Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Grafika interaktywna przedstawia wybrane przykłady architektury, malarstwa, obyczajów świadczące o transmisji europejskich prądów i wzorców kulturowych na obszar Polski. 

Polecenie 1

Podaj przykłady (inne niż uwzględnione w grafice) świadczące o tym, że kultura Polska jest ważnym elementem kultury europejskiej.

RLBvs0iWRI8iH
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Podaj przykłady pozytywnych i negatywnych skutków przenoszenia europejskich wzorców kulturowych na teren Polski.

R1OCcEfXhb0aw
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Skorzystaj z innych źródeł informacji i wymień główne założenia polityki kulturalnej Unii Europejskiej.

R1e5YkfnJmHMv
(Uzupełnij).
Polecenie 4

Wyraź swoją opinię wobec tezy: „Dyfuzja kulturowa jest przyczyną zanikania kultury narodowej i tożsamości kulturowej państw”.

R1JTuW37H0sXt
(Uzupełnij).
Polecenie 5

Podaj przykłady udziału kultury polskiej w kulturze europejskiej.

RjtfeqVojC7WH
(Uzupełnij).
Polecenie 6

Stwórz oś czasu i przedstaw na niej najważniejsze wydarzenia kształtujące dziedzictwo kulturowe Polski.

RKjTwKBNvi2jn
(Uzupełnij).
Polecenie 7

Wyraź swoją opinię wobec tezy: „Globalizacja jest zagrożeniem dla kultury i tożsamości państw”.

RsqqOSr4f1HZs
(Uzupełnij).
Polecenie 8

Wskaż w swoim regionie elementy dziedzictwa kulturowego świadczące o dyfuzji kulturowej.

R7c7W3jpDq9tZ
(Uzupełnij).
1,1

Architektura romańska rozwijała się w X–XIII wieku w krajach Europy Zachodniej, skąd rozprzestrzeniła się na pozostałą część kontynentu. W Polsce związana jest z początkami państwowości, dlatego przybiera bardziej surową i prostą formę. Architektura romańska w Polsce kształtowała się pod wpływami niemieckimi i czeskimi.

R1JD5jSvXfJEz
Bazylika kolegiacka św. Piotra i Pawła w Kruszwicy
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
1,1

Literatura średniowieczna w Polsce powstawała pod wpływem krajów zachodnich i chrześcijaństwa. Do końca XII wieku powstawała wyłącznie w języku łacińskim, była też zwykle anonimowa i obejmowała utwory hagiograficzne epistolograficzne, modlitewne i dziejopisarskie.

R1Cq3w4aolIBS
Kronika polska autorstwa Galla Anonima w najstarszym zachowanym rękopisie, tzw. Rękopisie Zamoyskich z XIV wieku
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
1,1

Architektura gotycka dotarła na ziemie polskie z cystersami sprowadzonymi z Bambergu w 1203 roku, którzy w 1214 roku wprowadzili elementy wczesnogotyckie w kościele cysterek w Trzebnicy.

RkUhzisESsBag
Gotyckie sklepienie w bazylice i sanktuarium św. Jadwigi w Trzebnicy
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
1,1

Ogród francuski – barokowy styl aranżacji ogrodu zapożyczony z Francji, gdzie rozwinął się w XVII wieku. W Polsce ogrody takie powstawały przy rezydencjach magnackich, stanowiąc ich niezbędne dopełnienie. Ich cechą charakterystyczną jest geometryczny układ i rygorystyczne formowanie roślinności (ars topiaria).

RazmFfc2bxiwG
Ogród francuski przy Pałacu Branickich w Białymstoku
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.
1,1

Przykładem inspiracji sztuką antyku jest Świątynia Sybilli w Puławach – budowla w kształcie rotundy stanowiła ogrodową imitację (folly) antycznej świątyni.

R19FByWYSwKwQ
Świątynia Sybilli w Puławach
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
1,1

Ogród romantyczny w stylu angielskim – styl aranżacji ogrodu zapożyczony z Anglii, gdzie rozwinął się w XVIII wieku. Jego cechą charakterystyczną jest kształtowanie rzeźby terenu, roślinności i elementów wodnych w sposób naśladujący naturalne formy.

R91h40OPAgTP0
Ogród romantyczny w Arkadii
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY 2.5.
1,1

Arkadowe krużganki wewnętrznych dziedzińców pałaców i rezydencji inspirowane XVI‑wieczną, renesansową architekturą włoską. Na ziemiach polskich styl ten pojawił się wraz z Boną Sforzą, drugą żoną Zygmunta Starego.

