Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z grafiką interaktywną, a następnie odpowiedz na pytanie.

Zapoznaj się z opisem grafiki interaktywnej, a następnie odpowiedz na pytanie.

Diagram fazowy jest graficznym przedstawieniem zależności temperatury (T) i ciśnienia (p). Informuje nas o występowaniu substancji w danej fazie (gazowej, stałej lub ciekłej).

Dzięki temu wykresowi możemy również określić odmiany polimorficzne substancji, która istnieje w danych warunkach temperatury i ciśnienia. Linie pomiędzy fazami oznaczają termodynamiczną równowagę.

Odmianę polimorficzną beta‑kwarcu można uzyskać w temperaturze 1400°C oraz pod ciśnieniem 1,5 GPa.  Jak myślisz, czy istnieje możliwość zmiany struktury krystalicznej w odmianę polimorficzną alfa‑kwarcu w tych samych warunkach ciśnienia, ale przy wyższej temperaturze?

R1858e2hCqHHc1
Ilustracja przedstawia wykres zależności temperatury w stopniach Celsjusza (oś X) - od wartości 0 do 2800 stopni od ciśnienia (oś Y) - od wartości 0 do 12 gigapaskali. Ilustrację opisano siedmioma punktami. 1. Przy wartości od zera do 1300 stopni na osi X i ciśnieniu od zera do trzech jest alfa-kwarc. Na ilustracji jest model przestrzenny cząsteczki. Zbudowany jest z połączonych ze sobą czerwonych i białych kulek., 2. Alfa-kwarc po schłodzeniu do temperatury przejścia fazowego w 573 stopni Celsjusza przechodzi w formę β. Beta-kwarc jest w przedziale temperatury od 573 stopni do 2300, przy wartości ciśnienia od zera do czterech. Na ilustracji jest model przestrzenny cząsteczki. Zbudowany jest z połączonych ze sobą czerwonych i białych kulek. Układ przypomina nieco kształt sześciokąta., 3. Trydymit tworzy się w wysokich temperaturach - między 867–1470 stopni Celsjusza. Ciśnienie jest niskie - od zera do nieco powyżej zera gigapaskali. W temperaturze poniżej 867 stopni zmienia swoją strukturę i zazwyczaj przechodzi w kwarc. Na ilustracji jest model przestrzenny cząsteczki. Zbudowany jest z połączonych ze sobą czerwonych i białych kulek. Białe kulki, których jest 5, łączą się z czerwonymi kulkami - jest ich 11., 4. Krystobalit – temperatura od 1400 do 1700 stopni, ciśnienie nieco wyższe niż w przypadku trydymitu. Na ilustracji jest model przestrzenny cząsteczki. Zbudowany jest z połączonych ze sobą czerwonych i białych kulek. Układ przypomina nieco kształt prostokąta., 5. Coezyt - temperatura od zera do 2400 stopni, ciśnienie od 2,5 do nieco powyżej czterech. Na ilustracji jest model przestrzenny cząsteczki. Zbudowany jest z połączonych ze sobą czerwonych i białych kulek. Połączone ze sobą kulki nie przypominają żadnej bryły geometrycznej., 6. Stiszowit - temperatura od zera do 2600, ciśnienie od nieco powyżej dwóch do poniżej 11. Na ilustracji jest model przestrzenny cząsteczki. Zbudowany jest z połączonych ze sobą czerwonych i białych kulek. Połączone ze sobą kulki przybierają kształt zbliżony do kuli., 7. Tlenek krzemu przechodzi w ciecz w temperaturze od 1700 stopni i ciśnieniu od zera do 12 gigapaskali.
Wykres fazowy tlenku krzemu
Źródło: GroMar Sp. z o.o. oprac. na podst. https://d32ogoqmya1dw8.cloudfront.net/images/research_education/equilibria/sio2.jpg, licencja: CC BY-SA 3.0.
RdWXjZqMSUy5n
Ćwiczenie 1
Uzupełnij tekst Tlenek krzemu pod wpływem Tu uzupełnij i Tu uzupełnij może zmienić swój układ krystaliczny. To zjawisko nazywamy Tu uzupełnij.
2
Ćwiczenie 2

Czy podczas przemiany fazowej krystobalitu w beta‑kwarc, następuje zmiana położenia atomów w strukturze krystalicznej?

Rw0RA5KYWA9PC
Odpowiedź: (Uzupełnij).