Galeria zdjęć interaktywnych
Pierwowzory postaci symbolicznych
Polecenie 1
Zapoznaj się z opisem obrazów znajdujących się w galerii interaktywnej. Podaj, które elementy konstrukcji postaci symbolicznych (cechy, fakty biograficzne i historyczne) występujących w Weselu nawiązują do ich rzeczywistych pierwowzorów.
Zapoznaj się z opisem obrazów znajdujących się w galerii interaktywnej. Podaj, które elementy konstrukcji postaci symbolicznych (cechy, fakty biograficzne i historyczne) występujących w Weselu nawiązują do ich rzeczywistych pierwowzorów.
Zapoznaj się z galerią interaktywną. Zanotuj, które elementy konstrukcji postaci symbolicznych (cechy, fakty biograficzne i historyczne) występujących w Weselu nawiązują do ich rzeczywistych pierwowzorów.
Polecenie 2
Wynotuj atrybuty charakterystyczne dla przedstawionych na obrazach postaci. Zastanów się i zapisz, co mogą symbolizować.
Zastanów się i podaj, jakimi atrybutami mogłyby posługiwać się przedstawione w opisach obrazów postacie. Opisz, co mogą symbolizować owe atrybuty.
Ilustracja interaktywna przedstawia dojrzałego mężczyznę. Jego twarz jest pociągła, włosy i oczy ciemne. Mężczyzna ma niewielkie wąsy. Jest ubrany w koszulę i spodnie. Trzyma w lewej ręce dużą paletę malarską. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Ludwik de Laveaux Jadwiga Mikołajczykówna, będąca pierwowzorem postaci Panny Młodej z Wesela, miała dwie siostry. Jedną z nich była Anna, żona Włodzimierza Tetmajera (oboje zostali sportretowani przez Wyspiańskiego w dramacie – jako Gospodyni i Gospodarz). Druga – Maria w młodości zaręczyła się z malarzem Ludwikiem de Laveaux, który zmarł bardzo młodo., 2. Ludwik de Laveaux Sylwetkę artysty Wyspiański przedstawił w postaci Widma, które ukazuje się Marysi w II akcie sztuki., 3. Ludwik de Laveaux Prawdziwa historia posłużyła twórcy do zobrazowania mitu romantycznej miłości – silniejszej niż śmierć:
WIDMO
Zwabiło mnie echo z Tatr,
otom jest, otom jest,
zwabiły mnie głosy z chat,
do myśli mi przyszedł gest
przypomnieć się z dawnych lat;
domek mój, podobnoś grób,
nie jestem wymagający,
przeszedłem niejedną z prób,
ale żebym ja był trup,
nie wierz, Maryś, bo to kłam;
żywie Duch, żywie Duch,
wytężyłem cały słuch,
zwabiły mnie głosy z chat.
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 98–99.
Ilustracja interaktywna przedstawia dojrzałego mężczyznę. Jego twarz jest pociągła, włosy i oczy ciemne. Mężczyzna ma niewielkie wąsy. Jest ubrany w koszulę i spodnie. Trzyma w lewej ręce dużą paletę malarską. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Ludwik de Laveaux Jadwiga Mikołajczykówna, będąca pierwowzorem postaci Panny Młodej z Wesela, miała dwie siostry. Jedną z nich była Anna, żona Włodzimierza Tetmajera (oboje zostali sportretowani przez Wyspiańskiego w dramacie – jako Gospodyni i Gospodarz). Druga – Maria w młodości zaręczyła się z malarzem Ludwikiem de Laveaux, który zmarł bardzo młodo., 2. Ludwik de Laveaux Sylwetkę artysty Wyspiański przedstawił w postaci Widma, które ukazuje się Marysi w II akcie sztuki., 3. Ludwik de Laveaux Prawdziwa historia posłużyła twórcy do zobrazowania mitu romantycznej miłości – silniejszej niż śmierć: WIDMO
Zwabiło mnie echo z Tatr,
otom jest, otom jest,
zwabiły mnie głosy z chat,
do myśli mi przyszedł gest
przypomnieć się z dawnych lat;
domek mój, podobnoś grób,
nie jestem wymagający,
przeszedłem niejedną z prób,
ale żebym ja był trup,
nie wierz, Maryś, bo to kłam;
żywie Duch, żywie Duch,
wytężyłem cały słuch,
zwabiły mnie głosy z chat.
