I sektor gospodarki (rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, rybactwo i rybołówstwo)

Im mniejszy odsetek rolnictwa w strukturze tworzenia PKB lub strukturze zatrudnienia, tym wyższy poziom rozwoju gospodarczego.

RqXNrzG56BMA5

Tabela przedstawia udział sektora pierwszego w strukturze tworzenia PKB. W 2019 roku największy udział był w Sierra Leone 57,4%. Gwinei Bissau 52,5%. Czadzie 42,6%. Liberii 39,1%. Nigrze 38,2%. Najmniejszy udział był w Singapurze 0%, Liechtensteinie 0,1%. Katarze 0,2%. Luksemburgu 0,2%. Bahrajnie 0,3%. W 2020 roku największy udział był w Burundi 92%, Somalii 83%, Republice Środkowoafykańskiej 77,1%. Czadzie 76,3%. Nigrze 74,8%. Najmniejszy udział był w Argentynie 0%. Singapurze 0,1%. Izraelu 0,2%. Belgii 0,2%. Na Malcie 0,3%.

R1NoIJJxV1PjR

Mapa świata przedstawia udział sektora pierwszego w tworzeniu PKB. Powyżej 20% wystąpiło w Mali, Nigrze, Nigerii, Czadzie, Sudanie, Etiopii, Kenii, Tanzanii, Mozambik, na Madagaskarze, Afganistanie, Pakistanie, Birmie. Wartości od 15,1 do 20% wystąpiło w Indiach, Laosie, Mauretanii, Demokratycznej Republice Konga, Kamerunie, Ghanie, Papui Nowej Gwinei. Wartości od 10,1 do 15% wystąpiły w Algierii, Maroku, Egipcie, Senegalu, Mongolii, Indonezji, Boliwii. Wartości od 5,1 do 10% wystąpiły w Chinach, Iranie, Turcji, na Ukrainie, Białorusi, w Serbii, Bośni i Hercegowinie, Argentynie, Peru, Kolumbii, Angoli, Namibii, Zimbabwe. Wartości poniżej 5% występują w pozostałych krajach w tym w Polsce.

R1KTJcX5B7dhe

Mapa świata przedstawia udział sektora pierwszego w zatrudnieniu. Wartości powyżej 50% wystąpiły w Papui Nowej Gwinei, Mauretanii, Mali, Nigrze, Czadzie, Demokratycznej Republice Konga, Etiopii, Somalii, Kenii, Angoli, Tanzanii, Mozambiku, Zimbabwe, na Madagaskarze. Wartości od 20,1 do 50% wystąpiły w Maroku, Senegalu, Nigerii, Ghanie, Kamerunie, Gabonie, Zambii, Namibii, Botswanie, Sudanie, Egipcie, Jemenie, Indiach, Afganistanie, Pakistanie, Mongolii, Chinach, Indonezji, Birmie, Tajlandii, Rumunii, Albanii Boliwii, Peru, Ekwadorze. Wartości od 10,1 do 20% wystąpiły w Libii, Turcji, Iraku, Iranie, Kazachstanie, Malezji, Grecji, Bośni i Hercegowinie, Serbii, na Ukrainie, Białorusi, Meksyku, Kolumbii, Paragwaju. Wartości od 5,1 do 10% wystąpiły w Rosji, Polsce, Litwie, Łotwie, Portugalii, Bułgarii, Brazylii, Chile, Algierii. Wartości poniżej 5% wystąpiły w pozostałych krajach w tym w Argentynie, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, zachodniej i północnej Europie, Republice Południowej Afryki, Australii, Arabii Saudyjskiej, Japonii.

II sektor gospodarki (przemysł i budownictwo)

Największy odsetek II sektora gospodarki w strukturze tworzenia PKB i strukturze zatrudnienia występuje w krajach średnio rozwiniętych, przechodzących intensywną industrializację. Jednymi z najwyższych wskaźników odznaczają się kraje Bliskiego Wschodu, gdzie rozwija się przemysł wydobywczy i przetwórczy (duże zasoby ropy naftowej i gazu ziemnego), a także budownictwo. Dość wysokimi wartościami tego wskaźnika odznaczają się także kraje postkomunistyczne (w tym Polska), gdyż w 2. połowie XX w. rozwój tych państw oparty był o przemysł (zwłaszcza ciężki), co do tej pory znajduje swoje odzwierciedlenie w wartościach omawianych wskaźników.

