomagany silnikiem parowym, o czym świadczy dym unoszący się z komina. Ostro zakończone maszty z kolei nawiązują do licznych wież i minaretów na zboczu miejskim. 4. Na kei panuje nieporządek. Kręcą się tam pracownicy portowi. Wydaje się, że pomagają odbić żaglowiec od brzegu, który odpłynie na silniku parowym po to, by następnie rozwinąć żagle i transportować towar w pożądane miejsce. Uwagę przyciąga też dużych rozmiarów boja, na której trzy osoby mocują się z linami. 5. Na drugiej stronie zatoki widać żaglowce, nad którymi również unosi się dym. Rewolucja przemysłowa wdziera się w orientalne krajobrazy, przynosząc usprawnienia i większą wydajność, ale również niszcząc środowisko naturalne i zwiastując jeszcze większy wyzysk robotników portowych.

Ilustracja interaktywna przedstawia scenę zbiorową w górskiej przełęczy. Znajdują się na nim nadzy mężczyźni, którzy są częściowo okryci czerwonymi szatami. Większość ma na głowach hełmy z pióropuszami, trzymają także włócznie. Na środku obrazu jest Leonidas, trzymający miecz oraz włócznię. Jak pozostałe postaci jest również nagi, częściowo okryty czerwoną szatą, ma na głowie hełm, posiada gęstą, czarną brodę. Po prawej stronie obrazu za drzewem dwóch trębaczy dmie w długie trąby. Po lewej grupa mężczyzn unosi ku górze wieńce. Są skierowane w stronę stojącego przy skale mężczyzny z uniesionym mieczem. W tle są góry, budowla z kolumnami oraz skalna droga, po której idą ludzie i obłożony rzeczami koń. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Ojczyzno mężów nieśmiertelnej chwały!
Każda dolina, każdy wierzch twej skały!
Jakże pamiętne! bo każde z nich było
Kolebką swobód lub sławy mogiłą.
Arko potęgi! Dziś, czyliż tak mało,
Czyż tylko tyle po tobie zostało?
Wstań niewolniku podły, wstań na chwilę,
Powiedz: ten wąwóz czy nie Termopile?
Ty z duchów orlich wyrodzony płazie
Na Leonida gnieżdżący się głazie,
Przypomnij, nazwij tych opok wyżyny,
Zatokę, wyspy — wyspy Salaminy!
Powstań! te dawne zapomniane boje
Odnów i przywłaszcz, to dziedzictwo twoje:
Z popiołów przodków, może wróg rozdmucha
Iskrę, zarodek ich wielkiego ducha.
A kto z was w boju żywota dokona,
Wliczy swe imię pomiędzy imiona,
Na których wzmiankę, pochlebstwem pijani
Zwykli się trzeźwić, zwykli drżeć tyrani.
Kto z was ojczyzny z więzów nie wybawi
Zginie, lecz tyle synom swym zostawi
Sławy, nadziei, że staną się zdolni
Rozerwać jarzmo i umierać wolni!

George Gordon Byron, Giaur, tłum. Adam Mickiewicz, Kraków 2003, s. 16-17. 2. Dygresja na temat wolności Grecji – właściwa dla twórczości romantycznej ze względu na problematykę narodowościową, oscylującą wokół dążenia do swobody – rozwija się wokół postaci Leonidasa i obrony wąwozu w Termopilach. Tu również pojawia się wątek biblijny: „arka potęgi” nawiązuje do potopu i ocalenia Noego i jest metaforą wolności i swobód Grecji. W dalszej części występuje apoteoza obrońcy ojczyzny i jego wojowników jako przykład największego patriotyzmu i poświęcenia (poezja tyrtejska). 3. Obraz Jacques’a-Louisa Davida ma charakter bardzo teatralny. Scena jest wypełniona rozmaitymi postaciami. Scena rozgrywa się w górskiej przełęczy, gdzie ma się rozegrać bitwa stoczona między Persami i Grekami, broniącymi pod wodzą Leonidasa przejścia do Grecji Środkowe. Centralną pozycję zajmuje Leonidas. Ma w rękach miecz i włócznię. Zdaje się być ponad to, co dzieje się wokół. Spartanie giną, bowiem przegrywają bitwę, stawiając wyjątkowo zacięty opór. Ostatecznie jednak Grecy wygrywają wojnę. Mają dość czasu, by się przygotować do obrony przed Persami. 4. Trębacze wzywają do bohaterskiego boju. 5. Wieńce wskazują na bohaterów tej bitwy, choć wiemy, że wszyscy, to znaczy trzystu bohaterskich ochotników zginie.