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 98–99.
WIDMO
Zwabiło mnie echo z Tatr,
otom jest, otom jest,
zwabiły mnie głosy z chat,
do myśli mi przyszedł gest
przypomnieć się z dawnych lat;
domek mój, podobnoś grób,
nie jestem wymagający,
przeszedłem niejedną z prób,
ale żebym ja był trup,
nie wierz, Maryś, bo to kłam;
żywie Duch, żywie Duch,
wytężyłem cały słuch,
zwabiły mnie głosy z chat.
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 98–99.
Ludwik de Laveaux, Autoportret z paletą, 1892
Źródło: domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia wnętrze pałacowej komnaty. Pośrodku znajduje się fotel, na którym siedzi mężczyzna w stroju błazna. Jest zamyślony i zasmucony. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Stańczyk Stańczyk był nadwornym błaznem w czasach panowania dynastii Jagiellonów (od Jana I Olbrachta do Zygmunta Augusta). Słynął z przenikliwej politycznej mądrości i ostrego dowcipu., 2. Stańczyk Jego postać przeciwstawiano nieodpowiedzialnym władcom, którzy mieli o wiele mniej roztropności, wyobraźni i powagi niż błazen., 3. Stańczyk Stał się patronem Stańczyków – konserwatywnego ugrupowania politycznego działającego w Galicji w czasach zaborów. Swoje zachowawcze poglądy wyrażali między innymi na łamach „Czasu”, gdzie publikował również Rudolf Starzewski, pierwowzór postaci Dziennikarza. Stańczycy w społecznej świadomości symbolizowali lojalistyczną postawę względem zaborcy, za co byli wielokrotnie krytykowani., 4. Stańczyk STAŃCZYK
Fata pędzą, pędzą Fata —
Wielkość — Nicość — pusty dzwon,
serce strute —
uderzyłeś błazna ton:
moją nutę.
Kłam sercu, nikt nie zrozumie,
hasaj w tłumie!
Masz tu kaduceus, chwyć!
Rządź!
Mąć nim wodę, mąć!
Na Wesele! Na Wesele!
Idź!
Mąć tę narodową kadź,
serce truj, głowę trać!
Na Wesele! Na Wesele!
Staj na czele!!!
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 115–116.
Ilustracja interaktywna przedstawia wnętrze pałacowej komnaty. Pośrodku znajduje się fotel, na którym siedzi mężczyzna w stroju błazna. Jest zamyślony i zasmucony. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Stańczyk Stańczyk był nadwornym błaznem w czasach panowania dynastii Jagiellonów (od Jana I Olbrachta do Zygmunta Augusta). Słynął z przenikliwej politycznej mądrości i ostrego dowcipu., 2. Stańczyk Jego postać przeciwstawiano nieodpowiedzialnym władcom, którzy mieli o wiele mniej roztropności, wyobraźni i powagi niż błazen., 3. Stańczyk Stał się patronem Stańczyków – konserwatywnego ugrupowania politycznego działającego w Galicji w czasach zaborów. Swoje zachowawcze poglądy wyrażali między innymi na łamach „Czasu”, gdzie publikował również Rudolf Starzewski, pierwowzór postaci Dziennikarza. Stańczycy w społecznej świadomości symbolizowali lojalistyczną postawę względem zaborcy, za co byli wielokrotnie krytykowani., 4. Stańczyk STAŃCZYK Fata pędzą, pędzą Fata —
Wielkość — Nicość — pusty dzwon,
serce strute —
uderzyłeś błazna ton:
moją nutę.
Kłam sercu, nikt nie zrozumie,
hasaj w tłumie!
Masz tu kaduceus, chwyć!
Rządź!
Mąć nim wodę, mąć!
Na Wesele! Na Wesele!
Idź!
Mąć tę narodową kadź,
serce truj, głowę trać!
Na Wesele! Na Wesele!
Staj na czele!!!
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 115–116.
Fata pędzą, pędzą Fata —
Wielkość — Nicość — pusty dzwon,
serce strute —
uderzyłeś błazna ton:
moją nutę.