RZRXf7mHic01i

Tabela przedstawia udział sektora drugiego w strukturze tworzenia PKB. W 2019 roku największy udział był w Jemenie 81,5%. Brunei 60,8%. Kongo 58,5%. Azerbejdżanie 56,9%. Iraku 55,8%. Najmniejszy udział był w Nauru 1,8%. Kiribati 8,1%. Sierra Leone 9,8%. Gwinei Bissau 10,3%. Mikronezji 10,7%. W 2020 roku największy udział był w Katarze 54,4%. Turkmenistanie 42,6%, Lesotho 41,9%. Czechach 37,1%. Na Słowacji 36,1%. Najmniejszy udział był w Burundi 1,4%. Czadzie 2,1%. Somalii 3,5%. Republice Środkowoafrykańskiej 5,4%. Gwinei 6,2%.

Rgwp0TiFKw5H0

Mapa świata przedstawia udział sektora drugiego. Wartości powyżej 45% wystąpiły w Mongolii, Arabii Saudyjskiej, Iraku, Jemenie, Namibii, Botswanie, Gabonie. Wartości od 40,1 do 45% wystąpiły w Rosji, Kazachstanie, Norwegii, Polsce, Czechach, na Białorusi, Węgrzech, w Serbii, Irlandii, Wenezueli, Demokratycznej Republice Konga, Algierii. Wartości od 35,1 do 40% wystąpiły w Finlandii, Estonii Litwie, Niemczech, Austrii, Słowacji, na Ukrainie, w Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Turcji, Iranie, Egipcie, Sudanie, Mauretanii, Republice Południowej Afryki, Botswanie, Chinach, Meksyku, Kolumbii, Ekwadorze, Peru, Chile, Boliwii, Argentynie. Wartości od 30,1 do 35% wystąpiły w Kanadzie, Brazylii, Namibii, Sudanie Południowym, Zimbabwe, Mozambiku, Indiach, Australii, Portugalii, we Włoszech, Szwecji, Łotwie. Wartości poniżej 30% wystąpiły w Stanach Zjednoczonych, Mali, Czadzie, Nigerii, Nigrze, Etiopii, na Madagaskarze, w Paragwaju, Hiszpanii, Francji, Wielkiej Brytanii, Belgii, Holandii, Grecji.

R1TjXiBwHZC5O

Mapa świata przedstawia udział sektora drugiego w strukturze zatrudnienia. Wartości powyżej 30% wystąpiły w Polsce, Czechach, Rumunii, Bułgarii, na Słowacji, Węgrzech, Białorusi, w Bośni i Hercegowinie, Algierii, Omanie, Iranie. Wartości od 25,1 do 30% wystąpiły w Rosji, Chinach, Indiach, Egipcie, Turcji, Niemczech, Austrii, we Włoszech, na Chorwacji, w Serbii, Meksyku. Wartości od 20,1 do 25% wystąpiły w Portugalii, Hiszpanii, Finlandii, na Ukrainie, Libii, Arabii Saudyjskiej, Republice Południowej Afryki, Kazachstanie, Indonezji, Japonii, Argentynie, Chile, Kolumbii. Wartości od 15,1 do 20% wystąpiły w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Brazylii, Peru, Boliwii, Wenezueli, Namibii, Botswanie, Sudanie, Francji, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Islandii, Norwegii, Szwecji, Australii, Kazachstanie. Wartości poniżej 15% wystąpiły w pozostałych krajach Afryki.

III sektor gospodarki (usługi)

Im większy odsetek usług w strukturze tworzenia PKB lub strukturze zatrudnienia, tym wyższy poziom rozwoju gospodarczego. Wyjątkiem są kraje o dominującej roli turystyki (tzw. kraje monokultury turystycznej), które są krajami o niskim poziomie rozwoju gospodarczego, o niewielkim stopniu rozwoju pozostałych gałęzi usług czy przemysłu.

