Obecny przemysł przez ten czas jednak znacząco się zmienił. W prezentacji skupimy się na dwóch wybranych okręgach mających ogromne znaczenie dla polskiej gospodarki. Największym i najważniejszym okręgiem przemysłowym Polski jest Górnośląski Okręg Przemysłowy. W podziale GUS z 2005 roku obszar ten jest połączony wraz z innymi sąsiadującymi okręgami przemysłowymi i nosi nazwę Śląsko‑Krakowskiego Okręgu Przemysłowego (OP). W skład Śląsko‑Krakowskiego OP wchodzą m.in. Okręg Bielski, Krakowski, Częstochowski oraz interesujący nas Górnośląski, który obejmuje całą konurbację Górnośląską, czyli Katowice, Bytom, Sosnowiec, Zabrze, Jaworzno, Tychy, Gliwice, Rybnik, Chrzanów oraz Mysłowice.

Obszar Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego rozwinął się ze względu na bazę surowcową. Pierwsze kopalnie rud żelaza i ołowiu funkcjonowały na terenie Tarnowskich Gór już w XV w, w jednak ze względu na mały dostęp do ówczesnych technologii nie przynosiło ono zaskakujących rezultatów, które pobudziłyby region do rozwoju. Wówczas węgiel kamienny wydobywany był metodą odkrywkową, nie radzono sobie nawet z odwodnieniem terenu pod kopalnie. Do rozwoju GOPU przyczyniły się czynniki polityczne oraz unowocześnienie technologii, które zostały wprowadzone podczas zaboru Pruskiego. Do jednego z większych czynników rozwoju tego regionu było wprowadzenie prawa górniczego w 1769 r., dzięki któremu każda osoba posiadająca koncesję mogło poszukiwać i eksploatować minerały na danym terenie. Najstarszą kopalnią na terenie GOP u jest Murcki w Katowicach z XVII w., jednak istnieją wzmianki o wydobyciu węgla już w XVI w. w Rudzie Śląskiej. Eksploatacja węgla kamiennego rozpoczęła się w obrębie GOP u podczas renowacji kopalni, dzięki użyciu maszyny parowej w XVIII w. Z uwagi na fakt, że maszyny parowe były opalane węglem, wymuszało to poszukiwania surowców mineralnych w tym węgla kamiennego. W 1791 r. otwarta została pierwsza państwowa kopalnia węgla kamiennego koło Zabrza - “Królowa Luiza”, Kolejnym czynnikiem rozwoju przemysłu na Górnym Śląsku było poznanie nowej metody wytopywania żelaza przy pomocy koksu, która zastosowana została pierwszy raz w 1810 r. W kolejnych latach otwierano nowe huty cynki i żelaza oraz kopalnie na wielką skalę, dla porównania w 1852 r. w górnictwie zatrudniono 14 296 osób, a w 1882 r.- 203 570 osób. Kolejnym czynnikiem rozwoju GOP u, było rozbudowanie kolei z Wrocławia do Katowic.

Obecnie prym wiodą gałęzie przemysłu: energetycznego, hutniczego (żelazo), metali niezależnych, maszynowego (maszyny dla górnictwa, energetyki itd.).

RNtkBcWCnc95y

Zdjęcie przedstawia kopalnię węgla kamiennego Bobrek Centrum w Bytomiu. Na pierwszym planie znajdują się wykopy porośnięte roślinnością. Za nimi widoczny jest pas drzew, a w tle wysokie budynki kopalni z licznymi wieżami oraz taśmociągami. W centrum zdjęcia znajduje się biały, wysoki, prostopadłościenny budynek, a z prawej strony zdjęcie dwa smukłe, wąskie kominy pomalowane na końcu w biało‑czerwone pasy.

W latach 60 i 70 XX w GOPie dostarczano około 70% krajowej produkcji węgla i 35% produkcji surówki żelaza. W kolejnych latach powstawało coraz więcej placówek przemysłowych na tym obszarze, w wyniku postępującej industrializacji. Od roku 1990 obszar ten jest restrukturyzowany z większym lub mniejszym powodzeniem. Coraz chętniej na terenie GOP‑u inwestują zagraniczni przemysłowcy, tworząc nowe miejsca pracy i zmieniając strukturę gałęziową w kierunku przemysłu nowoczesnych technologii.

RFrza3e0fSmoi

Zdjęcie przedstawia hutę w Sosnowcu. Na pierwszym planie widoczne jest torowisko z pociągiem towarowym, który stoi na skrajnym torze. Z lewej strony zdjęcia znajdują się drzewa, a za nimi żółta suwnica, liczne budynki należące do huty oraz wysoki, smukły komin pomalowany na końcu w biało‑czerwone pasy.

Innym ważnym ośrodkiem przemysłowym Polski jest Warszawski Okręg Przemysłowy (WOP). WOP pod względem wielkości produkcji przemysłowej plasuje się na drugim miejscu. Swój rozwój WOP zawdzięcza stołecznym funkcjom Warszawy. Historyczne wzmianki o przemyśle w stolicy sięgają już roku 1792, gdy w spisie zatrudnionych wskazano, że zatrudnieni w manufakturach stanowili 36%. To bardzo dużo jak na ówczesne warunki.

