Galeria zdjęć interaktywnych
Pisarze polscy epoki romantyzmu
Polecenie 1
Zapoznaj się z galerią interaktywną. Przygotuj mapę myśli syntetyzującą wiedzę o polskich pisarzach epoki romantyzmu: przy każdym nazwisku autora zapisz najważniejszą informację na temat jego twórczości.
Mapa myśli. Lista elementów:
Mapa myśli. Lista elementów: - Nazwa kategorii: Polscy pisarze romantyczni
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii: Koniec elementów należących do kategorii
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii: Koniec elementów należących do kategorii
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii: Koniec elementów należących do kategorii
- Nazwa kategorii: Koniec elementów należących do kategorii Polscy pisarze romantyczni
- Elementy należące do kategorii Polscy pisarze romantyczni
- Elementy należące do kategorii
- Elementy należące do kategorii
- Elementy należące do kategorii
- Nazwa kategorii: Polscy pisarze romantyczni
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii: Koniec elementów należących do kategorii
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii: Koniec elementów należących do kategorii
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii: Koniec elementów należących do kategorii
- Nazwa kategorii: Koniec elementów należących do kategorii Polscy pisarze romantyczni
- Elementy należące do kategorii Polscy pisarze romantyczni
- Elementy należące do kategorii
- Elementy należące do kategorii
- Elementy należące do kategorii
Zapoznaj się z galerią interaktywną. Uporządkuj wiedzę o polskich pisarzach epoki romantyzmu: przy każdym nazwisku autora zapisz najważniejszą informację na temat jego twórczości.
Rysunek przedstawia portret młodego mężczyzny. Ma pociągłą twarz z bokobrodami oraz cienkimi wąsami. Mężczyzna ma gęste włosy, ubrany jest w ciemny strój z jasnym kołnierzem. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Antoni Malczewski (1793–1826). Młodo zmarły w biedzie i zapomnieniu autor jednej książki – powieści poetyckiej Maria (1825), pierwszej w Polsce realizacji modnego w romantyzmie gatunku. Wzorując się na utworach Waltera Scotta i George'a Byrona stworzył „powieść ukraińską” z siedemnastego wieku o dziejach nieszczęśliwej, tragicznie zakończonej miłości Marii i Wacława.
Rysunek przedstawia portret młodego mężczyzny. Ma pociągłą twarz z bokobrodami oraz cienkimi wąsami. Mężczyzna ma gęste włosy, ubrany jest w ciemny strój z jasnym kołnierzem. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Antoni Malczewski (1793–1826). Młodo zmarły w biedzie i zapomnieniu autor jednej książki – powieści poetyckiej Maria (1825), pierwszej w Polsce realizacji modnego w romantyzmie gatunku. Wzorując się na utworach Waltera Scotta i George'a Byrona stworzył „powieść ukraińską” z siedemnastego wieku o dziejach nieszczęśliwej, tragicznie zakończonej miłości Marii i Wacława.Henryk Piątkowski, Portret Antoniego Malczewskiego, ok. 1890
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Czarno-białe zdjęcie przedstawia portret starszego mężczyzny. Jest łysiejący, ma krótkie, siwe włosy po bokach. Ma pociągłą twarz ze zmarszczkami, lekko garbatym nosem oraz wąsami. Ubrany jest w garnitur z zawiązaną muchą. Pod zdjęciem jest odręczny podpis: Seweryn Goszczyński. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Seweryn Goszczyński (1821–1876). Poeta, publicysta i działacz polityczny, dzięki powieści poetyckiej Zamek kaniowski (1828) został zaliczony do tzw. szkoły ukraińskiej (wraz z Antonim Malczewskim, Józefem Bohdanem Zaleskim, Michałem Czajkowskim, Lucjanem Siemieńskim). Pisząc ten utwór, Goszczyński jako jeden z pierwszych w Polsce podjął temat rewolucji, czerpiąc z „tradycji o koliszczyźnie” – powstaniu hajdamackim (1768 r.). Pełna okrucieństwa i wszelkich potworności (krew, ogień, rozpętane żywioły, ludzkie namiętności i siły piekielne) powieść spotkała się ze zdecydowanym odrzuceniem klasyków i pochlebnymi sądami romantyków. Obok Marii Malczewskiego i Konrada Wallenroda Mickiewicza uznawany jest za najwybitniejszą polską powieść poetycką. Podczas powstania listopadowego Goszczyński był uczestnikiem ataku na Belweder. Po klęsce zrywu narodowego konspirował w Galicji, ukrywając się przed Austriakami m.in. na Podhalu. Dzięki temu powstał Dziennik podróży do Tatrów (1853), a sam autor stał się „poetyckim Kolumbem” Podhala, prekursorem młodopolskiej mody na Tatry. Zmuszony do emigracji, osiadł w Paryżu, gdzie powstała powieść Król zamczyska (1842 r.).
