Przeanalizuj poniższą grafikę interaktywną, a następnie zaprojektuj tabelę, w której przedstawisz i scharakteryzujesz w podobny sposób kilka innych okręgów przemysłowych. Możesz uwzględnić okręgi przemysłowe, które zostały zaznaczone na mapach, a nie zostały opisane. Skorzystaj z różnych źródeł informacji geograficznej.
Rx9ktvknHyssg
(Uzupełnij).
Polecenie 2
Zapisz wnioski dotyczące rozmieszczenia poszczególnych rodzajów okręgów przemysłowych na świecie.
RYRh7c5NmnF2P
(Uzupełnij).
RPFan8vzvovdo1
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/ Okręg Norylski, autorstwa Ninara, CC BY 2.0, [online], dostępny w internecie: https://www.flickr.com/photos/ninara/28345086433.
1
R151AZfCImPSq1
Mapa świata przedstawia główne okręgi przemysłowe. Okręgi surowcowe niezrestrukturyzowane to Houston Nowy Orlean w USA, Minas Gerais w Brazylii, Shaba w Demokratycznej Republice Konga, Witwatersrand w RPA, Broken Hill-Port Pirie w Australii, Damodar w Indiach, Północnochiński i Fushun Anshan w Chinach, Karagandzki w Kazachstanie, Wołżańsko-Uralski, Peczorski, Uralski, Norylski i Kuźniecki w Rosji, Doniecko-Naddnieprzański na Ukrainie i GOP w Polsce. Okręgi surowcowe zrestrukturyzowane to okręg Przyjezierny w USA, Nadrenii Północnej Westfalii w Niemczech, Północny we Francji i Yorkshire Humberside w Wielkiej Brytanii.
1. Okręg Uralski położenie: Rosja - środkowy i południowy Uralgłówne miasta: Niżny Tagił, Jekaterynburg, Czelabińsk, Magnitogorsk, Orsk, Perm, Ufaróżnorodność surowców mineralnych: sól kamienna i potasowa w dorzeczu Kamy (zapoczątkowała rozwój okręgu), wysokoprocentowe rudy żelaza i metali uszlachetniających stal, które zwiększyły dynamikę rozwoju, rudy miedzi, cynku i ołowiu, złoto, srebro i platyna, fosforyty, azbest, uboższe złoża surowców energetycznych (węgla kamiennego, ropy naftowej)struktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł maszynowy, chemiczny, celulozowy, spożywczy, 2. Kuźniecki Okręg Przemysłowy (Kuzbas) położenie: Rosja - Syberiagłówne miasta: Kemerowo, Nowokuźnieck, Biełowo, Prokopiewsksurowce mineralne: zasobne złoża węgla kamiennego, rudy żelaza, cyny oraz cynku i ołowiustruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł maszynowy (obrabiarki, turbiny, maszyny górnicze i rolnicze), karbochemia, produkcja nawozów sztucznych, przemysł celulozowo-papierniczy, włókienniczy, spożywczy, 3. Doniecko-Naddnieprzański Okręg Przemysłowy (Donbas) położenie: wschodnia Ukraina (i częściowo w Rosji)główne miasta: Donieck, Kramatorsk, Gorłówka, Charkówsurowce mineralne: bogate złoża węgla kamiennego, rudy żelaza i manganu, sól kamiennastruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, energetyka, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, dzięki którym rozwinął się przemysł maszynowy (urządzenia dla górnictwa, hutnictwa i budownictwa, łożyska toczne, obrabiarki, tabor kolejowy, traktory, czołgi), struktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł maszynowy (obrabiarki, turbiny, maszyny górnicze i rolnicze), karbochemia, produkcja nawozów sztucznych, przemysł celulozowo-papierniczy, włókienniczy, spożywczy, 4. Fushun-Anshan położenie: Chinygłówne miasta: Anshan, Benxi, Shenyang, Fushun, Daliansurowce mineralne: węgiel kamienny, rudy żelaza i magnezytustruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, energetyka, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, dzięki którym rozwinął się przemysł maszynowy (urządzenia dla górnictwa, hutnictwa i budownictwa, łożyska toczne, obrabiarki, tabor kolejowy, traktory, czołgi), struktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł maszynowy (obrabiarki, turbiny, maszyny górnicze i rolnicze), karbochemia, produkcja nawozów sztucznych, przemysł celulozowo-papierniczy, włókienniczy, spożywczy, 5. Okręg Damodar położenie: wschodnie Indiegłówne miasta: Jamshedpur, Sindri, Asansolsurowce mineralne: węgiel kamienny, rudy żelaza, miedzi, niklu, boksytystruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł maszynowy (obrabiarki), środków transportu, chemiczny, zwłaszcza