Każda forma działalności gospodarczej wywołuje skutki w środowisku. Są one związane z wykorzystaniem zasobów naturalnych i wprowadzaniem do środowiska produktów ich przetwarzania. Syntetyczną miarą tak pojętej antropopresji są tzw. „ślad ekologiczny” i „ślad węglowy”. Przedstawiają je grafiki interaktywne. Kiedy klikniesz na oznaczenie cyfrowe, wyświetli się szczegółowa informacja.

Zapoznaj się z grafiką i wykonaj polecenia.

Każda forma działalności gospodarczej wywołuje skutki w środowisku. Są one związane z wykorzystaniem zasobów naturalnych i wprowadzaniem do środowiska produktów ich przetwarzania. Syntetyczną miarą tak pojętej antropopresji są tzw. „ślad ekologiczny” i „ślad węglowy”. Przedstawiają je grafiki interaktywne. Zapoznaj się z jej opisem.

Polecenie 1

Określ, jakie formy działalności gospodarczej mogą wpływać na wartości śladu ekologicznego i śladu węglowego.

R1QFhYRD22YOe
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Porównaj wielkość śladu ekologicznego i śladu węglowego w poszczególnych krajach świata, a następnie określ różnice i podobieństwa w rozkładzie tych wskaźników.

Rm1uT6eS1neyu
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Wymień kraje, w których ślad ekologiczny jest mniejszy od zasobów środowiska, a więc, w których istnieje pula niewykorzystanych zasobów naturalnych. Określ gospodarcze przyczyny tego zjawiska.

RbWYlDAI67IwG
(Uzupełnij).
Polecenie 4

Wymień kraje o najwyższym śladzie węglowym (powyżej 15 t COIndeks dolny 2/os.). Określ, jakie formy działalności gospodarczej wpływają na wysoką wartość tego wskaźnika.

R1AVx5IZeW1Ep
(Uzupełnij).
Polecenie 5

Wyjaśnij różnice wielkości śladu ekologicznego i śladu węglowego między krajami o wysokim stopniu rozwoju gospodarczego i krajami rozwijającymi się.

RIQrDnftvt3uM
(Uzupełnij).
Polecenie 6

Przeanalizuj wielkość śladu ekologicznego i śladu węglowego Polski. Określ, jakie formy zagospodarowania mają wpływ na wartości wskaźników.

R1G2CVArJNJDn
(Uzupełnij).
Polecenie 7

Sprawdź w różnych źródłach, czy istnieją jeszcze inne rodzaje śladów związanych z użytkowaniem różnych komponentów środowiska lub zanieczyszczeniami. Scharakteryzuj jeden z nich.

R14dKmhuMe3VE
(Uzupełnij).
Polecenie 8

Oblicz swój ślad ekologiczny i ślad węglowy. Skorzystaj z kalkulatora na stronie footprintcalculator.org. Zastanów się, w jaki sposób mógłbyś go zmniejszyć.

RzqCS4aQ5oObM
(Uzupełnij).
R11tuAhtpXrr4
Zastanów się, w jaki sposób mógłbyś zmniejszyć ślad węglowy, który po sobie pozostawiasz. (Uzupełnij).

Grafika interaktywna – ślad ekologiczny

Ślad ekologiczny to wskaźnik umożliwiający oszacowanie zużycia zasobów naturalnych w stosunku do możliwości ich regeneracji. Pozwala ocenić poziom presji człowieka na zasoby naturalne. Wyrażany jest liczbą hektarów powierzchni lądu i morza potrzebnych do zrekompensowania zasobów zużytych na konsumpcję i absorpcję odpadów. Ślad mierzony jest w globalnych hektarach (gha) na osobę. Na 1 mieszkańca Ziemi przypada 1,7 gha.