Czarno-białe zdjęcie przedstawia portret starszego mężczyzny. Jest łysiejący, ma krótkie, siwe włosy po bokach. Ma pociągłą twarz ze zmarszczkami, lekko garbatym nosem oraz wąsami. Ubrany jest w garnitur z zawiązaną muchą. Pod zdjęciem jest odręczny podpis: Seweryn Goszczyński. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Seweryn Goszczyński (1821–1876). Poeta, publicysta i działacz polityczny, dzięki powieści poetyckiej Zamek kaniowski (1828) został zaliczony do tzw. szkoły ukraińskiej (wraz z Antonim Malczewskim, Józefem Bohdanem Zaleskim, Michałem Czajkowskim, Lucjanem Siemieńskim). Pisząc ten utwór, Goszczyński jako jeden z pierwszych w Polsce podjął temat rewolucji, czerpiąc z „tradycji o koliszczyźnie” – powstaniu hajdamackim (1768 r.). Pełna okrucieństwa i wszelkich potworności (krew, ogień, rozpętane żywioły, ludzkie namiętności i siły piekielne) powieść spotkała się ze zdecydowanym odrzuceniem klasyków i pochlebnymi sądami romantyków. Obok Marii Malczewskiego i Konrada Wallenroda Mickiewicza uznawany jest za najwybitniejszą polską powieść poetycką. Podczas powstania listopadowego Goszczyński był uczestnikiem ataku na Belweder. Po klęsce zrywu narodowego konspirował w Galicji, ukrywając się przed Austriakami m.in. na Podhalu. Dzięki temu powstał Dziennik podróży do Tatrów (1853), a sam autor stał się „poetyckim Kolumbem” Podhala, prekursorem młodopolskiej mody na Tatry. Zmuszony do emigracji, osiadł w Paryżu, gdzie powstała powieść Król zamczyska (1842 r.).Seweryn Goszczyński, ok. 1873
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Obraz przedstawia prawy profil starszego mężczyzny. Ma owalną twarz ze zmarszczkami, siwe włosy z łysiną na czubku głowy oraz gęste wąsy i krzaczaste brwi. Ubrany jest w ciemny strój. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Wincenty Pol (1807–1872). Poeta i geograf, pierwsze utwory pisał pod wpływem Cierpień młodego Wertera Goethego, poematów Byrona i wczesnej twórczości Mickiewicza. Brał udział w powstaniu listopadowym, z którego przeżycia znalazły swój wyraz w popularnym zbiorze Pieśni Janusza (1835 r.). Największy rozgłos zyskał poeta dzięki Pieśni o ziemi naszej (1843 r.).
