Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Czy wiesz, jak wygląda obieg siarki w przyrodzie? Zapoznaj się z grafiką interaktywną na ten temat, a następnie wykonaj ćwiczenia sprawdzające.

Czy wiesz, jak przebiega obieg siarki w przyrodzie? Zapoznaj się z opisem grafiki interaktywnej na ten temat, a następnie wykonaj ćwiczenia sprawdzające.

RVn91vK0Mvc1m1
Ilustracja interaktywna Ilustracja interaktywna przedstawia krajobraz, na którym znajdują się: ziemia, brzeg zbiornika wodnego wraz z ich przekrojem przez wierzchnią warstwę, las, krowy pasące się na łące, po lewej stronie fabryka z dymiącymi kominami, wulkan, a na niebie chmury z których pada deszcz. Na krajobraz nałożona jest siatka strzałek określających powiązania pomiędzy poszczególnymi elementami. I tak: Związki siarki w powietrzu to związki osadzające się na sucho lub na mokro. Na sucho osadzają się na przykład siarczany(VI) w glebie. Osadzanie na mokro ma miejsce przez kwaśne deszcze i śnieg. W glebie mikroorganizmy produkują siarczany(VI), w osadzie można znaleźć siarczki żelaza(II), które są źródłem siarkowodoru w atmosferze, z gleby wydobywa się paliwa kopalne i rudy, które z kolei wytapia się lub spala w fabrykach, na skutek czego do atmosfery uwalniany jest tlenek siarki(IV). Rośliny pobierają siarkę z gleby. Siarka jest dostarczana do wody przez pływ z ziemi, kwaśne deszcze i śnieg, sedymentację siarczanów(VI) i siarczków, osadzanie się formy organicznej. Siarczany(VI) w wodzie powodują osadzanie się siarczków w osadach. 1. Bakterie siarkowe Związki siarki, obecne w glebie, utleniane są do S0 oraz S+VI samoistnie, pod wpływem tlenu lub za pomocą
  • bakterii purpurowych i zielonych, bez obecności tlenu, generują się złoża siarki rodzimej,
  • tiobakterie w obecności tlenu,
  • archeony – generują się siarczany(VI).

    Bakterie siarkowe to nazwa ogólna dla wszystkich bakterii utleniających siarkę w przedstawiony powyżej sposób.
, 2. Pobieranie przez rośliny Siarka jest pobierana przez rośliny w postaci jonów siarczanowych(VI) przez okres ich wegetacji. Intensywność poboru anionów siarczanowych(VI) wzrasta w czasie ich kwitnienia. Ponadto siarka może być również czerpana w formie tlenku siarki(IV) pochodzącego z atmosfery, który jest wchłaniany przez liście roślin i szybko wykorzystywany., 3. Desulfuryzacja związków siarki Wskutek rozkładu materii organicznej następuje generowanie się związków siarki na -II stopniu utlenienia (siarkowodoru, siarczków organicznych i nieorganicznych):
  • siarczek karbonylu (OCS),
  • siarczek węgla(IV) (CS2)
  • siarczek dimetylu (CH32S, 2-tiapropan, skrót: DMS).

    Desulfuryzacja, tzn. redukcja organicznych i nieorganicznych związków siarki zachodzi pod wpływem wybranych bakterii beztlenowych., 4. Żelazo w glebie Jony żelaza (Fe2+) reagują z siarkowodorem (H2S) wytwarzanym przez bakterie redukujące siarczany(VI), tworząc piryt (FeS2).

    Związki żelaza występują bardzo powszechnie w formie minerałów, więc w środowisku rzadko spotyka się jego niedobór., 5. H2S Gdzie występuje siarkowodór w środowisku naturalnym?
    • w gazach wulkanicznych,
    • w wybranych źródłach wody mineralnej,
    • w złożach ropy naftowej i gazu ziemnego,
    • stanowi produkt generowany przez bakterie podczas gnicia białek zwierzęcych i roślinnych.


    Siarkowodór generuje się podczas niektórych procesów produkcyjnych, przez co może dostać się do środowiska naturalnego w czasie na przykład produkcji kwasu siarkowego(VI), disiarczku węgla, barwników w fabrykach sztucznego jedwabiu i celulozy, wytwarzany jest również w koksowniach i gazowniach., 6. Emisja tlenku siarki(IV) Energetyczne spalanie paliw kopalnych (przede wszystkim węgla) stanowi podstawowe źródło emisji SO2, które odpowiada za prawie 100% jego krajowej emisji.

