Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Sformułuj zależność między współczynnikiem urbanizacji a poziomem rozwoju gospodarczego.

R184gYB3CTnBu
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Wymień kontynent, na którym jest najwyższy współczynnik urbanizacji. Wyjaśnij, czym jest to spowodowane.

R1WAV57XNWj1i
(Uzupełnij).
R1STA1sV4gNbw1
Mapa świata przedstawia współczynnik urbanizacji w 2018 roku. Wartości ponad 80% wystąpiły w Australii, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Wenezueli, Kolumbii, Brazylii, Chile, Argentynie, Libii, Arabii Saudyjskiej, Hiszpanii, Francji, Wielkiej Brytanii, Norwegii, Szwecji, Finlandii. Wartości od 60,1 do 80% wystąpiły w środkowej i wschodniej Europie, Rosji, Portugalii, Mongolii, Algierii, Republice Południowej Afryki, Angoli, Botswanie, Iranie, Turcji, Iraku, Peru, Boliwii, Ameryce Łacińskiej. Wartości od 40,1 do 60% występują w Chinach, Kazachstanie, Indonezji, Mauretanii, Mali, Nigerii, Demokratycznej Republice Konga, Namibii, Zambii, Kamerunie, Somalii. Wartości od 20,1 do 40% wystąpiły w Indiach, Pakistanie, Jemenie, Czadzie, Sudanie, Etiopii, Tanzanii, Mozambiku, na Madagaskarze. Wartości poniżej 20% wystąpiły w Nigrze, Papui Nowej Gwinei. 1. W krajach słabo rozwiniętych gospodarczo (głównie w Afryce), gdzie w strukturze zatrudnienia dominuje rolnictwo, procesy urbanizacyjne dopiero się rozpoczynają. Koncentracja ludności w miastach jest bardzo powolna, gdyż niski poziom mechanizacji rolnictwa stwarza duże zapotrzebowanie na siłę roboczą na roli. Współczynnik urbanizacji bardzo często nie przekracza 30–40%. Krajami afrykańskimi o najniższym współczynniku urbanizacji są:
  • Burundi (13%)
  • Niger (16%)
  • Malawi (17%)
  • Rwanda (17%)
  • Sudan Południowy (20%).
Zachodzi tam głównie urbanizacja demograficzna., 2. Również w niektórych najsłabiej rozwiniętych krajach azjatyckich większość ludności mieszka na obszarach wiejskich i trudni się rolnictwem. Do państw tych należą między innymi:
  • Nepal (20%)
  • Kambodża (23%)
  • Afganistan (25%)
  • Tadżykistan (27%)
  • Timor Wschodni (31%).
Zachodzi tam głównie urbanizacja demograficzna.
W wyniku eksplozji demograficznej i przeludnienia wsi w krajach intensywnie rozwijających się (np. w Chinach, Indiach, Malezji czy Indonezji, ale również w Afryce, np. w Nigerii i Egipcie) obserwuje się dynamiczny rozwój wielkich miast i powstawanie w nich slumsów, w których osiedla się biedna ludność wiejska. W takich krajach współczynnik urbanizacji wynosi nawet 50–60%. Zachodzi tam urbanizacja demograficzna, ekonomiczna i przestrzenna., 3. Kraje wysoko rozwinięte odznaczają się najwyższymi wartościami współczynnika urbanizacji. Zdecydowana większość ludności tych krajów mieszka w miastach, gdzie znajduje zatrudnienie w sektorach pozarolniczych (przemysł, usługi). W Kanadzie wartość tego współczynnika wynosi 81%, a w USA 82%. Na zachodzie obserwuje się głównie urbanizację przestrzenną, demograficzną i społeczną, a na wschodzie kontynentu – urbanizację przestrzenną i społeczną., 4. Równie wysokimi, a nierzadko również wyższymi wartościami współczynnika urbanizacji odznaczają się kraje wysoko rozwinięte Europy:
  • Belgia (98%)
  • Islandia (94%)
  • Holandia (91%)
  • Luksemburg (91%)
  • Dania (88%)
  • Szwecja (87%)
  • Finlandia (85%)
  • Wielka Brytania (83%).
Zachodzi tam głównie urbanizacja przestrzenna i społeczna.
Niższymi wartościami (w przedziale 60–80%) odznaczają się państwa Europy Centralnej, Wschodniej i Południowej. Najniższe wartości tego współczynnika w Europie występują w krajach najsłabiej rozwiniętych, między innymi:
  • w Mołdawii (43%)
  • w Rumunii (54%)
  • w Serbii (56%).
, 5. W wysoko rozwiniętych Australii i Nowej Zelandii w miastach mieszka 86–87% ludności. Z kolei w słabo rozwiniętych państwach wyspiarskich Oceanii wartości tego współczynnika nie przekraczają zwykle 25–30%, np.
  • Samoa (18%)
  • Mikronezja (23%)
  • Tonga (23%)
  • Vanuatu (25%).
Podobnymi lub nieco wyższymi odsetkami ludności miejskiej charakteryzują się państwa wyspiarskie Ameryki Środkowej., 6. W państwach wysoko i średnio rozwiniętych, w których na skutek niesprzyjających warunków przyrodniczych ludność skoncentrowana jest głównie w dużych miastach nadmorskich (przy słabo zaludnionym interiorze), współczynnik urbanizacji jest bardzo wysoki (90–100%). Podobnymi wartościami charakteryzują się też bardzo małe państwa (mikropaństwa i miasta-państwa). Krajami, które reprezentują te dwie grupy, są na przykład:
  • Singapur (100%)
  • Kuwejt (100%)
  • Monako (100%)
  • Katar (99%)
  • San Marino (97%)
  • Izrael (92%)
  • Japonia (92%).
, 7. W przypadku krajów Ameryki Południowej wysokich wartości współczynnika urbanizacji (przekraczających nawet 85%: w Wenezueli 88%, a w Argentynie 92%) nie można wiązać z wysokim poziomem rozwoju gospodarczego. Wielu mieszkańców wsi, często bez wykształcenia, migruje do miast z nadzieją znalezienia pracy i poprawy warunków życia. Ten lawinowy i niekontrolowany proces urbanizacji pozornej (nadurbanizacji) związany jest z powstawaniem dzielnic nędzy na obrzeżach miast. Powszechnie dzielnice te określa się jako slumsy (w Ameryce Południowej jako fawele). Tamtejsza ludność nie może sobie pozwolić na zakup lub wynajęcie mieszkania, dlatego ich domy są bardzo prowizoryczne i brakuje w nich dostępu do sieci wodociągowej. Zachodzi tam urbanizacja demograficzna, ekonomiczna i przestrzenna. Zdjęcie przedstawia fawele na wzniesieniu. Na pierwszym planie znajdują się drzewa. Dalej są stłoczone blisko siebie budynki oraz znowu drzewa. W tle jest góra. Fawele w Rio de Janeiro
Współczynnik urbanizacji na świecie w 2018 r.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, oprac. na podstawie danych Banku Światowego: data.worldbank.org
Grafika w panelu bocznym pod nr 7: Pixabay License, dostępne w internecie: pixabay.com.
Polecenie 3

Porównaj zmiany współczynnika urbanizacji w różnych regionach świata, a następnie wyjaśnij przyczyny tego zróżnicowania.

R1XCTrgkUva7s
(Uzupełnij).
1