Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Każda forma działalności gospodarczej wywołuje skutki w środowisku. Są one związane z wykorzystaniem zasobów naturalnych i wprowadzaniem do środowiska produktów ich przetwarzania. Syntetyczną miarą tak pojętej antropopresji są tzw. „ślad ekologiczny” i „ślad węglowy”. Przedstawiają je grafiki interaktywne. Kiedy klikniesz na oznaczenie cyfrowe, wyświetli się szczegółowa informacja.

Zapoznaj się z grafiką i wykonaj polecenia.

Każda forma działalności gospodarczej wywołuje skutki w środowisku. Są one związane z wykorzystaniem zasobów naturalnych i wprowadzaniem do środowiska produktów ich przetwarzania. Syntetyczną miarą tak pojętej antropopresji są tzw. „ślad ekologiczny” i „ślad węglowy”. Przedstawiają je grafiki interaktywne. Zapoznaj się z jej opisem.

Polecenie 1

Określ, jakie formy działalności gospodarczej mogą wpływać na wartości śladu ekologicznego i śladu węglowego.

R1QFhYRD22YOe
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Porównaj wielkość śladu ekologicznego i śladu węglowego w poszczególnych krajach świata, a następnie określ różnice i podobieństwa w rozkładzie tych wskaźników.

Rm1uT6eS1neyu
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Wymień kraje, w których ślad ekologiczny jest mniejszy od zasobów środowiska, a więc, w których istnieje pula niewykorzystanych zasobów naturalnych. Określ gospodarcze przyczyny tego zjawiska.

RbWYlDAI67IwG
(Uzupełnij).
Polecenie 4

Wymień kraje o najwyższym śladzie węglowym (powyżej 15 t COIndeks dolny 2/os.). Określ, jakie formy działalności gospodarczej wpływają na wysoką wartość tego wskaźnika.

R1AVx5IZeW1Ep
(Uzupełnij).
Polecenie 5

Wyjaśnij różnice wielkości śladu ekologicznego i śladu węglowego między krajami o wysokim stopniu rozwoju gospodarczego i krajami rozwijającymi się.

RIQrDnftvt3uM
(Uzupełnij).
Polecenie 6

Przeanalizuj wielkość śladu ekologicznego i śladu węglowego Polski. Określ, jakie formy zagospodarowania mają wpływ na wartości wskaźników.

R1G2CVArJNJDn
(Uzupełnij).
Polecenie 7

Sprawdź w różnych źródłach, czy istnieją jeszcze inne rodzaje śladów związanych z użytkowaniem różnych komponentów środowiska lub zanieczyszczeniami. Scharakteryzuj jeden z nich.

R14dKmhuMe3VE
(Uzupełnij).
Polecenie 8

Oblicz swój ślad ekologiczny i ślad węglowy. Skorzystaj z kalkulatora na stronie footprintcalculator.org. Zastanów się, w jaki sposób mógłbyś go zmniejszyć.

RzqCS4aQ5oObM
(Uzupełnij).
R11tuAhtpXrr4
Zastanów się, w jaki sposób mógłbyś zmniejszyć ślad węglowy, który po sobie pozostawiasz. (Uzupełnij).

Grafika interaktywna – ślad ekologiczny

Ślad ekologiczny to wskaźnik umożliwiający oszacowanie zużycia zasobów naturalnych w stosunku do możliwości ich regeneracji. Pozwala ocenić poziom presji człowieka na zasoby naturalne. Wyrażany jest liczbą hektarów powierzchni lądu i morza potrzebnych do zrekompensowania zasobów zużytych na konsumpcję i absorpcję odpadów. Ślad mierzony jest w globalnych hektarach (gha) na osobę. Na 1 mieszkańca Ziemi przypada 1,7 gha.

