Rycina przedstawia starszego, szczupłego mężczyznę siedzącego na fotelu i czytającego książkę. Mężczyzna trzyma w prawej dłoni szpadę. Fotel otaczają różne, niekiedy fantastyczne postacie – rycerze, kobiety, konie. Opis punktów znajdujących się na ilustracji. 1. Obraz przedstawia portret dojrzałego, ciemnowłosego mężczyzny z wąsami. Mężczyzna trzyma paletę malarską._{Frederick Waddy, Paul Gustave Doré, 1873
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna. Opis punktu:}

Paul Gustave Doré (1832–1883) to francuski grafik, malarz i ilustrator, autor najbardziej znanych ilustracji do powieści Cervantesa, które stworzył w latach 60. XIX wieku. Opracował cykl 370 grafik ukazujących Don Kichota i jego przygody.
Ilustracja przedstawiająca Don Kichota w jego bibliotece otwiera cykl grafik. Była umieszczona na frontyspisie (stronie poprzedzającej kartę tytułową książki) wydania powieści z 1863 roku. 2. Rycina przedstawia starszego, szczupłego mężczyznę siedzącego na fotelu i czytającego książkę. Mężczyzna ma uniesioną prawą rękę, w której trzyma szpadę. Fotel otaczają różne, niekiedy fantastyczne postacie – rycerze, kobiety, konie. Podpis pod ryciną:
W centrum grafiki znajduje się postać Alonsa Quijano ‒ głównego bohatera powieści Cervantesa. Szlachcic jest ukazany w bibliotece wśród romansów rycerskich. Cytat:

Wiekiem hidalgo nasz już na pięćdziesiątkę zarywał, ale ciałem był krzepki, w sobie kościsty, na twarzy suchy, zawiędły [...]. ów jegomość hidalgo [...] strasznie lubił wczytywać się w książki rycerskie, przygody opisujące i tak się do nich zapalił, że nawet o polowaniu całkiem zapomniał i starunku o gospodarkę zaniechał. Zaciekłość ta jego do owych ksiąg do takiego stopnia doszła, że sprzedał spory szmat ziemi, byle mieć za co tych ksiąg nakupić. Zebrało się też to tego w domu co nie miara; bo gdzie jeno jaką rycerską książkę zobaczył, zaraz kupował. [...] I tak to wszystko, co czytał, wbił sobie krzepko w biedną głowinę, że ani mu gadaj, ażeby mogło być co prawdziwszego w dziejach świata. Prawił, że Cyd Ruy Dias był rycerzem wielce znamienitym, ale że ani mu wody nosić za Rycerzem Ognistego Miecza, który jednym odlewem dwóch wielkoludów straszliwej postury, jak muchy, na dwoje rozpłatał. Bernarda de Caprio wychwalał bardzo, że na równinach Roncewalskich zmógł Rolanda, pomimo osłaniających go czarów, na które użył sposobu, jakim zręczny Herkules udusił Anteusza, strasznego syna ziemi. Pod niebiosa wynosił Morgana, że choć ród swój wiódł od olbrzymów, co zawsze bywali tak butni i grubiańscy, sam przecież był niezmiernie uprzejmy i pięknie wychowany. 3. Zdjęcie przedstawia stronę tytułową łacińskiego wydania książki. Poza napisami widnieje na niej rysunek przedstawiający jadących konno, polami, rycerzy. W oddali widać zamek. Podpis rysunku: _{Strona Amadisa z Walii z wydania 1533
Źrodło: Wikimedia Commons, domena publiczna. Opis punktu:}

Bohater zostaje ukazany w swojej bibliotece wśród książek. Możemy odczytać tytuł jednej z nich: Amadis.
Amadis z Walii (hiszp. Amadis de Gaula) to wydany w 1505 roku anonimowy hiszpański romans rycerski, uznawany za arcydzieło gatunku. Utwór opowiada historię miłości dzielnego rycerza Amadisa do pięknej Oriany. W imię miłości bohater wyrusza w drogę i podejmuje szereg wyzwań i walk, toczonych z ludźmi oraz nadprzyrodzonymi stworzeniami. Romans obfituje w cudowne wydarzenia i egzotyczne miejsca akcji.
Don Kichot wzoruje się na Amadisie. Na temat słynnego utworu wielokrotnie wypowiadają się bohaterowie powieści Cervantesa: Cytat:

— O, to dopiero coś dziwnego — rzekł proboszcz — słyszałem przecież, że to jest pierwsze dzieło rycerskie, które w Hiszpanii drukowano i że ono służyło za wzór wszystkim innym [....] słyszałem nieraz od mądrych ludzi, że to jest najpiękniejsze w tym rodzaju dzieło, jakie posiadamy, a jako najdoskonalsze i jedyne w sztuce swojej zasługuje na przebaczenie.

Lecz na cóż mam cię trzymać w nieświadomości, dowiedz się zatem, wierny giermku, że sławny Amadis z Galii był najdoskonalszym błędnym rycerzem w świecie i że ani Bellianis, ani żaden inny, nie mogą iść z nim w porównanie; [...] Dowiedz się teraz, że malarz, chcąc dość sławy w swej sztuce, stara się naśladować najlepsze oryginały i bierze za wzór dzieła najlepszych mistrzów; to samo powinno być prawidłem dla wszystkich sztuk i umiejętności [...]; dlatego też Amadis, będąc gwiazdą i słońcem walecznych i zakochanych rycerzy, powinien być naśladowany przez nas, którzy walczymy pod sztandarami miłości i błędnego rycerstwa. Tak więc rycerz błędny powinien naśladować jak najlepsze jego czyny. 4. Rycina przedstawia starszego, szczupłego mężczyznę siedzącego na fotelu i czytającego książkę. Mężczyzna trzyma w prawej dłoni szpadę. Fotel otaczają różne, niekiedy fantastyczne postacie – rycerze, kobiety, konie. Opis punktu:
Na obrazie mieszają się dwa porządki: świat realny oraz świat fantazji. Bohater odcina się od codziennego życia, które toczy się gdzieś za oknem – jest całkowicie pochłonięty czytanymi lekturami. Za fotelem, na którym siedzi Don Kichot, autor ukazał wytwory jego wyobraźni. Uderza dynamizm i bogactwo szczegółów nawiązujących do świata prezentowanego w romansach rycerskich. Widzimy rycerzy w bojowym rynsztunku, rumaki, kopie, miecze i tarcze, zarys zamkowej baszty a także fantastyczne potwory, m.in. smoka.
Doré, łączy elementy realistyczne z groteskowymi, ukazując np. miniaturowych rycerzy dosiadających mysie grzbiety. 5. Tytuł: Miguel de Cervantes, Przemyślny szlachcic Don Kichot z Manczy. Cytat: ROZDZIAŁ I
w którym opisane są stan i zajęcia wielce słynnego hidalga¹ Don Kichota z Manchy (fragment)