karbochemia, spożywczy, 6. Okręg Shaba położenie: Zambia/ Demokratyczna Republika Kongagłówne miasta: Lubumbashi, Kolwezi, Kitwe, Luanshyasurowce mineralne: rudy miedzi, kobaltu, cyny, cynku i ołowiustruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo metali nieżelaznych, przemysł metalowy, materiałów budowlanych, włókienniczy, spożywczy, 7. Okręg Witwatersrand położenie: RPAgłówne miasta: Johannesburg, Springs, Benoni, Germiston, Krugersdorpsurowce mineralne: węgiel kamienny, złoto, srebro, platyna, diamenty, rudy żelaza, chromu, niklu, manganu, wanadu, kobaltu, miedzi, cynku i ołowiu, cyny, fosforytystruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł metalowy, maszynowy (obrabiarki, urządzenia górnicze), środków transportu (tabor kolejowy i samochody), chemiczny (karbochemia, kwas siarkowy, nawozy sztuczne), włókienniczy, spożywczy, 8. Okręg Minas Gerais położenie: wschodnia Brazyliagłówne miasta: São Paulo, Belo Horizonte, Itabirasurowce mineralne: obfite złoża rud żelaza, rudy cyny, manganu, boksyty, złoto, uranstruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo metali żelaza i nieżelaznych, przemysł metalowy, petrochemiczny, włókienniczy, spożywczy, 9. Okręg Północny (Zagłębie Północne) położenie: północna Francjagłówne miasta: Lille, Roubaix, Tourcoingcharakterystyka: tradycyjne gałęzie przemysłu bazujące na złożach węgla i rud metali zostały zastąpione nowymi; jeszcze w latach 60. XX w. dynamicznie rozwijało się górnictwo węgla, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł chemiczny (koksochemia, tworzywa sztuczne, nawozy azotowe), włókienniczy; obecnie dominują nowoczesne gałęzie przemysłu: precyzyjny, elektrotechniczny i elektroniczny, środków transportu, chemiczny (barwniki chemiczne, włókna syntetyczne, lekarstwa); rozwinął się też przemysł petrochemiczny (zastąpił karbochemię); specyfiką okręgu jest rozwój przemysłu kosmetycznego, odzieżowego, poligraficznego, 10. Okręg Nadrenii-Westfalii Północnej (Okręg Reńsko-Westfalski) położenie: zachodnie Niemcygłówne miasta: jego centralną część stanowi Zagłębie Ruhry: Düsseldorf, Duisburg, Dortmund, Essen, Bochum, Leverkusencharakterystyka: w latach 60. XX w. dominowało tu zatrudnienie w górnictwie węglowym, hutnictwie żelaza i metali nieżelaznych, przemyśle maszynowym (maszyny dla górnictwa i hutnictwa), w mniejszym stopniu w karbochemii, przemyśle chemicznym (barwniki, tworzywa sztuczne), włókienniczym; obecnie zamkniętych jest większość kopalń, położono nacisk na przemysł precyzyjny, elektrotechniczny i elektroniczny, środków transportu, chemiczny oparty na biotechnologiach; spadło znaczenie karbochemii na rzecz petrochemii; rozwinął się przemysł poligraficzny, 11. Okręg Przyjezierny (Przyjeziorny) główne ośrodki: Pittsburg, Cleverland, Detroid, Chicago, Milwaukeepierwotne czynniki rozwoju: duże zasoby węgla kamiennego, rud żelaza, miedzi, cynku i ołowiuobecnie większość surowców jest importowana, 12. Okręg Houston-Nowy Orlean położenie: Nizina Zatokowa w USA (Teksas, Luizjana, Oklahoma),główne ośrodki: Houston, Nowy Orlean, Dallascharakterystyka: rozwinął się w oparciu o złoża ropy naftowej i gazu ziemnego; ponadto duże znaczenie ma przemysł chemiczny oparty na miejscowych złożach, a także przemysł zbrojeniowy, 13. Okręg Północnochiński (Pekiński) główne ośrodki: Pekin, Tangshan, Tianjinsurowce mineralne: węgiel kamienny, ropa naftowastruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo, przemysł samochodowy, przemysł stoczniowy, 14. Okręg Broken Hill - Port Pirie położenie: Australiagłówne ośrodki Broken Hill, Port Piriesurowce mineralne: rudy cynku i ołowiu, srebrostruktura gałęziowa przemysłu: hutnictwo metali nieżelaznych za pomocą połączeń kolejowych; przemysł wydobywczy jest zmechanizowany, 15. Okręg Yorkshire-Humberside położenie: środkowa Wielka Brytaniagłównie miasta: Leeds, Sheffield, Manchestercharakterystyka: rozwinął się w oparciu o złoża surowców; nastąpił rozwój górnictwa węgla i hutnictwa; obecnie rola przemysłu ciężkiego zmalała, a rozwija się przemysł lekki i