Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z grafiką prezentującą wybrane elementy rozważań Empedoklesa oraz ciekawostki dotyczące jego życia. Jaki wizerunek filozofa wyłania się z poniższych ilustracji i ich opisów? Zanotuj swoje obserwacje i wybierz fragmenty z co najmniej trzech punktów grafiki interaktywnej, które filozofa charakteryzują.

Rw0ydMYokENsy
(Uzupełnij).
RyVKKFGODcrKi1
Zdjęcie przedstawia tablicę z greckim tekstem. Opis: 1. Ilustracja przedstawia stojącego na wzniesieniu, starszego mężczyznę w luźnej szacie sięgającej do stóp i turbanie na głowie. Mężczyzna gestykuluje. Źródło: domena publiczna Podobizna filozofa przedstawiona w Historii filozofii autorstwa Thomasa Stanleya. Empedokles był myślicielem niezwykle wszechstronnym: zajmował się polityką, posiadał wiedzę z zakresu medycyny, a także mistycyzmu. Podobno rozwijał się również w praktykach magicznych. Zakres zainteresowań Empedoklesa może nas dziwić, współcześnie przywykliśmy do rozwoju opierającego się o specjalizację, na przykład będąc lekarzem, zajmuję się jedynie wiedzą z zakresu medycy. Model wiedzy uznawany przez starożytnych opierał się na wszechstronności, między innymi dlatego, że w tym okresie nie obowiązywał podział na sztywno określone dyscypliny poznania. Zarówno specjalizacja jak i wszechstronne wykształcenie mają swoje plusy i minusy. Przykład Empedoklesa może skłaniać nas do wniosku, że potrzeba filozoficznych dociekań wiąże się z szerokim zakresem zainteresowań., 2. Obraz przedstawia erupcję wulkanu. Z krateru wydobywają się ogromne płomienie i dym. Płomienie odbijają się w wodzie w pobliżu krateru. Źródło: domena publiczna Na temat życia Empedoklesa nie wiadomo wiele, choć z jego osobą wiąże się różne legendy. Jedna z nich głosi, że filozof popełnił samobójstwo, skacząc do krateru wulkanu Etna znajdującego się na Sycyli. W badaniach z zakresu historii filozofii podejmuje się analizy, mające na celu weryfikację powiązań zachodzących pomiędzy rozważaniami danego myśliciela a jego doświadczeniami z poszczególnych okresów życia. Możemy zatem postawić następujące pytanie: w jakim stopniu styl życia wiąże się z prezentowanymi poglądami i uznawanym światopoglądem?, 3. Ilustracja przedstawia stary rysunek z łacińskimi opisami. W okręgu zamknięte są cztery okręgi. W górnym pokazany jest ogień, w dolnym ziemia, w lewym woda, w prawym powietrze. Źródło: domena publiczna Zdaniem Empedoklesa wszystko, co istnieje, powstaje za sprawą mieszania się czterech elementów: wody, powietrza, ziemi i ognia. Spór o pierwszą przyczynę nie ogranicza się jedynie do różnicy jakościowej, to znaczy do pytania o to, co stanowi arché, lecz odnosi się także do różnicy ilościowej. Z tego względu w obrębie filozofii wyróżniamy dwa stanowiska: monizm i pluralizm. Pierwsze z nich w odniesieniu do rozważań o pierwszej przyczynie sprowadza się do tego, że arché przejawia się w postaci jednego elementu, na przykład wody lub powietrza. W przypadku drugiego stanowiska arché składa się z wielu elementów i zachodzących pomiędzy nimi interakcji. Propozycja Empedoklesa w postaci czterech współdziałających elementów wpisuje się w nurt pluralizmu, natomiast rozważania Talesa dotyczące wody rozpatrywanej jako pierwsza przyczyna stanowią przykład monizmu. W dziejach rozwoju myśli filozoficznej jednym z ważniejszych zagadnień stanowią próby pogodzenia, czy też powiązania ze sobą obydwóch stanowisk. Problem ten sprowadza się do następującego pytania: w jaki sposób za sprawą pierwszej przyczyny, stanowiącej jedność, powstaje wielość różnorodnych bytów? Jedne z ciekawszych rozwiązań tego zagadnienia zaproponował w XVII wieku Baruch Spinoza, holenderski myśliciel, który twierdził, że istnieje tylko jedna substancja, lecz przejawia się ona na nieskończenie wiele sposobów stanowiących jej pobudzenia., 4. Zdjęcie przedstawia kosmos, widoczne śą tu gwiazdy i mgławice. Źródło: CC 0 Empedokles nie tylko objaśnia, z czego składa się świat, więc co stanowi jego pierwszą przyczynę, lecz stara się wytłumaczyć, w jaki sposób dokonują się zmiany. Filozof za źródło nieustających przekształceń, prowadzących do narodzin i śmierci wszelkich istniejących bytów, uznaje współdziałanie miłości i nienawiści. W dziejach filozofii rozważania dotyczące prób objaśnienia, w jaki sposób możliwa jest trwałość pomimo nieustających procesów zmian, mają szczególne znaczenie. Przemyślenia dotyczące stałości i przekształceń wiążą się z pytaniami takimi jak: czy możliwy jest ruch w świecie, który jest niezmienny? czy możliwe jest istnienie w świecie pozbawionym zmian?, 5. Ilustracja przedstawia szereg szkiców, na górze widoczne są dwa szkice koziej głowy, na dole trzy szkice ludzkiej głowy, która podobna jest z wyglądu do koziego łba. Źródło: Flickr, Rosa Menkman, CC BY 2.0 Zdaniem Empedoklesa każda żywa istota była na samym początku jednym z olimpijskich bóstw. Jednak w wyniku pierwotnej winy zostaliśmy skazani na cykl narodzin, przechodząc kolejne stadia istnienia. Zagadnienie życia, narodzin i śmierci, a także celu istnienia, stanowi jeden z obszarów rozważań filozoficznych. Na przykład myśliciele i myślicielki zajmujący się etyką, starają się skonstruować różne systemy moralne w oparciu o analizy poszczególnych sposobów postępowania. Natomiast rozważania podejmowanie w obrębie ontologii, jednej z dziedzin filozofii, mają na celu określenie, czym jest życie w wielości swoich przejawów.
Źródło: domena publiczna.
Polecenie 2

Co stanowi o różnicy między monizmem a pluralizmem w poszukiwaniu pierwszej przyczyny? Zanotuj przykłady dla obu stanowisk: Empedoklesa i Talesa.

R1QzcD5dhShLQ
Empedokles (Uzupełnij). Tales (Uzupełnij).
Polecenie 3

Zastanów się, czy system myślowy filozofa kojarzy ci się z rozważaniami innych myślicieli i myślicielek? Swoje przemyślenia możesz zapisać. Pamiętaj o uzasadnieniu swojej odpowiedzi.

RCOitix3MfjDV
(Uzupełnij).