Mapa świata przedstawia rozmieszczenie jezior reliktowych:
1. Wielkie Jezioro Słone. Zdjęcie przedstawia wybrzeże Jeziora Słonego. Jezioro ma jasnoniebieski kolor. W tle jest pasmo górskie z ośnieżonymi szczytami. Obszar: 4400 km kwadratowych. Dorzecze: rzeki Bear , Weber , Jordan. Zasolenie: 50–270 promili. Kontynent: Ameryka Północna. Państwo: USA. Jest największym jeziorem w zachodniej części Stanów Zjednoczonych oraz czwartym co do wielkości jeziorem bezodpływowym na świecie. Ze względu na duże zasolenie, Wielkie Jezioro Słone jest również drugim na świecie akwenem pod względem zasolenia. Geneza: Jest reliktem jeziora Bonneville – pluwialnego jeziora, które powstało około 16 800 lat temu podczas powodzi. Wówczas liczące ok. 50 000 km kwadratowych jezioro <span lang='en>Bonneville wylało się przez przełęcz lang='en'>Red Rocks Pass, zalewając okolicę. W wyniku wysychania jeziora w warunkach ocieplenia klimatu doszło do utworzenia się mniejszych jezior: Utah , Małego Słonego oraz Wielkiego Słonego.,
2. Jezioro Nezyderskie. Zdjęcie przedstawia Jezioro Nezyderskie z lotu ptaka. Jezioro jest podłużne, zielonkawe. Obszar: 157 km kwadratowych. Dorzecze: rzeka Rabca. Kontynent: Europa. Państwo: Austria i Węgry. Jest to jezioro stepowe, jego maksymalny zasięg sięga 315 km kwadratowych, jednak z racji, że jest to jezioro okresowe, to ulega ono nieustannym wahaniom poziomu wody. Zimą cała powierzchnia jeziora zamarza, natomiast latem jezioro wysycha. Geneza: Jezioro Nezyderskie jest reliktem Morza Panońskiego, natomiast zasilane jest przez lodowiec dunajski, powstało w wyniku wypiętrzania się powierzchni Ziemi.,
3. Balaton, Jezioro Błotne. Zdjęcie przedstawia Balaton, czyli Jezioro Błotne z lotu ptaka. Jezioro jest podłużne, niebieskie. Teren wokół jeziora ma kolor zielony. Obszar: 592 km kwadratowych. Dorzecze: rzeki Zala, Sio. Kontynent: Europa. Państwo: Węgry. Ze względu na jego powierzchnię – 592 km kwadratowych – Jezioro Błotne jest największym jeziorem zarówno na obszarze Węgier, jak i Europy Środkowej. Geneza: Jezioro jest reliktem Morza Panońskiego. Mimo że w prekambrze, permie i plejstocenie obszary dzisiejszego jeziora były zalewane, to jego powstanie zawdzięcza się wypiętrzaniu się terenu, na skutek którego Morze Panońskie przekształciło się w jezioro Balaton,
4. Morze Kaspijskie. Zdjęcie przedstawia Morze Kaspijskie z lotu ptaka. Morze ma podłużny kształt, jego kolor jest ciemnozielony. Teren wokół jeziora ma kolor jasnobrązowy. Obszar: 371 800 km kwadratowych. Rzeki zasilające: Wołga, Kuma, Kura, Ural. Zasolenie: 10–12 promili. Kontynent: Europa i Azja. Państwo: Kazachstan, Rosja, Turkmenistan, Iran, Azerbejdżan. Morze Kaspijskie jest bezodpływowym, reliktowym jeziorem, jest to największe jezioro na świecie. Maksymalna głębokość dochodzi do 1025 m, a czas wymiany wód w tym jeziorze wynosi 250 lat. Geneza: Morze Kaspijskie powstało w miocenie w czasie ruchów tektonicznych, kiedy doszło do zamknięcia Oceanu Tetydy,