Ilustracja interaktywna przedstawia krajobraz orientalnego miasta. Składa się on z gęstej, niskiej zabudowy. Budynki mają proste kształty, ich elewacje są jasne. Po lewej stronie stoją dwie wysokie, smukłe wieże. W tle jest morze oraz niebo. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Błyszczą nad miastem lampy minaretów,
W mieście wre teraz Bajramu uciecha;
Tu, choć nie dojdą ni wystrzałów echa,
Ni muzułmanów pobożne okrzyki,
Przecież błysk widać każdej tofaiki.
Bo dziś zachodzi słońce Ramazanu,
Dziś Bajram święcą wyznawcy Koranu

George Gordon Byron, Giaur, tłum. Adam Mickiewicz, Kraków 2003, s. 20-21. 2. Orientalny krajobraz związany z religią i kulturą wyznawców Mahometa był podstawowym elementem egzotyki, niezwykłości i tajemnicy - pożądanych w epoce romantyzmu. Wskazuje na niego choćby obecność minaretów. W utworze sugestywnie i przekonująco została wprowadzona atmosfera ramadanu - dziewiątego, a zarazem świętego miesiąca w muzułmańskim kalendarzu. To wówczas archanioł Gabriel miał objawić Mahometowi kilka wersetów Koranu. 3. Stanisław Chlebowski malował obrazy historyczne poświęcone dziejom Turcji, a także sceny rodzajowe i krajobrazy. Przez ponad dziesięć lat był nadwornym malarzem sułtana Abd-ul-Aziza w Konstantynopolu. Bardzo dobrze znał tamtejszy krajobraz i obyczaje. Artysta odwzorował typowy orientalny krajobraz miejski z rezydencją władcy i minaretem. 4. Dwa pionowe elementy przenoszą ciężar przedstawienia na lewą stronę, aby podkreślić wystawność rezydencji. Dominują jasne, prześwietlone kolory, obraz przecina w połowie wąski pas błękitu morza i linia horyzontu.

Ilustracja interaktywna przedstawia siedzącego po turecku mężczyznę z gęstą, czarną brodą. Ma na sobie białą pelerynę z kapturem. Spod peleryny wystają jego złączone dłonie. Mężczyzna siedzi na wzorzystych dywanach w pomieszczeniu z oknem po lewej stronie. W tle na ścianie wisi oręż. Opisane punkty znajdujące się na ilustracji: 1. Jeszcze w tych gmachach znalazłbyś wspaniałe
Izby i sale puste — dotąd całe.
Dach jeszcze cały, chociaż ząb zniszczenia
Roztacza ciągle ściany i sklepienia.
Lecz Zgroza siedzi przed bramą na straży,
Sam Fakir do wrót zbliżyć się nie waży,
Derwisz ubogi nie przestąpi progu
Za chleb i za sól podziękować Bogu:
Nędza i Zbytek uchodzą na stronę
Niepowitane i nieugoszczone;
Pałac, gościna wiernego narodu,
Stał się jaskinią zniszczenia i głodu.
Gość płacze dobrodzieja, płaczą słudzy pana
Od czasu gdy miecz Giaura ciął w turban Hassana.
George Gordon Byron, Giaur, tłum. Adam Mickiewicz, Kraków 2003, s. 24. 2. Zgroza, Nędza i Zbytek to personifikacje trzech stanów, które oddają upadek świetności. Niegdyś pełen przepychu pałac, teraz straszy swym wyglądem. Przywołany fragment utworu jest przykładem tzw. poezji ruin. Romantycy fascynowali się tego typu niezwykłymi krajobrazami i chętnie je opisywali. 3. Portret mężczyzny en face w białej pelerynie siedzącego po turecku. Jest to Abd el-Kader, żyjący w dziewiętnastym wieku arabski emir i algierski przywódca walk z kolonizacją francuską. Wierzchnie odzienie okrywa starannie postać. W centrum obrazu uwagę przyciąga brodata twarz mężczyzny. Bohater portretu wpatruje się w widza w zamyśleniu. Spod peleryny wystają także jego dłonie, które składa w geście zadumy. Rozproszone naturalne światło rozświetla prawą stronę portretowanego. 4. Postać siedzi na orientalnych dywanach tkanych w kolorowe wzory. Dominują brązy, żółcienie, granty, które eksponują biel peleryny. 5. W głębi pokoju widać drewniane przepierzenie, na którym wisi oręż, podkreślając status domostwa. Wewnątrz panuje przepych, który tworzy orientalny klimat.

