Ilustracja interaktywna przedstawia starą pocztówkę. Znajduje się na niej rzeka Niemen i liczne lasy rosnące wzdłuż jej brzegów. Jednym z brzegów idzie kobieta. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1_{Niemen w okolicach Jurborku (Litwa). Zdjęcie przedstawia szerokie koryto rzeki, której brzegi są porośnięte gęstymi lasami.
Watas Arunas Gineitis, CC BY-SA 4.0; Wikimedia Commons}

Niemen to rzeka, która towarzyszy bohaterom od pierwszych stron powieści Elizy Orzeszkowej. Jest tłem ich pracy, miłości, rozczarowań, ale też wspomnień i pamięci., 2. Zdjęcie przedstawia koryto dużej rzeki. Wzdłuż jej brzegów rosną gęste lasy. sub>Niemen koło Olity (Litwa)
Julo CC BY-SA 3.0; Wikimedia Commons

Choć akcja powieści rozgrywa się w czasach porozbiorowych, pisarka umiejscowiła akcję nad rzeką, która niegdyś łączyła rozległe tereny Rzeczpospolitej Obojga Narodów (Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie). Obszar Rzeczypospolitej obejmował dzisiejszą Polskę, Litwę, Białoruś, część Ukrainy, a także Estonii, Rosji, Słowacji i Mołdawii., 3. _{Artur Grottger, Polonia, tytułowy karton cyklu, 1863}

. Rycina przedstawia cztery postacie. Trzy z nich to młodzi, nadzy mężczyźni znajdujący się w pobliżu zakutego w dyby mężczyzny w długiej szacie z kapturem na głowie. Rozległe krainy, rozciągające się wzdłuż Niemna, połączyło powstanie styczniowe – jeden z wątków pamięci w powieści Elizy Orzeszkowej. Insurekcja 1863 roku stała się tematem wieku dzieł zarówno pisarzy (m.in. Adam Asnyk, Bolesław Prus, Stefan Żeromski), jak malarzy. Artur Grottger (1837–1867) poświęcił powstaniu cykle rysunkowe: Warszawa I, Warszawa II, Polonia, Lithuania, Wojna. Do najsłynniejszych kartonów należą alegoryczne ujęcia z cyklu Polonia, przedstawiające walkę narodu o wolność., 4. _{Włodzimierz Łuskina, Wesele Elżuni Bohatyrowiczówny i Franciszka Jaśmonta
domena publiczna}

. Rycina przedstawia wnętrze stodoły. Trwa w niej zabawa. Tańczą w niej parami ludzie. Rzeka stała się w powieści motywem integrującym różne grupy i warstwy społeczne. Jan Bohatyrowicz zaprasza Justynę Orzelską na przejażdżkę po Niemnie, a niedługo potem oświadcza się dziewczynie i zostaje przez nią przyjęty. 5. _{Niemen wśród lasów nadbrzeżnych
Zesa, CC BY-SA 3.0; Wikimedia Commons}

. Zdjęcie przedstawia koryto dużej rzeki. Wzdłuż jej brzegów rosną gęste lasy. Niemen Orzeszkowej – to symbol integracji międzyludzkiej, wiary w siłę przywiązania do narodowych wartości, ale też szacunku dla tradycji kilku narodów. To także symbol czasu – minionego, ale też nadziei na lepszą, pełną wyzwań przyszłość. Autorka wielokrotnie zamieszcza w powieści jego krótkie, naznaczone światłem i barwami opisy:

Z jednej strony widnokręgu wznosiły się niewielkie wzgórza z ciemniejącymi na nich borkami i gajami; z drugiej wysoki brzeg Niemna, piaszczystą ścianą wyrastający z zieloności ziemi, a koroną ciemnego boru oderżnięty od błękitnego nieba, ogromnym półkolem obejmował równinę rozległą i gładką, z której gdzieniegdzie tylko wyrastały dzikie pękate grusze, stare, krzywe wierzby i samotne słupiaste topole.

_{Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem, Warszawa 1938, t. 1, s. 7.}