Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
bg‑turquoise

Gatunki ryb chronione w Polsce

W Polsce występuje 120 gatunków ryb, z czego 82 to gatunki słodkowodne, a 38 morskie. Aż 35% stanowią gatunki obce.

28 gatunków ryb zostało objętych ochroną gatunkową.

Gatunki ryb objęte ochroną ścisłą

R1c57luVqC3k21
Zdjęcia przedstawiają cztery gatunki ryb objęte ochroną ścisłą. To strzebla błotna, koza złotawa, głowacica i jesiotr ostronosy. Na pierwszym zdjęciu są zaznaczono strzeble błotne. To trzy nieduże ryby o złocistym połysku i smukłym, wrzecionowatym, opływowym ciele. Osiągają do osiemnastu centymetrów długości. Grzbiety mają ciemnobrązowe z zielonym i złotym odcieniem. Boki żółtawobrązowe z nieregularnymi, ciemnymi plamkami. Brzuch ryb jest kremowy. Małe otwory gębowe znajdują się w położeniu końcowym. Oczy ryb są okrągłe, czarne, otoczone złotą obwódką. Na terenie Polski strzebla błotna jest od tysiąc dziewięćset osiemdziesiątego trzeciego roku objęta ścisłą ochroną gatunkową, wymaga ochrony czynnej. Została wpisana do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt jako gatunek wysokiego ryzyka, silnie zagrożony. Na drugim zdjęciu znajduje się koza złotawa. To ryba o podłużnym, wąskim ciele, pofalowanych, zaokrąglonych płetwach. Niedużej głowie, małych, kremowych wąsach, ma ich trzy pary. To drobna ryba o małej głowie z niewielkimi oczami, które są wysoko osadzone. Pod okiem występuje kolec. Otwór gębowy jest dosyć mały, dolny. Ciało kozy złotawej jest wydłużone i dwubocznie spłaszczone, jasnożółte. Jego spód jest jaśniejszy. Na grzbiecie oraz po bokach ciała i na płetwach znajduje się kilkanaście dużych, brązowych plam. Łuski pokrywające ciało małe. Płetwy są żółte. Płetwa ogonowa jako jedyna prawie równo ścięta. Na grzbietowej krawędzi ciała znajduje się kil skórny. Na trzecim zdjęciu jest głowacica. Ryba pływająca w rzekach górskich. To duża ryba o wydłużonym, wrzecionowatym ciałem i okrągłym w przekroju. Głowa jest duża, lekko spłaszczona z szeroko wyciętym otworem gębowym sięgającym poza krawędź oka. Ubarwienie głowacicy jest bardzo zróżnicowane. Jej grzbiet jest brązowy, boki jaśniejsze z miedzianym połyskiem, a brzuch biały. Na bokach występują liczne, nieregularnie rozmieszczone małe, ciemne plamki. Ryba należy do rodziny łososiowatych. Przeciętnie głowacica osiąga od osiemdziesięciu do stu centymetrów długości, ważąc przy tym od pięciu do dziesięciu kilogramów. Na czwartym zdjęciu znajduje się jesiotr ostronosy. Ryba ma trójkątny pysk. Rostrum ryby jest spłaszczone. Otwór gębowy leży po spodniej stronie. Ciało jest wydłużone. Linia boczna wyraźna. Głowa i grzbiet są oliwkowo brązowe. Boki ryby są jaśniejsze, a jej spód jest białawy. Skóra grzbietu jest pokryta kilkunastoma tarczami kostnymi. Tarcze kostne są małe i owalne. Płetwa grzbietowa przesunięta do tyłu. Płetwa ogonowa niesymetryczna, górny jej płat jest wysoki oraz długi. Jesiotr ostronosy to gatunek anadromiczny. Odbywa sezonowe migracje w celu dobycia tarła ze słonych wód morskich do słodkich rzek przybrzeżnych. Dorosłe osobniki zamieszkują płytkie wody morskie szelfu kontynentalnego. Na liście Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Zasobów Naturalnych został wpisany jako gatunek kategorii NT, czyli bliski zagrożeniu. Jest jedynym jesiotrem naturalnie występującym w Bałtyku.
Źródło: Virginia State Parks staff, Cristoph15, opencage, Liquid Art, Wikimedia Commons, Fish of the world Wiki, licencja: CC BY-SA 4.0.