Ilustracja interaktywna przedstawia taras zamkowy, na którym znajdują się dwie grupy młodych kobiet. Po prawej w basenie kąpią się nagie kobiety, kilka z nich ochlapuje się wzajemnie wodą. Na pierwszym planie na dywanie siedzą kobiety w długich, kolorowych szatach. Jedna z nich gra na instrumencie. Obok stoi szisza oraz kosz owoców. Nad kobietami stoi postać w długiej, ciemnej szacie, która trzyma sziszę. Taras zamku jest otoczony murami z ozdobnymi łukami. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Nie masz rumaków na stajniach Hassana,
Komnata jego od sług odbieżana,
Pająk samotnik, na ścianach się czepia
I szpary szarym całunem zasklepia.
W twierdzy Hassana nie widać żołnierzy,
W jego haremach gniazdo nietoperzy,
Zamiast strażnika puszczyk krzyczy z wieży.
W ogrody czasem dziki pies przybieży,
Spragniony wyje na suchą fontannę,
Stoją wód łoża z marmuru usłane
Lecz owdowiałe — bo zdroje wymarły,
Zielska się dzikie na dnie rozpostarły.
Niegdyś jak wdzięcznie fontanny tu grały.
Łagodząc nieba wschodniego upały,
Niegdyś tryskając srebrnej rosy tęczę
I fantastyczne wirując obręcze,
Rozkosznym chłodem rzeźwiły dokoła
Powietrze, ziemię i spragnione zioła.

George Gordon Byron, Giaur. tłum. Adam Mickiewicz, Kraków 2003, s. 23. 2. Przemijanie jest głównym motywem nie tylko tego fragmentu, ale też całości utworu. Zdemolowany przez Giaura i opuszczony dom Hassana zieje pustką. Pojawia się również akcent gotycki. Stare mury są siedzibą pająków, nietoperzy i puszczyka. Te symboliczne stworzenia wprowadzają nastrój grozy i żałoby. 3. Na obrazie widać zasłuchane kobiety na tarasie zamkowym. Widzimy dwie grupy niewiast: w basenie znajdują się nagie postaci, na dywanie siedzą odziane kobiety. Oświetlenie sceny jest dość równomierne, rozproszone. 4. Obraz uzyskuje głębię poprzez panoramiczne ujęcie zamkniętej przestrzeni, niedostępnej dla przybyszów z zewnątrz.

