Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Przeanalizuj grafikę interaktywną i opisz w punktach proces wymiany wód w Morzu Bałtyckim. Skorzystaj z wykresów znajdujących się poniżej oraz z dostępnych źródeł informacji geograficznej.

Przeanalizuj opis grafiki interaktywnej i napisz w punktach proces wymiany wód w Morzu Bałtyckim. Skorzystaj z wykresów znajdujących się poniżej oraz z dostępnych źródeł informacji geograficznej.

RLYC1aadDsLRe1
Na ilustracji jest mapa południowej części Bałtyku. Strzałkami zaznaczono wlew wody do Morza Bałtyckiego. Od południowo-zachodniego wybrzeża Szwecji przez zatoki wokół Danii, Basen Arkoński, w kierunku głębi gdańskiej i na północ ku Basenowi Gotlandzkiemu. Na mapie zaznaczono także miejsce Ławicy Odrzańskiej - w północnej części Zatoki Pomorskiej, Ławicy Słupskiej, Ławicy Środkowej - na południowym Bałtyku, na południowy zachód od Ławicy Hoburskiej. Opisano: 1. Bilans Morza Bałtyckiego jest dodatni, co oznacza, że przeważa odpływ wody z morza do oceanu., 2. Zasilanie Morza Bałtyckiego w słoną i bogatą w tlen wodę, która wpływa do zbiornika przez Cieśniny Duńskie, następuje w nieregularnych odstępach czasu. Wyjątek stanowi stosunkowo niewielka ilość wody, która sączy się z Morza Północnego na skutek różnicy gęstości między Atlantykiem a Morzem Bałtyckim., 3. Wlewy do Morza Bałtyckiego oddziałują na morze pozytywnie i odświeżająco. Występują cyklicznie, a cały proces pokazują wykresy poniżej. Największe historyczne wlewy do Bałtyku: przełom listopada i grudnia 1951 – do Bałtyku wpłynęło 225 km3 wody, która wniosła 5,17 (Gt) gigaton soli, styczeń 1993 roku – do Bałtyku wpłynęło 159 km3 wody, która wniosła 3,40 (Gt) gigaton soli, grudzień 2014 – do Bałtyku wpłynęło 198 km3 wody, która wniosła 3,98 (Gt) gigaton soli.
RK21qSO5PSZBx1
Na ilustracji jest sześć wykresów dotyczących przebiegu wlewu w toni wodnej południowego Bałtyku wód z Morza Północnego. Etapy podzielono od A do F. Na wszystkich wykresach od lewej strony zaznaczono kolejno: Zatokę Kattegat, Wielki Bełt, Basen Arkoński, Basen Bornholmski, Rynnę Słupską, Głębię Gdańską. Na wykresach zaznaczono strefę izotermiczną, izohalinową, wodę z Morza Północnego, strefę anoksji. Strefa izotermiczna: występuje na długości wymienionych punktów Bałtyku na wykresie A, D, E, F. Strefa izotermiczna na wykresie B rozpoczyna się poniżej basenu Arkońskiego. Na wykresie C rozpoczyna się od wschodniej części Kattegatu. Strefa izohalinowa jest na wszystkich wykresach od Kattegatu do Głębi Gdańskiej z wyjątkiem wykresu B, kiedy zaczyna się nieco przed Basenem Arkońskim. Woda z Morza Północnego: na wykresie B i C od Zatoki Kattegat. Na wykresie B do Basenu Bornholmskiego. Na wykresie C są od Kattegatu od głębokości zero metrów do około minus 20 metrów, a następnie znajdują się pod strefą izotermiczną aż po Głębię Gdańską. Na wykresie D woda z Morza Północnego jest pod strefą izotermiczną na wysokości Basenu Bornholmskiego (70-80 metrów) oraz Głębi Gdańskiej (od 100 do 110 metrów). Strefa anoksji występuje na wykresie A, B oraz F i jest pod strefą izotermiczną w Basenie Bornholmskim oraz Głębi Gdańskiej. W basenie na głębokości około 80 metrów, w Głębi Gdańskiej na głębokości około 100 m. Opisano: WYKRES A 1. Wlewy wód z Morza Północnego do Bałtyku są efektem następujących po sobie zjawisk atmosferycznych. W pierwszej fazie w przeciągu miesiąca lub dwóch przed wlewem, na skutek oddziaływania wiatru wschodniego, obniża się poziom morza. Najczęściej dochodzi do tego we wrześniu lub październiku., WYKRES B 2. Druga faza obejmuje silne sztormy z dominacją wiatru zachodniego. Do Bałtyku wlewają się wtedy masy słonej wody z Morza Północnego. Czasami występuje tylko jedna z tych faz. Niestety, aby wlewy z Morza Północnego były duże, potrzebne są obie., WYKRES C 3. Słona i gęsta woda wtłaczana przez Cieśniny Duńskie napływa w warstwie przydennej przez Basen Arkoński do Basenu Bornholmskiego i dalej – Rynną Słupską – w odleglejsze rejony Morza Bałtyckiego., WYKRES D 4. Im dalej woda z wlewu dociera, tym jest coraz słodsza, a warstwa docierająca na sam koniec jest coraz mniejszej miąższości. Woda wpływająca do Bałtyku, oprócz nowych pokładów soli, niesie z sobą również tlen rozpuszczony w wodzie. Pierwiastek ten działa odświeżająco, szczególnie na warstwę przydenną Bałtyku. Strefy anoksji (na wykresie kolor czerwony) i strefy hipoksji zostają natlenione. Obrazują to wykresy D i F., WYKRES E 5. Oprócz nowych mas soli i tlenu do Bałtyku przy wlewach dostaje się też woda o innej temperaturze. Temperatura zależna jest od pory roku, w której wlew ten następuje. Temperatura wody jest ważna głównie ze względu na ilość transportowanego tlenu. Im cieplejsza woda, tym więcej tego pierwiastka jest wnoszone podczas wlewów., WYKRES F 6. Proces wlewu wody z Morza Północnego odnawia się. Zachodzi podobna sytuacja jak na wykresie A. Morze Bałtyckie przygotowuje się na ponowny wlew słonej wody.
Przebieg wlewu w toni wodnej południowego Bałtyku wód z Morza Północnego. Etapy podzielono od A do F. Lokalizacja profilu uwidoczniona na grafice powyżej.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o. na podstawie T. Wodzinowski i in., Wpływ wlewów z Morza Północnego do Morza Bałtyckiego na rozwój stada dorsza, [w:] 95-lecie MIR: aktualne tematy badań naukowych, t. 1: Zasoby ryb i rybołówstwo, I. Psuty (red.), Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy, Gdynia 2016, s. 33–39, licencja: CC BY-SA 3.0.