Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Grafika interaktywna przedstawia cechy poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego Polski. Przeanalizuj mapy zawarte w grafice oraz zapoznaj się z treścią e‑materiałów poświęconych poszczególnym komponentom środowiska i wykonaj polecenia.

Grafika interaktywna przedstawia cechy poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego Polski. Zapoznaj się z opisami map zawartymi w grafice oraz zapoznaj się z treścią e‑materiałów poświęconych poszczególnym komponentom środowiska i wykonaj polecenia.

Polecenie 1

Scharakteryzuj główne cechy poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego Polski. Wykaż związki między nimi.

RFCKlMm8iyBd3
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Przeanalizuj zmienność cech poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego Polski z północy na południe i ze wschodu na zachód. Uzasadnij zauważone podobieństwa i różnice.

Ri4Ee8eN6LEx8
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Określ prawidłowości zróżnicowania cech środowiska przyrodniczego w Polsce. Wskaż komponenty, których przestrzenne zróżnicowanie jest zbliżone. Uzasadnij to zjawisko.

R9RWb32ahDe0N
(Uzupełnij).
Polecenie 4

Oceń zróżnicowanie cech środowiska przyrodniczego swojego regionu.

RrDHZfCheavGs
(Uzupełnij).
R1LUsqf6z2Heu1
Ilustracja przedstawia mapę fizyczną Polski. Po lewej stronie znajdują się od góry napisy budowa geologiczna, rzeźba oraz klimat. Po prawej stronie od góry znajdują się napisy gleby, wody oraz roślinność. 1. Budowa geologiczna. Mapa Polski przedstawia budowę geologiczną. Osady z kredy znajdują się w północnej, środkowej oraz wschodniej części kraju. Osady z jury rozciągają się w pasie od środka kraju ku południu. Osady z triasu występują w zachodnio południowej części kraju. Osady z permu znajdują się miejscowo w niewielkiej ilości w południowo zachodniej części kraju. Osady z karbonu znajdują się w Sudetach. Skały dewonu i starsze znajdują się w południowo zachodniej Polsce powyżej gór oraz w południowo wschodniej Polsce. Skały Karpat wewnętrznych znajdują się w Tatrach. Osady kredy Karpat zewnętrznych znajdują się w pasie Karpat. Utwory podczwartorzędowe. Mapa Polski przedstawia utwory czwartorzędowe. Piaski teras morskich częściowo zwydmione i zatorfione z holocenu występują na wybrzeżu. Piaski i żwiry rzeczne z pylasto-piaszczystą pokrywą madową z holocenu występują w dolinie rzek. Piaski i żwiry rzeczne oraz piaski den pradolin i zastoisk częściowo zwydmione, lokalnie z pokrywą torfów holoceńskich pochodzące z plejstocenu występują w okolicach dolin rzecznych oraz na pojezierzu. Lessy i utwory lessopodobne pochodzące z plejstocenu występują w okolicy Lublina, Rzeszowa, Krakowa i Wrocławia. Gliny stokowe obszarów górskich i wyżynnych pochodzących z plejstocenu występują w Sudetach, Karpatach, w okolicy Kielc, Krakowa, Lublina. Piaski i żwiry wodno-lodowcowe (głównie sandrowe) pochodzące z plejstocenu występują na pojezierzach oraz w okolicy Kalisza, Opola, Katowic. Piaski, żwiry i gliny zwałowe lodowcowe wysoczyzn morenowych występują w całym kraju z wyjątkiem gór. Piaski, żwiry i gliny zwałowe lodowcowe wzgórz morenowych występują miejscowo na pojezierzach i nizinach. Ponadto zaznaczone są zasięgi zlodowaceń. Zlodowacenie podlaskie sięgnęło Warszawy na wschodzie i pojezierza na zachodzie. Zlodowacenie południowopolskie sięgnęło Sudetów i Karpat. Zlodowacenie środkowopolskie sięgnęło wyżyn na wschodzie i Sudetów na zachodzie. Zlodowacenie