R10dvhz92zv321
Ilustracja główna przedstawia mapę świata. Zaznaczono ślad ekologiczny mierzony w globalnych hektarach na osobę. Ślad ekologiczny powyżej 6,7 globalnych hektarów na osobę dotyczy Australii, Mongolii, Omanu, Kataru, Emiratów Arabskich, USA, Belize, Estonii, Danii. Wskaźnik od 5,1 do 6,7 charakteryzuje między innymi Rosję, Japonię, Koreę Południową, Kazachstan, Turkmenistan, Norwegię, Szwecję, Finlandię, Czechy, Austrię, Litwę, Łotwę, Arabię Saudyjską, Malezję, Nową Zelandię. Wartość od 3,4 do 5,1 dotyczy niemal całej Europy, Libii, Chin. Wartości od 1,7 do 3,4 charakteryzują Ukrainę, Mołdawię, Czarnogórę, Albanię, Bośnię i Hercegowinę, Iran, Irak, Jordanię, Gruzję, Armenię, Azerbejdżan, Uzbekistan, Tajlandię, Wietnam, Birmę, Papuę-Nową Gwineę, Maroko, Algierię, Egipt, Wschodnią Saharę, Mauretanię, RPA, Namibię, Botswanę, Meksyk, Amerykę Południową z wyjątkiem Urugwaju i Chile. W pozostałych krajach wartość śladu ekologicznego wynosi od 0 do 1,7 hektara na osobę. Tu dominują kraje afrykańskie, Indie, Pakistan, Afganistan. Na mapie wyróżniono 6 miejsc oraz świat. 1. Ameryka Północna. Na wykresie pokazano ilość hektarów na osobę w latach 1961-2017. Przedstawiono nadmiar zasobów, niedobór zasobów, produktywność środowiska oraz ślad ekologiczny. Krzywa produktywności środowiska spadła od wartości około 7 hektarów na osobę w 1961 roku do wartości około 4,5 w 2017 roku. Ślad ekologiczny - krzywa rozpoczyna się przy wartości około ośmiu, po czym rosła w latach siedemdziesiątych do wartości ponad 10 hektarów na osobę. W roku 2017 wynosiła ponownie około ośmiu hektarów na osobę. Pomiędzy dwiema krzywymi zaznaczono niedobór zasobów. 2. Ameryka Łacińska i Karaiby. Na wykresie pokazano ilość hektarów na osobę w latach 1961-2017. Przedstawiono nadmiar zasobów, niedobór zasobów, produktywność środowiska oraz ślad ekologiczny. Krzywa produktywności środowiska spadła od wartości około 15 hektarów na osobę w 1961 roku do wartości około 5 w 2017 roku. Ślad ekologiczny - krzywa ma w miarę stabilną wartość oscylującą w granicach 2,5 hektara na osobę. Pomiędzy dwiema krzywymi zaznaczono nadmiar zasobów. 3. Europa. Na wykresie pokazano ilość hektarów na osobę w latach 1961-2017. Przedstawiono nadmiar zasobów, niedobór zasobów, produktywność środowiska oraz ślad ekologiczny. Krzywa produktywności środowiska od roku 1961 do 1991 wynosiła 2, po roku 1991 wzrosła do wartości 3 hektary na osobę. Krzywa ukazująca ślad ekologiczny wzrosła z 4 hektarów na osobę do 6 w latach siedemdziesiątych. W roku 2017 wynosiła niecałe 5 hektarów na osobę. Pomiędzy dwiema krzywymi zaznaczono niedobór zasobów. 4. Afryka. Na wykresie pokazano ilość hektarów na osobę w latach 1961-2017. Przedstawiono nadmiar zasobów, niedobór zasobów, produktywność środowiska oraz ślad ekologiczny. Krzywa produktywności środowiska spadła od wartości około 4,3 w 1961 roku do 1,2 w 2017 roku. Krzywa ukazująca ślad ekologiczny jest stosunkowo stabilna - wynosi około 1,4. Pomiędzy dwiema krzywymi zaznaczono nadmiar zasobów, ale w latach 2013-2017 jest niedobór zasobów. 5. Azja. Na wykresie pokazano ilość hektarów na osobę w latach 1961-2017. Przedstawiono nadmiar zasobów, niedobór zasobów, produktywność środowiska oraz ślad ekologiczny. Krzywa produktywności środowiska spadła od wartości około 1,1 w 1961 roku do 0,75 w 2017 roku. Krzywa ukazująca ślad ekologiczny wzrosła znacząco od wartości 1 hektar na osobę w 1961 roku do wartości 2,4 w 2017 roku. Pomiędzy dwiema krzywymi w latach 1961-1965 jest nadmiar zasobów, a od 1965 roku do 2017 roku rosnąca wartość niedoboru zasobów. 6. Australia i Oceania. Na wykresie pokazano ilość hektarów na osobę w latach 1961-2017. Przedstawiono nadmiar zasobów, niedobór zasobów, produktywność środowiska oraz ślad ekologiczny. Krzywa produktywności środowiska spadła od wartości około 29 w 1961 roku do 12 w 2017 roku. Krzywa ukazująca ślad ekologiczny jest stosunkowo stabilna - wynosi około 0,7. Pomiędzy dwiema krzywymi zaznaczono malejący nadmiar zasobów. 7. Świat. Na wykresie pokazano ilość hektarów na osobę w latach 1961-2017. Przedstawiono nadmiar zasobów, niedobór zasobów, produktywność środowiska oraz ślad ekologiczny. Krzywa produktywności środowiska spadła od wartości około 3 w 1961 roku do 1,6 w 2017 roku. Krzywa śladu ekologicznego wzrosła od około 2,3 hektara na osobę do 2,7 hektara na osobę. W latach 1961-1970 zaznaczono nadmiar zasobów. Po roku 1970 jest rosnący niedobór zasobów.
Ślad ekologiczny gha/osobę
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., oprac. na podstawie danych Global Footprint Network .