Rfi37xF43ITU3

Tabela przedstawia udział sektora trzeciego w strukturze tworzenia PKB. W 2019 roku największy udział był w Nauru 94%, Luksemburgu 79,2%, Palau 79%, USA 77,4%, Libanie 75,9%. Najmniejszy udział był w Jemenie 1,8%, Togo 8,1%, Uzbekistanie 9,8%, Sudanie 10,3%, Sierra Leone 10,7%. W 2020 roku największy udział był w Luksemburgu 87,5%, Singapurze 84,1%, na Bahamach 83,9%, w Brunei 82,8%, Izraelu 82,3%. Najmniejszy udział był w Burundi 6,5%, Somalii 13,4%, Republice Środkowoafrykańskiej 17,5%, Nigrze 18%, Nepalu 20,2%.

R1RK06BKE2WhI

Mapa świata przedstawia udział sektora trzeciego w strukturze tworzenia PKB. Wartości powyżej 70% wystąpiły w Stanach Zjednoczonych, Francji, Wielkiej Brytanii. Wartości od 60,1 do 70% wystąpiły w Kanadzie, Meksyku, Brazylii, Australii, Republice Południowej Afryki, Botswanie, Portugalii, Hiszpanii, Islandii, Szwecji, Finlandii, Niemczech, Belgii, Holandii, Austrii, we Włoszech, w Bułgarii, Grecji, Litwie, Łotwie, Estonii, Japonii. Wartości od 50,1 do 60% wystąpiły w Argentynie, Chile, Boliwii, Peru, Ekwadorze, Kolumbii, Wenezueli, Norwegii, Irlandii, Polsce, Czechach, na Słowacji, Węgrzech, Ukrainie, w Rumunii, Chorwacji, Turcji, Rosji, Kazachstanie, Chinach, Ranie, Arabii Saudyjskiej, Omanie, Egipcie, Sudanie Południowym, Namibii, na Madagaskarze. Wartości od 40,1 do 50% wystąpiły na Białorusi, w Indiach, Indonezji, Papui Nowej Gwinei, Algierii, Mauretanii, Nigerii, Czadzie, Angoli, Mozambiku. Wartości poniżej 40% wystąpiły w Mongolii, Jemenie, Mali, Nigrze, Demokratycznej Republice Konga, Sudanie, Etiopii, Tanzanii.

RJMF8Ko8gsSHZ

Mapa świata przedstawia udział sektora trzeciego w strukturze zatrudnienia. Wartości powyżej 80% wystąpiły w Wielkiej Brytanii, Holandii, Szwecji, Islandii. Wartości od 70,1 do 80% wystąpiły w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Brazylii, Wenezueli, Argentynie, Republice Południowej Afryki, Arabii Saudyjskiej, Hiszpanii, Francji, we Włoszech, w Irlandii, Niemczech, Norwegii, Finlandii, Austrii, Grecji, Australii, Nowej Zelandii, Japonii. Wartości od 60,1 do 70% wystąpiły w Namibii, Botswanie, Jemenie, Omanie, Chile, Kolumbii, Meksyku, Portugalii, Czechach, na Słowacji, Węgrzech, Chorwacji, Ukrainie, Litwie, Łotwie, w Estonii, Bułgarii, Rosji, Kazachstanie, Wartości od 50,1 do 60% wystąpiły w Polsce, na Białorusi, w Turcji, Libii, Algierii, Nigerii, Iranie, Iraku, Mongolii, Boliwii, Peru. Wartości od 40,1 do 50% wystąpiły w Egipcie, Sudanie, Angoli, Chinach, Indonezji. Wartości poniżej 40% wystąpiły w Indiach, Papui Nowej Gwinei, pozostałych krajach Afryki.

Struktura tworzenia PKB

W krajach słabo rozwiniętych (np. w Etiopii) wzrasta rola przemysłu i usług, a zmniejsza się rola rolnictwa w strukturze tworzenia PKB.

W krajach średnio rozwiniętych (np. w Chinach) zmniejsza się coraz bardziej znaczenie rolnictwa, utrzymywana jest wysoka rola przemysłu, lecz coraz bardziej wzrasta znaczenie usług w strukturze tworzenia PKB (pod koniec tej fazy to właśnie usługi zaczynają odgrywać większą rolę niż przemysł).