północnopolskie sięgnęło nizin. Utwory czwartorzędowe, 2. Rzeźba. Mapa Polski przedstawia wysokość terenu nad poziomem morza. Wysokość od 0 do 50 metrów nad poziomem morza występuje na pobrzeżach oraz w dolinach rzek w pasie nizin. Wysokości od 50 do 200 metrów nad poziomem morza występują na pojezierzach, nizinach oraz w dolinach rzek w pasie wyżyn. Wysokości od 200 do 300 metrów nad poziomem morza występują w pasie wyżyn. Wysokości od 300 do 500 metrów nad poziomem morza występują w Jurze Krakowsko Częstochowskiej oraz u podnóża pasa gór. Wyższe wysokości występują w Sudetach i Karpatach. Hipsometria, 3. Klimat. Mapa Polski przedstawia formy rzeźby polodowcowej. Sandry występują w pasie pojezierzy. Od lewej strony są to sandry Puszczy Drawskiej, sandry Borów Tucholskich, sandry Puszczy Piskiej, sandry Puszczy Augustowskiej. Pradoliny występują w całym kraju w dolinach rzek. Wały moren czołowych znajdują się głównie na pojezierzach i nizinach ale również na wyżynach. Maksymalnie lądolód skandynawski dotarł do podnóży Sudetów i Karpat. Formy rzeźby polodowcowej. Mapa Polski przedstawia średnią temperaturę w Polsce w latach od 1981 do 2010. Temperatura 10 stopni Celsjusza wystąpiła na zachodzie kraju obejmując Szczecin, Gorzów Wielkopolski, Zieloną Górę, Wrocław i Opole. Temperatura 9 stopni Celsjusza była najpowszechniejsza i objęła tereny Katowic, Krakowa, Rzeszowa, Warszawy, Łodzi, Poznania, Torunia, Bydgoszczy, Gdańska oraz Pobrzeża Szczecińskiego. Temperatura 8 stopni Celsjusza wystąpiła w okolicach Olsztyna, Białegostoku, Lublina, Rzeszowa, Kielc, pomiędzy Szczecinem a Gdańskiem. Niższe temperatury wystąpiły w okolicach Suwałk oraz w Sudetach i Karpatach. Średnie roczne temperatury powietrza. Mapa Polski przedstawia średnią sumę opadów w latach od 1981 do 2010. Wartości od 500 do 600 milimetrów wystąpiły w centralnej Polsce obejmując Bydgoszcz, Toruń, Warszawę, Poznań, Zieloną Górę, Gorzów Wielkopolski, Wrocław. Wartości od 600 do 650 milimetrów wystąpiły w pasie obejmującym tereny powyżej Rzeszowa i Opole oraz w okolicach Olsztyna. Wartości od 650 do 750 milimetrów wystąpiły w okolicach Rzeszowa, Krakowa , Katowic, w Sudetach oraz na pobrzeżach. Wartości od 750 do 850 milimetrów wystąpiły u podnóża Karpat. Wyższe wartości wystąpiły w Karpatach. Średnie roczne sumy opadów, 4. Gleby. Mapa Polski przedstawia typy gleb. Gleby typowe dla miasta występują między innymi w Warszawie, Bydgoszczy, Szczecinie, Poznaniu, Wrocławiu, Katowicach, Łodzi, Lublinie, Krakowie. Gleby wytworzone z pasków luźnych różnej genezy występują głównie w północno zachodniej Polsce. Gleby wytworzone z piasków gliniastych i słabogliniastych oraz zwietrzelin skał osadowych zwartych występują na pojezierzach, nizinach oraz wyżynach. Podobny zasięg występowania charakteryzuje gleby wytworzone ze skał i piasków słabo gliniastych oraz gliniastych oraz żwirów i wytworzonych z piasków naglinowych i glin zwałowych lekkich. Gleby wytworzone z glin zwałowych ciężkich oraz glin, pyłów i iłów różnej genezy występują na północnym wschodzie oraz w okolicach Wałbrzycha i Wrocławia. Gleby wytworzone z lessów i utworów lessopodobnych oraz zwietrzelin skał osadowych zwartych występują w okolicach Lublina i Zamościa, Rzeszowa, Bielsko Białej, Legnicy, Wrocławia. Gleby wytworzone ze zwietrzelin skał osadowych zwartych występują głównie w Karpatach. Gleby wytworzone ze zwietrzelin skał krystalicznych występują w Sudetach. Gleby wytworzone z piasków i glin nawapieńcowych występują w okolicach