Obraz przedstawia prawy profil starszego mężczyzny. Ma owalną twarz ze zmarszczkami, siwe włosy z łysiną na czubku głowy oraz gęste wąsy i krzaczaste brwi. Ubrany jest w ciemny strój. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Wincenty Pol (1807–1872). Poeta i geograf, pierwsze utwory pisał pod wpływem Cierpień młodego Wertera Goethego, poematów Byrona i wczesnej twórczości Mickiewicza. Brał udział w powstaniu listopadowym, z którego przeżycia znalazły swój wyraz w popularnym zbiorze Pieśni Janusza (1835 r.). Największy rozgłos zyskał poeta dzięki Pieśni o ziemi naszej (1843 r.).Juliusz Kossak, Portret Wincentego Pola, 1874
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Czarno-białe zdjęcie przedstawia starszego mężczyzny. Jest łysiejący na czubku głowy, ma natomiast bujne, siwe włosy po bokach głowy. Na jego twarzy są zmarszczki, posiada wydatny nos oraz gęstą brodą z wąsami. Ubrany jest w surdut. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Kornel Ujejski (1823–1897). Poeta i publicysta, zasłynął poematem Maraton (1845), który przez długi czas był jednym z najpopularniejszych utworów patriotycznych, wzywającym do wiary w zwycięstwo słusznej sprawy. W późniejszej twórczości Ujejski był zależny od wielkich romantyków, zwłaszcza Słowackiego, z którym się zaprzyjaźnił w czasie pobytu w Paryżu. Głosił konieczność walki o niepodległość, piętnując bierność współczesnych. Ważnym źródłem inspiracji była dla poety Biblia, co jest widoczne w sławnych Skargach Jeremiego (1847 r.), z których pochodzi Chorał („Z dymem pożarów, z kurzem krwi bratniej…”; odnoszący się do rabacji chłopskiej 1846, w czasie Wiosny Ludów pełnił w zaborze austriackim funkcję hymnu narodowego) i w Melodiach biblijnych. Próbą znalezienia poetyckiego odpowiednika dla muzyki są cykle Tłumaczenia Chopina i Tłumaczenia Beethovena.
Czarno-białe zdjęcie przedstawia starszego mężczyzny. Jest łysiejący na czubku głowy, ma natomiast bujne, siwe włosy po bokach głowy. Na jego twarzy są zmarszczki, posiada wydatny nos oraz gęstą brodą z wąsami. Ubrany jest w surdut. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Kornel Ujejski (1823–1897). Poeta i publicysta, zasłynął poematem Maraton (1845), który przez długi czas był jednym z najpopularniejszych utworów patriotycznych, wzywającym do wiary w zwycięstwo słusznej sprawy. W późniejszej twórczości Ujejski był zależny od wielkich romantyków, zwłaszcza Słowackiego, z którym się zaprzyjaźnił w czasie pobytu w Paryżu. Głosił konieczność walki o niepodległość, piętnując bierność współczesnych. Ważnym źródłem inspiracji była dla poety Biblia, co jest widoczne w sławnych Skargach Jeremiego (1847 r.), z których pochodzi Chorał („Z dymem pożarów, z kurzem krwi bratniej…”; odnoszący się do rabacji chłopskiej 1846, w czasie Wiosny Ludów pełnił w zaborze austriackim funkcję hymnu narodowego) i w Melodiach biblijnych. Próbą znalezienia poetyckiego odpowiednika dla muzyki są cykle Tłumaczenia Chopina i Tłumaczenia Beethovena.Kornel Ujejski
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Obraz przedstawia siedzącego przy murku młodego mężczyznę. Ma podłużną twarz z bokobrodami oraz lekko zarysowanym zarostem. Ma zaczesane na bok, krótkie włosy. Jest trochę uśmiechnięty. Ma splecione dłonie, lewą rękę opiera o murek. Mężczyzna ubrany jest w czarną marynarkę, jasnożółtą kamizelkę i białą koszulę z czarną muchą. W tle stoi murowany budynek. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Władysław Syrokomla (1823–1862). Poeta, dramatopisarz, tłumacz, „lirnik wioskowy”, którego gawędy wierszem zyskały dużą popularność w epoce dzięki prostocie języka i umiejętności przekazania ludowego sposobu postrzegania świata i obyczajów. Do tego typu utworów zaliczają się: Pocztylion, Janko Cmentarnik, Wielki Czwartek. Najdojrzalsze liryki Syrokomli zostały ogłoszone w zbiorze Poezje ostatniej godziny (tu szczególnie interesujące Melodie z domu obłąkanych).
