Fotografia przedstawia metalowy rozgrzany pręt ułożony na kowadle. Nad nim unosi się młotek, który jest w ruchu i trzymany jest przez jakiegoś człowieka. Widoczne są iskry powstałe podczas uderzania młotkiem o rozgrzany do białości pręt.
Fotografia przedstawia metalowy rozgrzany pręt ułożony na kowadle. Nad nim unosi się młotek, który jest w ruchu i trzymany jest przez jakiegoś człowieka. Widoczne są iskry powstałe podczas uderzania młotkiem o rozgrzany do białości pręt.
Ginące zawody
Kowalstwo
Źródło: Jeff [czyt. dżef] Kubina, fotografia barwna, licencja: CC BY-SA 2.0.
Zapewne znajdziesz w swoim otoczeniu przedmioty stare, które teraz często pełnią funkcje dekoracyjne. Czy wiesz, kto je wykonał i jakie miały przeznaczenie?
1
Polecenie 1
Znajdź przedmioty z twojego otoczenia w szkole lub w domu, które są wykonane z drewna. Wybierz jeden z nich i opisz jego:
faktura - charakterystyczne cechy powierzchni przedmiotu
Ćwiczenie 1
Zapoznaj się z opisami zdjęć. Wyjaśnij, czym zajmują się ludzie przedstawieni na fotografiach. Podaj nazwy ich zawodów.
Zapoznaj się z opisami zdjęć. Wyjaśnij, czym zajmują się ludzie przedstawieni na fotografiach. Podaj nazwy ich zawodów.
Zapoznaj się z opisami zdjęć. Wyjaśnij, czym zajmują się ludzie przedstawieni na fotografiach. Podaj nazwy ich zawodów.
Zapoznaj się z poniższą galerią zdjęć. Wyjaśnij, czym zajmują się ludzie przedstawieni na fotografiach. Podaj nazwy ich zawodów.
RSiyuULOQtWbI
Miejsce na notatki
Zwróć także uwagę na przedmioty, którymi posługują się ludzie przedstawieni na fotografiach.
Nazwy zawodów ukazane na fotografiach: bednarz, szewc, krawiec, garncarz, kowal, złotnik, ludwisarz, pucybut, zdun.
R13fP0ZxE0HpV
Fotografia przedstawia mężczyznę w warsztacie rzemieślniczym. W rękach trzyma młotki. Jeden z nich opiera o stojącą przed nim na pniu drzewa małą beczkę. Ubrany jest w roboczą koszulę i spodnie. Patrzy na wprost. Otaczają go rozmieszczone w różnych częściach pracowni beczki. Z lewej strony widoczny jest stół, na którym są narzędzia, m.in. imadło, hebel, lampa oświetlająca stół.
W pracowni rzemieślnika
Źródło: Kerkvorst [czyt. kerkworst], fotografia barwna, licencja: CC BY-SA 3.0.
Rx5ImJJ5MWIPP
Fotografia przedstawia wnętrze warsztatu szewskiego. Z prawej strony na fotelu siedzi mężczyzna ubrany w fartuch. W ręce trzyma nożyczki. Przed nim stoi niewielki stół, na którym znajdują się w nieporządku narzędzia i jeden but. Mężczyzna skupiony jest na swojej pracy. Wnętrze wypełniają różne buty, które rozmieszczone są na półkach, taboretach, stojakach, zawieszone są na ścianach. Po prawej stronię mężczyzny, na wprost widza jest ściana z drzwiami prowadzącymi na zaplecze. Na prawo od drzwi wiszą buty, na lewo - zdjęcia.
Fotografia przedstawia mężczyznę o śniadej cerze i ciemnych włosach ubranego w koszulę. Siedzi przy stole, do którego zamontowana jest stara maszyna do szycia. Rękami przytrzymuje ciemny materiał leżący na stole.
Fotografia przedstawia dwie dłonie ubrudzone gliną, które formują kształt naczynia obracającego się na kole garncarskim. Wokół koła widoczne są zabrudzenia od gliny.
Warsztat ceramiczny
Źródło: a. nn., fotografia barwna, domena publiczna.
RgQmGIlE43VaC
Zdjęcie przedstawia fragment mężczyzny w skórzanej rękawicy na dłoni, który trzyma młotek nad rozgrzanym do czerwoności lekko wygiętym prętem. W tle rozmyty warsztat rzemieślniczy.
