Ilustracja interaktywna przedstawia obrazy pozwalające poznać różne ciekawostki z zakresu energetyki jądrowej: 1. Najstarszy reaktor, wybudowany w 1942 r. Chicago Pile-1 (stos chicagowski nr 1), to pierwszy na świecie reaktor jądrowy (tym terminem zaczęto posługiwać się dekadę później). Został zbudowany w podziemiach stadionu piłkarskiego w Chicago. W grudniu 1942 r. przeprowadzono tam pierwszą kontrolowaną reakcję łańcuchową, reaktor osiągnął moc 200 W. Stos chicagowski nie miał odpowiednich zabezpieczeń (nie osłaniał przed promieniowaniem w wystarczającym stopniu i nie miał dostosowanego systemu chłodzenia). Na szczęście nie doprowadziło to do katastrofy w jednym z najbardziej zaludnionych regionów USA. Nic nie stało się także żadnemu z 50. pracowników obsługujących reaktor. Reaktor był wybudowany podczas wojny i jego istnienie było pilnie strzeżoną tajemnicą, dlatego nie powstało żadne zdjęcie pracującego CP-1, jedynie rysunki. Praca reaktora została zakończona w 1943 r., a z jego części złożono kolejny reaktor, CP-2. 2. Państwowa Agencja Atomistyki opisuje 9 elektrowni w naszym najbliższym sąsiedztwie. Najbliżej granicy Polski znajduje się elektrownia atomowa w Czechach. Dukovany położone są 119 km od granicy na wysokości Sudetów. W bloku pracują 4 reaktory, każdy z nich o mocy 440 MW. 3. Żarnowiec (woj. pomorskie, powiat pucki) jest obecnie najpoważniejszym kandydatem dla lokalizacji i budowy nowej elektrowni jądrowej. Polska nie ma jeszcze takiej elektrowni, jest tylko czynny reaktor Maria (niedaleko Otwocka). Wprawdzie w Żarnowcu w 1982 r. ruszyła budowa bloku o mocy 1,6 MW, ale projekt upadł po ośmiu latach. Nowa elektrownia powstałaby na ruinach przerwanej inwestycji. Resort gospodarki zakłada, że do 2030 r. 15,7% energii w Polsce będzie pochodziło z elektrowni jądrowych. 4. W całej Europie jest 151 siłowni jądrowych, w tym 58 we Francji. Francja zaspokaja w ten sposób 75% swojego zapotrzebowania (dane za World Nuclear Association), zaopatruje w energię także swoich sąsiadów. Francuskie reaktory mają moc ponad 63 tys. MW. 5. Najwięcej elektrowni jądrowych na świecie znajduje się w USA. Stany Zjednoczone wytwarzają ponad 30% światowej energii jądrowej. Pracują tam 104 reaktory, które zaspokajają jedną piątą zapotrzebowania na energię w tym kraju. Polityka sprzyja rozwojowi energii atomowej – w 2010 r. prezydent Barack Obama poparł rozwój tej dziedziny. 6. Kto będzie potentatem atomowym? Najwięcej reaktorów planują wybudować Chińczycy. Obecnie pracuje tam 13 reaktorów o mocy ponad 10 tys. MW (1,9% zapotrzebowania kraju). 27 reaktorów jest już w trakcie budowy (za pięć lat dadzą 30 GW), a w planach zatwierdzonych przez władze centralne jest jeszcze 50 kolejnych (o mocy 58 GW)! Za dwie dekady Chiny zdetronizują USA pod względem ilości produkowanej energii jądrowej. Chiny stają się samowystarczalne jeśli chodzi o projektowanie i budowę bloków energetycznych. Szybki wzrost popytu na energię w ostatnich latach doprowadził do dużej emisji dwutlenku węgla oraz do niedoboru paliw kopalnych (z których Chiny czerpią 80% energii). Według prognoz World Nuclear Assocation do 2100 r. w Chinach będzie pracowało 2800 elektrowni jądrowych. 