5. Jezioro Aralskie. Zdjęcie przedstawia Jezioro Aralskie z lotu ptaka. Jezioro jest podłużne. Kolor terenu dookoła jeziora jest białym, a dalej brązowy. Obszar: 13 500 km kwadratowych (stan na 2009 rok). Rzeki zasilające: Amu-daria, Syr-daria. Kontynent: Azja. Państwo: Kazachstan, Uzbekistan. Jezioro Aralskie jest bezodpływowym, słonym, reliktowym jeziorem, które w wyniku działań antropogenicznych zanika. W skład jeziora wchodzą cztery oddzielne zbiorniki: Jezioro Północnoaralskie, jezioro Tuszczybas oraz basen południowo-zachodni i południowo-wschodni. Geneza: Jezioro to powstało około 10 tysięcy lat temu w wyniku wypełnienia niecki deflacyjnej – Kotliny Aralskiej – wodą. Na początku holocenu w wyniku ocieplenia klimatu rzeka Syr-daria i Amu-daria odprowadzały większą ilość wody z topniejących lodowców. Wówczas doszło do wypełnienia Kotliny Aralskiej wodą oraz doszło do powstania jednego wielkiego zbiornika wodnego, który obszarem obejmował kotlinę Chorezmu i Sarykamską, tworząc jeden wielki zbiornik wodny, który połączony był z Morzem Kaspijskim rzeką Uzboj. Około 3,5 tysięcy lat temu w wyniku postępującej suszy poziom wody nieustannie się obniżał, tworząc jezioro reliktowe – Jezioro Aralskie,
6. Tuz. Na zdjęciu satelitarnym jest jezioro Tuz. Zbiornik wodny jest okrągły. Teren dookoła jeziora ma kolor brązowy. Obszar: 1600–2500 km kwadratowych (zmienny). Zasolenie: 330 promili. Kontynent: Azja. Państwo: Turcja. Jest słonym jeziorem znajdującym się środkowej Turcji, na którego obszarze wydobywano sól kamienną. Jezioro to jest drugim pod względem wielkości jeziorem Turcji. Geneza: Jezioro Tuz charakteryzuje się występowaniem dużej ilości osadów, które zostały zdeponowane w eocenie podczas transgresji morskiej. W oligocenie doszło do utworzenia się niecki, która w neogenie została wypełniona wodą.
Mapa świata przedstawia rozmieszczenie jezior reliktowych:
1. Wielkie Jezioro Słone. Zdjęcie przedstawia wybrzeże Jeziora Słonego. Jezioro ma jasnoniebieski kolor. W tle jest pasmo górskie z ośnieżonymi szczytami. Obszar: 4400 km kwadratowych. Dorzecze: rzeki Bear , Weber , Jordan. Zasolenie: 50–270 promili. Kontynent: Ameryka Północna. Państwo: USA. Jest największym jeziorem w zachodniej części Stanów Zjednoczonych oraz czwartym co do wielkości jeziorem bezodpływowym na świecie. Ze względu na duże zasolenie, Wielkie Jezioro Słone jest również drugim na świecie akwenem pod względem zasolenia. Geneza: Jest reliktem jeziora Bonneville – pluwialnego jeziora, które powstało około 16 800 lat temu podczas powodzi. Wówczas liczące ok. 50 000 km kwadratowych jezioro <span lang='en>Bonneville wylało się przez przełęcz lang='en'>Red Rocks Pass, zalewając okolicę. W wyniku wysychania jeziora w warunkach ocieplenia klimatu doszło do utworzenia się mniejszych jezior: Utah , Małego Słonego oraz Wielkiego Słonego.,
2. Jezioro Nezyderskie. Zdjęcie przedstawia Jezioro Nezyderskie z lotu ptaka. Jezioro jest podłużne, zielonkawe. Obszar: 157 km kwadratowych. Dorzecze: rzeka Rabca. Kontynent: Europa. Państwo: Austria i Węgry. Jest to jezioro stepowe, jego maksymalny zasięg sięga 315 km kwadratowych, jednak z racji, że jest to jezioro okresowe, to ulega ono nieustannym wahaniom poziomu wody. Zimą cała powierzchnia jeziora zamarza, natomiast latem jezioro wysycha. Geneza: Jezioro Nezyderskie jest reliktem Morza Panońskiego, natomiast zasilane jest przez lodowiec dunajski, powstało w wyniku wypiętrzania się powierzchni Ziemi.,