elektromaszynowy, 16. Górnośląski Okręg Przemysłowy położenie: południowa Polskagłówne miasta: Katowice, Sosnowiec, Gliwice, Zabrze, Bytom, Ruda Śląska, Tychy, Dąbrowa Górnicza, Chorzówsurowce mineralne: węgiel kamienny, rudy cynku i ołowiu; baza energetycznastruktura gałęziowa przemysłu: największy w Polsce, obecnie w trakcie restrukturyzacji; jego rozwój nastąpił w XIX w. na bazie górnictwa węgla, co wpłynęło na strukturę gałęziową przemysłu; główne gałęzie przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza oraz hutnictwo cynku i ołowiu, przemysł paliwowo-energetyczny, przemysł elektromaszynowy, zwłaszcza metalowy, maszynowy (maszyny dla górnictwa, hutnictwa, obrabiarki) oraz środków transportu (samochody osobowe w Gliwicach i Tychach, wagony i lokomotywy w Chorzowie), ponadto chemiczny, włókienniczy, spożywczyproblemy: do problemów okręgu należą: powstanie charakterystycznego krajobrazu przemysłowego, zanieczyszczenie powietrza, gleb i wód powierzchniowych, deficyt wody i trudności z zaopatrzeniem w wodę, wzrastający koszt jej dostawy, problemy zdrowotne mieszkańców, problemy składowania odpadów, konieczność kosztownej rekultywacji środowiska, restrukturyzacja przemysłu pociągająca zmiany struktury gałęziowej przemysłu i liczne problemy społeczne. Z drugiej strony zmniejsza się stopień zanieczyszczenia środowiska, liczba tąpnięć, ilość odpadów i wielkości hałd. Poprawia się również stan naturalnej roślinności.
Mapa świata przedstawia główne okręgi przemysłowe. Okręgi surowcowe niezrestrukturyzowane to Houston Nowy Orlean w USA, Minas Gerais w Brazylii, Shaba w Demokratycznej Republice Konga, Witwatersrand w RPA, Broken Hill-Port Pirie w Australii, Damodar w Indiach, Północnochiński i Fushun Anshan w Chinach, Karagandzki w Kazachstanie, Wołżańsko-Uralski, Peczorski, Uralski, Norylski i Kuźniecki w Rosji, Doniecko-Naddnieprzański na Ukrainie i GOP w Polsce. Okręgi surowcowe zrestrukturyzowane to okręg Przyjezierny w USA, Nadrenii Północnej Westfalii w Niemczech, Północny we Francji i Yorkshire Humberside w Wielkiej Brytanii.
1. Okręg Uralski położenie: Rosja - środkowy i południowy Uralgłówne miasta: Niżny Tagił, Jekaterynburg, Czelabińsk, Magnitogorsk, Orsk, Perm, Ufaróżnorodność surowców mineralnych: sól kamienna i potasowa w dorzeczu Kamy (zapoczątkowała rozwój okręgu), wysokoprocentowe rudy żelaza i metali uszlachetniających stal, które zwiększyły dynamikę rozwoju, rudy miedzi, cynku i ołowiu, złoto, srebro i platyna, fosforyty, azbest, uboższe złoża surowców energetycznych (węgla kamiennego, ropy naftowej)struktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł maszynowy, chemiczny, celulozowy, spożywczy, 2. Kuźniecki Okręg Przemysłowy (Kuzbas) położenie: Rosja - Syberiagłówne miasta: Kemerowo, Nowokuźnieck, Biełowo, Prokopiewsksurowce mineralne: zasobne złoża węgla kamiennego, rudy żelaza, cyny oraz cynku i ołowiustruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł maszynowy (obrabiarki, turbiny, maszyny górnicze i rolnicze), karbochemia, produkcja nawozów sztucznych, przemysł celulozowo-papierniczy, włókienniczy, spożywczy, 3. Doniecko-Naddnieprzański Okręg Przemysłowy (Donbas) położenie: wschodnia Ukraina (i częściowo w Rosji)główne miasta: Donieck, Kramatorsk, Gorłówka, Charkówsurowce mineralne: bogate złoża węgla kamiennego, rudy żelaza i manganu, sól kamiennastruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, energetyka, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, dzięki którym rozwinął się przemysł maszynowy (urządzenia dla górnictwa, hutnictwa i budownictwa, łożyska toczne, obrabiarki, tabor kolejowy, traktory, czołgi), struktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł maszynowy (obrabiarki, turbiny, maszyny górnicze i rolnicze), karbochemia, produkcja nawozów sztucznych, przemysł celulozowo-papierniczy, włókienniczy, spożywczy, 4. Fushun-Anshan położenie: Chinygłówne miasta: Anshan, Benxi, Shenyang, Fushun, Daliansurowce mineralne: węgiel kamienny, rudy żelaza i magnezytustruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, energetyka, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, dzięki którym rozwinął się przemysł maszynowy (urządzenia dla górnictwa, hutnictwa i budownictwa, łożyska toczne, obrabiarki, tabor kolejowy, traktory, czołgi), struktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł maszynowy (obrabiarki, turbiny, maszyny górnicze i rolnicze), karbochemia, produkcja nawozów sztucznych, przemysł celulozowo-papierniczy, włókienniczy, spożywczy, 5. Okręg Damodar położenie: wschodnie Indiegłówne miasta: Jamshedpur, Sindri, Asansolsurowce mineralne: węgiel kamienny, rudy żelaza, miedzi, niklu, boksytystruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł maszynowy (obrabiarki), środków transportu, chemiczny, zwłaszcza karbochemia, spożywczy, 6. Okręg Shaba położenie: Zambia/ Demokratyczna Republika Kongagłówne miasta: Lubumbashi, Kolwezi, Kitwe, Luanshyasurowce mineralne: rudy miedzi, kobaltu, cyny, cynku i ołowiustruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo metali nieżelaznych, przemysł metalowy, materiałów budowlanych, włókienniczy, spożywczy, 7. Okręg Witwatersrand położenie: RPAgłówne miasta: Johannesburg, Springs, Benoni, Germiston, Krugersdorpsurowce mineralne: węgiel kamienny, złoto, srebro, platyna, diamenty, rudy żelaza, chromu, niklu, manganu, wanadu, kobaltu, miedzi, cynku i ołowiu, cyny, fosforytystruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł metalowy, maszynowy (obrabiarki, urządzenia górnicze), środków transportu (tabor kolejowy i samochody), chemiczny (karbochemia, kwas siarkowy, nawozy sztuczne), włókienniczy, spożywczy, 8. Okręg Minas Gerais położenie: wschodnia Brazyliagłówne miasta: São Paulo, Belo Horizonte, Itabirasurowce mineralne: obfite złoża rud żelaza, rudy cyny, manganu, boksyty, złoto, uranstruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo metali żelaza i nieżelaznych, przemysł metalowy, petrochemiczny, włókienniczy, spożywczy, 9. Okręg Północny (Zagłębie Północne) położenie: północna Francjagłówne miasta: Lille, Roubaix, Tourcoingcharakterystyka: tradycyjne gałęzie przemysłu bazujące na złożach węgla i rud metali zostały zastąpione nowymi; jeszcze w latach 60. XX w. dynamicznie rozwijało się górnictwo węgla, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł chemiczny (koksochemia, tworzywa sztuczne, nawozy azotowe), włókienniczy; obecnie dominują nowoczesne gałęzie przemysłu: precyzyjny, elektrotechniczny i elektroniczny, środków transportu, chemiczny (barwniki chemiczne, włókna syntetyczne, lekarstwa); rozwinął się też przemysł petrochemiczny (zastąpił karbochemię); specyfiką okręgu jest rozwój przemysłu kosmetycznego, odzieżowego, poligraficznego, 10. Okręg Nadrenii-Westfalii Północnej (Okręg Reńsko-Westfalski) położenie: zachodnie Niemcygłówne miasta: jego centralną część stanowi Zagłębie Ruhry: Düsseldorf, Duisburg, Dortmund, Essen, Bochum, Leverkusencharakterystyka: w latach 60. XX w. dominowało tu zatrudnienie w górnictwie węglowym, hutnictwie żelaza i metali nieżelaznych, przemyśle maszynowym (maszyny dla górnictwa i hutnictwa), w mniejszym stopniu w karbochemii, przemyśle chemicznym (barwniki, tworzywa sztuczne), włókienniczym; obecnie zamkniętych jest większość kopalń, położono nacisk na przemysł precyzyjny, elektrotechniczny i elektroniczny, środków transportu, chemiczny oparty na biotechnologiach; spadło znaczenie karbochemii na rzecz petrochemii; rozwinął się przemysł poligraficzny, 11. Okręg Przyjezierny (Przyjeziorny) główne ośrodki: Pittsburg, Cleverland, Detroid, Chicago, Milwaukeepierwotne czynniki rozwoju: duże zasoby węgla kamiennego, rud żelaza, miedzi, cynku i ołowiuobecnie większość surowców jest importowana, 12. Okręg Houston-Nowy Orlean położenie: Nizina Zatokowa w USA (Teksas, Luizjana, Oklahoma),główne ośrodki: Houston, Nowy Orlean, Dallascharakterystyka: rozwinął się w oparciu o złoża ropy naftowej i gazu ziemnego; ponadto duże znaczenie ma przemysł chemiczny oparty na miejscowych złożach, a także przemysł zbrojeniowy, 13. Okręg Północnochiński (Pekiński) główne