1
RSZRL1P74UF1M1
Ilustracja główna przedstawia mapę świata. Zaznaczono ślad ekologiczny mierzony w globalnych hektarach na osobę. Ślad ekologiczny powyżej 6,7 gha/osobę charakteryzuje: Australię, Mongolię, Luksemburg, Katar, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Kuwejt, Singapur, Łotwę, Estonię, Kanadę, Stany Zjednoczone. Wartości od 5,1 do 6,7 gha/osobę obejmują m.in.: Danię, Arabię Saudyjską, Kazachstan, Norwegię. Zakres od 3,4 do 5,1 gha/osobę dotyczy m.in.: Japonii, Korei Południowej, Chin, Niemiec, Francji, Polski, Grecji, Portugalii, Czech, Włoch, Hiszpanii, Szwajcarii, Izraela, Malezji, Nowej Zelandii, Chile, Argentyny, Iranu, Turcji. Wskaźniki od 1,7 do 3,4 gha/osobę charakteryzują m.in.: Meksyk, Kolumbię, Peru, Brazylię, Maroko, Algierię, Wietnam, Tajlandię, Indonezję, RPA, Rumunię, Bułgarię, Albanię, Gruzję, Armenię, Azerbejdżan, Uzbekistan, Egipt. Wartości od 0 do 1,7 gha/osobę dotyczą większości krajów Afryki Subsaharyjskiej, a także Ukrainy, Mołdawii, Filipin, Indii, Pakistanu, Bangladeszu, Afganistanu, Nepalu, Kambodży, Laosu. Na mapie wyróżniono dodatkowo 6 regionów oraz świat z wykresami zmian w latach 1961–2024: Europa: Produktywność środowiska: z 3,05 do 3,16 gha/osobę (stabilnie). Ślad ekologiczny: z 4,07 do 4,69, maksimum ok. 6,0 w latach 70. → występuje trwały niedobór zasobów. Ameryka Południowa i Karaiby: Produktywność: spadek z 14,5 do 4,7 gha/osobę. Ślad ekologiczny: od 2,34 do 2,45, maksimum 2,9 - nadmiar zasobów, ale malejący. Ameryka Północna: Produktywność: spadek z 7,8 do 4,8. Ślad ekologiczny: start 8,9, maksimum 11,6, spadek do 7,5 - niedobór zasobów od lat 70. Afryka: Produktywność: spadek z 3,8 do 0,84. Ślad ekologiczny: spadek z 1,33 do 1,14, maksimum 1,54 - początkowo nadmiar, w ostatnich latach niedobór. Azja: Produktywność: spadek z 0,95 do 0,60. Ślad ekologiczny: wzrost z 0,89 do 2,26 - po połowie lat 60. narastający niedobór zasobów. Australia i Oceania: Produktywność: spadek z 4,48 do 2,39. Ślad ekologiczny zmieniał wartości ale średnio na stałym poziomie - nadmiar zmienia się w niedobór. Świat: Produktywność: spadek z 3,18 do 1,48. Ślad ekologiczny: globalnie ok. 2,3 do 2,7 . Od 1970 r. trwa globalny niedobór zasobów.
Ślad ekologiczny gha/osobę 2024r.
Źródło: oprac. na podstawie danych Global Footprint Network, National Footprint and Biocapacity Accounts, licencja: CC BY-NC-ND 4.0.

Grafika interaktywna – ślad węglowy

Ślad węglowy to wskaźnik prezentujący całkowitą emisję gazów cieplarnianych (dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu i innych) produkowanych bezpośrednio lub pośrednio. Ponieważ gazy cieplarniane w zróżnicowanym stopniu przyczyniają się do globalnego ocieplenia, ślad węglowy wyraża się w ekwiwalencie COIndeks dolny 2 pozwalającym porównywać ich emisje. Na przykład tona metanu odpowiada 25 tonom COIndeks dolny 2. Miarą śladu węglowego jest tona ekwiwalentu dwutlenku węgla przypadająca na osobę.

1
R1NUKTXT4XH2Z1
Opis legendy mapy Mapa przedstawia ślad węglowy w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla na osobę w 2023 roku. Kolory oznaczają przedziały wartości: Ciemny fiolet: powyżej 10 ton na osobę, Intensywny róż: od 6,1 do 10 ton na osobę, Jasny róż: od 3,1 do 6 ton na osobę, Jasna zieleń: od 1,1 do 3 ton na osobę, Ciemna zieleń: do 1 tony na osobę, Szary: brak danych dla danego kraju. Opis mapy – ślad węglowy na świecie w 2023 roku. Mapa pokazuje ślad węglowy na osobę w 2023 r, kraje są pokolorowane według pięciu przedziałów: Przedział pierwszy powyżej 10,0: Katar (38,8), Bahrajn (23,3), ZEA (21,6), Kuwejt (20,5), Arabia Saudyjska (22,1), Trynidad i Tobago (22,8), USA (14,3), Australia (14,5), Mongolia (13,7), Rosja (12,5), Kazachstan (12,6), Korea Płd. (11,2), Tajwan (11,2), Luksemburg (10,5). Przedział drugi od 6,1 do 10,0: Polska (7,5), Niemcy (7,1), Norwegia (7,0), Holandia (6,6), Irlandia (6,6), Izrael (6,4), Austria (6,4), Japonia (8,0), Chiny (8,4), Estonia (7,3), Czechy (7,9) itd. Przedział trzeci od 3,1do 6,0: Francja (4,1), Hiszpania (4,6), Portugalia (3,6), Włochy (5,3), Grecja (5,4), Chorwacja (4,5), Szwajcaria (3,7), Meksyk (3,7), Chile (3,9), Wietnam (3,3). Przedział czwarty od 1,1 do 3,0: Albania (1,8), Armenia (2,6), Brazylia (2,3), Egipt (2,3), Peru (1,7), Indie (2,1), Indonezja (2,6), Kolumbia (2,0). Przedział piąty mniej niż 1,0: Afganistan (0,3), Bangladesz (0,7), Etiopia (0,1), Uganda (0,1), Rwanda (0,1), Niger (0,1), Nepal (0,6), Jemen (0,3) itd. Ostatni przedział - brak danych: np. Kostaryka, Namibia.
Ślad węglowy w tonach ekwiwalentu CO2/osobę 2023
Źródło: na podstawie danych: Our World in Data (Jones et al. (2024); Population based on various sources (2024)), licencja: CC BY 4.0.