Polecenie 1

Przeanalizuj opisy grafik interaktywnych, a następnie:

  • wskaż różnice miedzy budową pierwotną korzenia roślin jedno- i dwuliściennych;

  • porównaj budowę pierwotną korzenia z budową wtórną;

  • podaj nazwę stref korzenia, z których pochodzą obrazy mikroskopowe przekrojów poprzecznych.

Budowa pierwotna korzenia roślin jednoliściennych 1

R1ZRRh8y6V8lQ1
Na zdjęciu jest widoczna budowa pierwotna korzenia rośliny jednoliściennej. Można zaobserwować następujące tkanki: epidermę, korę pierwotną, endodermę, perycykl oraz walec osiowy z łykiem, drewnem i rdzeniem zbudowanym z komórek miękiszu. Na zdjęciu są zamieszczone opisy: 1. Skórka korzenia (ryzoderma)- Pierwotna tkanka okrywająca, zwykle jednowarstwowa. Komórki kuliste tworzące warstwę są równomiernie rozłożone, przypominają łańcuszek. 2. Kora pierwotna- Część korzenia, znajdująca się między skórką (ryzodermą) a walcem osiowym (stelą), zbudowana z komórek miękiszowych. Komórki mają kształty obłych wielokątów i są ściśle ułożone w warstwie. 3. Śródskórnia (endoderma) Najbardziej wewnętrzna warstwa kory pierwotnej korzenia, która otacza walec osiowy (stelę). Komórki tej warstwy są ciemniejsze niż inne. Przybierają charakterystyczny wygląd litery u. 4. Walec osiowy (stela) Wewnętrzna warstwa korzenia, w której skład wchodzi drewno pierwotne (ksylem pierwotny) oraz łyko pierwotne (floem pierwotny). Komórki tej warstwy są zróżnicowane pod względem kształtów i rozmiarów. 5. Okolnica (perycykl) Najbardziej zewnętrzna warstwa walca osiowego, z której powstają korzenie boczne i częściowo miazga. Warstwa równomiernie ułożonych komórek o wielokątnych kształtach. 6. Rdzeń utworzony z komórek miękiszowych tworzą równomiernie rozłożone, wielokątne komórki. 7. Drewno pierwotne (ksylem pierwotny) Tkanka przewodząca wodę i sole mineralne. W tej warstwie dominują komórki o zbliżonych do siebie wielokątnych kształtach. Gdzieniegdzie, pomiędzy nimi widoczne są zdecydowanie większe, okrągłe komórki. 8. Łyko pierwotne (floem pierwotny) Tkanka przewodząca produkty fotosyntezy. Warstwa równomiernie ułożonych komórek o wielokątnych kształtach.
Budowa pierwotna korzenia roślin jednoliściennych.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Budowa pierwotna korzenia roślin dwuliściennych 1

RIJUGq589ekub1
Zdjęcie przedstawia budowę pierwotną korzenia roślin dwuliściennych, z oznaczonymi warstwami komórek: od najbardziej wewnętrznej, czyli walca osiowego, przez korę pierwotną po najbardziej zewnętrzną skórkę. Skórka to warstwa równomiernie ułożonych komórek o zróżnicowanych, wielokątnych kształtach. Warstwa kory pierwotnej składa się z dużych komórek, które również przyjmują kształt różnych wielokątów. Walec osiowy zbudowany jest z komórek ułożonych w kształt przypominający literę y.
Budowa pierwotna korzenia roślin dwuliściennych.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., Flickr, licencja: CC BY-SA 3.0.
RDu4ftHFd2naA1Walec osiowy (stela) korzenia roślin dwuliściennych
Na zdjęciu jest widoczna stela korzenia rośliny dwuliściennej, otoczona komórkami endodermy. Pod nimi znajduje się perycykl (okolnica). Centralnie położone drewno pierwotne jest otoczone przez łyko. Komórki drewna pierwotnego wyróżniają się ułożeniem, przypominają kształt litery y. W centralnej litery y mają większe rozmiary a na ramionach mniejsze. Komórki łyka pierwotnego otaczające warstwę drewna pierwotnego, mają ściśle i gęsto ułożone komórki. Ich kształty są bardziej wydłużone od pozostałych komórek innych warstw. Najbardziej zewnętrzna warstwa komórek to śródskórnia (endoderma), okala ona warstwę drewna pierwotnego. Pomiędzy śródskórnią a łykiem pierwotnym znajduje się jeszcze okolnica (perycykl). Na zdjęciu oznaczono elementy: 1. Śródskórnia (endoderma) 2. Okolnica (perycykl) 3. Drewno pierwotne (ksylem pierwotny) 4. Łyko pierwotne (floem pierwotny)
Walec osiowy (stela) korzenia roślin dwuliściennych
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R14CADNRtdsaI1
Zdjęcie przedstawia budowę wtórną korzenia roślin dwuliściennych. 1. Korkowica jest wtórną tkanką okrywającą. Składa się z korka, fellogenu i fellodermy. W wyniku przyrostu korzenia na grubość kora pierwotna pęka i odpada, odsłaniając korkowicę. Korkownica jest najbardziej zewnętrzną warstwę korzenia. Jest zbudowana z nierównomiernie ułożonych komórek. Część z nich tworzy warstwę ściśle okalającą korzeń, a część przypomina postrzępiony brzeg tkaniny. 2. Drewno wtórne – walec drewna wtórnego powstaje w wyniku podziałów i różnicowania się komórek kambium. Na zdjęciu warstwa drewna przedstawiona jest jako skupisko komórek o nierównomiernych kształtach, przypominających wielokąty. Gdzieniegdzie w warstwie komórek widoczne są pojedyncze komórki o zdecydowanie większym rozmiarze oraz skupiska podłużnych komórek, tworzących krótkie linie. 3. Drewno pierwotne – położone centralnie drewno pierwotne. W warstwie widoczne są większe komórki o zróżnicowanych, wielokątnych kształtach, które znajdują się bliżej granicy zewnętrznej warstwy. W centralnej części warstwy znajdują się bardziej równomiernie ułożone komórki, o mniejszych rozmiarach. Pomiędzy nimi widać komórki ciemniejsze. 4. Łyko pierwotne – skupisko komórek łyka pierwotnego, które są ułożone luźno w warstwie. Przyjmują kształty zróżnicowanych wielokątów. 5. Łyko wtórne – tworzy pierścień położony na zewnątrz kambium. Powstaje w wyniku podziałów i różnicowania się jego komórek, które mają wydłużony kształt. 6. Kambium – wtórna tkanka twórcza wytwarzająca drewno wtórne i łyko wtórne. Komórki drewna wtórnego wytwarzane są do wewnątrz pierścienia, a łyka wtórnego na zewnątrz.
Budowa wtórna korzenia roślin dwuliściennych.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Polecenie 2
R1P1SNdEJtCPR
Na podstawie przekrojów poprzecznych przez korzenie o budowie pierwotnej i wtórnej wypisz tkanki twórcze wtórne oraz określ, jakie tkanki stałe powstają w wyniku podziałów ich komórek. (Uzupełnij).
11
Polecenie 3
R1QDHRWWzY0P0
Na podstawie dostępnych źródeł informacji ustal, jakie modyfikacje budowy wtórnej korzenia roślin dwuliściennych spotykamy w przyrodzie. (Uzupełnij).