3. Balaton, Jezioro Błotne. Zdjęcie przedstawia Balaton, czyli Jezioro Błotne z lotu ptaka. Jezioro jest podłużne, niebieskie. Teren wokół jeziora ma kolor zielony. Obszar: 592 km kwadratowych. Dorzecze: rzeki Zala, Sio. Kontynent: Europa. Państwo: Węgry. Ze względu na jego powierzchnię – 592 km kwadratowych – Jezioro Błotne jest największym jeziorem zarówno na obszarze Węgier, jak i Europy Środkowej. Geneza: Jezioro jest reliktem Morza Panońskiego. Mimo że w prekambrze, permie i plejstocenie obszary dzisiejszego jeziora były zalewane, to jego powstanie zawdzięcza się wypiętrzaniu się terenu, na skutek którego Morze Panońskie przekształciło się w jezioro Balaton,
4. Morze Kaspijskie. Zdjęcie przedstawia Morze Kaspijskie z lotu ptaka. Morze ma podłużny kształt, jego kolor jest ciemnozielony. Teren wokół jeziora ma kolor jasnobrązowy. Obszar: 371 800 km kwadratowych. Rzeki zasilające: Wołga, Kuma, Kura, Ural. Zasolenie: 10–12 promili. Kontynent: Europa i Azja. Państwo: Kazachstan, Rosja, Turkmenistan, Iran, Azerbejdżan. Morze Kaspijskie jest bezodpływowym, reliktowym jeziorem, jest to największe jezioro na świecie. Maksymalna głębokość dochodzi do 1025 m, a czas wymiany wód w tym jeziorze wynosi 250 lat. Geneza: Morze Kaspijskie powstało w miocenie w czasie ruchów tektonicznych, kiedy doszło do zamknięcia Oceanu Tetydy,
5. Jezioro Aralskie. Zdjęcie przedstawia Jezioro Aralskie z lotu ptaka. Jezioro jest podłużne. Kolor terenu dookoła jeziora jest białym, a dalej brązowy. Obszar: 13 500 km kwadratowych (stan na 2009 rok). Rzeki zasilające: Amu-daria, Syr-daria. Kontynent: Azja. Państwo: Kazachstan, Uzbekistan. Jezioro Aralskie jest bezodpływowym, słonym, reliktowym jeziorem, które w wyniku działań antropogenicznych zanika. W skład jeziora wchodzą cztery oddzielne zbiorniki: Jezioro Północnoaralskie, jezioro Tuszczybas oraz basen południowo-zachodni i południowo-wschodni. Geneza: Jezioro to powstało około 10 tysięcy lat temu w wyniku wypełnienia niecki deflacyjnej – Kotliny Aralskiej – wodą. Na początku holocenu w wyniku ocieplenia klimatu rzeka Syr-daria i Amu-daria odprowadzały większą ilość wody z topniejących lodowców. Wówczas doszło do wypełnienia Kotliny Aralskiej wodą oraz doszło do powstania jednego wielkiego zbiornika wodnego, który obszarem obejmował kotlinę Chorezmu i Sarykamską, tworząc jeden wielki zbiornik wodny, który połączony był z Morzem Kaspijskim rzeką Uzboj. Około 3,5 tysięcy lat temu w wyniku postępującej suszy poziom wody nieustannie się obniżał, tworząc jezioro reliktowe – Jezioro Aralskie,
6. Tuz. Na zdjęciu satelitarnym jest jezioro Tuz. Zbiornik wodny jest okrągły. Teren dookoła jeziora ma kolor brązowy. Obszar: 1600–2500 km kwadratowych (zmienny). Zasolenie: 330 promili. Kontynent: Azja. Państwo: Turcja. Jest słonym jeziorem znajdującym się środkowej Turcji, na którego obszarze wydobywano sól kamienną. Jezioro to jest drugim pod względem wielkości jeziorem Turcji. Geneza: Jezioro Tuz charakteryzuje się występowaniem dużej ilości osadów, które zostały zdeponowane w eocenie podczas transgresji morskiej. W oligocenie doszło do utworzenia się niecki, która w neogenie została wypełniona wodą.
Jeziora reliktowe na mapie świata
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/ Grafiki w panelach bocznych: commons.wikimedia.org Pixabay License, https://pixabay.com/pl/service/terms/#license, dostępny w internecie: pixabay.com.