W mieścinie pewnej, prowincji Manchy, której nazwiska nie powiem, żył niedawnymi czasy hidalgo pewien, z liczby tych, co to prócz spisy u siodła, szabliska starego, szkapy chudziny i paru gończych, niewiele co więcej mają. [...] Przydomek miał podobno Quixada albo Quesada, bo co do tego nie ma zgodności między historykami, którzy o nim pisali; ale wedle wszelkiego prawdopodobieństwa zdaje się, że się zwał Quijana. [...] ów jegomość hidalgo, w chwilach wolnych, kiedy nie miał nic do roboty [...], strasznie lubił wczytywać się w książki rycerskie, przygody opisujące i tak się do nich zapalił, że nawet o polowaniu całkiem zapomniał i starunku² o gospodarkę zaniechał. Zaciekłość ta jego do owych ksiąg do takiego stopnia doszła, że sprzedał spory szmat ziemi, byle mieć za co tych ksiąg nakupić. Zebrało się też to tego w domu co nie miara; bo gdzie jeno jaką rycerską książkę zobaczył, zaraz kupował. [...]
Zagłębiając się w takie mądrości, nasz biedny szlachetka tracił po trosze rozum i zachodził w głowę, szukając w nich sensu, a podziwiając je tym bardziej, im mniej rozumiał. [...] Często toczył spory z proboszczem swoim, człowiekiem uczonym, licencjatem wykwalifikowanym w Ciguency, o to: kogo wyżej kłaść należy: Palermina Oliwskiego czy Amadisa Galijskiego. Majster Mikołaj znów, balwierz miejscowy, utrzymywał upornie, że nie było rycerza, który by dorównać mógł rycerzowi Słońca, a jeżeli kogo by można postawić przy nim, to jednego tylko Don Goloara, brata Amadisa, co to był kawalerem ze wszech miar doskonałym, a nie takim beksą i piecuchem jak Amadis, któremu wreszcie w żadnym punkcie rycerskości ani na krztę nie ustępował.
Krótko mówiąc, szlachetka nasz tak się zaciekł w czytaniu, że dnie i noce nad książkami trawił; doszło do tego, że wskutek zbytecznego natężenia i niewywczasu³, mózg mu jakoś scieńczał, iż po prostu mówiąc, zgłupiał na piękne⁴. Nabił sobie mózgownicę wszystkimi tymi andrybajami, które czytał, tak dalece, że mu się zamieniła całkiem w ładowny lamus czarów, uroków, zabijatyk, potyczek, ran, miłości, sercowych żałości, zapałów, udręczeń, srogości i tym podobnych niedorzeczności. I tak to wszystko, co czytał, wbił sobie krzepko w biedną głowinę, że ani mu gadaj, ażeby mogło być co prawdziwszego w dziejach świata. [...]
Straciwszy nareszcie rozum z kretesem, przyszła mu do łba myśl najgłupsza, na jaką kiedy bądź szaleniec się zdobył. Ubrdał sobie, że tak dla blasku własnej sławy, jako i dla dobra ojczyzny, wypada mu koniecznie zrobić się błędnym rycerzem, puścić się w świat szeroki konno i zbrojnie na wielkie przygody i te wszystkie praktyki, których się naczytał o słynnych rycerzach błędnych, żeby jak oni mszcząc krzywdy cudze, narażając się na wszelkie niebezpieczeństwa, na boje i trudy, dojść chwały nieśmiertelnej. [...]
osiem dni przemyśliwał i nazwał się Don Kichotem [...] Przypomniawszy zaś sobie, że Amadisowi dzielnemu nie dość było na własnym nazwisku poprzestać i że dodał jeszcze do niego nazwę ojczyzny swej i królestwa, [...] nasz rycerz uczynił tak samo i przezwał się Don Kichotem z Manchy [...].
Słownik
¹ hidalgo – szlachcic
² starunek – staranie
³ niewywczas – brak wypoczynku
⁴ na piękne – na dobre; całkowicie. 6. Tytuł: Miguel de Cervantes, Przemyślny szlachcic Don Kichot z Manczy. Cytat: ROZDZIAŁ VI
o ciekawym i wielkim śledztwie, jakie przeprowadzili proboszcz z balwierzem¹ w bibliotece naszego przemyślnego szlachcica (fragment)