Kłam sercu, nikt nie zrozumie,
hasaj w tłumie!
Masz tu kaduceus, chwyć!
Rządź!
Mąć nim wodę, mąć!
Na Wesele! Na Wesele!
Idź!
Mąć tę narodową kadź,
serce truj, głowę trać!
Na Wesele! Na Wesele!
Staj na czele!!!
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 115–116.
Jan Matejko, Stańczyk, 1862
Źródło: domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę bitewną. Na pierwszym planie ukazana jest postać mężczyzny w rycerskim stroju. Mężczyzna trzyma w dłoniach pikę. Atakuje wroga. Za jego plecami widać innych walczących mężczyzn ubranych w zbroje. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Zawisza Czarny z Garbowa Zawisza Czarny, jako jeden z najmężniejszych rycerzy króla Władysława Jagiełły, wsławił się w wojnach z zakonem krzyżackim., 2. Zawisza Czarny z Garbowa Mężny rycerz jest ważną postacią w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza i w Weselu Stanisława Wyspiańskiego., 3. Zawisza Czarny z Garbowa Ze zjawą Rycerza rozmawia Poeta – jego pierwowzorem był Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Artysta stworzył fantazję dramatyczną zatytułowaną Zawisza Czarny, która została wystawiona na deskach Teatru Miejskiego w Krakowie sześć tygodni przed Weselem., 4. Zawisza Czarny z Garbowa Pojawienie się Rycerza w II akcie Wesela przywołuje dawną, chwalebną historię państwa polskiego. Ukazuje tęsknotę ironicznego dekadenta za poezją, która ma moc przemieniania dusz:
RYCERZ
[...]
tam leć — tam chodź, tam leć!!!
brać z tej zbrojowni zbroje,
kopije, miecz i szczyt
i stać tam wśród krwi,
aż na ogromny głos
bladością się powlecze świt,
a ciała wstaną,
a zbroje wzejdą
i pochwycą kopije, i przejdą!!!
Spiesz, tam leżą stosy ciał;
przeparłem trumniska wieko,
czas, bym wstał, czas, bym wstał.
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 123–124.
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę bitewną. Na pierwszym planie ukazana jest postać mężczyzny w rycerskim stroju. Mężczyzna trzyma w dłoniach pikę. Atakuje wroga. Za jego plecami widać innych walczących mężczyzn ubranych w zbroje. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Zawisza Czarny z Garbowa Zawisza Czarny, jako jeden z najmężniejszych rycerzy króla Władysława Jagiełły, wsławił się w wojnach z zakonem krzyżackim., 2. Zawisza Czarny z Garbowa Mężny rycerz jest ważną postacią w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza i w Weselu Stanisława Wyspiańskiego., 3. Zawisza Czarny z Garbowa Ze zjawą Rycerza rozmawia Poeta – jego pierwowzorem był Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Artysta stworzył fantazję dramatyczną zatytułowaną Zawisza Czarny, która została wystawiona na deskach Teatru Miejskiego w Krakowie sześć tygodni przed Weselem., 4. Zawisza Czarny z Garbowa Pojawienie się Rycerza w II akcie Wesela przywołuje dawną, chwalebną historię państwa polskiego. Ukazuje tęsknotę ironicznego dekadenta za poezją, która ma moc przemieniania dusz: RYCERZ
[...]
tam leć — tam chodź, tam leć!!!
brać z tej zbrojowni zbroje,
kopije, miecz i szczyt
i stać tam wśród krwi,
aż na ogromny głos
bladością się powlecze świt,
a ciała wstaną,
a zbroje wzejdą
i pochwycą kopije, i przejdą!!!
Spiesz, tam leżą stosy ciał;
przeparłem trumniska wieko,
czas, bym wstał, czas, bym wstał.
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 123–124.
RYCERZ
[...]
tam leć — tam chodź, tam leć!!!
brać z tej zbrojowni zbroje,
kopije, miecz i szczyt
i stać tam wśród krwi,
aż na ogromny głos
bladością się powlecze świt,
a ciała wstaną,
a zbroje wzejdą
i pochwycą kopije, i przejdą!!!
Spiesz, tam leżą stosy ciał;
przeparłem trumniska wieko,
czas, bym wstał, czas, bym wstał.