Oficjalnie wskazuje się, że WOP powstał w latach 1870‑1913. Dzięki wielkości miasta jako genezę powstania okręgu wskazuje się bardzo dużą koncentrację ludności i dogodne położenie Warszawy. Na samym początku w WOP ie najbardziej rozwiniętą branżą, była branża metarulgiczna, przemysł maszynowy, kosmetyczny, farmaceutyczny i odzieżowy. W XXI w. głównym czynnikiem rozwoju i modernizacji WOPu był napływ firm zagraicznych, rozwój infrastruktury oraz brak wydobywanych w tym miejscu surowców, dlatego obecnie najbardziej rozwiniętymi gałęziami jest branża chemiczna, elektromechaniczna, precyzyjna, kosmetyczna poligraficzna oraz kosmetyczna.

RgZWsq1XgQEh4

Czarno‑białe zdjęcie przedstawia Chomiczówkę w Warszawie - widok na osiedle z lotu ptaka od strony ulicy Bogusławskiego. Na pierwszy planie zdjęcia widoczny jest teren zielony z licznymi, liściastymi drzewami. W tle duże osiedle z gęsto ustawionymi koło siebie wieżowcami w regularnych odstępach. Na dole zdjęcia widnieje adnotacja, że pochodzi ono z Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Stolica pod względem przemysłowym rozwija się coraz prężniej. Dzięki inwestycjom i bardzo dogodnym warunkom okręgiem tym interesują się zagraniczni inwestorzy. Mimo przychylnych prognoz rozwojowych przed Warszawą stoją również olbrzymie wyzwania.

Rgc8MoNfxvs2U

Na zdjęciu znajduje się centrum Warszawy z lotu ptaka. Na pierwszym planie widoczna jest dwupasmowa, szeroka ulica rozdzielona pasem zieleni. W tle znajdują się wysokie budynki o geometrycznych kształtach. Są one przeszklone. Jeden z budynków ma kształt półokręgu. W tle krajobraz miejski oraz rozświetlone słońcem, błękitne niebo.

Struktura gałęziowa WOP‑u kształtuje się następująco: przemysł chemiczny, elektromaszynowy, hutnictwo, spożywczy, odzieżowy.

R1CXn6xv9PCH1

Fotografia przedstawia bramę główną Elektrociepłowni Siekierki. Na pierwszym planie znajduje się droga prowadząca do bramy. Za bramą widoczny jest długi budynek ciągnący się przez całą szerokość zdjęcia w kolorze szarym z licznymi, przylegającymi do siebie oknami u góry. Za budynkiem widoczne są dwa pojedyncze, niebieskie budynki oraz dwa wysokie, biało‑czerwone kominy. Z prawej strony zdjęcia widoczny jest parking z zaparkowanymi samochodami oraz budowla w kształcie walca w kolorze srebrnym z niebieskim pasem. Na dachu budowli znajduje się dość niski, biało‑czerwony komin.

W analizie SWOT zamieszczonej w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku jako problemy regionu wymieniane są: niewystarczający poziom specjalizacji gospodarki, spadek znaczenia funkcji produkcyjnej, niski poziom technologiczny, niski poziom usieciowienia gospodarki oraz niski poziom przedsiębiorczości mieszkańców.

Jako wyzwania strategia wyznacza podniesienie konkurencyjności regionu Warszawy na arenie międzynarodowej oraz wdrożenie nowych technologii w gospodarce.

R9HyVrczwlBCC

Fotografia przedstawia ramię robota przemysłowego. Ramię ma kolor pomarańczowy, jest zakończone srebrno-czarnym chwytakiem. Wzdłuż ramienia prowadzą przewody: czarny oraz dwa cienkie, czarno-niebieskie.

RpTQyBxPVZu4e

Na zdjęciu znajdują się maszyny przemysłowe znajdujące się na hali produkcyjnej. Po lewej stronie zdjęcia widoczny jest szlak komunikacyjny fabryce w wytyczony żółtymi liniami. Na nim ustawiony jest bokiem szaro-pomarańczowy wózek widłowy. W tle znajdują się idący pracownicy. Po prawej stronie zdjęcia widoczna jest maszyna w kolorze zielonym, a dalej kolejna maszyna w kolorze srebrnym – żółtym. Są ustawione wzdłuż całej hali produkcyjnej. Od maszyn odchodzą w górę srebrne kominy oparte na stalowych konstrukcjach.

Poznaliśmy pokrótce dwa spośród wielu okręgów przemysłowych w Polsce – głównie ich strukturę gałęziową, wyzwania oraz najważniejsze problemy tych regionów, stojące na drodze do zrównoważonego rozwoju. Czy twoim zdaniem regiony te są podobne do siebie? Pomyśl, co je ze sobą łączy i dzieli. Co według ciebie ułatwiłoby rozwój tych obszarów?