Grafika interaktywna – ślad węglowy

Ślad węglowy to wskaźnik prezentujący całkowitą emisję gazów cieplarnianych (dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu i innych) produkowanych bezpośrednio lub pośrednio. Ponieważ gazy cieplarniane w zróżnicowanym stopniu przyczyniają się do globalnego ocieplenia, ślad węglowy wyraża się w ekwiwalencie COIndeks dolny 2 pozwalającym porównywać ich emisje. Na przykład tona metanu odpowiada 25 tonom COIndeks dolny 2. Miarą śladu węglowego jest tona ekwiwalentu dwutlenku węgla przypadająca na osobę.

R17Zpu5r1uU7M1
Na mapie świata zaznaczono kraje oraz ślad węglowy w tonach ekwiwalentu CO indeks dolny 2 na osobę. W niektórych krajach brak danych za 2018 rok. Albania ślad węglowy - 2.16. Argentyna ślad węglowy – 4.23. Armenia ślad węglowy - 2.16, Australia ślad węglowy - 15.22, Austria ślad węglowy - 10.48, Azerbejdżan ślad węglowy - 3.96, Bahrajn ślad węglowy - 11.24, Bangladesz ślad węglowy - 0.67, Białoruś ślad węglowy - 6.85, Belgia ślad węglowy - 15.44, Benin ślad węglowy - 0.80, Boliwia ślad węglowy - 1.94, Botswana ślad węglowy - 7.97, Brazylia ślad węglowy - 2.33, Brunei ślad węglowy - 23.16, Bułgaria ślad węglowy - 5.55, Burkina Faso ślad węglowy - 0.27, Kambodża ślad węglowy - 1.21, Kamerun ślad węglowy - 0.43, Kanada ślad węglowy - 15.87, Chile ślad węglowy - 4.99, Chiny ślad węglowy - 6.28, Kolumbia ślad węglowy - 2.07, Kostaryka [br] Ślad węglowy - 2.60, Chorwacja ślad węglowy - 5.11, Cypr ślad węglowy - 6.55, Dania ślad węglowy - 8.94, Dominikana ślad węglowy - 2.50, Ekwador ślad węglowy - 2.88, Egipt ślad węglowy - 2.52, Salwador ślad węglowy 1.26, Estonia ślad węglowy - 13.81, Etiopia ślad węglowy - 0.20, Finlandia ślad węglowy - 12.23, Francja ślad węglowy - 6.80, Gruzja ślad węglowy - 2.82, Niemcy ślad węglowy 10.37, Ghana ślad węglowy - 0.64, Grecja ślad węglowy - 5.71, Gwatemala ślad węglowy - 1.40, Gwinea ślad węglowy - 0.24, Honduras ślad węglowy - 1.32, Węgry ślad węglowy - 6.90, Indie ślad węglowy - 1.74, Indonezja ślad węglowy - 2.21, Iran ślad węglowy - 8.45, Irlandia ślad węglowy - 8.59, Izrael ślad węglowy - 9.58, Włochy ślad węglowy - 7.68, Jamajka ślad węglowy - 2.93, Japonia ślad węglowy - 10.32, Jordania ślad węglowy - 3.44, Kazachstan ślad węglowy - 12.94, Kenia ślad węglowy - 0.53, Kuwejt ślad węglowy - 23.22, Kirgistan ślad węglowy - 2.64, Laos ślad węglowy - 0.19, Łotwa ślad węglowy - 6.88, Litwa ślad węglowy - 8.12, Luksemburg ślad węglowy - 38.20, Madagaskar ślad węglowy - 0.21, Malawi ślad węglowy - 0.18, Malezja ślad węglowy - 7.79, Malta ślad węglowy - 12.13, Mauritius ślad węglowy - 4.74, Meksyk ślad węglowy - 3.75, Mongolia ślad węglowy - 17.26, Maroko - 1.87, Mozambik ślad węglowy - 0.60, Namibia ślad węglowy - 3.71, Nepal ślad węglowy - 0.69, Holandia ślad węglowy - 8.95, Nowa Zelandia ślad węglowy - 8.16, Nikaragua ślad węglowy - 0.99, Nigeria ślad węglowy - 0.66, Norwegia ślad węglowy - 9.06, Oman ślad węglowy - 13.62, Pakistan ślad węglowy - 1.20, Panama ślad węglowy - 6.00, Paragwaj ślad węglowy - 1.66, Peru ślad węglowy - 1.96, Filipiny ślad węglowy - 1.47, Polska [br] Ślad węglowy - 7.90, Portugalia ślad węglowy - 5.52, Katar ślad węglowy - 23.34, Korea Południowa ślad węglowy - 13.44, Rumunia ślad węglowy - 4.03, Rosja brak danych, Rwanda ślad węglowy - 0.09, Arabia Saudyjska ślad węglowy - 17.87, Senegal ślad węglowy - 0.67, Singapur ślad węglowy - 19.17, Słowacja ślad węglowy - 8.81, Słowenia ślad węglowy - 8.95, Republika Południowej Afryki [br] Ślad węglowy - 5.80, Hiszpania ślad węglowy - 6.16, Sri Lanka ślad węglowy - 1.55, Szwecja ślad węglowy - 7.10, Szwajcaria ślad węglowy - 14.05, Tajlandia ślad węglowy - 0.37, Togo ślad węglowy - 0.99, Trynidad i Tobago ślad węglowy - 18.43, Tunezja ślad węglowy - 2.43, Turcja ślad węglowy - 5.27, Uganda ślad węglowy - 0.18, Ukraina [br] Ślad węglowy - 4.98, Zjednoczone Emiraty Arabskie ślad węglowy - 23.22, Wielka Brytania ślad węglowy - 8.05, Stany Zjednoczone ślad węglowy – 17.63, Urugwaj ślad węglowy - 3.34, Wenezuela ślad węglowy - 5.25, Wietnam ślad węglowy - 2.17, Zambia ślad węglowy - 0.58, Zimbabwe ślad węglowy - 0.89, Tajwan ślad węglowy - 11.53.
Ślad węglowy w tonach ekwiwalentu CO2/osobę
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., oprac. na podstawie danych Our World in Data, licencja: CC BY-SA 3.0.