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 123–124.
Jan Matejko, Bitwa pod Grunwaldem [fragment], 1878
Źródło: domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia portret starszego mężczyzny. Jego twarz jest owalna, czoło wysokie, łysiejące. Włosy rzadkie, krótkie, zmierzwione. Mężczyzna ubrany jest w szlachecki kontusz, przepasany szarfą. Przy lewym boku ma zawieszoną szablę. Na ramionach mężczyzny znajduje się zarzucona peleryna z futrzanym kołnierzem. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Franciszek Ksawery Branicki Franciszek Ksawery Branicki pełnił za czasów panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego funkcję hetmana polnego koronnego i hetmana wielkiego koronnego. Branicki był pierwowzorem postaci Hetmana, który w II akcie Wesela objawia się Panu Młodemu., 2. Franciszek Ksawery Branicki Branicki stał się symbolem zdrady narodowej – sprzeciwiał się reformom Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 Maja. Współtworzył zawiązaną przeciwko zmianom konfederację targowicką, której patronowała caryca Katarzyna II. Reprezentował stronnictwo prorosyjskie i jako butny obrońca i gwarant praw szlachty dążył do zachowania jej przywilejów., 3. Franciszek Ksawery Branicki W Weselu Branicki przyjmuje uległą wobec zaborcy postawę części szlachty, która przyczyniła się do utraty niepodległości przez Polskę. Nie obchodzą go losy kraju, najważniejsze, by zostały zachowane prawa i czystość stanu szlacheckiego.
PAN MŁODY
Hetmaniłeś ty, hetmanie,
chocia byłeś łotr,
i sam król był tobie kmotr;
przewodziłeś, przewodziłeś,
a my dzisiaj w psiej niewoli:
nie hetmany, strzęp, łachmany, gruz;
duszę ziębi mróz;
ciebie ogień, ogień pali —
przecz już nic nas nie ocali,
ani król, ani ból,
ani żale, ni płakanie,
hej, hetmanie, hej, hetmanie ——
dzisiaj to mój dzień miłości…
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 130.
Ilustracja interaktywna przedstawia portret starszego mężczyzny. Jego twarz jest owalna, czoło wysokie, łysiejące. Włosy rzadkie, krótkie, zmierzwione. Mężczyzna ubrany jest w szlachecki kontusz, przepasany szarfą. Przy lewym boku ma zawieszoną szablę. Na ramionach mężczyzny znajduje się zarzucona peleryna z futrzanym kołnierzem. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Franciszek Ksawery Branicki Franciszek Ksawery Branicki pełnił za czasów panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego funkcję hetmana polnego koronnego i hetmana wielkiego koronnego. Branicki był pierwowzorem postaci Hetmana, który w II akcie Wesela objawia się Panu Młodemu., 2. Franciszek Ksawery Branicki Branicki stał się symbolem zdrady narodowej – sprzeciwiał się reformom Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 Maja. Współtworzył zawiązaną przeciwko zmianom konfederację targowicką, której patronowała caryca Katarzyna II. Reprezentował stronnictwo prorosyjskie i jako butny obrońca i gwarant praw szlachty dążył do zachowania jej przywilejów., 3. Franciszek Ksawery Branicki W Weselu Branicki przyjmuje uległą wobec zaborcy postawę części szlachty, która przyczyniła się do utraty niepodległości przez Polskę. Nie obchodzą go losy kraju, najważniejsze, by zostały zachowane prawa i czystość stanu szlacheckiego. PAN MŁODY
Hetmaniłeś ty, hetmanie,
chocia byłeś łotr,
i sam król był tobie kmotr;
przewodziłeś, przewodziłeś,
a my dzisiaj w psiej niewoli:
nie hetmany, strzęp, łachmany, gruz;
duszę ziębi mróz;
ciebie ogień, ogień pali —
przecz już nic nas nie ocali,
ani król, ani ból,
ani żale, ni płakanie,
hej, hetmanie, hej, hetmanie ——
dzisiaj to mój dzień miłości…
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 130.
