Przykładem mutualizmu obligatoryjnego jest współpraca termitów oraz żyjących w ich przewodzie pokarmowym protistów wiciowców (Flagellata) z rodzaju Devescovina. Przewód pokarmowy termitów stwarza niezbędne do życia wiciowców warunki środowiskowe, natomiast wiciowce zdolne są do trawienia celulozy z drewna spożywanego przez termity, które same nie są w stanie strawić tego polisacharydu. Termity nie mogłyby się więc odżywiać bez wiciowców, wiciowce zaś nie przetrwałyby bez środowiska, jakie stwarzają im termity. Relacja między tymi gatunkami jest niezbędna do przeżycia ich obu.
1.
Przykładem mutualizmu obligatoryjnego jest współpraca termitów oraz żyjących w ich przewodzie pokarmowym protistów wiciowców (Flagellata) z rodzaju Devescovina. Przewód pokarmowy termitów stwarza niezbędne do życia wiciowców warunki środowiskowe, natomiast wiciowce zdolne są do trawienia celulozy z drewna spożywanego przez termity, które same nie są w stanie strawić tego polisacharydu. Termity nie mogłyby się więc odżywiać bez wiciowców, wiciowce zaś nie przetrwałyby bez środowiska, jakie stwarzają im termity. Relacja między tymi gatunkami jest niezbędna do przeżycia ich obu.
Termity Isoptera i wiciowce Flagellata żyjące w ich przewodzie pokarmowym łączy ścisła zależność.
Źródło: Filipe Fortes, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 2.0.
R15tvQPzpKjiu
1.
Kolejnym przykładem mutualizmu obligatoryjnego jest relacja między grzybem i glonami (np. zielenicami – Chlorophyta), które razem tworzą porost. Grzyb dostarcza wodę oraz sole mineralne niezbędne do fotosyntezy przeprowadzanej przez zielenice, a w zamian otrzymuje substancje odżywcze, wyprodukowane przez zielenice w drodze fotosyntezy. Zdarza się, że grzyb zaczyna dominować w tej interakcji i wykorzystuje substancje organiczne w większej ilości niż współtowarzyszące mu glony – takie zjawisko dominacji nazywamy helotyzmem.
1.
Kolejnym przykładem mutualizmu obligatoryjnego jest relacja między grzybem i glonami (np. zielenicami – Chlorophyta), które razem tworzą porost. Grzyb dostarcza wodę oraz sole mineralne niezbędne do fotosyntezy przeprowadzanej przez zielenice, a w zamian otrzymuje substancje odżywcze, wyprodukowane przez zielenice w drodze fotosyntezy. Zdarza się, że grzyb zaczyna dominować w tej interakcji i wykorzystuje substancje organiczne w większej ilości niż współtowarzyszące mu glony – takie zjawisko dominacji nazywamy helotyzmem.
Złotorost ścienny Xanthoria parietina jest przedstawicielem porostów.
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
RDHI3cPdHY9g1
1.
Znanym przykładem mutualizmu obligatoryjnego jest również mikoryza korzeniowa, czyli współżycie grzybów z korzeniami roślin, często drzew. Nawet 90% roślin na Ziemi wchodzi w relacje o charakterze mikoryzy. Grzyby dostarczają roślinie substancje mineralne, które wychwytują z gleby. W zamian otrzymują substancje organiczne wyprodukowane przez roślinę w drodze fotosyntezy. Rośliny, które wchodzą w relacje z grzybami, są bardziej odporne na niedobór wody i wysoką temperaturę otoczenia.
Mikoryza korzeniowa występuje w dwóch formach – jako mikoryza endotroficzna i ektotroficzna. Forma endotroficzna polega na tym, że strzępki grzybów wnikają bezpośrednio do komórek korzeni roślin i są z nimi ściśle połączone. Jest to więc przykład mutualizmu obligatoryjnego, gdyż żaden z gatunków nie może żyć bez relacji, która zachodzi między nimi. Rośliny, u których można zaobserwować zjawisko mikoryzy endotroficznej, to np. wiele gatunków storczykowatych (Orchidaceae). Storczyki dostarczają grzybom węgiel w zamian za fosfor lub azot bądź obydwa te związki (w zależności od środowiska). W relacji tej istnieje często dwukierunkowy przepływ węgla między grzybem a rośliną, a także przepływ azotu i fosforu od grzyba do rośliny. Ponadto nasiona storczyków nie są zdolne do samodzielnego kiełkowania bez udziału grzyba mikoryzowego – jest to możliwe, dopiero gdy w nasiono wnikną nitki grzybni, która dostarczy mu odpowiednich związków.
