Grafika interaktywna
Obszary polarne są wykorzystywane do badań nad środowiskiem w kontekście całej naszej planety. Są one bowiem bardzo wrażliwe na zmiany mające miejsce w różnych rejonach kuli ziemskiej i mają niewielkie możliwości samooczyszczenia. Czynnikami sprzyjającymi zanieczyszczeniu Arktyki są: globalna cyrkulacja atmosfery, mniejsza grubość troposfery w porównaniu ze strefą równikową (odpowiednio 7–9 km i 15–18 km), obecność strefy podwyższonego ciśnienia, ruch wód i przemieszczanie się organizmów wodnych. Do zmian klimatycznych – obok naturalnych procesów – przyczynia się także działalność człowieka. Obszary okołobiegunowe – zwłaszcza Arktyka – ocieplają się szybciej niż pozostałe tereny.
Zapoznaj się z prezentacjami multimedialnymi, a następnie wykonaj polecenia.
Zmiany średniej rocznej temperatury powietrza w Arktyce
Zmiany zasięgu lodu arktycznego
Zasięg lodu arktycznego w 2019 roku (maksymalny i minimalny) na tle lat 1981–2010
Zarówno maksymalny, jak i minimalny zasięg lodu morskiego w 2019 roku były mniejsze niż średnie zasięgi w latach 1981–2010. Szczególnie duże różnice zaobserwowano w przypadku zasięgu minimalnego. Powierzchnia lodu arktycznego w marcu 2019 r.: 14,78 mln km². Powierzchnia lodu arktycznego we wrześniu 2019 r.: 4,15 mln km².
Zmiany minimalnej rocznej powierzchni lodu arktycznego
Wiadomo już, ile wynosiła minimalna i maksymalna powierzchnia lodu arktycznego w 2019 roku. Należy jeszcze prześledzić, jak wartości te zmieniały się od 1979 roku.
Minimalna powierzchnia lodu arktycznego z roku na rok nieustannie się zmniejsza: z ok. 6 mln km² w 1979 roku do poniżej 4 mln km² w 2018 roku.
Maksymalna powierzchnia lodu także się zmniejsza – z ok. 14,5 mln km² w 1979 roku do poniżej 13 mln km² w 2018 roku.
Dynamika zmian minimalnej i maksymalnej rocznej powierzchni lodu arktycznego (w %) w stosunku do średniej z okresu 1981–2010
W stosunku do średniej z okresu 1981–2010 maksymalna marcowa powierzchnia lodu zmniejszyła się w ostatnich latach o 5–8%, natomiast minimalna wrześniowa – aż o 25–30%.
Wiek lodu arktycznego
Z uwagi na wzrost corocznej ilości topiącego się lodu obserwuje się zmniejszenie powierzchni lodu kilkuletniego na korzyść lodu jednorocznego lub młodszego.
A jak zmienia się objętość lodu arktycznego?
Wraz ze zmniejszaniem się powierzchni lodu arktycznego maleje także jego objętość. Od 1979 roku maksymalna objętość zmniejszyła się o około 30%, a minimalna – aż o 75%!
Przyszłość Arktyki?
Jednym z następstw ocieplania się klimatu (nie tylko w Arktyce, ale w skali całego globu) jest topnienie lodowców, w tym lodu arktycznego. Przyczynia się do tego wzmożona aktywność Słońca i działalność człowieka (zanieczyszczenie powierzchni lodowców pyłami różnego pochodzenia). Prowadzi to do podniesienia się poziomu mórz i oceanów. Tylko od 1993 roku poziom oceanu światowego wzrósł o prawie 90 mm (wzrost o ok. 3,3 mm rocznie).
Prawdopodobnie w drugiej połowie obecnego stulecia Arktyka w okresie letnim będzie topniała całkowicie. Następstwem tych zmian jest również negatywny wpływ na ekosystemy. W ostatnich latach zauważa się zmniejszenie populacji niedźwiedzi polarnych, które przemieszczają się na krach (których jest coraz mniej) w celu poszukiwania pożywienia. Na nich też rodzą się młode niedźwiedzie. Granica między tajgą i tundrą przesuwa się na północ.
