Ilustracja interaktywna przedstawia komnatę pałacową. W jej wnętrzu znajduje się papież i liczni biskupi w tiarach na głowach. U ich stóp siedzą zwykli księża. Po dwóch stronach sali, w rogach, znajdują się dwie mównice, na których stoją duchowni i wygłaszają jakaś mowę. 1. Charakterystyka. Według reformatorów Kościół jawi się przede wszystkim jako społeczność wierzących jednostek. Mamy tu zatem zdecydowany prymat jednostki nad ogółem, wyrażający się także tym, iż do ogółu jednostek i ich reprezentacji — soboru powszechnego należy najwyższa władza w Kościele. Sobór posiada więc pełną kontrolę nad papieżem i hierarchią duchownych. Ockham domagał się ponadto radykalnego rozdziału władzy świeckiej i kościelnej. Kościół nie ma prawa mieszać się do rządów świeckich i odwrotnie. Wzajemna ingerencja możliwa jest tylko w wyjątkowych wypadkach: gdy papież jest heretykiem, bądź gdy władca jest tyranem i zaniedbuje swoje obowiązki wobec poddanych., 2. Sobór najwyższą władzą w Kościele Skrajne poglądy głosił inny reprezentant „nowej drogi” — Marsyliusz z Padwy. Jego dzieło Obrońca pokoju (Defensor pacis) po raz pierwszy kompleksowo i wyczerpująco opisywało teorię państwa i Kościoła, oraz ich wzajemne relacje. Państwo stanowi dla Marsyliusza wspólnotę obywateli, do której przynależą zarówno świeccy, jak i duchowni. Warunkiem sprawnego działania państwa jest wewnętrzny porządek i pokój społeczny. Kościół zaś to wspólnota wiernych, utworzona na mocy dobrowolności i wspólnej wiary. Najwyższą władzę w takim Kościele sprawuje sobór, w jego gestii spoczywa orzekanie w sprawach fundamentalnych dla wiary i wierzących. W tym kontekście rola papieża ogranicza się do wypełniania postanowień soborowych, udzielania sakramentów i wyjaśniania prawd wiary., 3. Teorie reformatorów Kościoła trafiły na podatny grunt w drugiej połowie wieku XIV, kiedy Kościół targany wewnętrznymi sporami i schizmą znalazł się w wyjątkowo trudnym położeniu. W tej sytuacji uzdrowienie i naprawa Kościoła musiała oprzeć się na instytucji soborowej. Z inicjatywą taką wyszedł w roku 1380 Konrad z Gelsenhausen, jego śladem poszli następni wielcy profesorowie paryscy: Piotr z Ailly i Jan Gerson. Rozwijali oni poglądy Ockhama i Marsyliusza z Padwy, wprowadzając równocześnie wiele praktycznych rozwiązań, związanych z konkretnymi potrzebami. Największym problemem trapiącym Kościół w początkach XIV w. okazała się schizma, pogłębiona jeszcze postanowieniami soboru powszechnego zwołanego do Pizy w roku 1409. Sobór ten złożył z tronu apostolskiego dwóch dotychczasowych papieży i powołał nowego (Aleksandra V, a po jego rychłej śmierci — Jana XXIII). Akcja soboru zakończyła się jednak całkowitym niepowodzeniem, co więcej doprowadziła do jeszcze głębszego kryzysu. Okazało się bowiem, że żaden z odwołanych papieży nie ustąpił ze stanowiska, a nowy papież nie uzyskał powszechnego uznania. Schizma zatem pogłębiła się — urzędowało równocześnie już trzech papieży., 4. Uzdrowienie sytuacji miał przynieść kolejny sobór, zwołany przez króla rzymskiego Zygmunta Luksemburga w roku 1414 do Konstancji. Sobór obradujący przez cztery lata (1414‑1418) okazał się triumfem idei koncyliaryzmu. Czołowe role odegrali na nim wspomniani: Piotr Ailly, Jan Gerson, inny wybitny zwolennik reformy, kardynał Franciszek Zabarella oraz związany z uniwersytetem praskim Mateusz z Krakowa. Obraz przedstawia starszego siwowłosego i siwobrodego mężczyznę w stroju królewskim i koronie. Mężczyzna trzyma w rękach insygnia władzy: jabłko i berło: domena publiczna, Zygmunt Luksemburski, 5. Poza tym niepoślednią rolę w obradach soborowych odegrała delegacja polska z przedstawicielami Uniwersytetu Jagiellońskiego, na czele których stał Paweł z Włodkowic. Ten ostatni, broniąc stanowiska polskiego w sporze z zakonem krzyżackim, głosił przy okazji poglądy odwołujące się do idei koncyliaryzmu. Pierwszym postanowieniem soboru była uchwała z 1415 r. przyznająca soborowi nadrzędną władzę pochodzącą bezpośrednio od Boga. Zdjęcie przedstawia dziedziniec i krużganki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Scotch Mista licencja: CC BY-SA 4.0, [online], dostępny w internecie: commons.wikimedia.org. Uniwersytet Jagielloński , 6. Władzy tej mieli podlegać wszyscy, nawet papież, który pod groźbą kary nie miał prawa samowolnie rozwiązać lub zawiesić obrad soboru. Dalszym postanowieniem było nakazanie cyklicznego zwoływania soborów, które odgrywać powinny podobną rolę w Kościele, jak zgromadzenia stanów, ograniczające władzę monarchów w państwie i poddające królów kontroli społecznej. Rycina przedstawia portret dojrzałego mężczyzny w kardynalskim stroju, pochylonego nad książką, domena publiczna, Piotr Ailly , 7. Jednym z najważniejszych postanowień soborowych, poza uporaniem się z problemem herezji husyckiej (osądzenie i spalenie na stosie Jana Husa), stała się również likwidacja schizmy, w roku 1417 odwołano bowiem trzech dotychczasowych papieży i powołano nowego, uznanego przez wszystkich Marcina V. Obraz przedstawia mężczyznę, który palony jest na stosie. Po prawej stronie widać zwykłych ludzi z broną, po prawej biskupów, domena publiczna, Jan Hus na stosie w Konstancji, 1415 , 8. Upadek idei koncyliaryzmu Tak znaczące zmiany zaproponowane przez sobór miały być kontynuowane na następnym soborze, zwołanym w roku 1431 do Bazylei. Sytuacja polityczna była już jednak diametralnie inna niż parę lat wcześniej w Konstancji. Następni papieże po śmierci Marcina V (1431): Eugeniusz IV i od roku 1447 Mikołaj V, doprowadzili do wskrzeszenia idei supremacji papiestwa w świecie chrześcijańskim i choć uchwała soborowa w 1432 r. potwierdzała prymat władzy soboru, stopniowo (po rozwiązaniu soboru w Bazylei w roku 1437) zwolennicy koncyliaryzmu tracili swoją pozycję. Ostatecznie za poparciem władców świeckich Rzeszy Niemieckiej (konkordat w Wiedniu w 1448 r.) oraz króla francuskiego Karola VII w zamian za przyznanie przez papieża wielu przywilejów (m.in. wpływ świeckich na obsadzanie stanowisk biskupich; w przypadku Francji zgoda na tzw. sankcję pragmatyczną), papiestwo odniosło decydujące zwycięstwo nad zwolennikami koncyliaryzmu i reformy Kościoła. Kryzys kościelny pogłębiał się nadal, a próby reform wypłynęły już z zupełnie innej strony i związane były z tzw. reformacją.