Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Przeanalizuj poniższą grafikę interaktywną, a następnie zaproponuj inne przykłady zastosowania poniższych roślin.

Zapoznaj się z poniższą grafiką interaktywną, a następnie zaproponuj inne przykłady zastosowania poniższych roślin.

R1D3uC0ebBV45
(Uzupełnij).
RA3vT9YNNSXmC1
Na grafice zaznaczono procentowy udział poszczególnych roślin uprawnych w powierzchni zasiewów w 2018 roku. Zboża stanowią 72,1% powierzchni zasiewów. Do zbóż zaliczono: pszenicę 22,3%, pszenżyto 11,9%, jęczmień 9%, żyto 8,3%, kukurydza na ziarno 8,3%, owies 6,4%, pozostałe 5,9%. Rośliny strączkowe stanowią 2,5%, ziemniaki 2,7% powierzchni zasiewów. W przemysłowej powierzchni zasiewów wyróżniona rzepak i rzepik 7,8%, buraki cukrowe 2,2%, pozostałe 0,6%, co daje w sumie to 10,6%. Powierzchnia zasiewów pod rośliny pastewne wynosi 9,4%. Powierzchnia zasiewów pozostałych upraw wynosi 2,7%. 1. Zdjęcie przedstawia dojrzały kłosy zbóż rosnące w słońcu. Opis: Zboża stanowią ponad 72% powierzchni zasiewów. Niemal 31% powierzchni zasiewów zbóż stanowi pszenica. Wymagania: Z uwagi na wysokie wymagania glebowe, długi okres wegetacyjny, konieczność starannej uprawy i znacznego nawożenia mineralnego, pszenica uprawiana jest na Nizinie Śląskiej, Podkarpaciu, Wyżynie Lubelskiej, Żuławach Wiślanych i Kujawach. Wykorzystanie: uprawiana jest głównie jako zboże żywieniowe (mąka, kasze), przemysłowe (alkohol) i pasza dla zwierząt. Zbiory: 9,8 milionów ton (37% zbiorów zbóż). Plony: 40,6 decytony na hektar. Udział i miejsce Polski w produkcji światowej: 1,5%; 16. miejsce. Udział i miejsce Polski w produkcji UE: 7,8%; 4. miejsce. Eksport: 14. miejsce w rankingu państw eksportujących pszenicę, 2. Na zdjęciu jest rozległe pole z dojrzałymi kłosami pszenżyta. Opis: Pszenżyto (będące wydajną krzyżówką pszenicy i żyta) ma niskie wymagania agroklimatyczne. W drugiej połowie lat 80. XX wieku jego uprawa na dużą skalę przyczyniła się do spadku powierzchni zasiewów żyta, które daje znacznie niższe plony. Głównym obszarem uprawy pszenżyta jest zachodnia Polska, gdzie innowacje w rolnictwie są najszybciej przyjmowane. Wykorzystanie: pasza dla bydła, trzody chlewnej, owiec i ptactwa, produkcja mąki. Plony: 31,7 decytony na hektar. Zbiory: 4,1 miliona ton (15% zbiorów zbóż). Udział i miejsce Polski w produkcji światowej: 30,7%; 1. miejsce. Eksport: 1. miejsce w rankingu państw eksportujących pszenżyto, 3. Na zdjęciu są kłosy jęczmienia rosnące na polu. Kłosy są wielorzędowe. Opis: Uprawy stosunkowo mało wymagającego jęczmienia są rozpowszechnione w całej Polsce, ze szczególną koncentracją na pojezierzach, Nizinie Śląskiej i wyżynach. W środkowej i wschodniej Polsce przeważa paszowe wykorzystanie jęczmienia. Wykorzystanie: produkcja kasz, produkcja piwa, pasza dla trzody chlewnej (ze względu na dużą zawartość białka). Plony: 31,2 decytony na hektar. Zbiory: 3,0 miliony ton (11% zbiorów zbóż). Udział i miejsce Polski w produkcji światowej 2,6%; 11. miejsce. Udział i miejsce Polski w produkcji UE: 6,6%; 6. miejsce. Eksport: 22. miejsce w rankingu państw eksportujących jęczmień, 4. Zdjęcie przedstawia kłosy żyta. Są delikatne. Opis: Żyto to zboże o niskich wymaganiach glebowych i