Oprócz tego topnienie lodowców zwiększa częstość występowania gór lodowych. Natomiast topiąca się pod wpływem zmian klimatycznych wieloletnia zmarzlina powoduje uwalnianie do atmosfery większej ilości metanu (gazu cieplarnianego).
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DwzIbU50G
Film nawiązujący do treści materiału - pokazuje zmiany powierzchni lodu arktycznego na przestrzeni lat.
Wyjaśnij związek między zmianami temperatury powietrza a zasięgiem pokrywy lodowej w Arktyce.
Na podstawie poniższego rysunku wyjaśnij, na czym polega sprzężenie zwrotne pozytywne w kontekście promieniowania słonecznego docierającego do Arktyki i zmian powierzchni lodu arktycznego. Wymień skutki tego procesu.
Na podstawie opisu poniższego rysunku wyjaśnij, na czym polega sprzężenie zwrotne pozytywne w kontekście promieniowania słonecznego docierającego do Arktyki i zmian powierzchni lodu arktycznego. Wymień skutki tego procesu.
Utwórz ciąg przyczynowo‑skutkowy związany z topnieniem Arktyki i procesami z tym związanymi. Zwróć uwagę na różne elementy środowiska przyrodniczego oraz na człowieka i jego działalność. Uwzględnij nie tylko Arktykę, ale również inne obszary na świecie.
Wyjaśnij, w jaki sposób wzrost temperatury powietrza w Arktyce ma wpływ na zasilanie lodowców.
Zastanów się i zapisz, jakie są pozytywne skutki topnienia Arktyki. Przeanalizuj poniższą mapę.
Zastanów się i zapisz, jakie są pozytywne skutki topnienia Arktyki. Przeanalizuj opis poniższej mapy.
Korzystając z różnych źródeł informacji geograficznej, wymień i oceń działania, jakie wobec Arktyki podejmują państwa z nią graniczące.
Przeanalizuj wykresy i mapy przedstawione w prezentacji, a następnie odpowiedz na poniższe pytania.
Jak zmienia się temperatura powietrza w Arktyce?
Jak wyglądają zmiany temperatury powietrza w Arktyce na tle półkuli północnej?
Które regiony Arktyki (regiony klimatyczne według Atlasu Arktyki) ocieplają się w największym stopniu, a które – w najmniejszym?
Podczas której pory roku w Arktyce odnotowuje się największe anomalie termiczne, a podczas której najmniejsze? Na jakich obszarach?
Uzupełnij poniższą mapę myśli, wpisując przyczyny i skutki zmian temperatury powietrza w Arktyce. Aby rozbudować mapę myśli, wybierz przycisk „edytuj”.
- Nazwa kategorii: Zmiany temperatury powietrza [br]w Arktyce
- Nazwa kategorii: przyczyny
- Nazwa kategorii: skutki Koniec elementów należących do kategorii Zmiany temperatury powietrza [br]w Arktyce
- Elementy należące do kategorii Zmiany temperatury powietrza [br]w Arktyce
-
Zmiany temperatury powietrza [br]w Arktyce
-
przyczyny
-
skutki
-
Zaznacz 3 skutki topnienia wieloletniej zmarzliny w Arktyce.
- Podniesienie się poziomu oceanów.
- Zwiększenie się zasobów słodkiej wody na świecie.
- Zwiększenie się populacji pingwinów.
- Nasilenie się efektu cieplarnianego.
- Wymieranie gatunków polarnych.
Wskaż na ilustracji, które obszary Arktyki ulegają topnieniu w największym tempie. Wyjaśnij przyczyny tych zjawisk. Skorzystaj z dodatkowych źródeł informacji geograficznej.