Ilustracja interaktywna przedstawia wnętrze dużego pomieszczenia. Na pierwszym planie czarnoskóra postać w ciemnej szacie trzyma sziszę. Przed nią są dwie kobiety. Jedna siedzi po turecku na wzorzystym dywanie, ma jasny strój z odsłoniętymi piersiami i czarne włosy. Druga kobieta jest naga, leży na brzuchu, ma rude włosy. Obok stoi dzbanek oraz stolik z fiolkami. Po prawej stoi jasna konstrukcja z błękitną, wzorzystą glazurą. W tle obrazu przy basenie siedzą nagie kobiety. W suficie pomieszczenia są małe otwory, z których wpada do środka światło. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Tam na skał wierzchu, u ścieku poników
Błyszczy się róża, sułtanka słowików,
Jej brzmią pochwały kochankowie leśni,
Ona rumieńcem dziękuje za pieśni.
Śliczna i skromna, królowa ogrodów,
Nietknięta wichrem, niezwiędła od chłodów
Nie znając naszych zim niebezpieczeństwa,
Kwitnie świeżością wiecznego panieństwa.
Balsamy, których niebo jej udziela,
W wonnych kadzidłach ku niebu odstrzela,
Niebo wzajemnie, co dzień jej użycza
Świetnych kolorów swojego oblicza.

George Gordon Byron, Giaur, tłum. Adam Mickiewicz, Kraków 2003, s. 13-14. 2. Róża i ogród są symbolami mocno zakorzenionymi w kulturze wschodniej i w takiej konwencji są przedstawione w utworze Byrona. Epitety i inne środki poetyckie nawiązują do elementów orientalnych. Ten rozbudowany metaforyczny obraz oddaje atmosferę miłości i namiętności, jaka łączyła dwoje kochanków: Leilę i Wenecjanina. 3. Scena obyczajowa: eunuch – czyli wykastrowany mężczyzna, który był strażnikiem haremów – roznosi nargile (fajki wodne) i rozmawia z półnagimi kobietami. Światło wpada przez otwory w suficie i rozprasza się (pierwszy plan). Na drugim planie widzimy kobiety siedzące na brzegu basenu. 4. Bardzo charakterystyczna jest kolorystyka obrazu: błękitna glazura, granatowe ubranie usługującej postaci, czerwony dywan, brązowy ażurowy stolik.

Ilustracja interaktywna przedstawia leżące na łożu ciało nagiej, młodej kobiety. Leży odwrócona tyłem. Ma czarne, upięte włosy ze złotymi dekoracjami. Na rękach ma złote bransolety. Wokół leżą różne przedmioty w nieładzie. Koce oraz poduszka są pomięte. Po bokach łoża wiszą zasłony. Na obrazie dominują wyraziste, złote kolory. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Dziś do tej twarzy Grecyja podobna,
Martwa od dawna, lecz dotąd nadobna;
Jej widok ziębi, jej wdzięk do łez wzrusza,
Bo już piękności nie ożywia dusza,
Jej wdzięk jest tylko uśmiech pozostały
Na chwilę w ustach, co ducha oddały.
A jej rumieniec, chorowita krasa
Która na trupich licach nie zagasa,
Ostatni odbłysk zachodnich promieni,
Co się wokoło ruiny czerwieni,
Ostatnie czucie, co żegna nadzieję,
Iskra niebieska, która dotąd tleje
Lecz już swej miłej ziemi nie rozgrzeje.

George Gordon Byron, Giaur, tłum. Adam Mickiewicz, Kraków 2003, s. 16. 2. Personifikacja Grecji zawarta we fragmencie przywodzi na myśl obraz pięknej, lecz martwej kobiety. Relacja człowieka z jego duchową ojczyzną za sprawą tego zabiegu stylistycznego zostaje przedstawiona jako niemal zmysłowa, a także dramatyczna. Wynika to z faktu, że kolebka kultury śródziemnomorskiej wraz z utratą wolności utraciła swą krasę i powab. Prowadzi to do napięcia pomiędzy pragnieniem a stratą. Opis cechuje frenetyzm romantyczny. 3. Obraz został namalowany w nurcie malarstwa akademickiego z ogromną dbałością o szczegóły. Przedstawiona kobieta najprawdopodobniej została zamordowana. Dopiero przy bliższej obserwacji zauważymy nieład, który można zinterpretować jako ślady walki. Wszystko to ma jednak drugorzędne znaczenie, ponieważ martwe ciało nadal emanuje erotyzmem. 4. Faktura przedmiotów jest niemal wyczuwalna, bardziej przekonująca niż na współczesnych fotografiach lub obrazach hiperrealistycznych. 5. Przedstawienia haremu były jedynie owocem wyobraźni twórców, ponieważ żaden artysta europejski nie miał do nich wstępu. Temat ten był pretekstem do wprowadzenia tematyki erotycznej do obrazu.