Don Kichote wciąż jeszcze spał, kiedy proboszcz zażądał od siostrzenicy kluczy od komnaty, gdzie znajdowały się książki, sprawczynie zła; dała mu je chętnie; weszli tam wszyscy wraz z gospodynią i znaleźli z górą sto foliałów bardzo pięknie oprawnych oraz inne, mniejsze. Ledwie je ujrzała gospodyni, wyszła pośpiesznie z komnaty, lecz niebawem wróciła z miseczką święconej wody i kropidłem, mówiąc:
– Macie, dobrodzieju, mości licencjacie, pokropcie tę izbę, żeby żaden czarownik, których wiele siedzi w tych książkach, nie zaczarował nas za karę, że chcemy ich przepędzić ze świata.
Rozśmieszyła proboszcza naiwność gospodyni, kazał balwierzowi podawać sobie jedną książkę po drugiej, aby dowiedzieć się, o czym piszą, zdarzyć się bowiem mogły niektóre na karę ognia niezasługujące.
– Nie – odezwała się siostrzenica – żadnej nie trzeba przepuścić, wszystkie bowiem były szkodliwe, najlepiej wyrzucić je przez okno na wewnętrzny dziedziniec, zrobić z nich stos i podpalić; albo wynieść je na podwórze i tam ognisko rozniecić, aby nam dym nie dokuczał.
To samo mówiła gospodyni, tak wielką obie pałały żądzą zniszczenia tych niewiniątek; lecz proboszcz nie zgodził się na to, póki nie przeczyta przynajmniej tytułów. Nasamprzód mistrz Mikołaj wręczył mu Cztery księgi Amadisa z Galii; proboszcz rzekł:
– Oto, zdaje się, klucz tajemnicy, gdyż, o ile słyszałem, ta książka była pierwszą księgą rycerską wydrukowaną w Hiszpanii i wszystkie inne wzięły z niej początek. Więc zdaje mi się, że jako przodowniczkę tej zgubnej sekty winniśmy ją bez pardonu skazać na spalenie.
– Nie, dobrodzieju – rzekł balwierz – słyszałem bowiem również, że jest to najprzedniejsza ze wszystkich książek, jakie w tej dziedzinie powstały, a więc, jako jedyna w swym rodzaju, zasługuje na przebaczenie.
– To prawda – odparł proboszcz – i dla tej racji darujemy jej na razie życie. Zobaczymy, co tam koło niej leży?
– To są – rzekł balwierz – Wielkie czyny Esplandiana, prawego syna Amadisa z Galii.
– Zaprawdę – rzekł proboszcz – nie przeszła na syna szlachetność ojca, bierzcie, pani gospodyni, otwórzcie to okno i wyrzućcie na podwórze, niech da początek budowie stosu, który wznieść należy. [...]
Wszystko to potwierdził balwierz, uznając za słuszne i pewne, gdyż uważał proboszcza za tak dobrego chrześcijanina i takiego miłośnika prawdy, że za nic w świecie by jej nie uchybił. Otworzywszy inną księgę, spostrzegł, że był to Palmerin z Oliwy, obok zaś inne dzieło nosiło tytuł Palmerin z Anglii. Kiedy je proboszcz ujrzał, rzekł:
– Tę oliwkę natychmiast porąbać, niech spłonie, aby z niej nawet popiół nie pozostał. Tę palmę angielską zostawmy i zachowajmy jako unikat. Zrobimy jej skrzynkę podobną tej, jaką Aleksander znalazł w łupie po Dariuszu i którą przeznaczył na przechowanie dzieł Homera. Ta książka, panie kumie, jest ważna z dwóch względów, raz, że jest doskonała, po wtóre, że jak fama głosi, napisał ją pewien mądry król Portugalii. Wszystkie przygody w zamku Miraguarda są świetne i z wielkim mistrzostwem napisane. Wywody są dworne i jasne, wykazują i świadczą o wielkiej bystrości autora, który z ogromną zręcznością i rozumem rzecz prowadzi. Sądzę więc, o ile nie macie nic przeciw temu, mistrzu Mikołaju, że ta książka oraz ów Amadis z Galii zostaną spod kary ognia wyjęte, reszta zaś bez dalszych roztrząsań i badań niech przepada. [...]
I nie chcąc się już trudzić przeglądaniem ksiąg rycerskich, polecił gospodyni zabrać wszystkie tomiska i wyrzucić na podwórze. Nie mówił tego ani do głupiej, ani do głuchej, lecz do takiej, co większą miała ochotę palić, niż tkać płótno, choćby nie wiem jak szerokie i cienkie.
Słownik
¹ balwierz – wykonywał usługi fryzjerskie (golenie, strzyżenie) i proste zabiegi medyczne.