klimatycznych, uprawiane jest niemal w całej Polsce, zwłaszcza na Nizinie Podlaskiej i Mazowieckiej oraz w środkowej części Pojezierza Pomorskiego. Zbiory: 2,2 miliona ton (8% zbiorów zbóż). Żyto było przez wiele lat (na przykład w latach 70. XX wieku) w Polsce najważniejszą rośliną uprawną. Byliśmy na drugim miejscu (po ZSRR) w światowej produkcji tego zboża. Wykorzystanie: pasza dla zwierząt w postaci ziarna lub zielonki, produkcja mąki i alkoholu. Plony: 24,2 decytony na hektar. Udział i miejsce Polski w produkcji światowej: 19,5%; 2. miejsce. Udział i miejsce Polski w produkcji UE: 36,2%; 2. miejsce. Eksport: 1. miejsce w rankingu państw eksportujących żyto, 5. Zdjęcie przedstawia pole kukurydzy. kukurydza jest wysoka. Ma lancetowate, podłużne liście. Opis: Kukurydza wymaga dobrych, żyznych gleb i długiego okresu wegetacyjnego, dlatego uprawia się ją głównie na Nizinie Śląskiej, Nizinie Wielkopolskiej, w województwie kujawsko-pomorskim oraz w Kotlinie Sandomierskiej. W Polsce uprawia się jej odmiany przystosowane do klimatu umiarkowanego. Wykorzystanie: pasza dla zwierząt, ziarna wykorzystywane jako konserwa czy popcorn, produkcja mąki, makaronu, kaszy, alkoholu, oleju i skrobi. Zbiory 3,2 miliona ton (11% zbiorów zbóż). Plony: 71,5 decytony na hektar. Eksport: 14. miejsce w rankingu państw eksportujących kukurydzę, 6. Zdjęcie przedstawia zbliżenie na kłos owsa. Kłos ma rozpierzchłą wiechę. Opis: Powierzchnia zasiewów owsa, głownie na Podkarpaciu i w Polsce Wschodniej, utrzymuje się od wielu lat na stałym, choć stosunkowo niskim poziomie. Owies stanowi pokarm dla koni, które wciąż są wykorzystywane w gospodarstwach o niskim poziomie mechanizacji. Owies ma niskie wymagania glebowe i wystarcza mu krótki okres wegetacyjny. Wykorzystanie: pasza dla koni, produkcja płatków owsianych i alkoholu - whisky. Zbiory 1,2 miliona ton (4% zbiorów zbóż). Plony: 23,5 decytony na hektar. Udział i miejsce Polski w produkcji światowej: 5,6%; 4. miejsce. Udział i miejsce Polski w produkcji UE: 18,2%; 1. miejsce. Eksport: niewielkie znaczenie, 7. Główne rośliny strączkowe: fasola, bób i groch. Na zdjęciu jest fasola w strąkach. Pnącza mają cienkie łodygi. Strąki są spłaszczone. Na kolejnym zdjęciu rosną rośliny o eliptycznych liściach. Roślina ma strąki. To bób. Na trzecim zdjęciu jest groch. Ma cylindryczne strąki i jajowate liście nieco ząbkowane. Opis: Wykorzystanie: ziarno spożywane bezpośrednio, po przygotowaniu termicznym, jako konserwa i w postaci mrożonej; części zielone jako pasza dla zwierząt. Zbiory: konsumpcyjne 163 tysiące ton, pastewne 393 tysiące ton. Plony: konsumpcyjne 24,3 decytony na hektar, pastewne 21,7 decytony na hektar. Polska ma niewielkie znaczenie w światowych zbiorach i eksporcie tych roślin, 8. Na zdjęciu jest pole z redlinami - wałkami ziemi, w których są posadzone ziemniaki. Część naziemna jest liściasta. Opis. Wykorzystanie: Ziemniaki mają szerokie zastosowanie: alimentacyjne (żywieniowe), paszowe (są cenne zwłaszcza w chowie trzody chlewnej) oraz przemysłowe (w produkcji spirytusu, krochmalu, mąki ziemniaczanej, frytek, chipsów). Uprawiane w całej Polsce, z koncentracją w części środkowej i wschodniej. Zbiory: 7,5 miliona ton. Plony: 251 decytony na hektar. Plony