Ilustracja przedstawia mapę Francji. Są na niej zaznaczone nazwy miejscowości: Paryż, Reims, Laon, Saint-Denis, Chartes, Rouen, Fècamp, Amiens. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. kościół Sainte-Chapelle w Paryżu „W samem środku Paryża St. Chapelle – kościółek gotycki, miniaturowo mały w porównaniu z Notre-Dame, – ale prześliczny wewnątrz –
dzieli się na dwa piętra – obydwa polichromowane – dolne ciemne, gdzie tylko wydobywają się na wierzch ze zmroku ogólnego – szeregi czerwonych kolumn i migocą na ścianach lilie andegaweńskie . –
[…]
Część górna – cudownie piękna – znajdujesz się jakby w jakimś czarodziejskim pałacu – –
olbrzymie okna zaledwie rozdzielone słupami […] okalają ją całą, a wszystkie kolorowe drgają tysiącem barw – żywych, silnych – które wszystkie zlewają się w jeden ton liliowy”

^{[List S. Wyspiańskiego do L. Rydla, z dn. 22 V 1890, Paryż, [w:] S. Wyspiański, Listy zebrane, t. 2: Listy Stanisława Wyspiańskiego do Lucjana Rydla, oprac. L. Płoszewski, M. Rydlowa, Kraków 1979, cz. 1, s. 39–40]}, 2. kościół Sainte-Chapelle w Paryżu 1Dolny poziom kościoła
^{. Fotografia przedstawia wnętrze niewielkiego kościółka gotyckiego, polichromowanego, szeregi kolumn i okna pod sklepieniem. [CC-BY-SA-4.0; photo by Riggwelter]}, 3. kościół Sainte-Chapelle w Paryżu 2Górny poziom kościoła
^{. Fotografia przedstawia wnętrze niewielkiego kościółka gotyckiego zdobionego ogromnymi wysokimi oknami. [CC-BY-SA-3.0; photo by Artmch]}, 4. Bazylika w Saint-Denis „zwiedziłem kiedyś S. Denis. –
jedzie się tak koleją 10 minut z Paryża – staje się w miasteczku dosyć znacznem na rozległość, gwarliwem, życiem handlarskiem, jak to jest naturalne w pobliżu takiego olbrzyma jak Paryż. –
Samo opactwo położone w śródmieściu. – niewielki placyk przed kościołem pozwala admirować fasadę – która ma zupełnie forteczny, obronny charakter, wieloma liniami poziomemi wprowadzonemi w grę. –
Cała fasada romańska z XII. wieku, reszta kościoła gotycka z epok następnych, od XIII do XVego wieku […]”

^{[List S. Wyspiańskiego do L. Rydla, z dn. 22 V 1890, Paryż, [w:] S. Wyspiański, Listy zebrane, t. 2: Listy Stanisława Wyspiańskiego do Lucjana Rydla, oprac. L. Płoszewski, M. Rydlowa, Kraków 1979, cz. 1, s. 38]}, 5. Bazylika w Saint-Denis ^{. Fotografia przedstawia bazylikę. Wysokie okna, rozeta nad ozdobnym portalem. Jedna wieża, po prawej stronie. [CC-BY-SA-4.0; photo by Thomas Clouet]}, 6. Katedra w Chartres „Żeby wyrazy mogły mieć barwy, słowa zdolne były wyrazić czucie i uniesienia na widok arcydzieł sztuki i piękna przyrody, zdania doborem dźwięku oddać głos – i gdyby myśl starczyła za słowa, a nie potrzeba było przedmiotu pośredniego – toby to może jakoś wszystko w opisie takim wyglądało, ale tak to będzie tylko notatka, do której obecnie z góry co opisuję, ale do której z chęcią bym wrócił, gdy mi przyjdzie stąd przenieść się gdzie indziej – […]”

^{[List S. Wyspiańskiego do L. Rydla, z dn. 8 VI 1890, Chartres, [w:] S. Wyspiański, Listy zebrane, t. 2: Listy Stanisława Wyspiańskiego do Lucjana Rydla, oprac. L. Płoszewski, M. Rydlowa, Kraków 1979, cz. 1, s. 50.]}, 7. Katedra w Chartres ^{. Fotografia przedstawia krzyżowo-żebrowe sklepienie katedry. [CC BY-SA 2.0; photo by MMensler]}, 8. Katedra w Chartres ^{. Fotografia przedstawia wnętrze katedry. Uwagę zwraca sklepienie, ogromne okna i kolumny. [CC BY-SA 3.0; photo by Julien Chatelain]}, 9. Katedra w Rouen „Katedra już z daleka zwraca uwagę masą linii pionowych – wieża jedna rozwalona – druga zakryta kopułką – styl bardzo wybujały, przesadny w zdobności i liniach giętych w dekoracji portalu. – budowa ukończona w XVII wieku – nosi na sobie dziwną cechę charakterystyczną połączenia wybujałości dwu stylów – które się nieźle zresztą harmonizują.”