ośrodki: Pekin, Tangshan, Tianjinsurowce mineralne: węgiel kamienny, ropa naftowastruktura gałęziowa przemysłu: górnictwo, hutnictwo, przemysł samochodowy, przemysł stoczniowy, 14. Okręg Broken Hill - Port Pirie położenie: Australiagłówne ośrodki Broken Hill, Port Piriesurowce mineralne: rudy cynku i ołowiu, srebrostruktura gałęziowa przemysłu: hutnictwo metali nieżelaznych za pomocą połączeń kolejowych; przemysł wydobywczy jest zmechanizowany, 15. Okręg Yorkshire-Humberside położenie: środkowa Wielka Brytaniagłównie miasta: Leeds, Sheffield, Manchestercharakterystyka: rozwinął się w oparciu o złoża surowców; nastąpił rozwój górnictwa węgla i hutnictwa; obecnie rola przemysłu ciężkiego zmalała, a rozwija się przemysł lekki i elektromaszynowy, 16. Górnośląski Okręg Przemysłowy położenie: południowa Polskagłówne miasta: Katowice, Sosnowiec, Gliwice, Zabrze, Bytom, Ruda Śląska, Tychy, Dąbrowa Górnicza, Chorzówsurowce mineralne: węgiel kamienny, rudy cynku i ołowiu; baza energetycznastruktura gałęziowa przemysłu: największy w Polsce, obecnie w trakcie restrukturyzacji; jego rozwój nastąpił w XIX w. na bazie górnictwa węgla, co wpłynęło na strukturę gałęziową przemysłu; główne gałęzie przemysłu: górnictwo, hutnictwo żelaza oraz hutnictwo cynku i ołowiu, przemysł paliwowo-energetyczny, przemysł elektromaszynowy, zwłaszcza metalowy, maszynowy (maszyny dla górnictwa, hutnictwa, obrabiarki) oraz środków transportu (samochody osobowe w Gliwicach i Tychach, wagony i lokomotywy w Chorzowie), ponadto chemiczny, włókienniczy, spożywczyproblemy: do problemów okręgu należą: powstanie charakterystycznego krajobrazu przemysłowego, zanieczyszczenie powietrza, gleb i wód powierzchniowych, deficyt wody i trudności z zaopatrzeniem w wodę, wzrastający koszt jej dostawy, problemy zdrowotne mieszkańców, problemy składowania odpadów, konieczność kosztownej rekultywacji środowiska, restrukturyzacja przemysłu pociągająca zmiany struktury gałęziowej przemysłu i liczne problemy społeczne. Z drugiej strony zmniejsza się stopień zanieczyszczenia środowiska, liczba tąpnięć, ilość odpadów i wielkości hałd. Poprawia się również stan naturalnej roślinności.
Główne okręgi przemysłowe na świecie
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1OGL1cQYnpp51
Mapa świata przedstawia okręgi przemysłowe. Okręgi miejskie (wielkomiejskie) to okręg Meksyku, Madrytu, Paryski, Mediolanu, Berliński, Warszawski, Moskiewski inaczej Centralny. Okręgi portowe (transportowe) to okręgi japońskie. Okręgi poligenetyczne (o zróżnicowanej genezie) to okręg Londyński, Kalifornijski, Nadatlantycki w USA i Lagos w Nigerii.
1. Kalifornijski Kalifornijski Okręg Przemysłowypołożenie: Kalifornia, USAgłówne miasta: Los Angeles, San Francisco, Oakland, Richmond, San Jose, Sunnyvaleczynniki rozwoju: położenie nadoceaniczne, występowanie surowców mineralnych (złoto, rudy miedzi, rtęć i chrom), dobre położenie komunikacyjnehistoria jego rozwoju jest podobna do historii okręgów japońskichobecnie dominuje tam przemysł high-tech (w tym przemysł elektromaszynowy i elektroniczny), spożywczy, filmowy, chemiczny oparty na złożach ropy naftowej transportowanej ropociągami z Gór Nadbrzeżnych, 2. Nadatlantycki Nadatlantycki Okręg Przemysłowygłówne miasta: Boston, Nowy Jork, Filadelfia, Baltimore, Waszyngtonczęść tego regionu powstała w oparciu o bogate złoża węgla kamiennego, rud żelaza, cynku i ołowiu w Appalachachwspółcześnie ważnymi czynnikami rozwoju tego okręgu są: porty morskie, wysoko wykwalifikowana kadra i obecność ośrodków naukowo-badawczych, 3. japońskie Okręgi japońskie, na przykład Keihin (Tokio, Jokohama, Chiba), Hanshin (Osaka, Kobe, Kioto, Sakai), Chukyo (Nagoja, Homamatsu, Matsuzaki)główne czynniki lokalizacji: położenie wyspiarskie (porty), duże zasoby siły roboczej, duży rynek zbytuwystępują tam ubogie złoża surowców mineralnychw portach dominuje przemysł elektrotechniczny, precyzyjny, elektromaszynowy, chemiczny jak również hutnictwo oparte na surowcach importowanych,, 4. Moskiewski Moskiewski Okręg Przemysłowygłówne miasta: Moskwa, Tuła, Twer, Władymir, Niżny Nowogród, Jarosławrozwija się tam przemysł środków transportu (samochodowy, kolejowy), elektrotechniczny, chemiczny, 5. Warszawski Warszawski Okręg Przemysłowypołożenie: centralna Polskagłówne miasta: Warszawa, Pruszków, Żyrardów, Skierniewice, Piaseczno, Otwock, Mińsk Mazowiecki, Legionowo, Nowy Dwór Mazowieckigłówne czynniki lokalizacji: dogodne położenie komunikacyjne, zasoby siły roboczej (duża liczba i wysokie kwalifikacje pracowników), chłonny rynek zbytu, czynniki politycznecharakterystyka: Początki rozwoju przypadają na XIX w.; Warszawa była największym miastem na ziemiach Polski w drugiej połowie XIX w., co pociągnęło za sobą rozwój przemysłu; przemysł zniszczony w trakcie II wojny światowej przeżywał na nowo okres rozkwitu w latach 50. i 60. XX w.; obecnie rozwija się wiele zakładów przemysłu high-tech; główne gałęzie przemysłu: elektromaszynowy, zwłaszcza elektrotechniczny i elektroniczny, precyzyjny, środków transportu, maszynowy (obrabiarki, maszyny budowlane), przemysł chemiczny, w tym produkcja środków czystości i przemysł kosmetyczno-perfumeryjny, farmaceutyczny, hutnictwo (huta ArcelorMittal Warszawa), przemysł włókienniczy i odzieżowy w Żyrardowie, Milanówku i Garwolinie, spożywczy, poligraficzny w Warszawieproblemy: problemem jest deficyt wody, a także konieczność ciągłego unowocześniania produkcji (wymagająca wielu nakładów kapitałowych) i poprawy jakości wyrobów. Istniejąca infrastruktura jest też przeciążona, 6. Paryski Rozwinęły się tam różne gałęzie przemysłu, za wyjątkiem górnictwa i hutnictwa. Dominuje tam przemysł elektromaszynowy, elektroniczny i środków transportu., 7. Londyński Jeden z najstarszych okręgów przemysłowych na świecie. Powstał on w rejonie wydobycia węgla kamiennego. Rozwinął się jako ośrodek transportowy (przywóz płodów rolnych z byłych kolonii i wywóz gotowych produktów) z dużą rolą przemysłu stoczniowego. Oprócz przemysłu ciężkiego nastąpił tam także rozwój przemysłu lekkiego. Obecnie, na skutek modernizacji, dużych zasobów wykwalifikowanej siły roboczej i rozwoju usług finansowych, rozwija się tam przemysł elektrotechniczny, precyzyjny, poligraficzny i inne branże high-tech.
Mapa świata przedstawia okręgi przemysłowe. Okręgi miejskie (wielkomiejskie) to okręg Meksyku, Madrytu, Paryski, Mediolanu, Berliński, Warszawski, Moskiewski inaczej Centralny. Okręgi portowe (transportowe) to okręgi japońskie. Okręgi poligenetyczne (o zróżnicowanej genezie) to okręg Londyński, Kalifornijski, Nadatlantycki w USA i Lagos w Nigerii.
1. Kalifornijski Kalifornijski Okręg Przemysłowypołożenie: Kalifornia, USAgłówne miasta: Los Angeles, San Francisco, Oakland, Richmond, San Jose, Sunnyvaleczynniki rozwoju: położenie nadoceaniczne, występowanie surowców mineralnych (złoto, rudy miedzi, rtęć i chrom), dobre położenie komunikacyjnehistoria jego rozwoju jest podobna do historii okręgów japońskichobecnie dominuje tam przemysł high-tech (w tym przemysł elektromaszynowy i elektroniczny), spożywczy, filmowy, chemiczny oparty na złożach ropy naftowej transportowanej ropociągami z Gór Nadbrzeżnych, 2. Nadatlantycki Nadatlantycki Okręg Przemysłowygłówne miasta: Boston, Nowy Jork, Filadelfia, Baltimore, Waszyngtonczęść tego regionu powstała w oparciu o bogate złoża węgla kamiennego, rud żelaza, cynku i ołowiu w Appalachachwspółcześnie ważnymi czynnikami rozwoju tego okręgu są: porty morskie, wysoko wykwalifikowana kadra i obecność ośrodków naukowo-badawczych, 3. japońskie Okręgi japońskie, na przykład Keihin (Tokio, Jokohama, Chiba), Hanshin (Osaka, Kobe, Kioto, Sakai), Chukyo (Nagoja, Homamatsu, Matsuzaki)główne czynniki lokalizacji: położenie wyspiarskie (porty), duże zasoby siły roboczej, duży rynek zbytuwystępują tam ubogie złoża surowców mineralnychw portach dominuje przemysł elektrotechniczny, precyzyjny, elektromaszynowy, chemiczny jak również hutnictwo oparte na surowcach importowanych,, 4. Moskiewski Moskiewski Okręg Przemysłowygłówne miasta: Moskwa, Tuła, Twer, Władymir, Niżny Nowogród, Jarosławrozwija się tam przemysł