RZEMKsgcf2NSq
Wawel – renesansowe krużganki z XVI wieku
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.
1,1

Akademia Krakowska założona w 1364 roku, wzorowana na najstarszych europejskich uczelniach w Bolonii i Padwie.

R9aniOcZDupKl
Dziedziniec Collegium Maius w Krakowie
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
1,1

Gotycka architektura obronna charakterystyczna dla średniowiecznej Europy, także Polski. Jej cechą jest otoczenie miast i zamków murami z zębatymi blankami. Dostępu strzegła brama umieszczona w potężnej wieży.

RMMaQPC0hUKAi
Zamek w Malborku, widok od strony Nogatu
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
1,1

Zabudowa inspirowana architekturą rosyjską, której wzorce zostały przeniesione na polski grunt w związku ze zjawiskiem bieżeństwa (1915–1922). Powracający bieżeńcy odbudowywali domy, wyposażając je w nowe elementy zdobnicze.

RtAfmdRmsMciS
Tradycyjna drewniana zabudowa wschodniego Podlasia
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
1,1

Ideologia realizmu socjalistycznego (socrealizmu) sprowadzona do Polski ze Związku Radzieckiego przejawiająca się w literaturze, sztuce, architekturze.

RacA20uygHOGN
Socrealistyczna architektura Placu Konstytucji w Warszawie
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
1,1

Architektura osiedli mieszkaniowych z drugiej połowy XX wieku inspirowana koncepcjami francuskiego architekta i urbanisty Le Corbusiera i uchwalonej w 1933 roku Karty Ateńskiej zawierającej zasady nowoczesnego projektowania urbanistycznego.

R1I27lsJJmMag
Osiedle Za Żelazną Bramą w Warszawie w latach 70. XX wieku
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
1,1

Weduta – obraz przedstawiający widok miasta lub wybrany jego fragment z niemal fotograficzną wiernością, powstała jako samodzielny gatunek w XVII wieku w Holandii i rozwinęła się w XVIII wieku we Włoszech. Do Polski sztuka weduty została sprowadzona przez włoskiego malarza Bernarda Bellotta Canaletta.

RghBWTnDdZg0v
Pałac w Wilanowie od strony północno-wschodniej ok. 1777, na obrazie Bernarda Canaletta
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
1,1

Muzyka romantyczna pojawiająca się w Europie po rewolucji francuskiej, której celem była pogłębiona ekspresja i oddawanie uczuć za pomocą środków muzycznych. Wśród licznego grona kompozytorów romantycznych poczesne miejsce zajmuje Fryderyk Chopin.

R1NEJHBTkGopo
Pomnik Fryderyka Chopina w Warszawie autorstwa Wacława Szymanowskiego
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.
1,1

Impresjonizm – kierunek w kulturze europejskiej, zapoczątkowany przez paryskich malarzy i trwający kilka dekad na przełomie XIX i XX wieku. Za prekursora polskiego impresjonizmu uważany jest Ignacy Aleksander Gierymski.

ROekZNduWQcJu
W altanie, obraz pędzla Aleksandra Gierymskiego, 1882, Muzeum Narodowe w Warszawie
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
1,1

Salon literacki, czyli rodzaj zebrania towarzyskiego odbywającego się w domach arystokratycznych i poświęconego dyskusjom na tematy literackie, powstały we Francji w XVII wieku. Za pierwszy polski salon literacki uznaje się obiady czwartkowe króla Stanisława Augusta, gromadzące ówczesnych intelektualistów.

R1UBIG9xKlxLP
Stanisław August w otoczeniu artystów, obraz pędzla Karola Millera, 1873
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
1,1

Kuchnia polska kształtowała się pod wpływem wydarzeń dziejowych i ulegała zmianom regionalnym pod wpływem zmieniającej się mozaiki narodów zamieszkującej teren dawnej Rzeczypospolitej. Silne były zwłaszcza kulinarne wpływy kuchni rusińskiej, niemieckiej, francuskiej, włoskiej i żydowskiej.

RLYVlYUmWsMZ3
Pierogi, potrawa występująca w wielu kuchniach Europy np. polskiej, włoskiej, rosyjskiej, ukraińskiej, czy żydowskiej, która na ziemie polskie dotarła prawdopodobnie w XIII wieku.
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
1,1

Herbata dotarła Polski w drugiej połowie XVII wieku z Francji i początkowo była traktowana jako zioło lecznicze. Zwyczaj picia herbaty rozpowszechnił się w Polsce dopiero w drugiej połowie XVIII wieku, początkowo jedynie na dworze królewskim, na dworach magnackich, wśród bogatej szlachty i mieszczan.

R9WLEDoPMjEja
Filiżanka herbaty
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.