{image#obrazek1}{position#prawo}{placeholder#Kliknij, aby dowiedzieć się więcej##Chromosomy ludzkie}
Komplet 46 ludzkich chromosomów wybarwionych na niebiesko, z telomerami widocznymi jako białe punkciki. DNA zostało skopiowane, więc każdy chromosom składa się z dwóch identycznej długości chromatyd, zakończonych telomerami.
###
{position#lewo}{image#obrazek2}{placeholder#Kliknij, aby dowiedzieć się więcej##Chromosomy rybie}
Większość populacji ryb jest diploidalna (2n), jednak niektóre gatunki zwiększyły liczbę chromosomów, uzyskując stan tripoidalności (3n) lub tetraploidalności (4n).
Na podstawie: Mirosław Łuczyński, Paweł Brzuzan, Małgorzata Jankun, Genetyka ryb. Zeszyt 1, Wyd. IRS 2003, s. 76.
###
{image#obrazek3}{placeholder#Kliknij, aby dowiedzieć się więcej##Chromosomy politeniczne u muszek}
Chromosom politeniczny obecny w komórce gruczołu ślinowego Drosophila melanogaster. Powstaje w wyniku dziesięciokrotnej replikacji DNA, która nie jest przedzielona podziałami mitotycznymi komórki.
@@@
mode=verticalpoints
Źródło: NIH Image Gallery; Manchester Metropolitan University Follow; Image Editor, licencja: CC BY-NC 2.0.
Drosophila melanogaster ma jedynie cztery pary chromosomów – trzy pary autosomów i jedną parę chromosomów płci (XY – samce, XX – samice). Ponad 25% każdego chromosomu to heterochromatyna zlokalizowana w części centralnej i telomerach. Ponieważ większość genów znajduje się w euchromatynie, mapowanie genowe jest ułatwione. W komórkach gruczołów ślinowych, komórkach przewodu pokarmowego, komórkach cewek Malpighiego i komórkach tłuszczowych występują chromosomy politeniczne (nazywane również chromosomami olbrzymimi). Powstają one przez dziesięciokrotną replikację DNA, która nie jest przedzielona podziałami mitotycznymi. Ich obecność pozwala na wyższy poziom ekspresji genów (ze względu na większą dostępność kopii genu), co jest istotne np. przed przepoczwarzeniem.
R1DYaEO4Ky3dg
Korzystając z obserwacji oraz infomacji powyżej opisz różnice w budowie chromosów Drosophila melanogaster i ludzkich. (Uzupełnij).
Na podstawie analizy grafiki interaktywnej przedstawiającej różne typy ludzkich chromosomów oraz informacji zawartych w tekście źródłowym opisz różnice w kariotypie Drosophila melanogaster i ludzkim.
Porównaj liczbę chromosomów obu organizmów. Zwróć uwagę na występowanie nietypowych struktur.
Ludzie mają 23 pary chromosomów: 22 pary autosomów oraz jedną parę chromosomów płci. Nie występują u nich chromosomy politeniczne – wszystkie chromosomy składają się z dwóch ramion połączonych przewężeniem pierwotnym zwanym centromerem, a na końcach ramion występują telomery.
Drosophila melanogaster ma cztery pary chromosomów: trzy pary autosomów i jedną parę chromosomów płci. U tego gatunku w niektórych komórkach występuje chromosom politeniczny. Jest on bardzo długi, ponieważ powstaje w wyniku dziesięciokrotnej replikacji DNA, która nie jest przedzielona podziałami mitotycznymi, i nie ma on typowej budowy dwóch chromatyd połączonych centromerem.
1
Polecenie 2
Poniższe zdjęcie przedstawia kariotyp zdrowej kobiety. Przyjrzyj mu się uważnie, a następnie wykonaj polecenie.
R14F87D7cqJjA1
Zdjęcie przedstawia 22 pary chromosomów oraz parę oznaczoną literą iks. Chromosomy mają kształt pałeczkowaty, niektóre z nich posiadają ramiona odgięte do boku. Każdy z nich posiada charakterystyczne prążkowanie. Chromosomy w poszczególnych parach są do siebie podobne rozmiarem oraz kształtem. Pierwsza para jest najdłuższa, następnie każda kolejna para jest krótsza. Para iks jest średniej długości. W parze chromosomów oznaczonej numerami 16, 17, 19, 22 jest najwięcej koloru zielonego.
Kariotyp żeńskiego ludzkiego limfocytu (46, XX). Na zielono oznaczono sekwencje powtórzeniowe Alu o długości 280 pz, obecne w ludzkim genomie w liczbie ponad miliona kopii, stanowiąc ok. 10% DNA człowieka. Pozostałą część materiału genetycznego zabarwiono kontrastowo za pomocą czerwonego barwnika fluorescencyjnego.
Źródło: Public Library of Science, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 2.5.
R1ZsyQYlg1l7g1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Źródło: Wessex Reg. Genetics Centre., https://wellcomecollection.org/, licencja: CC BY-SA 4.0.
RnGq9iHKgVDpj
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