PAN MŁODY
Hetmaniłeś ty, hetmanie,
chocia byłeś łotr,
i sam król był tobie kmotr;
przewodziłeś, przewodziłeś,
a my dzisiaj w psiej niewoli:
nie hetmany, strzęp, łachmany, gruz;
duszę ziębi mróz;
ciebie ogień, ogień pali —
przecz już nic nas nie ocali,
ani król, ani ból,
ani żale, ni płakanie,
hej, hetmanie, hej, hetmanie ——
dzisiaj to mój dzień miłości…
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 130.
Źródło: János Rombauer, Franciszek Ksawery Branicki, 1818, domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia portret starszego mężczyzny. Jego twarz jest pociągła, widać na niej zmarszczki. Mężczyzna ma sięgające ramion włosy. Jest ubrany w chłopską sukmanę sięgającą do pół łydki. Trzyma w prawej, opuszczonej dłoni kapelusz. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Jakub Szela Jakub Szela był najbardziej znanym z przywódców rabacji galicyjskiej (rzezi galicyjskiej) – powstania chłopskiego skierowanego przeciwko szlachcie w 1846 roku. Pogrom polskiego ziemiaństwa rozpoczął się w wyniku propagandowych działań władz austriackich, które chciały doprowadzić do rozłamu w polskim społeczeństwie., 2. Jakub Szela Szela zyskał międzynarodową sławę dzięki „czarnej legendzie”, która widziała w nim przywódcę okrutnych wystąpień przeciwko szlachcie. Wśród części chłopstwa zyskał jednak opinię bohatera zasłużonego w walce o wyzwolenie spod jarzma pańszczyzny., 3. Jakub Szela W Weselu Szela pojawia się jako Upiór, który przypomina Dziadowi o niezgodzie między szlachtą a chłopami. Tragiczne wydarzenia z przeszłości, nieprzebaczone wzajemne krzywdy uniemożliwiają pogodzenie obu warstw polskiego społeczeństwa:
UPIÓR
Jeno ty nie przeklinaj usty,
boś brat — drżyj! ja Szela!!
Przyszedłem tu do Wesela,
bo byłem ich ojcom kat,
a dzisiaj ja jestem swat!!
Umyje się, wystroje się.
Dajcie, bracie, kubeł wody:
ręce myć, gębe myć,
suknie prać — nie będzie znać;
chce mi się tu na Weselu
żyć, hulać, pić —
jeno ta plama na czole…
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 135.
Ilustracja interaktywna przedstawia portret starszego mężczyzny. Jego twarz jest pociągła, widać na niej zmarszczki. Mężczyzna ma sięgające ramion włosy. Jest ubrany w chłopską sukmanę sięgającą do pół łydki. Trzyma w prawej, opuszczonej dłoni kapelusz. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Jakub Szela Jakub Szela był najbardziej znanym z przywódców rabacji galicyjskiej (rzezi galicyjskiej) – powstania chłopskiego skierowanego przeciwko szlachcie w 1846 roku. Pogrom polskiego ziemiaństwa rozpoczął się w wyniku propagandowych działań władz austriackich, które chciały doprowadzić do rozłamu w polskim społeczeństwie., 2. Jakub Szela Szela zyskał międzynarodową sławę dzięki „czarnej legendzie”, która widziała w nim przywódcę okrutnych wystąpień przeciwko szlachcie. Wśród części chłopstwa zyskał jednak opinię bohatera zasłużonego w walce o wyzwolenie spod jarzma pańszczyzny., 3. Jakub Szela W Weselu Szela pojawia się jako Upiór, który przypomina Dziadowi o niezgodzie między szlachtą a chłopami. Tragiczne wydarzenia z przeszłości, nieprzebaczone wzajemne krzywdy uniemożliwiają pogodzenie obu warstw polskiego społeczeństwa: UPIÓR
Jeno ty nie przeklinaj usty,
boś brat — drżyj! ja Szela!!
Przyszedłem tu do Wesela,
bo byłem ich ojcom kat,
a dzisiaj ja jestem swat!!
Umyje się, wystroje się.
Dajcie, bracie, kubeł wody:
ręce myć, gębe myć,
suknie prać — nie będzie znać;
chce mi się tu na Weselu
żyć, hulać, pić —
jeno ta plama na czole…
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 135.
UPIÓR
Jeno ty nie przeklinaj usty,
boś brat — drżyj! ja Szela!!