W krajach wysoko rozwiniętych (np. w Danii) rola rolnictwa w strukturze tworzenia PKB jest bardzo niewielka i zmniejsza się jeszcze bardziej (najczęściej nie przekracza kilku procent). Rola przemysłu powoli się zmniejsza, natomiast dominują usługi, których odsetek zwiększa się jeszcze bardziej.

W małych i biednych krajach o dominującej roli turystyki (np. na Bahamach) tendencje zmian struktury tworzenia PKB są podobne jak w krajach wysoko rozwiniętych (często nawet odsetek usług jest większy niż w wielu krajach Europy i Ameryki Północnej.

RdJV4C46sUUUZ

Wykres przedstawia strukturę tworzenia PKB. W 1991 roku na Bahamach udział sektora trzeciego wyniósł ponad 60%, sektora drugiego ponad 20%. Reszta to udział sektora pierwszego. W 2019 roku udział sektora trzeciego wyniósł ponad 70%, sektora drugiego około 20%, reszta to udział sektora pierwszego. W Etiopii w 1991 roku udział sektora pierwszego wyniósł prawie 60%, sektora drugiego około 10% a trzeciego około 30%. W 2019 roku udział sektora pierwszego wyniósł ponad 30%, drugiego sektora ponad 20% a trzeciego ponad 30%. W Chinach w 1991 roku udział sektora pierwszego wyniósł ponad 20%, drugiego około 40%, trzeciego ponad 30%. W 2019 roku udział sektora pierwszego wyniósł poniżej 10%, drugiego około 30%, a trzeciego ponad 50%. W Danii w 1991 roku udział sektora pierwszego wyniósł poniżej 10%, drugiego około 40%, a trzeciego około 60%. Struktura w 2019 roku była podobna do tej z 1991 roku.

Struktura zatrudnienia

Jeżeli chodzi o zmiany struktury zatrudnienia, to można zaobserwować podobne tendencje jak w przypadku struktury tworzenia PKB.

W krajach słabo rozwiniętych (np. w Etiopii) wzrasta rola przemysłu i usług, a zmniejsza się rola rolnictwa w strukturze zatrudnienia.

W krajach średnio rozwiniętych (np. w Chinach) zmniejsza się znacznie rola rolnictwa, utrzymywana jest wysoka rola przemysłu, lecz coraz bardziej wzrasta znaczenie usług w strukturze zatrudnienia.

W krajach wysoko rozwiniętych (np. w Danii) rola rolnictwa w strukturze tworzenia PKB jest bardzo niewielka i zmniejsza się jeszcze bardziej (najczęściej nie przekracza kilku procent). Rola przemysłu powoli się zmniejsza, natomiast dominują usługi, których odsetek zwiększa się jeszcze bardziej.

W małych i biednych krajach o dominującej roli turystyki (np. na Bahamach) tendencje zmian struktury zatrudnienia są podobne jak w krajach wysoko rozwiniętych (często nawet odsetek usług jest większy niż w wielu krajach Europy i Ameryki Północnej.

R1UY8tt9VxYlt

Wykres przedstawia strukturę zatrudnienia. Na Bahamach w 1991 roku zatrudnienie w sektorze pierwszym wyniosło poniżej 10%, w drugim ponad 10%, w trzecim prawie 80%. W 2019 roku struktura była podobna. W Etiopii w 1991 roku zatrudnienie wyniosło w sektorze pierwszym prawie 80%, w drugim około 10% a w trzecim około 10%. W 2019 roku zatrudnienie w sektorze pierwszym wyniosło ponad 60%, w drugim około 10%, trzecim ponad 20%. W Chinach w 1991 roku zatrudnienie w sektorze pierwszym wyniosło 60%, w drugim 20%, w trzecim 20%. W 2019 roku zatrudnienie w sektorze pierwszym wyniosło ponad 20%, w drugim ponad 20% a w trzecim ponad 40%. W Danii w 1991 roku zatrudnienie wyniosło poniżej 10%, w drugim ponad 20%, w trzecim ponad 60%. W 2019 roku zatrudnienie w sektorze pierwszym wyniosło poniżej 10%, w drugim około 20% a w trzecim prawie 80%.