W przypadku mikoryzy ektotroficznej strzępki grzyba nie wnikają do komórek korzenia rośliny, relacja ta nie jest więc aż tak bliska. Zjawisko, gdy rośliny i grzyby mogą żyć bez siebie, jednak tworzą relację dla odniesienia obopólnych korzyści, nazywamy mutualizmem fakultatywnym.
1.
Znanym przykładem mutualizmu obligatoryjnego jest również mikoryza korzeniowa, czyli współżycie grzybów z korzeniami roślin, często drzew. Nawet 90% roślin na Ziemi wchodzi w relacje o charakterze mikoryzy. Grzyby dostarczają roślinie substancje mineralne, które wychwytują z gleby. W zamian otrzymują substancje organiczne wyprodukowane przez roślinę w drodze fotosyntezy. Rośliny, które wchodzą w relacje z grzybami, są bardziej odporne na niedobór wody i wysoką temperaturę otoczenia.
Mikoryza korzeniowa występuje w dwóch formach – jako mikoryza endotroficzna i ektotroficzna. Forma endotroficzna polega na tym, że strzępki grzybów wnikają bezpośrednio do komórek korzeni roślin i są z nimi ściśle połączone. Jest to więc przykład mutualizmu obligatoryjnego, gdyż żaden z gatunków nie może żyć bez relacji, która zachodzi między nimi. Rośliny, u których można zaobserwować zjawisko mikoryzy endotroficznej, to np. wiele gatunków storczykowatych (Orchidaceae). Storczyki dostarczają grzybom węgiel w zamian za fosfor lub azot bądź obydwa te związki (w zależności od środowiska). W relacji tej istnieje często dwukierunkowy przepływ węgla między grzybem a rośliną, a także przepływ azotu i fosforu od grzyba do rośliny. Ponadto nasiona storczyków nie są zdolne do samodzielnego kiełkowania bez udziału grzyba mikoryzowego – jest to możliwe, dopiero gdy w nasiono wnikną nitki grzybni, która dostarczy mu odpowiednich związków.
W przypadku mikoryzy ektotroficznej strzępki grzyba nie wnikają do komórek korzenia rośliny, relacja ta nie jest więc aż tak bliska. Zjawisko, gdy rośliny i grzyby mogą żyć bez siebie, jednak tworzą relację dla odniesienia obopólnych korzyści, nazywamy mutualizmem fakultatywnym.
Rośliny z rodziny storczykowatych Orchidaceae współpracują z grzybami.
Źródło: nononoeno, Flickr, licencja: CC BY-NC 2.0.
ReYt6GY9X01Tl
1.
Bakterie brodawkowe wiążą wolny azot i przekształcają go w formę, która może zostać przyswojona i wykorzystana przez rośliny motylkowe (np. łubin – Lupinus, soję – Glycine czy bób – Vicia faba). Komórki bakterii wnikają do korzeni rośliny, co indukuje powstanie w nich charakterystycznych brodawek. Z kolei bakterie otrzymują związki organiczne wytwarzane przez rośliny. Niektóre z roślin motylkowych mogą wchodzić w oddziaływanie tylko z jednym rodzajem bakterii, co sprawia, że relacja ta ma charakter mutualizmu obligatoryjnego.
1.
Bakterie brodawkowe wiążą wolny azot i przekształcają go w formę, która może zostać przyswojona i wykorzystana przez rośliny motylkowe (np. łubin – Lupinus, soję – Glycine czy bób – Vicia faba). Komórki bakterii wnikają do korzeni rośliny, co indukuje powstanie w nich charakterystycznych brodawek. Z kolei bakterie otrzymują związki organiczne wytwarzane przez rośliny. Niektóre z roślin motylkowych mogą wchodzić w oddziaływanie tylko z jednym rodzajem bakterii, co sprawia, że relacja ta ma charakter mutualizmu obligatoryjnego.
Bakterie brodawkowe na korzeniu Medicago italica, przedstawiciela roślin motylkowych Fabaceae.
Źródło: Ninjatacoshell, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 1
R135QTDpduWM6
Wyjaśnij czym różni się mutualizm fakultatywny od obligatoryjnego. Pod wpływam jakich czynników jeden typ mutualizmu może przekształcić się w drugi? (Uzupełnij).