Schemat dotyczy przyrodniczych barier gospodarowania. Należą do nich: bariera roślinna, antropopresji, wodna, świetlna, termiczna i wysokości. Poszczególne bariery opisano. 1. Bariera roślinna. Występuje na obszarach o bardzo gęstej roślinności, na przykład w lasach równikowych, powodując, że tereny te są trudne do zagospodarowania. Ich zagospodarowanie wymaga wcześniejszego usunięcia roślinności na przykład w celu pozyskania pól pod uprawę, co wiąże się z degradacją środowiska przyrodniczego i kontrolowania procesów zarastania. W efekcie rozwija się tu mało wydajne rolnictwo żarowo-odłogowe. Zdjęcie przedstawia wyrąb lasu tropikalnego. Na pierwszym planie leżą ścięte długie pnie drzew. Po pniach chodzi mężczyzna. W tle rosną drzewa. Las jest gęsty., 2. Bariera antropopresji. Występuje na obszarach o różnym położeniu i zasięgu przestrzennym, także globalnym, polega na antropogenicznych zmianach środowiska (na przykład zanieczyszczeniu, wyczerpywaniu zasobów wodnych, deforestacji, które w konsekwencji uniemożliwiają lub znacznie utrudniają dalszy rozwój gospodarki. Jakość środowiska oddziałuje na dynamikę wzrostu gospodarczego na zasadzie sprzężenia zwrotnego. Obniżenie jakości środowiska uniemożliwia utrzymanie wysokiej dynamiki wzrostu gospodarczego przez dłuższy okres i stwarza konieczność poniesienia dodatkowych nakładów na rekultywację; nakłady te hamują tempo wzrostu gospodarczego. Zdjęcie przedstawia stojące suche pnie drzew. Podpis pod zdjęciem: Kwaśne opady przyczyniają się do strat w gospodarce leśnej. Zdjęcie przedstawia zniszczoną fasadę budynku - ozdobę wokół drzwi wejściowych. Podpis pod zdjęciem: Fasady domów niszczone przez kwaśne opady., 3. Bariera wodna. Występuje na obszarach deficytu wody (na przykład Sahel, Bliski Wschód, Mongolia, znaczna część Australii) rzadziej tam, gdzie istnieje nadmiar wody (na przykład w strefie klimatu równikowego wybitnie wilgotnego). Jej wpływ na rozwój gospodarczy jest szczególnie widoczny w Afryce Subsaharyjskiej, gdzie trwające latami susze przyczyniły się do rozwoju pasterstwa koczowniczego i ograniczenia uprawy rolniczej. Obszary pustynne, gdzie roczna suma opadów nie przekracza 250 mm, a parowanie jest bardzo duże, są pozbawione stałego osadnictwa (poza oazami, gdzie jest dostęp do wód gruntowych). Zasiedlanie tych obszarów utrudniają wysokie amplitudy temperatur, brak roślinności i gleb, oraz duże zasolenie nielicznych wód powierzchniowych. Zdjęcie przedstawia płaski, piaszczysty teren. Stoją na nim niskie budynki, pomiędzy którymi bardzo rzadko rosną drzewa. Podpis pod zdjęciem: Susza na obszarze Sahelu, Mali., 4. Bariera świetlna. Wiąże się z nadmiarem lub niedoborem ilości promieniowania słonecznego. Nadmiar promieniowania słonecznego występuje w strefie międzyzwrotnikowej, niedobór w dużych szerokościach geograficznych, na przykład w strefie okołobiegunowej, gdzie występuje zjawisko dni i nocy polarnych. Oddziałuje na rośliny służące jako pożywienie lub surowiec, wpływa więc bezpośrednio na warunki uprawy rolniczej. Wiele roślin uprawnych dostosowało się do rytmu dnia i nocy. Na tej podstawie wyróżnia się rośliny długiego dnia (RDD) i krótkiego dnia (RKD) oraz fotoperiodycznie neutralne: długiego dnia – kwitnące, gdy okres światła (długość dnia) przekroczy wartość krytyczną, specyficzną dla poszczególnych gatunków (np. szpinak, zboże, trawy, hortensja, rzodkiewka, burak pastewny i cukrowy, marchew),krótkiego dnia – kwitnące, gdy okres światła (długość dnia) będzie krótszy niż wartość krytyczna (na przykład tytoń, kukurydza, proso, ryż, astry, chryzantemy, rzepak, wilczomlecz, soja), fotoperiodycznie neutralne – kwitnące niezależnie od długości dnia i nocy (na przykład gryka, pomidor, ogórek, groch, bób, ryż – odmiany jare). W strefach okołobiegunowych bariera świetlna ma także pośredni wpływ na inne kierunki zagospodarowania (budownictwo, przemysł) poprzez niekorzystny wpływ na samopoczucie człowieka, stan psychiczny, zdolność do koncentracji i wysiłku, gdyż podział doby na dzień i noc jest podstawą rytmu biologicznego., 5. Bariera termiczna (klimatyczna). Jest powiązana z barierą świetlną, ponieważ długość dnia i wysokość Słońca mają decydujący wpływ na temperaturę powietrza danego obszaru. Zbyt zimny lub zbyt gorący klimat negatywnie wpływa na warunki wegetacji roślin, ograniczając lub uniemożliwiając rozwój rolnictwa. Pośrednio oddziałuje także na rozwój innych dziedzin gospodarki, wpływając na dyskomfort termiczny ludzi, powodując w zależności od warunków przechłodzenie organizmu lub zagrażający życiu udar cieplny. Zdjęcie prezentuje czarnoskórą kobietę z dwójką dzieci stojących na polu kukurydzy. Podpis pod zdjęciem: Uprawa kukurydzy w strefie Sahelu., 6. Bariera wysokościowa (grawitacyjna). Polega na spadku ciśnienia atmosferycznego wraz z wysokością, wywołującym rozrzedzenie powietrza oraz zmniejszenie się ilości tlenu. Duże nachylenie stoków w górach utrudnia działalność gospodarczą z uwagi na przyspieszoną denudację, ruchy masowe, erozję gleby i powoduje konieczność tarasowania stoków. Ponadto w znacznym stopniu ogranicza możliwości rozwoju budownictwa, transportu, dostaw żywności i innych środków niezbędnych do życia. Zdjęcie przedstawia drogę biegnącą zakosami w stromym terenie górskim. Podpis pod zdjęciem: Droga Trolli w Norwegii.