7. Pierwsza podwodna elektrownia jądrowa jeszcze nie powstała, ale przymiarki do takiej konstrukcji zrobili już w 2007 r. inżynierowie z Estońskiej Akademii Morskiej. Projekt elektrowni ukrytej w wodach Bałtyku przedłożyli największemu krajowemu producentowi energii, firmie Estii Energia. Projektanci przewidzieli miejsce dla bloku na wschód od Tallina. Rozważania Estonii to efekt dążeń państw bałtyckich do uniezależnienia się od rosyjskich dostaw ropy i gazu, jednak koszty podwodnej konstrukcji studzą estoński zapał. Podobny pomysł pojawił się ostatnio we Francji. DCNS, firma zajmująca się podwodnymi konstrukcjami, podjęła się badań dotyczących atomowego bloku zanurzonego w morzu. Projekt znany jest pod nazwą FlexBlue. 8. Według Księgi Rekordów Guinnessa największą elektrownią jądrową na świecie jest Kashiwazaki-Kariwa (Japonia), zajmująca powierzchnię 4,2 km kwadratowych. Elektrownia ma 7 reaktorów o łącznej mocy ponad 8 tys. MW. Kompleks, należący do Tokyo Electric Power Company, znajduje się w prefekturze Nigata i jest położony bezpośrednio nad morzem, z którego pobiera wodę do chłodzenia. Blok energetyczny powstał w 1997 r. jako jedna z najnowocześniejszych elektrowni, jednak trzęsienie ziemi w lipcu 2007 r. zniszczyło jej znaczną część i elektrownia nie pracowała w pełni swej mocy przez 21 miesięcy (wyłączono większość reaktorów). Tsunami z marca 2011 r. nie spowodowało żadnych szkód w tej elektrowni jądrowej. tektonicznych budzi poważne obawy co do bezpieczeństwa bloku. Reaktor miał pracować do 2017 r., ale został wyłączony. 9. Najmniejsza elektrownia jądrowa znajduje się w Armenii w mieście Metsamor. Pracuje tam jeden reaktor o mocy 375 MW. Z powodu niewielkiego zaludnienia (3,25 mln mieszkańców) reaktor zaspokaja aż 45% zapotrzebowania kraju na energię (dane za World Nuclear Association). Elektrownia Metsamor jest zlokalizowana na terenie narażonym na wstrząsy sejsmiczne, 30 km od stolicy (Erywań). Została zbudowana w latach 70., jej pracę wstrzymano po trzęsieniu ziemi w Armenii w 1988 r., jednak po 7 latach wznowiono działanie reaktora. Armeńska elektrownia jest czujnie obserwowana przez instytucje atomowego całego świata. Przestarzała radziecka konstrukcja oraz lokalizacja blisko uskoków tektonicznych budzi poważne obawy co do bezpieczeństwa bloku. 10. Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej opracowała siedmiostopniową skalę zdarzeń jądrowych (skala INES – International Nuclear Event Scale). Najwyższy, siódmy stopień oznacza największą awarię i taką ocenę dostała katastrofa w Czarnobylu. 18 kilometrów od tego 15-tysięcznego miasta na Ukrainie wydarzyła się największa w historii katastrofa elektrowni atomowej. 26 kwietnia 1986 roku przegrzał się reaktor i doszło do wybuchu, który rozerwał obudowę i uszkodził budynek elektrowni. Radioaktywny pył przedostał się bezpośrednio do atmosfery. Do katastrofy doszło po testowaniu nowych turbogeneratorów. Podczas testów (z wyłączonym automatycznym systemem bezpieczeństwa) technicy odcięli dostęp pary do maszyn. Para zaczęła kumulować się w reaktorze, powodując wytwarzanie większej ilości energii, a to spowodowało z kolei zwiększenie parowania. W reaktorze lawinowo wytwarzała się ogromna moc. Konstrukcja nie wytrzymała ciśnienia. Przed katastrofami w USA (Three Mile Island w 1979 r.) i Czarnobylu społeczeństwo nie miało tak dużych obaw w stosunku do elektrowni atomowych jak dziś. Od marca 2011 r. lęk podsyca katastrofa w japońskiej Fukushimie. W latach 70. XX wieku elektrownie powstawały „masowo” (kilkanaście lub więcej budowli każdego roku) na całym świecie, aż do 1986 roku – po wybuchu reaktora na Ukrainie liczba nowych elektrowni zaczęła gwałtownie maleć.