Przyszedłem tu do Wesela,
bo byłem ich ojcom kat,
a dzisiaj ja jestem swat!!
Umyje się, wystroje się.
Dajcie, bracie, kubeł wody:
ręce myć, gębe myć,
suknie prać — nie będzie znać;
chce mi się tu na Weselu
żyć, hulać, pić —
jeno ta plama na czole…
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 135.
Jakub – Szela grafika z „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”, 1848
Źródło: domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę rozgrywającą się nocą, przy pełni księżyca. W centralnej części obrazu ukazany jest brodaty starzec w obszernych szatach. Ma uniesiono wysoko ręce. Wokół mężczyzny zgromadzeni są licznie ludzie, którzy przypatrują się starcowi, słuchają go z uwagą. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Wernyhora Wernyhora był według legendy kozackim wieszczem, który przepowiedział przyszłość Polski: trzy rozbiory, późniejsze odrodzenie państwa i kraj rozległy „od morza do morza”. Jego proroctwa, będące najprawdopodobniej mistyfikacjami stworzonymi w czasie niewoli narodowej, rozbudzały uczucia patriotyczne. Inspirowały także literaturę i malarstwo., 2. Wernyhora Postać Wernyhory nie tylko symbolizowała nadzieje na odzyskanie niepodległości, lecz także zapowiadała pojednanie narodów polskiego i ukraińskiego., 3. Wernyhora Wizerunek wieszcza został spopularyzowany przez romantyków, między innymi Juliusza Słowackiego, który uczynił go jedną z postaci dramatu Sen srebrny Salomei, wystawianego w teatrze krakowskim rok przed premierą Wesela., 4. Wernyhora W Weselu postać Wernyhory pojawia się już w didaskaliach, w opisie wnętrza chaty — na ścianie wisi „ponad biurkiem fotografia Matejkowskiego „Wernyhory”. Później ukazuje się Gospodarzowi. Wskazuje szansę na odrodzenie państwa, która zostaje później zaprzepaszczona przez nieodpowiedzialne decyzje:
WERNYHORA
Niech jadą we cztery strony!
Bądź gotów, nim wstanie słońce.
Skoro porozsełasz gońce,
zgromadzisz lud przed kościołem,
jak są zdrowi, prości, mali;
ażeby godność poznali,
Bogiem powitasz ich kołem,
a wtedy przykaż im ciszą,
niech żaden brzeszczot nie szczęknie,
a skoro rzesza uklęknie,
niech wszyscy natężą słuch:
czy tętentu nie posłyszą
od Krakowskiego gościńca — ?
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 161.
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę rozgrywającą się nocą, przy pełni księżyca. W centralnej części obrazu ukazany jest brodaty starzec w obszernych szatach. Ma uniesiono wysoko ręce. Wokół mężczyzny zgromadzeni są licznie ludzie, którzy przypatrują się starcowi, słuchają go z uwagą. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Wernyhora Wernyhora był według legendy kozackim wieszczem, który przepowiedział przyszłość Polski: trzy rozbiory, późniejsze odrodzenie państwa i kraj rozległy „od morza do morza”. Jego proroctwa, będące najprawdopodobniej mistyfikacjami stworzonymi w czasie niewoli narodowej, rozbudzały uczucia patriotyczne. Inspirowały także literaturę i malarstwo., 2. Wernyhora Postać Wernyhory nie tylko symbolizowała nadzieje na odzyskanie niepodległości, lecz także zapowiadała pojednanie narodów polskiego i ukraińskiego., 3. Wernyhora Wizerunek wieszcza został spopularyzowany przez romantyków, między innymi Juliusza Słowackiego, który uczynił go jedną z postaci dramatu Sen srebrny Salomei, wystawianego w teatrze krakowskim rok przed premierą Wesela., 4. Wernyhora W Weselu postać Wernyhory pojawia się już w didaskaliach, w opisie wnętrza chaty — na ścianie wisi „ponad biurkiem fotografia Matejkowskiego „Wernyhory”. Później ukazuje się Gospodarzowi. Wskazuje szansę na odrodzenie państwa, która zostaje później zaprzepaszczona przez nieodpowiedzialne decyzje: WERNYHORA
Niech jadą we cztery strony!