Obraz przedstawia siedzącego przy murku młodego mężczyznę. Ma podłużną twarz z bokobrodami oraz lekko zarysowanym zarostem. Ma zaczesane na bok, krótkie włosy. Jest trochę uśmiechnięty. Ma splecione dłonie, lewą rękę opiera o murek. Mężczyzna ubrany jest w czarną marynarkę, jasnożółtą kamizelkę i białą koszulę z czarną muchą. W tle stoi murowany budynek. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Władysław Syrokomla (1823–1862). Poeta, dramatopisarz, tłumacz, „lirnik wioskowy”, którego gawędy wierszem zyskały dużą popularność w epoce dzięki prostocie języka i umiejętności przekazania ludowego sposobu postrzegania świata i obyczajów. Do tego typu utworów zaliczają się: Pocztylion, Janko Cmentarnik, Wielki Czwartek. Najdojrzalsze liryki Syrokomli zostały ogłoszone w zbiorze Poezje ostatniej godziny (tu szczególnie interesujące Melodie z domu obłąkanych).Ludwik Kondratowicz, Portret Władysława Syrokomli, ok. 1854
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Obraz przedstawia portret dojrzałego mężczyzny. Ma podłużną twarz z drugim podbródkiem i gęstymi wąsami. Ma ciemne, zaczesane na bok włosy. Ubrany jest w surdut z jasną koszulą i zawiązaną muchą. W rękach trzyma przybory do pisania. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Teofil Lenartowicz (1822–1893). Poeta i rzeźbiarz, „lirnik mazowiecki”, biorący udział w wyprawach folklorystycznych Oskara Kolberga, zdobył popularność już pierwszymi wierszami, śpiewanymi do melodii przyjaciela Ignacego Komorowskiego (Kalina, Galary). Wydał dwa tomy poetyckie: Lirenka i Zachwycenie, które cieszyły się dużą popularnością wśród czytelników. Kontynuatorkę ludowego nurtu swojej poezji widział Lenartowicz w Marii Konopnickiej, z którą korespondował. Bardzo popularny (część jego utworów krążyła anonimowo), zdobył także uznanie późniejszych pisarzy, m.in. Jana Kasprowicza, Stefana Żeromskiego, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.
Obraz przedstawia portret dojrzałego mężczyzny. Ma podłużną twarz z drugim podbródkiem i gęstymi wąsami. Ma ciemne, zaczesane na bok włosy. Ubrany jest w surdut z jasną koszulą i zawiązaną muchą. W rękach trzyma przybory do pisania. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Teofil Lenartowicz (1822–1893). Poeta i rzeźbiarz, „lirnik mazowiecki”, biorący udział w wyprawach folklorystycznych Oskara Kolberga, zdobył popularność już pierwszymi wierszami, śpiewanymi do melodii przyjaciela Ignacego Komorowskiego (Kalina, Galary). Wydał dwa tomy poetyckie: Lirenka i Zachwycenie, które cieszyły się dużą popularnością wśród czytelników. Kontynuatorkę ludowego nurtu swojej poezji widział Lenartowicz w Marii Konopnickiej, z którą korespondował. Bardzo popularny (część jego utworów krążyła anonimowo), zdobył także uznanie późniejszych pisarzy, m.in. Jana Kasprowicza, Stefana Żeromskiego, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.Józef Simmler, Portret Teofila Lenartowicza, ok. 1857
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Czarno-białe zdjęcie przedstawia lewy profil starszego mężczyzny. Ma głębokie zmarszczki na twarzy, lekko garbaty nos, siwe, zaczesana na bok i do tyłu włosy oraz gęstą brodę z wąsami. Ubrany jest w surdut. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Józef Ignacy Kraszewski (1812–1887). Niezwykle pracowity powieściopisarz (napisał 223 powieści!), poeta, krytyk literacki, publicysta, działacz społeczny i polityczny, „człowiek instytucja”. Debiutował w wieku 17–18 lat. W wypowiedziach programowych określał swą twórczość jako „wierny obraz” życia społecznego. Pierwszymi ważnymi realizacjami tego postulatu były powieści ludowe, m.in. Ulana (1843), Chata za wsią, Jermoła. Obecnie Kraszewski jest znany głównie jako autor powieści historycznych powstałych już po 1863 r. (wcześniej napisał jedynie Zygmuntowskie czasy, 1846): Hrabina Cosel, Krzyżacy 1410, Stara baśń. Pisarz sam ilustrował swoje powieści, także komponował. Obok imponującego dorobku literackiego pozostawił po sobie także ogromną korespondencję.