ziemniaków są stosunkowo niskie, głownie z uwagi na zastosowanie średnio wydajnych odmian. Najwyższe plony uzyskiwane są na obszarach najwyższej kultury rolnej – w południowo- i północno-zachodniej Polsce. Udział i miejsce Polski w produkcji światowej: 2,4%; 8. miejsce. Udział i miejsce Polski w produkcji UE: 15,0%; 2. miejsce. Eksport: 7. miejsce w rankingu państw eksportujących produkty ziemniaczane (w tym mrożone), 9. Zdjęcie przedstawia pole rzepaku. Rzepak ma żółte kwiatostany. Opis: Wykorzystanie: olej spożywczy, olej techniczny, pasza dla zwierząt (makuchy). Rzepak i rzepik to najważniejsze rośliny oleiste uprawiane w Polsce. Koncentracja upraw rzepaku występuje w części zachodniej (województwa wielkopolskie i dolnośląskie), na Kujawach, Pomorzu Zachodnim i Żuławach, często w sąsiedztwie olejarni. Bardziej odporny na trudne warunki klimatyczne rzepik uprawiany jest w północno-wschodniej Polsce. Rzepak wymaga wilgotnych i żyznych gleb. Zbiory: 2,2 miliona ton, czyli 97% zbiorów roślin oleistych w Polsce (pozostałe 3% stanowią zbiory słonecznika). Plony: 26,1 decytony na hektar. Udział i miejsce Polski w produkcji światowej: 3,6%; 7. miejsce. Udział i miejsce Polski w produkcji UE: 12,4%; 3. miejsce. Niewielkie znaczenie w eksporcie., 10. Zdjęcie przedstawia buraka cukrowego, którego stożkowaty korzeń nieco wyrasta nad powierzchnię. Burak ma duże liście. Opis: Zbiory buraków cukrowych znacznie zmalały w ciągu ostatnich lat przy jednoczesnym wzroście ich plonów. Obszary upraw buraków cukrowych to: Wyżyna Lubelska, Nizina Szczecińska, Żuławy Wiślane, Pojezierze Kujawskie i Nizina Śląska. Miejsca te są zbieżne z miejscami występowania pszenicy, ponieważ obydwie rośliny mają podobne, wysokie wymagania klimatyczne i glebowe. Ponadto najczęściej buraki znajdują się w pobliżu cukrowni, gdyż transport na duże odległości jest nieopłacalny i powoduje ubytek cukru w roślinie. W Polsce wciąż stosuje się tradycyjne metody siewu, pielęgnacji i zbiorów najczęściej niskocukrowych odmian, co wymaga ogromnych nakładów pracy i zmniejsza efektywność upraw. Najwyższe plony osiągają województwa południowe, lecz największy udział w zbiorach mają województwa: wielkopolskie, kujawsko-pomorskie i lubelskie. Wykorzystanie: produkcja cukru, melasy i paszy dla zwierząt. Zbiory: 14,3 miliona ton, czyli 100% zbiorów roślin cukrodajnych w Polsce. Plony: 599 decytony na hektar. Udział i miejsce Polski w produkcji światowej: 5,2%; 6. miejsce. Udział i miejsce Polski w produkcji UE: 12,0%; 3. miejsce. Eksport: 14. miejsce w rankingu państw eksportujących cukier, 11. Zdjęcie przedstawia pole kukurydzy. Kukurydza jest wysoka, ma podłużne liście. Podpis pod zdjęciem: Kukurydza na zielonkę. Na zdjęciu jest łubin. Ma żółte kwiatostany. Kwiaty są motylkowe. Podpis pod zdjęciem: Strączkowe pastewne na zielonkę, na przykład łubin, peluszka, wyka, bobik. Na zdjęciu jest łąka, na której rośnie kwitnąca koniczyna. Podpis pod zdjęciem: Motylkowe pastewne na zielonkę, na przykład koniczyna, lucerna. Na zdjęciu jest kępa trawy. Ma kwiatostan w postaci wiechy. To wiechlina. Podpis pod zdjęciem: Trawy polowe na zielonkę, na przykład wiechlina. Okopowe pastewne, na przykład ziemniaki pastewne, marchew pastewna.