Fotografia przedstawia mężczyznę w garniturze, trzymającego w ustach zakrzywioną na końcu rurkę, którą podtrzymuje ręką. Swoją uwagę skupia na palniku, w który prawdopodobnie wdmuchuje powietrze. W jednej ręce trzyma podstawkę z fragmentami biżuterii, które poddaje obróbce cieplnej.
Fotografia przedstawia trzech mężczyzn pochylających się nad wielkich rozmiarów dzwonem. Mężczyzna po prawej stronie trzyma w ręku duży młotek. Dzwon zawieszony jest na haku. Widoczny jest na nim napis "Zamku królewskiego" i "Antoni Kruszewski".
Obraz przedstawia uśmiechniętego chłopca w białej koszuli i spodniach z szelkami, w kapelusiku. W jednej ręce trzyma dużą szczotkę do czyszczenia butów, drugą natomiast unosi wysoko - na nią ma nasadzony but, na który patrzy. Wokół chłopca rozłożone są jego narzędzia pracy: szczotka włożona w pudełko z pastą, druga szczotka, zmiotka, podstawka pod buty i but. Postać klęczy na złożonym materiale.
Czyścibut
Źródło: Karl D. Witkowski, 1891, The Bridgeman Art Library, domena publiczna.
R19Ui1UPLN0ZF
Fotografia przedstawia dwie dłonie w rękawiczkach demontujące narożny kafel w piecu kaflowym. Kafel zdobiony jest ornamentami w kształcie rombów.
Zdun demontuje piec kaflowy
Źródło: Learnetic SA, fotografia czarno-biała, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 2
R1Q9qTxCEIujF1
Zadanie interaktywne polega na połączeniu w pary nazw rzemieślników z nazwami przedmiotów, którymi się zajmują w swojej pracy.
Zadanie interaktywne polega na połączeniu w pary nazw rzemieślników z nazwami przedmiotów, którymi się zajmują w swojej pracy.
Jak nazywają się rzemieślnicy, którzy tworzą podane niżej przedmioty?
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
RKAIOtVeQg9ZZ1
Zadanie interaktywne polega na połączeniu nazw przedmiotów z nazwami rzemieślników, którzy je wykonują.
Zadanie interaktywne polega na połączeniu nazw przedmiotów z nazwami rzemieślników, którzy je wykonują.
Jakie przedmioty tworzyli dawni rzemieślnicy? Podaj inne przykłady przedmiotów wykonywanych przez rzemieślników.
koszykarz, kaletnik, bednarz, kotlarz
torba
beczka
kosz
kocioł
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
Podaj przykłady rzeczy wykonywanych przez rzemieślników, których nie wyprodukują maszyny.
R8EkN0p38rVwR
Miejsce na notatkę
Pamiętaj, że rzemieślnik to osoba zajmująca się zawodowo wytwarzaniem różnych produktów użytkowych ręcznie albo przy użyciu prostych narzędzi lub urządzeń, naprawą tych przedmiotów lub świadczeniem drobnych usług.
Przykłady rzeczy wykonywanych przez rzemieślników, których nie wyprodukują maszyny to: wozy (stelmach), przedmioty ze spiżu i cyny (konwisarz); uprzęże konne, siodła, akcesoria jeździeckie (rymarz), instrumenty muzyczne mające struny, takie jak: skrzypce, altówki, wiolonczele, kontrabasy (lutnik); broń palna (rusznikarz), zbroja rycerska (płatnerz), kilimkilimkilim (tkacz).
kilim
kilim - prostokątny, wzorzysty kawałek tkaniny, wykonany z przędzy wełnianej, jedwabnej lub innej, na lnianej lub wełnianej osnowie, służący do dekoracji ścian, podłóg lub wykorzystywany jako nakrycie łóżka albo stołu
RlYzg1FEYaH6T
Ćwiczenie 5
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu tabeli żeńskimi nazwami zawodów.
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu tabeli żeńskimi nazwami zawodów.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R10GFa5Kf2Ibl
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu tekstu wyrazami tak, aby powstał poprawny wniosek dotyczący żeńskich nazw zawodów.
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu tekstu wyrazami tak, aby powstał poprawny wniosek dotyczący żeńskich nazw zawodów.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ciekawostka
Do niedawna w nazwach zawodów i tytułów dominowały nazwy męskie i nawet jeśli dany zawód wykonywała kobieta, mówiono na nią np. pani pilot, pani premier, pani psycholog, pani profesor. Dziś coraz częściej są używane żeńskie formy: profesorka, ministra, psycholożka, marszałkini, inżynierka, docentka, a nawet pilotka (nie czapka, ale kobieta sterująca samolotem).