Czarno-białe zdjęcie przedstawia lewy profil starszego mężczyzny. Ma głębokie zmarszczki na twarzy, lekko garbaty nos, siwe, zaczesana na bok i do tyłu włosy oraz gęstą brodę z wąsami. Ubrany jest w surdut. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Józef Ignacy Kraszewski (1812–1887). Niezwykle pracowity powieściopisarz (napisał 223 powieści!), poeta, krytyk literacki, publicysta, działacz społeczny i polityczny, „człowiek instytucja”. Debiutował w wieku 17–18 lat. W wypowiedziach programowych określał swą twórczość jako „wierny obraz” życia społecznego. Pierwszymi ważnymi realizacjami tego postulatu były powieści ludowe, m.in. Ulana (1843), Chata za wsią, Jermoła. Obecnie Kraszewski jest znany głównie jako autor powieści historycznych powstałych już po 1863 r. (wcześniej napisał jedynie Zygmuntowskie czasy, 1846): Hrabina Cosel, Krzyżacy 1410, Stara baśń. Pisarz sam ilustrował swoje powieści, także komponował. Obok imponującego dorobku literackiego pozostawił po sobie także ogromną korespondencję.Józef Ignacy Kraszewski, ok. 1880
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ilustracja przedstawia portret dojrzałego mężczyzny. Ma krótkie włosy oraz podłużną twarz z drugim podbródkiem i lekko garbatym nosem. Ubrany jest w surdut. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Henryk Rzewuski (1791–1866). Prozaik i publicysta, znany z konserwatywnych i lojalistycznych poglądów, syn przeciwnika Sejmu Czteroletniego, bratanek targowiczanina, był wychowywany w kulcie tradycji szlacheckiej. W czasie pobytu w Rzymie, z inspiracji Mickiewicza, zaczął spisywać gawędy szlacheckie, którymi bawił polskich emigrantów. W ten sposób powstał cykl opowieści Pamiątki Soplicy (1839–1841), który okazał się jego najwybitniejszym dziełem. Spośród kilku powieści historycznych Rzewuskiego najciekawszą jest Listopad z okresu konfederacji radomskiej i barskiej.
