Ośrodek przemysłowy to miejscowość o jednym lub więcej zakładów przemysłowych, której potencjał przemysłowy (mierzony wielkością produkcji lub zatrudnienia) ma znaczenie w skali regionalnej lub krajowej. Zespół ośrodków przemysłowych tworzy okręg przemysłowy., Okręg przemysłowy to obszar koncentracji różnych gałęzi przemysłu, silnie ze sobą powiązanych przestrzennie, technicznie i ekonomicznie, skupiający duży potencjał produkcyjny. Zespół okręgów i ośrodków przemysłowych tworzy region przemysłowy.

Ze względu na genezę okręgi przemysłowe można podzielić na: surowcowe, wielkomiejskie, transportowe i poligenetyczne. Podział i charakterystyka najważniejszych okręgów przemysłowych znajdują się w grafice interaktywnej.

Natomiast obszary koncentracji przemysłu high-tech nazywane są technopoliami. Więcej informacji o technopoliach znajduje się w tematach 594 i 595.

Powstanie okręgu w miejscu występowania dogodnych uwarunkowań (czynników) W zależności od czynników powstają określone rodzaje okręgów przemysłowych – w miejscu występowania złóż surowców mineralnych powstają okręgi surowcowe – następuje tam rozwój górnictwa, wydobycie surowców mineralnych i ich wstępna obróbka, – w dużym mieście o funkcjach ponadlokalnych i znacznych zasobach siły roboczej powstają okręgi wielkomiejskie – następuje zapotrzebowanie na produkty przemysłowe (np. spożywcze czy odzieżowe), – w dobrym położeniu komunikacyjnym tworzą się okręgi transportowe, które bazują na przywożonych surowcach naturalnych. W związku z dynamicznym rozwojem przemysłu następuje zapotrzebowania na energię elektryczną., Rozrost przestrzenny Rosnąca liczba ludności w miastach generuje bardziej chłonny rynek zbytu i większy popyt na produkty przemysłowe. Czynniki te, wraz z korzyściami aglomeracji, wpływają na zwiększanie się powierzchni okręgu przemysłowego. – W okręgach surowcowych następuje zatem rozwój gałęzi przemysłu energochłonnego bazującego na rozwijającej się energetyce (przede wszystkim w wyniku spalania węgla). – W pozostałych rodzajach okręgów rozwijają się różne gałęzie przemysłu., Rozwój struktury produkcji Następuje dalszy rozwój okręgu. – W okręgach transportowych i miejskich następuje wzrost zapotrzebowania na coraz bardziej różnorodnie gałęzie przemysłu, również o lokalizacji swobodnej. – W okręgach surowcowych następuje wzrost zapotrzebowania na wyroby przemysłu maszynowego i chemicznego z związku z zapotrzebowaniem własnym i innych rodzajów okręgów przemysłowych. Obserwuje się także spadek roli przemysłu wydobywczego., Proces restrukturyzacji – W okręgach surowcowych następuje restrukturyzacja przemysłu, do czego przyczyniają się: wzrost zapotrzebowania na wyroby zaawansowane technologicznie oraz zmiany w przemyśle energetyczne wywołanie większą dbałością o jakość środowiska i zastępowaniem węgla surowcami o większej kaloryczności. Bardzo często powstają wówczas zakłady przemysłu środków transportu. – W pozostałych typach okręgów następuje wzrost dochodów ludności, który wpływa na postęp technologiczny., “Nowe życie” – rozwój nowego typu okręgów We wszystkich rodzajach okręgów, w wyniku rozwoju nauki i technologii oraz kształtowania się społeczeństwa informacyjnego, następuje rozwój przemysłu zaawansowanych technologii. Więcej o tym rodzaju przemysłu znajdziesz w temacie 593.