Zamościa, Częstochowy oraz Kielc. Czarnoziemy występują na zachód od Włocławka, miejscowo na nizinach w cienkim pasie od Warszawy do Poznania, w Sandomierzu, na wschód od Zamościa, na południe od Opola. Mady właściwe występują w dolinach rzek. Gleby glejoziemne i torfowe występują głównie we wschodniej i północno wschodniej Polsce oraz na pobrzeżach i w okolicy Szczecina, Zielonej Góry i Gorzowa Wielkopolskiego. Vertisole oraz rędziny właściwe występują na północ od Olsztyna oraz w okolicach Dąbrowy Górniczej. Gleby inicjalne i słabo ukształtowane występują w Sudetach i Karpatach. Typy gleb. Wykres przedstawia strukturę gleb Polski. Brunatne i płowe zajmują 52%, bielice 26%, antropogeniczne 1%, górskie 6%, bagienne 7%, mady 5%, rędziny, czarne ziemie i czarnoziemy po 1%. Struktura gleb Polski wg powierzchni, 5. Wody. Mapa Polski przedstawia zlewiska, dorzecza i przepływy. Zlewisko Morza Bałtyckiego wynosi 311821 kilometrów. W jego skład wchodzi zlewisko Wisły 172587 kilometrów znajdujące się w okolicach doliny Wisły oraz na całym wschodzie kraju. Zlewisko Odry 104056 kilometrów obejmujące tereny na prawo od Odry dochodzące pod Wisłę. Rzek pobrzeża Bałtyku 23146 kilometrów obejmujące pobrzeża. Pregoły 7520 kilometrów obejmujące teren północno wschodniej Polski. Niemna 2512 kilometrów. Zlewisko Morza Czarnego wynosi 616 kilometrów. jego dorzecza to Dunaju 383 kilometry w okolicach Tatr. Dniestru 233 kilometry w okolicach Suwałk oraz w Bieszczadach. Zlewisko Morza Północnego wynosi 240 kilometry. W jego skład wchodzi dorzecze Łaby na krańcach Sudetów. Średni przepływ wieloletni powyżej 1000 metrów na sekundę wystąpił w ujściu Wisły. Mapa Polski przedstawia główne zbiorniki wód podziemnych. Główne zbiorniki wód podziemnych posiadające szczegółową dokumentację znajdują się na wschodzie kraju w okolicach Zamościa, w okolicach Jury Krakowsko Częstochowskiej oraz w okolicach Gdańska. Główne zbiorniki wód podziemnych nieudokumentowane znajdują się w całej Polsce głównie w okolicach Warszawy, na zachodzie kraju, w Karpatach. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych, 6. Roślinność. Mapa Polski przedstawia roślinność rzeczywistą. Las iglasty znajduje się głównie w zachodnio północnej części kraju. Las mieszany znajduje się w Sudetach i Karpatach. Las liściasty występuje na północnym zachodzie i na wschodzie. Łąki i pastwiska występują na granicy pojezierzy i nizin. Grunty orne występują w całym kraju i zajmują największą powierzchnię. Tereny miejskie i przemysłowe występują w okolicach dużych miast w tym w okolicach Katowic i Warszawy. Tereny podmokłe występują w północno wschodniej Polsce. Mapy Polski przedstawiają strefy wzrostu wybranych gatunków drzew. Optymalne warunki wzrostu dla sosny występują w całym kraju. Optymalne warunki dla jodły pospolitej występują na południu kraju, dobre w wąskim pasie nad warunkami dobrymi oraz na pobrzeżach, wystarczające natomiast w środkowej Polsce i na Suwałkach. Optymalne warunki wzrostu dla świerku pospolitego występują w pasie wyżyn oraz na północy kraju a dobre warunki występują na nizinach i w Karpatach. Optymalne warunki wzrostu dla modrzewia europejskiego występują w całym kraju. Optymalne warunki wzrostu dla dębu bezszypułkowego występują w całej Polsce oprócz terenu Suwałk gdzie panują warunki dobre. Optymalne warunki dla buku zwyczajnego występują na zachodzie kraju, dobre w samym centrum a wystarczające na północnym wschodzie. Zasięgi wybranych gatunków drzew
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.