Ćwiczenie 7
RCUD2cchuPApl1
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu tekstu poprzez wpisanie w wyznaczonych miejscach odpowiedzi na pytania.
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu tekstu poprzez wpisanie w wyznaczonych miejscach odpowiedzi na pytania.
Wykonaj poniższe polecenia.
Jak nazywa się rzemieślnik wykonujący przedmioty z drewna? Odpowiedź: ...............
Jak nazywa się artysta rzeźbiący w drewnie? Odpowiedź: ...............
Jak nazwiemy osobę zajmującą się wykonaniem uprzęży dla koni? Odpowiedź: .............
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RXmes5G54wSLt
Ćwiczenie 8
Zadanie polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi dotyczącej właściwego użycia słownika do wyszukania wyjaśnienia nazwy zawodu.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1b7dh2yJoib3
Ćwiczenie 9
Zadanie interaktywne polega na połączeniu w pary związków frazeologicznych związanych z zawodami z wyjaśnieniami ich znaczenia.
Zadanie interaktywne polega na połączeniu w pary związków frazeologicznych związanych z zawodami z wyjaśnieniami ich znaczenia.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY-SA 4.0.
RZ5juT4xzu2mE
Ćwiczenie 10
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu kilku prawidłowych odpowiedzi będących synonimami wyrazu "zawód".
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 11
RnFB2GvPV1xib1
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu tekstu nazwami narzędzi stolarskich.
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu tekstu nazwami narzędzi stolarskich.
Jakich narzędzi używa rzemieślnik pracujący z drewnem? Ktoś pozamieniał sylaby w nazwach narzędzi stolarskich. Odgadnij, jakie to nazwy.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 12
Ułóż pięć zdań z wybranymi nazwami narzędzi, w których wyjaśnisz ich przeznaczenie.
uzupełnij treść
Pamiętaj o prawidłowym zapisie: zdania rozpoczynaj wielką literą, a kończ kropką, znakiem zapytania lub wykrzyknikiem.
Propozycje zdań:
Wiertło montuje się w wiertarce. Młotek służy do wbijania gwoździ. Snycerz w swojej pracy używa dłuta. Hebel to narzędzie z ostrzem, które ścina wypukłości i wygładza drewno. Jeśli potrzebujesz przeciąć kawałek drewna, użyj piły.
Przeczytaj wiersz Wincentego Fabera pt. 'Rzecz', a następnie związane z nim ćwiczenia.
RzeczWincenty Faber
Wincenty FaberRzecz
Jak długo trzeba patrzeć na szafę żeby spostrzec drewnianą fakturęj0000008GAB5v22_000tp001fakturę rąk stolarza owo przekazywanie kształtu aż po połysk ślady heblaj0000008GAB5v22_000tp002hebla i tartacznej piły ślady topora pień zgadywać smukłość i zieloność nasłonecznienie liści według powikłań słojówj0000008GAB5v22_000tp003słojów I żeby szafa wzbogacona o ślady tych wszystkich wywołujących ją dłoni zaszumiała
j0000008GAB5v22_00000_BIB_001 Źródło: Wincenty Faber, Rzecz, [w:] tegoż, Próba porównania, Kraków 1962, s. 32.
RtZf47pFhjmTH
Nagranie video. Na początku pojawia się plansza napisem: Wincenty Faber „Rzecz”. Następnie Elżbieta Golińska czyta wiersz w sali teatralnej z rzędami bordowych krzeseł. Na końcu filmu pojawia się plansza z napisami: wystąpiła Elżbieta Golińska, realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu „E‑podręczniki do kształcenia ogólnego”, wrzesień 2014.
Nagranie video. Na początku pojawia się plansza napisem: Wincenty Faber „Rzecz”. Następnie Elżbieta Golińska czyta wiersz w sali teatralnej z rzędami bordowych krzeseł. Na końcu filmu pojawia się plansza z napisami: wystąpiła Elżbieta Golińska, realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu „E‑podręczniki do kształcenia ogólnego”, wrzesień 2014.
Wiersz Wincentego Fabera recytuje Elżbieta Golińska
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., tylko do użytku edukacyjnego.