środków transportu (samochodowy, kolejowy), elektrotechniczny, chemiczny, 5. Warszawski Warszawski Okręg Przemysłowypołożenie: centralna Polskagłówne miasta: Warszawa, Pruszków, Żyrardów, Skierniewice, Piaseczno, Otwock, Mińsk Mazowiecki, Legionowo, Nowy Dwór Mazowieckigłówne czynniki lokalizacji: dogodne położenie komunikacyjne, zasoby siły roboczej (duża liczba i wysokie kwalifikacje pracowników), chłonny rynek zbytu, czynniki politycznecharakterystyka: Początki rozwoju przypadają na XIX w.; Warszawa była największym miastem na ziemiach Polski w drugiej połowie XIX w., co pociągnęło za sobą rozwój przemysłu; przemysł zniszczony w trakcie II wojny światowej przeżywał na nowo okres rozkwitu w latach 50. i 60. XX w.; obecnie rozwija się wiele zakładów przemysłu high-tech; główne gałęzie przemysłu: elektromaszynowy, zwłaszcza elektrotechniczny i elektroniczny, precyzyjny, środków transportu, maszynowy (obrabiarki, maszyny budowlane), przemysł chemiczny, w tym produkcja środków czystości i przemysł kosmetyczno-perfumeryjny, farmaceutyczny, hutnictwo (huta ArcelorMittal Warszawa), przemysł włókienniczy i odzieżowy w Żyrardowie, Milanówku i Garwolinie, spożywczy, poligraficzny w Warszawieproblemy: problemem jest deficyt wody, a także konieczność ciągłego unowocześniania produkcji (wymagająca wielu nakładów kapitałowych) i poprawy jakości wyrobów. Istniejąca infrastruktura jest też przeciążona, 6. Paryski Rozwinęły się tam różne gałęzie przemysłu, za wyjątkiem górnictwa i hutnictwa. Dominuje tam przemysł elektromaszynowy, elektroniczny i środków transportu., 7. Londyński Jeden z najstarszych okręgów przemysłowych na świecie. Powstał on w rejonie wydobycia węgla kamiennego. Rozwinął się jako ośrodek transportowy (przywóz płodów rolnych z byłych kolonii i wywóz gotowych produktów) z dużą rolą przemysłu stoczniowego. Oprócz przemysłu ciężkiego nastąpił tam także rozwój przemysłu lekkiego. Obecnie, na skutek modernizacji, dużych zasobów wykwalifikowanej siły roboczej i rozwoju usług finansowych, rozwija się tam przemysł elektrotechniczny, precyzyjny, poligraficzny i inne branże high-tech.
Główne okręgi przemysłowe na świecie
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 3
Zapoznaj się z poniższym tekstem źródłowym, a następnie stwórz mapę myśli obrazującą etapy rozwoju okręgu przemysłowego na przykładzie okręgu Nadrenii‑Westfalii Północnej. Pomocne mogą się okazać poniższe fotografie.
1
Okręg Nadrenii‑Północnej Westfalii (Zagłębie Ruhry) powstał w XVIII wieku, wykorzystując występujące tu bogactwa mineralne (węgiel kamienny, brunatny, sól potasowa i rudy cynku i ołowiu). Początkowo w okręgu zlokalizowano zakłady górnictwa i hutnictwa. Później zaczął rozwijać się przemysł maszynowy, chemiczny i energetyczny, a także samochodowy, włókienniczy i odzieżowy. Bardzo duża koncentracja przemysłu wydobywczego i przetwórczego spowodowała szereg niekorzystnych zmian w ukształtowaniu powierzchni. Powstały liczne hałdy kopalniane, wyrobiska, wykopy i niecki. [...] Degradacja środowiska przyrodniczego przyczyniła się do zwiększenia kosztów ekonomicznych produkcji. Spadek popytu na węgiel, stal i wyroby przemysłu maszynowego oraz chemii ciężkiej wymusiły zmianę struktury gałęziowej przemysłu w tym okręgu. Pod koniec lat 50. XX w. rozpoczęła się restrukturyzacja i modernizacja przemysłu w Okręgu Ruhry. Zamknięto nierentowne kopalnie i huty. Zmniejszyło się zatrudnienie, spadło wydobycie. W miejsce górnictwa, przestarzałego technologicznie hutnictwa, przemysłu chemicznego (koksochemicznego, karbochemicznego) i włókienniczego powstały nowoczesne zakłady przemysłu elektromaszynowego (środków transportu, elektronicznego, precyzyjnego), chemicznego (petrochemicznego, farmaceutycznego) i poligraficznego. W celu rewitalizacji terenu opracowano m.in. program IBA‑Emscher Park. W ramach tego projektu powstały nowe obiekty handlowe, mieszkaniowe, turystyczno‑kulturalne. Hałdy i wyrobiska przekształcono w tereny rekreacyjne, a obiekty i urządzenia byłych kopalń i hut stały się atrakcją turystyczną.