^{[List S. Wyspiańskiego do L. Rydla, z dn. 22 V 1890, Paryż, [w:] S. Wyspiański, Listy zebrane, t. 2: Listy Stanisława Wyspiańskiego do Lucjana Rydla, oprac. L. Płoszewski, M. Rydlowa, Kraków 1979, cz. 1, s. 64]}, 10. Katedra w Rouen ^{. Fotografia przedstawia bogato zdobioną katedrę. Jej charakterystyczną cechą są dwie różnej wysokości wieże oraz portal z kunsztowną rzeźbą. [CC BY-SA 3.0; photo by Julien Chatelain]}, 11. Kościół St-Etienne w Fécamp „[…] do Fécamp przyjeżdża się o godzinie 12tej – zanocowałem w Fécamp – rano zwiedziłem prędko dwa kościoły – z których jeden jest olbrzymią i wspaniałą katedrą z XIII wieku – i pobiegłem nad brzeg zobaczyć – … morze – […]”

^{[List S. Wyspiańskiego do L. Rydla, z dn. 22 V 1890, Paryż, [w:] S. Wyspiański, Listy zebrane, t. 2: Listy Stanisława Wyspiańskiego do Lucjana Rydla, oprac. L. Płoszewski, M. Rydlowa, Kraków 1979, cz. 1, s. 86]}, 12. Kościół St-Etienne w Fécamp ^{. Fotografia przedstawia olbrzymi gotycki kościół. Uwagę zwraca bogato zdobiony portal i liczne wieżyczki. [CC BY-SA 2.0; photo by Jean-Pol GRANDMONT]}, 13. Katedra w Amiens „Amiens.
z kolei, z dworca, leci się naturalnie wprost do katedry – wpada ku niej przez pierwszą lepszą ulicę i poczyna się rozpatrywać i patrzeć. –
na bogatą absydę, obrosłą gromadą kaplic, ujętą łukami szkarp ze wszystkich stron, jakby licznemi łapami kraba, – z wielą rzeźb na wystawkach, gdzie i smoki i biskupi i jakieś dziwolągi bez nazwy. – przez otwartą bramę fasady dekoratywnej transseptu widzi się już to wysokie wnętrze – piętrzące się i jasne bogatem oświetleniem – i przeciwległą ścianę z przepysznem tysiącem barw rojących się w róży okiennej.”

^{[List S. Wyspiańskiego do L. Rydla, z dn. 22 V 1890, Paryż, [w:] S. Wyspiański, Listy zebrane, t. 2: Listy Stanisława Wyspiańskiego do Lucjana Rydla, oprac. L. Płoszewski, M. Rydlowa, Kraków 1979, cz. 1, s. 96]}, 14. Katedra w Amiens ^{. Fotografia przedstawia wnętrze katedry. Uwagę zwraca sklepienie, ogromne okna i kolumny. [Photo by DAVID ILIFF. License: CC BY-SA 3.0]}, 15. Katedra w Amiens ^{. Fotografia przedstawia pejzaż miejski z lotu ptaka. Centralnym punktem zdjęcia jest gotycka katedra. [CC BY-SA 4.0, photo by BB 22385]}, 16. Katedra w Laon „Laon wcale interesujące bo nie tylko katedra ale główna część miasta rozłożona na górze dominuje nad daleką okolicą – na górze wysokiej, opadającej stromo – pod katedrę idzie się uciążliwą – długą dróżką schodową, ale za to widok co chwila dalszy i przyjemniejszy – na pola – łąki – wzgórza…”

^{[List S. Wyspiańskiego do L. Rydla, z dn. 22 V 1890, Paryż, [w:] S. Wyspiański, Listy zebrane, t. 2: Listy Stanisława Wyspiańskiego do Lucjana Rydla, oprac. L. Płoszewski, M. Rydlowa, Kraków 1979, cz. 1, s. 124]}, 17. Katedra w Laon ^{. Fotografia przedstawia katedrę stojącą w oddali. [CC-BY-SA-3.0, photo by Chatsam]}, 18. Katedra w Reims „Reims.
niecierpliwie przebiegałem ulice miasta nieznanego – dążąc pod katedrę a drżąc obawą żeby nie rozczarowała mię rzeczywistość ani choć trochę ujęła z tego cudu wymarzonego – chciałem żeby była tak uroczą, jak sny o niej – żeby ją można pokochać, jak marzenie o niej – tak uklęknąć przed nią, jak przed bogiem.”

^{[List S. Wyspiańskiego do L. Rydla, z dn. 22 V 1890, Paryż, [w:] S. Wyspiański, Listy zebrane, t. 2: Listy Stanisława Wyspiańskiego do Lucjana Rydla, oprac. L. Płoszewski, M. Rydlowa, Kraków 1979, cz. 1, s. 126]}, 19. Katedra w Reims ^{. Fotografia przedstawia pejzaż miejski. Na pierwszym planie asfaltowa ulica, po bokach zaparkowane samochody i rosnące drzewa, na wprost front katedry. Katedra bogato zdobiona, ostrołukowe portale, rozety, ogromne okna, strzeliste wieże. [CC-BY-SA-2.5, photo by Ludovic Péron]}, 20. Katedra w Reims ^{. Fotografia przedstawia wnętrze katedry. Uwaga obserwującego skierowana jest w górę, na krzyżowo-żebrowe sklepienie, ogromne okna i dalej na rozetę oraz kolumny. [CC-BY-SA-4.0, photo by Louis-Kenzo Cahier]}.