Polecenie 1

Porównaj strukturę użytkowania ziemi w poszczególnych państwach świata. Wyjaśnij przyczyny tego zróżnicowania.

RlPk0qUYdM8u11
Mapa świata przedstawia formy użytkowania ziemi w powierzchni lądowej w poszczególnych państwach w 2017 roku. Kontynenty są oznaczone różnymi kolorami, które symbolizują sposób zagospodarowania terenu. Grunty orne oznaczone są kolorem brązowym, jasnozielonym kolorem oznaczono użytki zielone, ciemnozielonym kolorem lasy, szarym kolorem grunty pozostałe odnośnie gruntów zaznaczonych kolorem białym nie ma konkretnych danych. Przeważającą część Ameryki Południowej, środkowa część Ameryki Północnej oraz jej zachodni kraniec, część Afryki środkowej, część Oceanii oraz znaczną część Azji Północnej i część Europy, Hiszpania, Włochy oraz Półwysep Arabski zajmują lasy. Użytki zielone stanowią niewielki odsetek terenu w południowej części Ameryki Północnej oraz południowej części Ameryki Południowej jak również na południowych krańcach Afryki, w całej Australii oraz Azji środkowej. Grunty orne przeważają na Półwyspie Indyjskim, w niewielkiej części znajdują się również w środkowej Afryce a także większości centralnej i zachodniej Europy. Grunty pozostałe przeważają w Ameryce Północnej, w środkowej i północnej Afryce oraz w niewielkim procencie w Azji środkowej oraz Azji północno-zachodniej. Na granicy Europy i Azji na mapie znajduje się cyfra 1 z podpisem: dużemu udziałowi gruntów ornych w strukturze użytkowania ziemi sprzyja dominacja terenów nizinnych (ewentualnie wyżynnych o mało urozmaiconej rzeźbie terenu), żyznych gleb, a także położenie w strefie klimatu umiarkowanego. Dlatego też zajmują one stosunkowo dużą powierzchnię w wielu krajach Europy, np. w Danii, na Ukrainie i na Węgrzech (ok. połowa powierzchni lądowej lub więcej). Stanowią one również duży udział w powierzchni niektórych państw Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, gdzie występuje klimat zwrotnikowy o odmianie monsunowej, stosunkowo dobre warunki glebowe, sprzyjająca rzeźba terenu i duża gęstość zaludnienia (np. w Indiach, Bangladeszu – ponad połowę powierzchni lądowej). Na obszarze Azji środkowej umieszczono cyfrę 2 z napisem: duży udział łąk i pastwisk w strukturze użytkowania ziemi występuje w krajach, gdzie dominującą naturalną formacją roślinną są stepy (klimat kontynentalny strefy umiarkowanej, zwrotnikowej lub podzwrotnikowej) i sawanny (klimat podrównikowy). Do krajów o największym odsetku tej formy użytkowania ziemi należą: Mongolia, Kazachstan, RPA, Urugwaj i Somalia (ponad dwie trzecie powierzchni lądowej). W środkowej części Ameryki Południowej na wykresie znajduje się cyfra 3 z podpisem: duży udział lasów w strukturze użytkowania ziemi występuje w krajach położonych w strefie klimatu równikowego wilgotnego, gdzie dominującą naturalną formacją roślinną są wiecznie zielone lasy równikowe (np. w Surinamie i Gabonie – 90% i więcej) oraz w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego, gdzie naturalną formacją roślinną jest tajga (np. w Finlandii i Szwecji – ok. 70% oraz w Rosji – ok. 50%) Na terenie Afryki środkowej umieszczono następujący napis i cyfrę 4: Kraje położone w strefie klimatu zwrotnikowego suchego, a także okołobiegunowego polarnego lub subpolarnego odznaczają się dużym udziałem gruntów niezagospodarowanych. Występują tam pustynie, półpustynie, lodowce czy wieczna zmarzlina. Należą do nich np. Egipt i Oman (ponad 90%) czy Kanada (ponad 50%). Dużym udziałem gruntów pozostałych odznaczają się także kraje zurbanizowane o stosunkowo małej powierzchni, np. Holandia, Singapur czy Izrael (60–90%) oraz kraje które łączą oba powyższe kryteria, np. Kuwejt czy Bahrajn (ok. 90%).
Formy użytkowania ziemi w powierzchni lądowej w poszczególnych państwach w 2017 r. (z wyodrębnieniem poszczególnych form rolnych jako osobnych form użytkowania ziemi)
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o. na podstawie danych FAOStat, licencja: CC BY-SA 3.0.
Grafiki w panelach bocznych: R. Spekking, licencja: CC BY-SA 4.0, dostępne w internecie: commons.wikimedia.org; Takkk, licencja: CC BY-SA 3.0, dostępne w internecie: commons.wikimedia.org; Pixabay License, dostępne w internecie: pixabay.com; J. Huber, licencja: CC BY-SA 2.0, dostępne w internecie: commons.wikimedia.org; A. Rouvin, licencja: CC BY 2.0, dostępne w internecie: flickr.com; domena publiczna, dostępne w internecie: goodfreephotos.com; domena publiczna, dostępne w internecie: pikrepo.com; A. Tille, licencja: CC BY-SA 3.0, dostępne w internecie: commons.wikimedia.org; domena publiczna, dostępne w internecie: pikrepo.com.
RtZQBUiYANyOk
Struktura użytkowania ziemi w wybranych państwach świata w 2017 r.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o. na podstawie danych FAOStat, licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2

Wskaż regiony o dominacji poszczególnych form użytkowania ziemi. Korzystając z wcześniej zdobytej wiedzy, podaj czynniki, które o tym zadecydowały.

1