Ćwiczenie 13
Po przeczytaniu wiersza 'Rzecz' lub zapoznaniu się z jego recytacją w wykonaniu Elżbiety Golińskiej wypisz nazwy narzędzi wymienionych w utworze.
RyNxbdNFBlpUu
Miejsce na notatki
Zwróć uwagę na narzędzia używane przy obróbce drewna.
Nazwy narzędzi w wierszu to: hebel, piła tartaczna, topór.
Ćwiczenie 14
Wyjaśnij, z czym podmiotowi lirycznemu kojarzy się szafa. Zacytuj odpowiednie fragmenty utworu pt. 'Rzecz'.
R1M0EVn5k9goS
Miejsce na notatkę
Zwróć uwagę na materiał, z którego powstała szafa.
Szafa kojarzy się podmiotowi lirycznemu z drzewem, z którego powstała, np. 'zgadywać smukłość i zieloność / nasłonecznienie liści', 'I żeby szafa [...] zaszumiała'.
Ćwiczenie 15
Określ temat wiersza Wincentego Fabera.
R1MtHEUKbBpxq
Miejsce na notatkę
Zwróć uwagę, o jakim przedmiocie jest mowa w utworze i kto jest wymieniony jako jego wykonawca.
Tematem wiersza Wincentego Fabera jest szafa oraz jej wykonawca, czyli stolarz. W utworze został ukazany proces tworzenia mebla.
Ćwiczenie 16
Wyjaśnij, jak rozumiesz metaforę zawartą w ostatnich czterech wersach wiersza Wincentego Fabera. Zastanów się i odpowiedz, jaka refleksja na temat rzeczy wykonanych z drewna wynika z utworu.
R12onmCMhm3qp
Miejsce na notatkę
Pamiętaj, że metafora (inaczej przenośnia) to środek artystyczny polegający na zestawieniu wyrazów w taki sposób, że tworzą one nowy sens. Zwróć uwagę na to, do kogo mogą należeć wspomniane dłonie i z czym kojarzy ci się szum.
Metafora zawarta w ostatnich czterech linijkach wiersza dotyczy tego, że szafa powstała dzięki pracy wielu ludzi. Z utworu wynika refleksja, że rzeczy wykonane z drewna przybliżają człowieka do natury.
Ćwiczenie 17
Zredaguj instrukcję wykonania szafy. Uwzględnij etapy, które przedstawione są w wierszu w słowach: szum, nasłonecznienie liści, pień, topór, hebel i piła, ręce stolarza.
RHiB8y7Bezv12
Miejsce na notatkę
Pamiętaj, że twoja instrukcja powinna być precyzyjna i czytelna. Używaj w niej czasowników w 2 os. l. poj. w trybie rozkazującym lub bezokoliczników. Poszczególne czynności zamieść w punktach tak, aby instrukcja była przydatna i praktyczna dla użytkownika.
Przykładowa instrukcja:
Wybierz się na spacer do lasu.
Przyjrzyj się otaczającym cię drzewom. Zwróć uwagę na to, jakie mają liście. Dzięki nim rozpoznasz gatunek drzewa.
Poszukaj drzewa o szerokim pniu.
Zetnij drzewo piłą lub siekierą.
Potnij pień na mniejsze kawałki, z których wykonasz deski.
Wyrównaj powierzchnię desek heblem.
Wymierz długość desek i odpowiednio je przytnij.
Za pomocą wkrętów lub gwoździ połącz deski tak, by powstała skrzynia, która będzie wnętrzem szafy.
Po bokach skrzyni zamontuj zawiasy, do których przymocujesz drzwiczki.
Sprawdź, czy drzwiczki otwierają i zamykają się równo.
Pomaluj szafę na ulubiony kolor lub pozostaw w stanie surowym.
1
Polecenie 2
Dokończ poetycko wybrany początek zdania, wzorując się na wierszu pt. 'Rzecz'. 'Jak długo trzeba patrzeć na suknię, żeby spostrzec...' 'Jak długo trzeba patrzeć na dzban, żeby spostrzec...'
uzupełnij treść
j0000008GAB5v22_000tp001
faktura – charakterystyczna powierzchnia przedmiotu
j0000008GAB5v22_000tp002
hebel – strug, narzędzie stolarskie służące do wyrównywania i wygładzania powierzchni drewna
j0000008GAB5v22_000tp003
słój – wyraźny pierścień widoczny na poprzecznym przekroju pnia drzewa jako warstwa komórek wytworzona przez miazgę w ciągu jednego roku
