Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Wyjaśnij, na czym polegała idea fatalizmu. Czy Achilles i Hektor podlegali fatalizmowi? Odpowiedź uzasadnij.

RmPcPL0szpR5A
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Wyjaśnij, od czego zależą wybory Achillesa i Hektora.

R1HRcAaqAVFM5
(Uzupełnij).

Od czego zależą wybory Achillesa i Hektora?

R1UJEuUnpvdEv1
Ilustracja interaktywna przedstawia płaskorzeźbę ze sceną starożytnej walki toczonej przez dwóch mężczyzn. Pomiędzy mężczyznami stoi kobieta z włócznią i tarczą. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Fatum. Problem wolnej woli pojawił się w filozofii i literaturze antycznej już po czasach Homera. W Iliadzie i Odysei o losach ludzi decydowali bogowie, a personifikacją nieodwracalnego losu było fatum, którego żadne działanie ludzkie nie mogło zmienić. Można więc mówić o determinizmie, zakładającym, że Mojry określały przeznaczenie każdego człowieka już w chwili jego narodzin. Achilles i Hektor zależeli przede wszystkim od tego, czego chcą bogowie., 2. Płeć. Kultura antyku to przede wszystkim kultura mężczyzn. Podział na role przypisane do płci był bardzo wyraźny. Pozycja kobiet była niższa od tej, którą przypisywano mężczyznom i zauważalna była niemal wyłącznie w sferze prywatnej (rodzinnej), natomiast sferę publiczną wypełniały działania mężczyzn (sprawowanie władzy czy udział w walkach). Wprawdzie obie płcie były od siebie zależne, ale np. dzielność i odwagę traktowano jako cechy typowo męskie. Achilles i Hektor musieli więc charakteryzować się określoną postawą, co oznacza, że w trakcie wojny ich powinnością było walczyć., 3. Grupa społeczna. Społeczeństwo w starożytnej Grecji było podzielone na klasy społeczne. Najniższą z nich stanowili niewolnicy. Wśród ludzi wolnych wyróżniano m.in. chłopów i arystokrację. Przynależność do danej grupy determinowała prawa i obowiązki. Będąc ludźmi z wyższej sfery, Achilles i Hektor posiadali liczne przywileje, ale też byli zobowiązani do postępowania zgodnie z etosem związanym z ich przynależnością do elit. Na przykład zarzut tchórzostwa pod adresem członka arystokracji był największą obelgą, natomiast od gminu nie oczekiwano zachowań honorowych. Achilles i Hektor musieli zachowywać się zgodnie z określonymi regułami, np. dążyć do pierwszeństwa., 4. Wiek. Wprawdzie w eposach Homera często starość kojarzona jest negatywnie, ale kultura antyczna doceniała doświadczenie i mądrość ludzi w wieku podeszłym – w Iliadzie szczególnym szacunkiem darzony jest Nestor, najstarszy z wodzów greckich biorących udział w wojnie trojańskiej. Innych cech wymagano od ludzi młodych. Tworzący w VII w. p.n.e. poeta Tyrtajos wciąż w swoich wierszach podkreślał, że młody wojownik powinien stanąć w pierwszym szeregu, zaś wstydem okrywa się wtedy, gdy wycofuje się i jego miejsce muszą zajmować starsi ludzie. Od Achillesa i Hektora oczekiwano więc tego, że nie będą unikać walki nawet wtedy, gdy istnieje niebezpieczeństwo śmierci., 5. Więzy rodzinne. Rolom przypisywanym różnym płciom i grupom społecznym towarzyszyły też funkcje związane z przynależnością do rodziny. Wprawdzie w starożytnej Grecji dominował model rodziny patriarchalnej, a więc takiej, w której mężczyzna zajmuje uprzywilejowaną pozycję, ale łączyło się to również z oczekiwaniami wobec niego – mężczyzna powinien zadbać m.in. o bezpieczeństwo żony i dzieci. To nie oznacza, że aprobowano przedkładanie dobra rodzinnego nad interes państwowy. Czułość, jaką Hektor okazuje swojemu synowi, poświadcza, że był nie tylko dzielnym wojownikiem, ale też dobrym ojcem. Tym bardziej trzeba dostrzec fakt, że trojański królewicz zostawił rodzinę, by w imię honoru stanąć do walki., 6. Normy społeczne. Normy społeczne określały przede wszystkim zachowania w sferze publicznej. Do takich norm należał m.in. obowiązek pomszczenia śmierci kogoś bliskiego. Wypełnił go np. Achilles, z okrucieństwem traktując zwłoki Hektora. W starożytnej Grecji wręcz nakazem była zemsta za zabicie członka rodziny, ale nie należało puścić płazem także krzywdy przyjaciół. Ten obowiązek powodował niekiedy niekończący się ciąg zbrodni – odwetu nie traktowano jako wyboru, lecz nakaz (trzeba było wymierzyć prywatną sprawiedliwość nawet przedmiotowi, który stał się powodem śmierci).
Włoski twórca Giovanni Maria Benzoni (1809–1873) to autor marmurowej płaskorzeźby stylizowanej na antyczną. Jej tytuł brzmi: Achilles zabijający Hektora, a Pallas Atena między nimi. To pierwszy z czterech reliefów ukazujących sceny z Iliady.
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC 0 1.0.