Bądź gotów, nim wstanie słońce.
Skoro porozsełasz gońce,
zgromadzisz lud przed kościołem,
jak są zdrowi, prości, mali;
ażeby godność poznali,
Bogiem powitasz ich kołem,
a wtedy przykaż im ciszą,
niech żaden brzeszczot nie szczęknie,
a skoro rzesza uklęknie,
niech wszyscy natężą słuch:
czy tętentu nie posłyszą
od Krakowskiego gościńca — ?
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 161.
WERNYHORA
Niech jadą we cztery strony!
Bądź gotów, nim wstanie słońce.
Skoro porozsełasz gońce,
zgromadzisz lud przed kościołem,
jak są zdrowi, prości, mali;
ażeby godność poznali,
Bogiem powitasz ich kołem,
a wtedy przykaż im ciszą,
niech żaden brzeszczot nie szczęknie,
a skoro rzesza uklęknie,
niech wszyscy natężą słuch:
czy tętentu nie posłyszą
od Krakowskiego gościńca — ?
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 161.
Jan Matejko, Wernyhora, 1883–1884
Źródło: domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia ulicę, przy której stoi szereg słomianych chochołów. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Chochoł to najbardziej zagadkowa postać dramatu – przynależy do świata nadprzyrodzonego, lecz nie jest widmem z przeszłości. Obrazuje współczesną narodową niemoc, brak odwagi oraz odkładanie działania na przyszłość., 2. Chochoł Chochoły są słomianymi otulinami nakładanymi zimą na rośliny, by uchronić je przed zimnem. Według ludowych wierzeń nie należy obrażać chochoła, ponieważ ten będzie się mścił, płatając figle., 3. Chochoł Wezwany przez Pannę Młodą do zabawy, Chochoł przybywa do chaty, lecz zostaje przegoniony przez Isię:
CHOCHOŁ
Ubrałem się, w com ta miał,
sam twój tatuś na mnie wdział,
bo się bał, bo się bał,
jak jesienny wicher dął,
zaś bym zwiądł, róży krzak,
a tak, tak, a tak, tak,
skądże bym ja sam to wziął…
ISIA
Idź precz, idź precz, na pole,
huś ha, hulaj, chochole!
CHOCHOŁ
Kto mnie wołał,
czego chciał,
. . . . . . . . .
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 95.
Ilustracja interaktywna przedstawia ulicę, przy której stoi szereg słomianych chochołów. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Chochoł to najbardziej zagadkowa postać dramatu – przynależy do świata nadprzyrodzonego, lecz nie jest widmem z przeszłości. Obrazuje współczesną narodową niemoc, brak odwagi oraz odkładanie działania na przyszłość., 2. Chochoł Chochoły są słomianymi otulinami nakładanymi zimą na rośliny, by uchronić je przed zimnem. Według ludowych wierzeń nie należy obrażać chochoła, ponieważ ten będzie się mścił, płatając figle., 3. Chochoł Wezwany przez Pannę Młodą do zabawy, Chochoł przybywa do chaty, lecz zostaje przegoniony przez Isię: CHOCHOŁ
Ubrałem się, w com ta miał,
sam twój tatuś na mnie wdział,
bo się bał, bo się bał,
jak jesienny wicher dął,
zaś bym zwiądł, róży krzak,
a tak, tak, a tak, tak,
skądże bym ja sam to wziął…
ISIA
Idź precz, idź precz, na pole,
huś ha, hulaj, chochole!
CHOCHOŁ
Kto mnie wołał,
czego chciał,
. . . . . . . . .
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 95.
CHOCHOŁ
Ubrałem się, w com ta miał,
sam twój tatuś na mnie wdział,
bo się bał, bo się bał,
jak jesienny wicher dął,
zaś bym zwiądł, róży krzak,
a tak, tak, a tak, tak,
skądże bym ja sam to wziął…
ISIA
Idź precz, idź precz, na pole,
huś ha, hulaj, chochole!
CHOCHOŁ
Kto mnie wołał,
czego chciał,
. . . . . . . . .
Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1981, s. 95.
Stanisław Wyspiański, Chochoły, 1898.
Źródło: domena publiczna.