Indeks górny Źródło: B. Lenartowicz, W. Wilczyńska, M. Wójcik, Geografia na czasie. Geografia społeczno‑ekonomiczna 2. Zakres rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa–Łódź 2008. Indeks górny koniecŹródło: B. Lenartowicz, W. Wilczyńska, M. Wójcik, Geografia na czasie. Geografia społeczno‑ekonomiczna 2. Zakres rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa–Łódź 2008.
Wybrane zakłady w Okręgu Nadrenii‑Westfalii Północnej kiedyś i obecnie.
R14qj35b5N5ES
Zdjęcie przedstawia fabrykę w Niemczech. Znajdują się tutaj dymiące wysokie kominy oraz niskie towarzyszące budynki.
Fabryka Thyssen w Duisburgu (Niemcy)
Źródło: Bundesarchiv, B 145 Bild-F079041-0002, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5472138, licencja: CC BY-SA 3.0.
Ry74ydGUI9wud
Zdjęcie przedstawia kopalnię w Zagłębiu Ruhry. Znajduje się tutaj metalowa wieża oraz czerwony ceglany budynek.
Kopalnia w Zagłębiu Ruhry (Niemcy)
Źródło: dostępny w internecie: https://pxhere.com/en/photo/1453539, domena publiczna.
R1TfduY38jnri
Zdjęcie przedstawia fabrykę w Zagłębiu Ruhry. Na pierwszym planie jest zaorany teren oraz krzewy. Dalej są słupy telegraficzne oraz budynki należące do fabryki w tym dymiący komin.
Fabryka w ZagłębiuRuhry
Źródło: H.-J. Wiese, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1581926, licencja: CC BY 2.5.
RWFDoWGAcN7Xr
Zdjęcie przedstawia widok na elektrownię w Niemczech. Na pierwszym planie są wzniesienia. Dalej są dymiące niskie i wysokie kominy.
Widok z wysypiska Hoheward w kierunku elektrowni Scholven (Niemcy)
Źródło: D. Vorderstraße, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=31874221, licencja: CC BY 2.0.
R7VwWo49NKPed
Zdjęcie przedstawia kopalnię w Dortmundzie. Znajduje się tutaj metalowa konstrukcja z wyciągnikiem oraz ceglany budynek zakończony kopułami.
Kopalnia Zollern w Dortmundzie (Niemcy)
Źródło: Free Art License 1.3, http://artlibre.org/licence/lal/en, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2940350.
RbM852wqO4IKL
Zdjęcie przedstawia widok na siedzibę firmy ThyssenKrupp. Na pierwszym planie znajduje się zbiornik wodny otoczony wokół chodnikiem. Na jego końcu znajduje się tabliczka z nazwą firmy. Dalej są należące do niej budynki.
Siedziba firmy ThyssenKrupp (Niemcy)
Źródło: Tuxyso , dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=24408928, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1Xx0VvVv48Gn
Zdjęcie przedstawia siedzibę firmy ThyssenKrupp. Przed budynkiem są położone płyty chodnikowe. Kolumny podtrzymują sufit nad wejściem. Sam budynek jest oszklony i posiada wiele pięter.
Siedziba firmy ThyssenKrupp
Źródło: Arnoldius, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11864463, licencja: CC BY-SA 3.0.
R103CSe1i2g4L1
Mapa myśli. Lista elementów:
Nazwa kategorii: Element 1
Elementy należące do kategorii Element 1
Nazwa kategorii: A
Elementy należące do kategorii A
Nazwa kategorii: A1
Nazwa kategorii: A2
Nazwa kategorii: A3
Koniec elementów należących do kategorii A
Nazwa kategorii: B
Elementy należące do kategorii B
Nazwa kategorii: B1
Nazwa kategorii: B2
Koniec elementów należących do kategorii B
Nazwa kategorii: C
Koniec elementów należących do kategorii Element 1
Mapa myśli. Lista elementów:
Nazwa kategorii: Element 1
Elementy należące do kategorii Element 1
Nazwa kategorii: A
Elementy należące do kategorii A
Nazwa kategorii: A1
Nazwa kategorii: A2
Nazwa kategorii: A3
Koniec elementów należących do kategorii A
Nazwa kategorii: B
Elementy należące do kategorii B
Nazwa kategorii: B1
Nazwa kategorii: B2
Koniec elementów należących do kategorii B
Nazwa kategorii: C
Koniec elementów należących do kategorii Element 1