Wybrane gatunki ryb objęte ochroną częściową

Rjb8UknI79x9h1
Zdjęcia przedstawiają sześć gatunków ryb objętych ochroną częściową. Na pierwszym zdjęciu znajdują się dwie ryby. To piekielnice o połyskujących łuskach. Występują w Europie (w tym, w Polsce) i w Azji Mniejszej. Osiągają od dziesięciu do piętnastu centymetrów długości. Ciało ryby jest wydłużone, wrzecionowate i bocznie spłaszczone. Grzbiet lekko zaokrąglony. Otwór gębowy w położeniu końcowym. Ma cykloidalne, zaokrąglone łuski średniej wielkości, pełniące funkcję ochronną. Grzbiety ryb są ciemno szarozielonkawe, boki srebrzyste, brzuchy białe. Linia boczna ujęta w podwójny szereg ciemnych, brązowych plamek. Płetwy grzbietowa, ogonowa i piersiowe szare, natomiast płetwy brzuszne i odbytowa są żółte z jaskrawo pomarańczową nasadą. Ten gatunek podlegał kiedyś ścisłej ochronie gatunkowej w naszym kraju. Obecnie podlega ochronie częściowej, choć ryby występują nielicznie. Na drugim zdjęciu znajduje się różanka europejska. To duża ryba o srebrnych, dużych łuskach. Na niewielkiej głowie znajduje się czarne oko w srebrnej obwódce. To ryba karpiokształtna z rodziny karpiowatych. Należy do gromady promieniopłetwych. Ma krępe ciało. Osiąga długość do jedenastu centymetrów. Na trzecim zdjęciu znajduje się koza pospolita. To ryba o wydłużonym, wąskim ciele. Ma jasne, różowe łuski. Na długości całego ciała, łącznie z płetwami, występują brązowe, symetryczne plamki i wzorki. Płetwy są nieduże, półprzezroczyste. Ciało ryby jest spłaszczone, a głowa niewielka. By wpłynąć pod powierzchnię wody ryba musi wykonywać wężowe ruchy. Posiada obronne, ruchome kolce w okolicy małego oka. Na terenie Polski koza pospolita podlegała ścisłej ochronie gatunkowej. W roku dwa tysiące czternastym zmieniono status ochrony na częściowy. Rybą na czwartym zdjęciu jest kiełb białopłetwy. Żyje stadnie w środkowym i dolnym biegu rzek, w głębszej wodzie nad dnem piaszczystym. Ma ciało wrzecionowate, a ogon bocznie spłaszczony. Spodnia część głowy ryby jest pozbawiona łusek. Otwór gębowy w położeniu dolnym, zaopatrzony w dwa wąsiki sięgające tylnej krawędzi oka. Grzbiet ma ciemny, brązowy. Boki jaśniejsze z rzędem ciemnych, okrągłych plam leżących bezpośrednio przed linią boczną. Strona brzuszna biała. Na płetwie ogonowej występują dwa pasy słabo zaznaczonych, jasnych plamek równoległych do jej krawędzi. Kiełb białopłetwy występuje w wodach płynących Europy Środkowej i Wschodniej. W Polsce spotykany w dorzeczu Wisły i Odry. Na terenie Polski ryba podlegała ścisłej ochronie gatunkowej. W roku dwa tysiące czternastym zmieniono status ochrony na częściowy. Na piątym zdjęciu jest babka czarna. Występuje w europejskiej i północnoafrykańskiej strefie przybrzeżnej mórz, czasem także w ujściach rzek. Można ją spotkać w Bałtyku, Morzu Czarnym, Morzu Śródziemnym, Morzu Północnym oraz w Atlantyku. Na zdjęciu pływa nad kamienistym dnem, porośniętym roślinnością. Babka czarna to ryba kostnoszkieletowa z rzędu okoniokształtnych, z rodziny babkowatych o zmiennym ubarwieniu ciała, różowo brunatnym z wierzchu i od spodu. Jej ciało jest lekko brzusznie spłaszczone. Głowa jest dość duża w stosunku do rozmiarów reszty ciała. Płetwa ogonowa jest zaokrąglona, występują dwie płetwy grzbietowe. Płetwy brzuszne znajdują się przed piersiowymi. Na bokach występują duże plamy, które zlewają się ze sobą. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Na szóstym zdjęciu znajduje się brzanka. Ryba karpiokształtna z rodziny karpiowatych (Cyprinidae). Występuje w górnych odcinkach karpackich dopływów Wisły oraz w Wiśle. Ma ciało wydłużone, wrzecionowate, o standardowej długości do 25 centymetrów, pokryte łuskami cykloidalnymi. Ma płetwy parzyste zaokrąglone. Płetwa ogonowa jest wcięta. Ubarwienie złociste z brunatnymi plamami na bokach, grzbiet pokryty brązowymi łuskami.
Źródło: Wiki-Harfus, Gilles San Martin, Andrew69., Viridiflavus, Emőke Dénes, Etrusko25, Wikimedia Commons, Flickr, licencja: CC BY-SA 4.0.
bg‑turquoise

Ochrona ryb w Polsce

RjUNpu3RIBaqh1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Źródło: MOs810, licencja: CC BY-SA 4.0.
1
Polecenie 1
R1258o7mRgoOO
Wyjaśnij na czym polega ochrona lokalnych populacji, oraz dlaczego się ją stosuje. (Uzupełnij).
1
Polecenie 2
RMNWdTUBrRmUY
Opisz dlaczego ryby mogą być łowione w wyznaczonym czasie oraz dlaczego wprowadzone są okresy ochronne. (Uzupełnij).