Ilustracja przedstawia portret dojrzałego mężczyzny. Ma krótkie włosy oraz podłużną twarz z drugim podbródkiem i lekko garbatym nosem. Ubrany jest w surdut. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Henryk Rzewuski (1791–1866). Prozaik i publicysta, znany z konserwatywnych i lojalistycznych poglądów, syn przeciwnika Sejmu Czteroletniego, bratanek targowiczanina, był wychowywany w kulcie tradycji szlacheckiej. W czasie pobytu w Rzymie, z inspiracji Mickiewicza, zaczął spisywać gawędy szlacheckie, którymi bawił polskich emigrantów. W ten sposób powstał cykl opowieści Pamiątki Soplicy (1839–1841), który okazał się jego najwybitniejszym dziełem. Spośród kilku powieści historycznych Rzewuskiego najciekawszą jest Listopad z okresu konfederacji radomskiej i barskiej.Gustaw Pilatti, Podobizna Henryka Rzewuskiego, ok. 1880
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ilustracja przedstawia portret starszego mężczyzny. Ukazany jest lewym półprofilem. Ma owalną twarz ze zmarszczkami, wydatnym nosem oraz rzadkimi, siwymi wąsami i małą bródką pod ustami. Ma siwe, zaczesane na bok włosy. Mężczyzna ubrany jest w garnitur z szarą kamizelką, białą koszulą i czerwoną muchą. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Aleksander Fredro (1793–1876). Wybitny komediopisarz, posądzany przez romantyków o obojętność na sprawy narodowe, bo w gorącym okresie walki o niepodległość tworzył lekkie komedie. Zapewne m.in. z tego powodu podjął decyzję o pisaniu do szuflady; za jego życia wydana została jedynie część dorobku literackiego. Do najbardziej znanych dzieł Fredry należą: Mąż i żona, Śluby panieńskie, Pan Jowialski, Zemsta. Komedie te, kontynuując tradycję teatru stanisławowskiego i molierowskiego, mają też pewne rysy romantyczne, wyraźne zwłaszcza w Ślubach panieńskich i Zemście.
Oprócz komedii Fredro pisał poematy, wiersze liryczne, bajki (Paweł i Gaweł, Małpa w kąpieli). Jest także autorem pamiętnika m.in. z czasów napoleońskich (brał udział w kampanii rosyjskiej w 1812 r.) – Trzy po trzy – i zbioru gorzkich na ogół aforyzmów pod tytułem Zapiski starucha.
Ilustracja przedstawia portret starszego mężczyzny. Ukazany jest lewym półprofilem. Ma owalną twarz ze zmarszczkami, wydatnym nosem oraz rzadkimi, siwymi wąsami i małą bródką pod ustami. Ma siwe, zaczesane na bok włosy. Mężczyzna ubrany jest w garnitur z szarą kamizelką, białą koszulą i czerwoną muchą. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Aleksander Fredro (1793–1876). Wybitny komediopisarz, posądzany przez romantyków o obojętność na sprawy narodowe, bo w gorącym okresie walki o niepodległość tworzył lekkie komedie. Zapewne m.in. z tego powodu podjął decyzję o pisaniu do szuflady; za jego życia wydana została jedynie część dorobku literackiego. Do najbardziej znanych dzieł Fredry należą: Mąż i żona, Śluby panieńskie, Pan Jowialski, Zemsta. Komedie te, kontynuując tradycję teatru stanisławowskiego i molierowskiego, mają też pewne rysy romantyczne, wyraźne zwłaszcza w Ślubach panieńskich i Zemście.Oprócz komedii Fredro pisał poematy, wiersze liryczne, bajki (Paweł i Gaweł, Małpa w kąpieli). Jest także autorem pamiętnika m.in. z czasów napoleońskich (brał udział w kampanii rosyjskiej w 1812 r.) – Trzy po trzy – i zbioru gorzkich na ogół aforyzmów pod tytułem Zapiski starucha.
Oprócz komedii Fredro pisał poematy, wiersze liryczne, bajki (Paweł i Gaweł, Małpa w kąpieli). Jest także autorem pamiętnika m.in. z czasów napoleońskich (brał udział w kampanii rosyjskiej w 1812 r.) – Trzy po trzy – i zbioru gorzkich na ogół aforyzmów pod tytułem Zapiski starucha.
Aleksander Fredro, 1870
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Polecenie 2
Wybierz po jednym utworze do każdego z przedstawionych w multimedium twórców i przygotuj notatki syntetyzujące na temat tych dzieł. Notatki posłużą ci do przygotowań do egzaminu maturalnego.