    Z jakimi procesami produkcyjnymi jest związane wydzielanie się tlenku siarki(VI)?
    • z rafinacją ropy naftowej,
    • z produkcją koksu,
    • z wytwarzaniem kwasu siarkowego(VI).
    , 7. Osadzanie się związków siarki na powierzchni Osadzanie się związków siarki obecnych w powietrzu w formie gazowej na powierzchni Ziemi jest definiowane jako depozycja sucha., 8. Związki siarki w powietrzu Tlenek siarki(IV) oraz siarczek dimetylu, występujące w powietrzu, przeobrażają się w tak zwane aerozole siarczanowe, które dostają się na powierzchnię Ziemi w formie kwaśnych deszczy.

    Tego rodzaju aerozole formułują się dzięki obecności wiatru, który rozpyla wodę morską., 9. Siarka w osadach jeziornych W osadach jeziornych siarka występuje w formie:
    • siarczków,
    • siarki elementarnej,
    • siarki organicznej,
    • siarczanów(VI).

    Dominującą postacią siarki w szlamie jest czarna, bezpostaciowa, rozpuszczalna w kwasach substancja uważana za hydrotroilit (uwodniony siarczek żelaza(II)). Prawie 45% siarki, wytrąconej w postaci siarczków, pochodzi z mineralizacji materii organicznej, natomiast pozostała frakccja – z bakteryjnej redukcji siarczanów(VI).
  • Obieg siarki w środowisku – grafika interaktywna
    Źródło: GroMar Sp. z o.o., https://www.britannica.com/science/sulfur-cycle; Brimblecombe P., Biogeochemical, Encyclopedia of Atmospheric Sciences, United States 2003, s. 213-220., ISBN: 9780122270901; Nriagu J. O., Sulfur metabolism and sedimentary environment: lake Mendota, Wisconsin, „Limnology and Oceanography” 2003, t.13, nr 3., licencja: CC BY-SA 3.0.
    Polecenie 2

    Jakie znasz metody wydobycia siarki z ich złóż? Zapoznaj się z grafiką interaktywną, a następnie wykonaj ćwiczenie nr 3.

    R1O8D6ejUwkl81
    Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
    Metody wydobywania siarki – grafika interaktywna
    Źródło: GroMar Sp. z o.o., Michno, W.; Dziedzic, W.; Czajkowski, R. "Przywracanie wartości użytkowych terenom górniczym na przykładzie KiZPS SIARKOPOL”, Mat. Symp. str. 197–211;, licencja: CC BY-SA 3.0.
    R1EBvuiWPf3Ot
    Ćwiczenie 1
    W jakiej formie jest pobierana siarka przez rośliny? Możliwe odpowiedzi: 1. W formie jonów SO42-., 2. W formie jonów SO32-., 3. jonów S2-, 4. W formie siarki rodzimej.
    Ćwiczenie 2

    Co to są aerozole siarczanowe?

    R77WtFhPXHwrg
    (Uzupełnij).
    R9RaNdZhWuFA9
    Ćwiczenie 3
    Przyporządkuj wybrane określenia do odpowiedniej metody wydobycia siarki. Metoda odkrywkowa Możliwe odpowiedzi: 1. tradycyjna technologia, 2. proces Claus’a, 3. obejmuje dwa etapy współdziałających ze sobą procesów: eksploatację odkrywkową rudy oraz flotacyjno-filtracyjną przeróbkę siarki, 4. techniką podziemnego wytapiania siarki, 5. do wydobycia 1 tony siarki wymagane jest dostarczenie 7,519 ton wody, 6. najczęściej wykorzystywana metoda usuwania siarkowodoru na sucho z mieszanin gazowych Metodą otworowa Możliwe odpowiedzi: 1. tradycyjna technologia, 2. proces Claus’a, 3. obejmuje dwa etapy współdziałających ze sobą procesów: eksploatację odkrywkową rudy oraz flotacyjno-filtracyjną przeróbkę siarki, 4. techniką podziemnego wytapiania siarki, 5. do wydobycia 1 tony siarki wymagane jest dostarczenie 7,519 ton wody, 6. najczęściej wykorzystywana metoda usuwania siarkowodoru na sucho z mieszanin gazowych Odsiarczanie gazów przemysłowych Możliwe odpowiedzi: 1. tradycyjna technologia, 2. proces Claus’a, 3. obejmuje dwa etapy współdziałających ze sobą procesów: eksploatację odkrywkową rudy oraz flotacyjno-filtracyjną przeróbkę siarki, 4. techniką podziemnego wytapiania siarki, 5. do wydobycia 1 tony siarki wymagane jest dostarczenie 7,519 ton wody, 6. najczęściej wykorzystywana metoda usuwania siarkowodoru na sucho z mieszanin gazowych