Ilustracja interaktywna przedstawia scenę walki. Na środku znajduje się wschodni jeździec w błękitnych szarawarach, dosiadający białego konia. Ma uniesioną szablę, którą atakuje znajdującego się obok drugiego jeźdźca w wojskowym mundurze. Wokół są żołnierze z szablami i strzelbami. Kilku z nich pomaga jeźdźcowi w mundurze. Jeden drewnianym drzewcem stara się strącić z konia wschodniego jeźdźca, a drugi chwyta konia z uzdę. Na ziemi leżą martwi wojownicy. Nad sceną walki unoszą się obłoki. W tle po prawej są góry, a po lewej murowany zamek. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Jak się wezbrana rzeka w morze leje,
I morską burzę spotkawszy szaleje,
Łamią się fale, drżą opoki brzegu,
A nurty ryczą pod pianami śniegu;
Tak się spotkały wrogów zgraje obie,
Losem i gniewem gnane przeciw sobie;
Szable nad uchem grzmią, lecąc w kawały,
Huczą po skałach dalekie wystrzały;
Starcia się łoskot i karabel dźwięki,
Huk karabinów, konających jęki
Echo żałośne po dolinie szerzy,
Przywykłej tylko do śpiewów pasterzy!
Liczba niewielka, lecz bitwa straszliwa,
Nikt przebaczenia ni daje, ni wzywa.
Paro kochanków, mocne są twe sploty
Gdy się ściskacie podzielać pieszczoty!
Lecz nie tak cisną miłości ramiona
Gdy w nich spoczywa piękność ulubiona,
Jako się barki zwiążą nienawiśnie,
Kiedy wróg wroga ostatni raz ściśnie. —
Przyjaźń ostygnie, pieszczota się skończy,
Objęcia wrogów i śmierć nie rozłączy.

George Gordon Byron, Giaur, tłum. Adam Mickiewicz, Kraków 2003, s. 34. 2. Miłość i nienawiść – to najmocniejsze uczucia, które targają człowiekiem. Rozbudowane porównanie homeryckie pokazuje te dwie ściśle zespolone ze sobą namiętności. Jest w tym opisie i siła, i żywiołowość oraz przekroczenie norm moralnych i zasad społecznych. Napad Giaura na Hassana w górach to walka na śmierć i życie, które staje się zaledwie igraszką w rękach losu. Przełamywanie granic zachowań ludzkich jest jedną z cech frenetyzmu. 3. Obraz skomponowany jest wokół centralnej postaci wschodniego jeźdźca w błękitnych szarawarach, dosiadającego białego konia. Unosi szablę, by ciąć kawalerzystę w czako^{Indeks górny 1}. Obaj szykują się właśnie do ciosu - takie ujęcie buduje dynamizm całej sceny. Dwóch żołnierzy w niebieskich mundurach stara się wesprzeć swojego towarzysza broni. Jeden z nich drzewcem od chorągwi usiłuje zepchnąć jeźdźca z konia; drugi chwyta konia za uzdę, by przejąć nad nim kontrolę.

^{Indeks górny 1czako (niem. Tschako, węg. csákó) - wysoka sztywna czapka z płaskim denkiem, będąca zwykle częścią umundurowania} 4. Stylizowane obłoki nad walczącymi jeźdźcami podkreślają centrum akcji i wzmacniają dramatyzm.